بررسی میزان بکارگیری فناوری اطلاعات در کتابخانه‌های دانشگاهی شهر گرگان و موانع بهره‌گیری از آن در این کتابخانه‌ها

محورهای موضوعی : دانش شناسی

زهره میرحسینی ¹ , بهرنگ صفری ²

1 - عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال گروه کتابداری و اطلاعرسانی
2 - دانشجوی کارشناسی ارشد علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال

تاریخ دریافت : 1389/12/12 تاریخ پذیرش : 1390/06/06 تاریخ انتشار : 1391/03/01

کلید واژه: فناوری اطلاعات, گرگان, کتابخانه دانشگاهی, کتابداران,

چکیده مقاله :

هدف: پژوهش حاضر به شناسایی و تعیین میزان بکارگیری فناوریهای اطلاعاتی و موانع بهره گیری از آن در کتابخانه‌های دانشگاهی شهر گرگان می باشد روش‌شناسی: پژوهش به روش توصیفی پیمایشی انجام گرفته است. جامعة آماری پژوهش شامل 14 کتابخانة دانشگاهی وابسته به 6 دانشگاه علوم پزشکی، گلستان، علوم کشاورزی و منابع طبیعی، آزاداسلامی، پیام نور و تربیت معلم گرگان است. تعداد کتابداران شاغل در این کتابخانه ها73 نفر می باشد. با استفاده از روش سرشماری و از طریق دو نوع پرسشنامه تمام جامعه مورد سوال قرار گرفت. پس از جمع آوری پرسشنامه ها، تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS16 صورت پذیرفت. یافته‌ها: یافته ها نشان می دهد که از نظر سخت افزارها و نرم افزارهای مورد استفاده در کتابخانه های دانشگاهی شهر گرگان، تمامی کتابخانه ها رایانه وسخت افزارهای مرتبط با آن را در اختیار دارند. همچنین در مورد بکارگیری فناوریهای اطلاعاتی بطور کلی میزان بکارگیری این فناوریها زیاد بیان شده است. در مورد پایگاههای اطلاعاتی بیشترین میزان استفاده از پایگاههای اطلاعاتی به لحاظ موضوعی مربوط به پایگاههای علوم پایه، مهندسی و تکنولوژی و علوم پزشکی می باشد. میزان بکارگیری فناوری اطلاعات در بخشهای مختلف کتابخانه ها در حد زیاد تا بسیارزیاد است. نتیجه‌گیری: 100درصد کتابخانه ها، رایانه وسخت افزارهای مرتبط با آن را دراختیار دارندو 100 درصد کتابخانه ها نرم‌افزار های کتابخانه ای و نرم افزار های کاربردی را دراختیار دارند. ولی به طور کلی بیش از 95 درصد کتابداران اصلی ترین مانع بهره گیری از فناوری اطلاعات در کتابخانه های دانشگاهی را نداشتن خط مشی مدون اعلام کرده اند.همچنین عمده ترین مشکلات استفاده از انواع فناوریهای اطلاعاتی از نظر کتابداران، عدم برخورداری از آموزش کافی، عدم شناسایی و فراهم آوری منابع و عدم تسلط کتابداران به زبان انگلیسی می باشد.

چکیده انگلیسی:

Objective: the present research aims to determine the amount of usage and problems of using the information technology in university libraries of Gorgan. Methodology: the descriptive survey is used. Statistical society includes 14 university libraries attached to 6 medical science university, Golestan, Agricultural science and natural resources, Islamic Azad, Payame Nour &Teacher’s training of Gorgan The librarians work in these libraries were 73. Findings: The amount of using IT is high and very high. Librarians declared that the most important problem of using different kinds of IT is lack of enough education, lack of recognition and acquiring resources, and not being fluent in English. Conclusion: On the whole the most important barrier of IT usage is declared not having written policy (95.9%)    

منابع و مأخذ:

 آرمز، ویلیام(1380). کتابخانه­های دیجیتال. ترجمة زهیر حیاتی و‌هاجر ستوده. تهران: کتابدار.

 اسفندیاری­مقدم، علی؛ باب­الحوائجی، فهیمه(1389). سیاهه­ای برای کیفیت سنجی خدمات مبتنی بر فناوری اطلاعات در کتابخانه­های دانشگاهی. فصلنامه دانش­شناسی، 2(8)، 22ـ1.

 جمالی، فیض­اله(1385). کتابداری ایران: نگاهی به گذشته، حال و آینده. مجله الکترونیکی نما، 6(3). بازیابی 5 مهر1389 از http: //www4.irandoc.ac.ir/data/e_j/vol6/jamali_abs.htm

داورپناه، محمدرضا(1381). موانع زیر ساختی بهره­گیری از فناوری اطلاعات در کتابخانه­های دانشگاهی ایران. فصلنامه کتابداری و اطلاع­رسانی آستان قدس رضوی، 5(2).24ـ1.

رضایی­شریف­آبادی، سعید؛ غیبی­زاد، آزاده(1385). برنامه­ریزی راهبردی (استراتژیک) برای استفاده از فناوری اطلاعات در کتابخانه­ها. فصلنامه کتاب، (67)، 60ـ51.

 سالارپور، هدی(1388). بررسی میزان استفاده از فناوریهای اطلاعاتی در کتابخانه­های دانشگاهی شهر زنجان. پایان­نامه کارشناسی­ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال،دانشکده مدیریت و علوم انسانی، تهران.

 صولتی­ماسوله، رامین(1385).وضعیت استفاده از فناوری اطلاعات در سازماندهی مواد کتابخانه­های مرکزی دانشگاههای علوم پزشکی ایران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم پزشکی ایران، دانشکده مدیریت و اطلاع‌رسانی پزشکی، تهران.

 علیدوستی، سیروس؛ شیخ­شعاعی، فاطمه(1386). فناوری اطلاعات و کتابخانه­ها. تهران: پژوهشگاه اطلاعات و مدارک علمی ایران.

مهراد، جعفر؛ کلینی، سارا (1387). مبانی فناوریهای اطلاعاتی. تهران: سمت.

 ناخدا، مریم (1384). عوامل مؤثر بر کاربرد فناوری اطلاعات با تأکید بر کتابخانه­های دانشگاهی: پژوهشی در متون. کتابداری، 39(43)، 76ـ57.

 Bazillion,  R.J. (2001). Academic libraries in the digital revolution.  Educause Quarterly, Vol. 1, available at: http: //net.educause.edu/ir/library/pdf/EQM0119.pdf (accessed 20 July 2008).

 Chowdhury,G.G; Chowdhury,s (2003). Introduction to digital libraries facet,London .p.120.

Engstrom, M. (2001). Use and development of information technology at two university libraries in Costa Rica. available at: www.abm.uu.se/publikationer/2/2001/86.pdf (accessed 20 July 2008).

 Isfandyari Moghaddam, Alireza ; Mohsenzadeh, Faranak (2008).  Application of information technologies in academic libraries.  Emerald, The Electronic Library, Emerald Group Publishing Limited,  27 (6),  986-998.

 Mookoh, K.; Meadows, J.  (1998). Use of communication technology in South Korean universities. Journal of Information Science,  24(1),  33-8.

 Ramana, P.V. (2003). Use of information technology in central university libraries of India.  Bulletin of Information Technology,  23(2),  25-42.

 Raza, M.M.; Nath, A. (2007). Use of IT in university libraries of Punjab, Chandigarh and Himachal Pradesh: a comparative study.  The International Information & Library Review,  39,   211-27.

 Swin, Dillip ; Panda, K.C (2009).  use of electronic resources in business school. Libraries of an Indian state, the electronic library, 27 (1).