برهمکنش بین تیمارهای هورمونی و نوع جداکشت بر کالوس زایی و رنگدانه‌های فتوسنتزی در گیاه کاسنی (Cichorium intybus L.)

محورهای موضوعی : زیست شناسی سلولی تکوینی گیاهی و جانوری ، تکوین و تمایز ، زیست شناسی میکروارگانیسم

مهین قائمی ¹ , زهرا زارع ² , فریبا عقیلی ³

1 - استادیار گروه زیست شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان. گرگان. ایران
2 - گروه زیست شناسی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران.
3 - کارشناس ارشد زیست شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان. گرگان. ایران.

تاریخ دریافت : 1400/05/31 تاریخ پذیرش : 1400/10/19 تاریخ انتشار : 1400/12/01

کلید واژه: هورمون های گیاهی, کاسنی, کالوس, Cichorium intybus L,

چکیده مقاله :

گیاه کاسنی (Cichorium intybus L) از گیاهان دارویی مهم و دارای متابولیت های ثانویه با ارزش است. کالوس کاسنی منبع خوبی برای تولید و استخراج متابولیت‌های این گیاه است. در این پژوهش تغییرات کالوس کاسنی از لحاظ برخی خصوصیات مورفولوژیکی و بیوشیمیایی جهت بدست آوردن بهترین تیمار هورمونی مورد بررسی قرارگرفت. از بذر‌های استریل کاسنی گیاهچه‌های سالم در محیط کشت (MS2/1) به دست آمد و از گیاهچه‌های حاصله ریزنمونه‌های ساقه، برگ و ریشه تهیه شد و جهت کالوس زایی در محیط‌های کشت MS مایع و هورمون های 2,4-D ، BAP و Kin در غلظت‌های 5/0، 75/0و 1 میلی گرم بر لیتر کشت شدند. نتایج نشان داد که رنگ کالوس در جداکشت‌ها با تیمارهای هورمونی متفاوت از زرد تا سبز و قهوای تیره و بافت کالوس‌ها نیز از سست و نرم تا سفت تفاوت نشان دادند. بیشترین میزان درصد کالوس (22/76 درصد) مربوط به اندام برگ با تیمار هورمونی 2,4-D (0.5mg/L) بیشترین میزان وزن تر کالوس (30/7 گرم) و وزن خشک کالوس (077/0 گرم) مربوط به اندام برگ با تیمار هورمونی Kin (0.75 mg/L)، بیشترین میزان کلروفیل a ، b و کل مربوط به جداکشت برگ با تیمار هورمونی BAP (0.75mg/L) مشاهده شد. بیشترین میزان کاروتنوئید نیز مربوط به جداکشت ریشه با تیمار هورمونی Kin (1mg/L) بود. به طور کلی اثرات متقابل هورمون‌ها و ریزنمونه صفات مختلف کالوس‌زایی را تحت تاثیر قرار می‌دهد و میزان این تاثیر به نوع جداکشت و غلظت‌ تنظیم کننده‌های رشد بستگی دارد و بیشترین میزان تاثیرات در جدا کشت برگ مشاهده شد.

چکیده انگلیسی:

Chicory (Cichorium intybus L) is an important medicinal plant with valuable secondary metabolites. Chicory callus is a good source for the production and extraction of metabolites of this plant. In this study, chicory callus changes were investigated about some morphological and biochemical characteristics to obtain the best hormonal treatment. Healthy seedlings were prepared from sterile chicory seeds in ½ MS culture medium. Stem, leaf, and root explants were prepared from seedlings and used for culture in liquid MS and 2,4-D, BAP, and kinetin hormones at concentrations of 0.5, 0.75, and 1 mg / l were cultured. The results showed that callus was yellow and green to dark brown and callus texture also showed from weak and soft to firm. The highest percentage of callus (76.22%) related to leaf explant and treatment 2,4-D (0.5mg / L), the highest amount of fresh weight of callus (7.30 g), and dry weight of callus (0.077 g) In leaf explant and Kin treatment (0.75 mg / L), the highest amount of chlorophyll a, b and total was related to leaf and BAP hormone treatment (0.75 mg / L). The highest amount of carotenoids was related to root explant and Kin (1 mg / L). In general, the interactions of hormones and explants affect different callus-forming characteristics and these effects depend on the type of explants and the concentration of growth regulators, and the greatest effect was observed in leaf explant culture.