بررسی رابطه‌ی عوامل سازمانی با بهره‌وری کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان همدان

محورهای موضوعی : دانش شناسی

کبری ونائیان ¹ , مهدی محمدی ² , فرنوش عظیمی خبازان ³

1 - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان
2 - استادیار و عضو هیأت علمی دانشگاه قم
3 - استادیار و عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم

تاریخ دریافت : 1394/09/01 تاریخ پذیرش : 1394/11/24 تاریخ انتشار : 1395/12/01

کلید واژه: کتابدار, الگوی ریچارد ای. کوپلمان, بهره‌وری- عوامل سازمانی, کتابخانه‌های عمومی استان همدان,

چکیده مقاله :

هدف: پژوهش حاضر به منظور بررسی رابطه ی عوامل سازمانی با بهره وری کتابداران کتابخانه های عمومی استان همدان طبق الگوی عوامل سازمانی ریچارد ای. کوپلمان صورت گرفته است. روش پژوهش: پژوهش از نوع کاربردی و به روش پیمایشی انجام گرفته است. ابزار جمع آوری داده ها دو پرسش‌نامه ی محقق ساخته ی عوامل سازمانی و بهره وری می باشد. جامعه ی آماری، شامل همه ی کتابداران کتابخانه های عمومی استان همدان به تعداد 127 نفر است که به روش سرشماری پرسش‌نامه ها توزیع و در نهایت 97 پرسش‌نامه جمع آوری گردید. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS16 در سطح آمار توصیفی و استنباطی شامل آزمون های همبستگی Pearson، T-Test و ANOVA صورت گرفت. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد بین عوامل سازمانی با بهره وری کتابداران در سطح (01/0P≤) رابطه ی مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین بین بهره وری زنان و مردان کتابدار و بین بهره وری کتابداران با رشته ی تحصیلی کتابداری و غیرکتابداری در سطح (05/0P≤) تفاوت معناداری وجود ندارد، در حالی‌که بین بهره وری کتابداران با مدرک تحصیلی دیپلم، کاردانی، کارشناسی و کارشناسی ارشد در سطح (05/0P≤) تفاوت معناداری وجود دارد. نتیجه گیری: با ارتقاء عوامل سازمانی بهره وری کتابدازان نیز افزایش می یابد، لذا باید نسبت به تقویت عوامل سازمانی در کتابخانه‌های عمومی استان همدان اقدام شود.

چکیده انگلیسی:

Purpose: This study examined the relationship between organizational factors and librarians’ productivity of the public libraries in Hamedan province, according to the model of Richard E. Kopelman’s organizational factors. Methodology: This applied research was done using a survey method. Two researcher-made questionnaires ‘organizational factors’ and ‘productivity’ were instrument for gathering data. Statistical population was consisted of all public librarians at Hamedan province to 127 people and ultimately 97 questionnaires were collected. The data analysis took place by means of SPSS16 statistical software at the level of descriptive and inferential statistical (Pearson’s Correlation Test, Analysis of variance test (ANOVA)). Findings: The results showed that there is a significant positive relationship between organizational factors and the productivity of librarians at (P<0/01(, There are no significant differences both between women's and men's librarian of productivity and between Education (Librarianship and non Librarianship) and the productivity of librarians at (P<0/05(, while there is significant difference between the productivity of librarians and degree of education at (P<0/05(. Conclusion: Improving organizational factors increases the productivity of librarians. We need to take an action to strengthen organizational factors in the public libraries in Hamedan province.

منابع و مأخذ:

اخوتی، م.؛ حق­دوست، ع.؛ محسنی، م. (1379). بهره­وری در کتابداری و اطلاع رسانی. تهران: کتابدار.

اشرفی­ریزی، ح.؛ کاظم­پور، ز. (1389). بررسی میزان رضایت شغلی مدیران کتابخانه­های عمومی وابسته به نهاد کتابخانه­های عمومی کشور در مراکز استان­ها. فصلنامه­ی تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه­های عمومی، 16(1)، 127-141.

بیرانوند، ع.؛ نیک­کار، م. (1391). کتابخانه­های عمومی و توسعه­ی فرهنگی. تهران: چاپار.

ترابی، م. (1381). بررسی عوامل سازمانی مؤثر بهره­وری نیروی انسانی در سازمان تأمین اجتماعی استان اصفهان. پایان نامه­ی کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد خوراسگان.

جاهد، ح. (1384)، سلامت سازمانی. ماهنامه­ی تدبیر، 16 (159)، 16-21.

دانش فرد، ک.؛ محجوب­روش، ش. (1388)، بررسی رابطه­ی رضایت شغلی و تعهد سازمانی با کارآیی کارکنان. فصلنامه­ی رهبری و مدیریت آموزشی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار، 3(4)، 115-136.

رابینز، ا. (1381). مبانی رفتار سازمانی. (علی پارسائیان و محمد اعرابی، مترجمان). تهران: دفتر پژوهش­های فرهنگی.

زکی، م. (1388). بررسی جامعه­­شناختی بهره­وری نیروی انسانی در آموزش و پرورش. فصلنامهپژوهش­­­هایمدیریتمنابعانسانیدانشگاهجامعامامحسین علیه السلام، 1(2)،147-172.

سعادت، ا. (1380). مدیریت منابع انسانی. تهران: سمت.

سلطانی، ا.(1383). نقش سرمایه­ی انسانی در بهره­وری سازمان. ماهنامه­ی مدیریت، 13(86 و 85)، 14-26.

شجاعی، ه. (1378). عوامل مؤثر بر بهره­وری. ماهنامه­ی کار و جامعه، 8 (31). 45-48.

صنعت­جو، ا. (1380). بررسی عوامل مؤثر بر بهره­وری کتابداران کتابخانه­های دانشگاه علوم پزشکی مشهد. فصلنامه­ی کتابداری و اطلاع رسانی،4 (2)، 51-70.

عطافر، ع.؛ سلیمانی، م. (1389). بررسی عوامل مؤثر بر ارتقای بهره­وری نیروی انسانی در کتابخانه­های شهر اصفهان. اولین کنفرانس بین­المللی مدیریت و نوآوری شیراز. قابل دسترس در:

http://www.civilica.com/paper-MIEACO1- MIEACO1-493.html (دسترسی در 12/3/92)

فتاحی، ر. (1379). بهره­وری در کتابداری و اطلاع رسانی. تهران: کتابدار.

هاشمی، ل.(1383). سنجش عملکرد کتابداران دانشگاه فردوسی مشهد و بررسی نظر آنها درباره­ی عوامل مؤثر بر عملکردشان. پایان­نامه­ی کارشناسی ارشد. دانشگاه فردوسی، مشهد.

Abifarin, A. (1997). Motivating staff in Nigerian university libraries, Library Management, 18 (3), 124 – 128.

Antwi, I.K.& Bello, M.A. (1993). Mottvation and Producttvity in Academic Libraries: a case study of tre Abubakar Tafawa Balewa University Library, Bauchi, Nigeria. Library Management, 14 (5), 27 – 34.

Awuku, O. S. (1995). Productivity in university libraries of developing countries: a West and Southern African perspective. Library Management, 16 (3), 24 – 33.

Harris, Colleen S. (2011). Efficiencies and responsible staff stewardship: a library manager's critical self-reflection. Bottom Line. Managing Library FinancesThe, 24 (2), 129 - 137

Iwe, Josephine I. (2005). Enhancing women's productivity in the library and information sector in Nigeria. Electronic Library The, 23 (3), 319 – 332.

Jain, Priti (1998). Perceptions on empowerment and productivity in academic and public libraries in Botswana. Library Management, 19 (1), 49 – 58.

Kopelman, Richard.E, (1986). Managing Productivity in Organizations: A Practical, People- Oriented Perspective. Mcgraw Hill Book Company.

Mallaiah, Y.; Yadapadithaya, P.S. (2009). Intrinsic Motivation of Librarians in University Libraries in Karnataka. Journal of Library & Information Technology, 29 (3), 36-42.

Thapisa, A.P.N.; Jain, P. (2000). Bio-factor analysis of library productivity. Library Management, 21 (2), 86 – 93.

Ugah, Akobundu D.; Okpara, M. (2008) Motivation and Productivity in the Library.  Library Philosophy and Practice (e-Journal).P195. http:// digital commons.Unl.Edu/ libphilprac/195.

Ziaei, S.; Partovi Moghadm, L. (2014). Effective factors on the productivity of librarians in public libraries in Tabriz- Iran. Asian Journal of Research in Social Sciences and Humanities, 4(6), 346-355.