مطالعه میزان رضایت‌مندی کاربران و کتابداران سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی از محیط رابط کاربری نرم افزار سیمرغ، تحلیل عناصر و ویژگی‌های مطرح در آن

محورهای موضوعی : دانش شناسی

محمد رضا حسینی آبینه ئی ¹ (کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانش شناسی و کارشناس کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی)
ایرج رداد ² (استادیار گروه علم اطلاعت و دانش‌شناسی دانشگاه بین‌المللی امام رضا (ع).)

تاریخ دریافت : 1394/02/18 تاریخ پذیرش : 1394/05/25 تاریخ انتشار : 1395/09/01

کلید واژه: محیط رابط کاربر, رضایت‌مندی کاربران, رضایت‌مندی کتابداران, نرم افزار کتابخانه‌ای سیمرغ, تعامل انسان - رایانه, نرم افزارهای کتابخانه‌ای, فهرست رایانه‌ای,

چکیده مقاله :

هدف: هدف اصلی از این پژوهش، شناسایی و تحلیل عناصر و ویژگی‌های مطرح در رابط کاربر نرم افزار سیمرغ و تعیین میزان رضایت کاربران و کتابداران کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی از تعامل با این نرم‌افزار است. روش پژوهش: این پژوهش از نوع کاربردی است و به روش پیمایشی انجام گرفته است. ابزار گردآوری داده‌ها پرسش‌نامه استاندارد QUIS بود که در میان کلیه کتابداران کتابخانه مرکزی آستان قدس و 386 نفر از کاربران نرم‌افزار سیمرغ که به شیوه نمونه‌گیری تصادفی ساده بدون جایگذاری انتخاب شده بودند، توزیع و جمع‌آوری شد. داده‌های گردآوری شده با استفاده از شاخص‌های آمار توصیفی و آزمون‌های آماری "علامت یک نمونه‌ای" و "فریدمن" مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان داد، شرکت‌کنندگان در این پژوهش در حد متوسطی از تعامل با نرم افزار سیمرغ رضایت داشته‌اند. در عین حال میانگین رضایت کتابداران نسبت به کاربران، به‌طور معناداری بیشتر است. همچنین بین میزان رضایت کاربران و کتابداران از تعامل با نرم افزار سیمرغ، برحسب سواد کتابخانه‌ای و نیز سابقه و میزان آشنایی آنها با این نرم افزار، تفاوت وجود دارد؛ اما متغیرهای جنسیت، حوزه شغلی، مقطع تحصیلی و همچنین سواد رایانه‌ای، تفاوت معناداری در میزان رضایت‌مندی کاربران به دنبال نداشته است. نتیجه گیری: از دیدگاه کاربران و کتابداران کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی، کارآیی رابط کاربر نرم افزار سیمرغ در حد متوسط و در موارد اندکی متوسط به بالا است. با توجه بیشتر به هم‌خوانی عناصر و ویژگی‌های رابط کاربر این نرم افزار با نیازها نظرات و ویژگی‌های گروه‌های مختلف کاربران، می‌توان بر رضایت‌مندی آنها افزود.

چکیده انگلیسی:

Purpose: The aim of this paper is identifying and analyzing elements and features of Simorgh library software, and measuring its users and librarians’ satisfaction. Methodology: The methodology of this study is of survey type and it is an applied study. Tools for data collection is QUIS questionnaire that was distributed among all librarians and 386 users of Central Library of Astan Quds Razavi whom were selected through simple random sampling without replacement. Both descriptive and deductive statistics methods were utilized for data analysis. Findings: Findings showed that the level of satisfaction of participants with interaction to Simorgh software is in average, whereas the librarians were significantly more satisfied than the users. The highest level of satisfaction of users and librarians was related to general reaction with interaction to Simorgh software and interface display, while the lowest level of satisfaction was related to software help and interface vocabularies and messages. Conclusion: Efficiency of user interface of Simorgh software from the view of users and librarians of Central Library of Astan Quds Razavi is in average and in a few cases is higher than medium, and with more attention to the consistency of user interface elements and features of the software to the needs, views and features of different groups of users can be added to their satisfaction.

منابع و مأخذ:

اعظمی، م.؛ فتاحی، ر.ا. (1388). تطابق رابط گرافیکی کاربر پایگاه‌های اطلاعاتی با مدل رفتار اطلاع یابی آلیس. فصلنامه علوم و فناوری اطلاعات، 25(2)، 247- 264.

انتظاریان، ن.؛ فتاحی، ر.ا. (1389). مبانی طراحی رابط کاربر مبتنی بر شناخت ویژگی‌ها، ادراک و رفتار کاربران. فصلنامه کتابداری و اطلاع رسانی، 13(2)، 9-30.

حسن زاده، م.؛ اسکندری، ف. (1390). ارزیابی رابط کاربرنرم افزارهای علوم اسلامی شهرقم. فصلنامه علوم وفناوری اطلاعات 26 (65)، 595-624.

زره ساز، م. (1384). بررسی و تحلیل عناصر و ویژگی‌های مطرح در رابط کاربر نرم افزار سیمرغ وتعیین میزان رضایت دانشجویان دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه فردوسی مشهد از تعامل با این نرم افزار. پایان نامه کارشناسی ارشد رشته کتابداری، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد.

طبرسا، ف.؛ نوکاریزی، م. (1388). میزان و عوامل مؤثر بر فهم کتابداران از واژگان محیط رابط در نرم افزار کتابخانه‌ای سیمرغ. فصلنامه علوم و فناوری اطلاعات، 25(2)، 227-246.

فهیم نیا، ف.؛ گودرزیان، پ. (1393). بررسی و مقایسه ویژگی‌های رابط کاربر پایگاه‌های اطلاعاتی Elsevier،Springer،ISI (WOS) Ebsco، Ovid از دیدگاه کاربران در دانشگاه تهران. تعامل انسان با اطلاعات، 1(1)، 68-76.

مهراد، ج.؛ عصاری شهری، ر. (1386). بررسی میزان رضایت دانشجویان دانشگاه شیراز از محیط رابط نرم افزار پارس آذرخش و تحلیل برخی عناصر مطرح در آن. فصلنامه علوم و فناوری اطلاعات، 23(1 و 2)، 227-246.

نوروزی، ی. (1389). بررسی میزان رعایت معیارهای ارزیابی رابط کاربر در صفحات وب فارسی کتابخانه‌های دیجیتالی خودساخته و خریداری شده در ایران. تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه‌های عمومی،  16(62)، 169-189.

نوروزی، ی.؛ حریری، ن. (1388). تعیین معیارهای ارزیابی رابط کاربر کتابخانه‌های دیجیتالی: رویکردی متن پژوهانه. فصلنامه کتابداری و اطلاع رسانی، 12(47)، 281-300.

هاشم زاده، م.ج.؛ یگانه فر، م. (1389). تحلیل میزان درک کاربران از نمادهای تصویری محیط رابط گرافیکی نرم افزار سیمرغ. پیام کتابخانه، 16(3)، 123-144.

یمین فیروز، م. (1382). ویژگی‌ها و عناصر تشکیل دهنده رابط کاربر در وب سایت‌ها. فصلنامه کتاب، 14(4)، 159-168.

Ahmed, S.M.Z and et. al. (2005). Astudyofusers’performance and satisfaction with the web of science IR interface. Journal of Information sciences, 30(5), 59-68.

Al-Maskari, A.; Sanderson, M. (2011). The effect of usercharacteristics on search effectiveness in information retrieval. Information Processing and Management, 47(2011)719-729. Available at: http://dx.doi.org/10.1016/j.ipm.2011.03.002. retrieved [19jun 2011].

Borgman, C.L. (1996). Why online catalogs are still hard to use?. Journal of the American society for information science, 47(7), 493-503

Galitz, W. O. (1997). Essential guide to user interface design: an introductionto GUI design: Principles and techniques. New York: Wiley.

JiaMi, Cathy Weng. (2008). Revitalizing the Library OPAC: Interface, Searching, and Display Challenges. Information Technology and Libraries, 27(1), 5- 18.

Käki, M.; Aula, A. (2008).Controlling the complexity in comparingsearch user interfaces via user studies. Information Processing & Management, 44(1), 82-91

Kani‐Zabihi, E., Ghinea, G. and Chen, S.Y. (2008). User perceptions of online public library catalogues. International Journal of Information Management, 28 (6), 492‐502.

Kumar, S. (2011). Effect of web searching on the OPAC: a comparison of selected university libraries. Library Hi Tech News, 28 (6), 14‐21.

Marchionini, B.; Kamlodi, A. (1998). Design of interfaces for information seeking. Draft available on line at:http://www.ils.unc.edu/~march/arist/DRAFT.htm

Md. Maidul Islam, S.M. ZabedAhmed (2011). Measuring Dhaka University students' perceptions of ease- of- use and their satisfaction with University Library's online public access catalogue. Performance Measurement and Metrics, 12 (3), 142 – 156

Park, S. (2000). Usability, User Preferences, Effectiveness, and User Behaviors When Searching Individual and Integrated Full Text Data Bases: Implications for Digital Libraries. Journal of the American Society for InformationScience, 51(5), 456-468.

Schneiderman, B. (1997). Designing the User Interface: Strategies for Effective Human-Computer Interaction. ACM Press.

Thomas, B. and Buck, S. (2010). OCLC's WorldCat Local versus III's WebPAC: which interface is better at supporting common user tasks?. Library Hi Tech, 28 (4), 648‐71.

Yashiana, m; Abdul R; widya, w. (2007). OPAC "Heuristic evaluation of interface Usability for a web-based. OPAC Library Hi tech, 25(4), 538-549 Available at www.emeraldinsight.com /0737-8831html

Yee, M.M. (1991). System design and cataloging meet the user: use interfaces to online public access catalogs. Journal of the American society for Information Science, 42, 78-98.