بررسی نگرش مدیران کتابخانه های تخصصی دولتی شهر تهران نسبت به خرید منابع الکترونیکی

محورهای موضوعی : دانش شناسی

مهردخت وزیرپور کشمیری ¹ (عضو هیئت علمی استادیار گروه کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال)
عاطفه نوری زاده قصری ² (دانشجوی کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال- عضو باشگاه پژوهشگران جوان دانشگاه آزاد واحد تهران شمال)

تاریخ دریافت : 1388/03/20 تاریخ پذیرش : 1388/07/08 تاریخ انتشار : 1389/09/01

کلید واژه: نگرش, منابع الکترونیکی, خرید منابع الکترونیکی, کتابخانه های تخصصی دولتی,

چکیده مقاله :

هدف: هدف اصلی این پژوهش بررسی نگرش مدیران کتابخانه های تخصصی دولتی شهر تهران درخصوص خرید و تهیه منابع الکترونیکی است. همچنین به بررسی وضعیت موجودی منابع الکترونیکی، نحوه خرید و تهیه آنها و مشکلات تهیه منابع الکترونیکی در کتابخانه های تخصصی نیز پرداخته شده است. روش پژوهش: روش پژوهش حاضر پیمایشی- توصیفی می باشد. ابزار گردآوری داده های پژوهش پرسشنامه بوده و نرخ پاسخگویی 70 درصد بوده است. جامعه مورد پژوهش شامل 86 نفر از مدیران کتابخانه های تخصصی دولتی شهر تهران می باشد. برای انجام این پژوهش از روش های آمار توصیفی و استنباطی به کمک نرم افزار SPSS استفاده شد و آزمون های تی استیودنت و آنالیز واریانس جهت تایید و یا رد فرضیه های پژوهش به کار گرفته شدند. یافته ها: یافته های پژوهش نشان دادند که بیش از 50 درصد مدیران کتابخانه های تخصصی دولتی شهر تهران نگرش مثبتی نسبت به منابع الکترونیکی و نیز نسبت به تهیه و خرید منابع الکترونیکی دارند. بر اساس نتایج آزمون فرضیه های پژوهش، میان سن مدیران و نگرش آنها نسبت به منابع الکترونیکی و نیز تهیه و خرید منابع الکترونیکی رابطه معنادار وجود دارد. همچنین بین مدرک تحصیلی، رشته تحصیلی و سابقه مدیریت مدیران و نگرش آنها نسبت به خرید و تهیه منابع الکترونیکی رابطه معناداری وجود دارد. نتایج به دست آمده بیانگر این است که، در مجموعه 10 کتابخانه هیچگونه منبع الکترونیکی وجود نداشته، 28 کتابخانه نیز هر سه مورد منبع الکترونیکی را دارا می باشند. در اکثر کتابخانه های تخصصی شهر تهران برای تهیه و خرید هر سه نوع منبع الکترونیکی کمتر از 10 درصد بودجه کتابخانه اختصاص داده می شود. نتیجه گیری: بر اساس یافته های به دست آمده می توان گفت که با مرتفع شدن مشکلات تهیه منابع الکترونیکی که عمده ترین آنها هزینه خرید منابع الکترونیکی و نیز هزینه خرید تجهیزات لازم برای استفاده از این منابع و سپس تصمیم گیری در خصوص انتخاب نوع منبع الکترونیکی می باشد ،می توان شاهد افزایش خرید این منابع در کتابخانه های تخصصی و نیز اختصاص بودجه ای بیش از " کمتر از 10 درصد بودجه" خواهیم بود..

چکیده انگلیسی:

Purpose: The main purpose of the present research is to investigate the attitude of the governmental special library managers toward the purchasing electronic resources. To achieve this purpose, the state of the art of electronic resources and problems of preparing and the way of providing them were investigated. Methodology: The research population consisted of 86 Tehran special governmental library managers, and 60 managers replied the questionnaire. Questionnaire was used to gather the data. To analyze them, descriptive and inferential statistics, T test and ANOVA were employed. Also, Excel 2003 and SPSS software were used to analyze the statistics. Findings: The findings of the research indicated that more than 50.57% of managers have had positive attitude towards electronic resources and providing and purchasing of them. The results showed that although there are some electronic resources in majority of special libraries, but according to the growth of electronic resources in the world libraries and their advantages, the amount of electronic resources in the above mentioned libraries should be continuously increased. Conclusion: The most important problems affecting preparing electronic resources are high cost of purchasing electronic resources as well as needed equipments, and weak policy for selection of different electronic resources. By increasing the budget of their libraries (at least more than 10% of budget), they can afford to buy and prepare electronic resources and their equipments more adequately and efficiently.    

منابع و مأخذ:

فهیمی فر، سپیده و غائبی، امیر (1387). کتاب‌های الکترونیکی از دیدگاه متخصصان اطلاع‌رسانی شاغل در کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه‌های شهر تهران. فصلنامه علوم و فناوری اطلاعات. دوره 24شماره 1  (پاییز  1387) صفحه: 117-79.

ماهر النقش، بابک (1383). بررسی روشهای توسعه منابع اطلاعاتی الکترونیکی در کتابخانه های دیجیتالی شهر تهران، پایان نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع رسانی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال.

مظفرمقام، احمد(1387). دیدگاه های مدیران کتابخانه های تخصصی شهر تهران در مورد ایجاد کتابخانه دیجیتال. فصلنامه کتاب، 76: 211-226 .

میرجود، حسین (1371). بررسی نگرش و میزان آگاهی مدیران کتابخانه های مرکزی دانشگاه های علوم پزشکی نسبت به ماشینی کردن فعالیت های کتابخانه، پایان نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع رسانی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال.

یاری فیروزآبادی، یارحسین (1385)، کتابخانه های تخصصی و فناوری اطلاعات، مجله الکترونیکی پژوهشگاه اطلاعات و مدارک علمی ایران (نما)، 3: 6. موجود در سایت http://www.irandoc.ac.ir/data/e_j/vol6/yari.htm  ]دسترسی: 1388[

 یعقوبی، جعفر(1381). کتاب‌های الکترونیکی: مفاهیم، مزایا، و شیوه تهیه. مجله کتابداری 9(3) : 129-138.

- Cox, John (2004) . E-books: challenged and opportunities. D-Lib Magazine 10(10) www.dlib.org/dlib.htm   (accessed :2009).

- - king, r.james(2004), the future of the special library :one person s perspective, science direct , vol.30, issue.3, p.171-175.

- Younger, Jennifer A. , (2002) "From the Inside Out: An Organizational View of Electronic Resources and Collection Development," in Journal of Library Administration 36 (3): 19-31