بررسی چگونگی کاربرد فناوری اطلاعات در مجموعه سازی و سازماندهی منابع در کتابخانه‌های مرکزی و دانشکده‌ای دانشگاه‌های آزاد مستقر در شهر تهران
محورهای موضوعی : دانش شناسی
1 - دانش آموخته کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانش شناسی از دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات تهران
کلید واژه: فناوری اطلاعات, مجموعه‌سازی, سازماندهی, فهرست نویسی, کتابخانه‌های دانشکده‌ای دانشگاه آزاد,
چکیده مقاله :
هدف: هدف اصلی پژوهش، شناسایی و تعیین میزان امکانات سخت افزاری و نرم افزاری، نیروی انسانی و چگونگی کاربرد فناوری جدید و مشکلات و موانع احتمالی آن در بخش مجموعه سازی و فهرست نویسی کتابخانه های مورد بررسی در پژوهش می باشد. روش پژوهش: روش مناسب برای انجام این تحقیق روش پیمایشی - توصیفی است. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه می باشد که پرسشنامه به چندین نفر از اساتید و متخصصین رشته کتابداری ارائه شده تا در صورت عدم وجود روایی کلمات یا عباراتی که باعث بروز مشکل می شدند، حذف و اصلاحات صورت پذیرد. از این رو اعتبار پرسشنامه مشخص گردیده و روایی و پایایی آن مورد تأیید قرار گرفت. یافته ها در دو قسمت توصیفی و استنباطی مورد بررسی قرار گرفته است. قسمت توصیفی به وسیله جدول های توزیع فراوانی و رسم نمودار برای دریافت وضعیت موجود ارائه شده و در بخش استنباطی با استفاده از آزمون های آماری به روابط موجود بین متغیر ها و تعیین میزان معنی داری متغیر ها پرداخته شده است. یافته ها: یافته های پژوهش حاکی از آن است که بیشترین امکانات سخت افزاری در کتابخانه ها شامل رایانه ها و چاپگر ها بوده، و بیشترین امکانات نرم افزاری موجود شامل نرم افزار جامع کتابخانه می باشد که 40 درصد از نرم افزار نوسا و 7/37 درصد از نرم افزار پارس آذرخش استفاده می کنند. در این میان استفاده از بخش فهرست نویسی نرم افزار (2/82 درصد) بیشترین میزان استفاده، و بخش سفارشات (2/2 درصد) کمترین میزان را داراست. 9/88 درصد کتابخانه ها فاقد وب سایت مستقل هستند و از امکانات وب سایت کتابخانه مرکزی جهت خدمات دهی به کاربران استفاده می کنند. علاوه بر کتاب، بیشترین منبع مورد استفاده جهت مجموعه سازی و فهرست نویسی، پایان نامه ها می باشند. جست‌وجو در پایگاه های اطلاعاتی (9/48 درصد) و به همین میزان اطلاع یابی و جست‌وجو در اینترنت بیشترین حوزه هایی هستند که نسبت به سایر زمینه ها، کارکنان مجموعه سازی با آن آشنایی دارند. وب سایت های مربوط به کتابداری و سازماندهی با 22 کتابخانه (9/48 درصد) و ابزارهای جست‌وجو با 20 مورد (4/44 درصد) از مهم ترین امکانات اینترنتی هستند که بیشترین استفاده را برای انجام فرایند فهرست نویسی، در میان جامعه پژوهش دارند. نتیجه گیری: در بخش مجموعه سازی کمبود اعتبار مالی و در بخش فهرست نویسی کمبود نیروی متخصص به طور معنی داری، از مهم ترین مشکلات و موانع در استفاده از این فناوری ها است. دارا نبودن وب سایت مستقل در بیشتر کتابخانه های مورد نظر، و پیوسته نبودن چکیده پایان نامه ها از موارد مهمی هستند که کمتر مورد توجه قرار گرفته است. عدم آشنایی کافی کارکنان کتابخانه های دانشگاه آزاد و کمبود نیروی متخصص در بخش مجموعه سازی منابع الکترونیکی و اینترنتی نیز از مشکلات عمده ای است که مانع از خدمات رسانی لازم به دانشجویان و اساتید دانشگاه ها می شود.
Objective :The current research surveys application of IT in acquisition and cataloguing of resources of central and faculty libraries of Azad Universities located in city of Tehran. The main objective of the research are, identify and determine the amount of hardware and software resources, manpower, and how to use new technology and possible obstacles in the collection and cataloging in the library of Azad University in city of Tehran. This research can also be applied to a study that aims to develop and promote the application of information technology and school libraries in Central University of Tehran. Methodology: The method research is analytical survey. Instruments included a questionnaire that the reliability and validity of it has been confirmed. The statistical methods have been used in both the descriptive and inferential. The frequency distribution tables and charts describe the current situation provided for In the inferential statistical test to determine the relationships between variables and the variable has been significantly. Findings: The findings of research showed in all central and faculty libraries of Azad Universities located in city of Tehran 77.2 % of employees have library education and 20.7% have non-library education. The most hardware facilities in libraries included computers and printers and the most software facilities in libraries included comprehensive library software which is 40% of Nosa software and 37.7% was Pars Azarakhsh soft ware among them in cataloguing used software (82.2%) and the use of them in order section is (2.2%) had the least percentage. 88.9% of libraries lacked independent website and they were using facility of the central library to demand service to users. Besides the book, the most resource being used for acquisition and cataloguing were the thesis. Searching in information centers (48.9) and for this reason searching in Internet was the most area for information gathering that the duty persons were more familiar with them. Using Internet in the field of selecting information resource had the first rank, ordering resources and selection of them stant in second place and information exchange among book keepers, contacting subjective experts and detection of electronic tools were in next places. Related web sites concerning book keeping and organizing of 22 libraries (48.9%) and search tools with 20 cases (44.4%) were among the most important facilities of Internet which had the most use of acquisition process among research community. Conclusion: Totally, lack of funding and experts in cataloging were the most significant difficulties in using these technologies the major problems that hinder the provision of services to students and academics is required .
Baziliion, Richard. J (2001). Academic libraries in the digital revolution: libraries in the midst of revolution need new ways of thinking about their mission. Educause quarterly, 1, 52- 54
Darudi. F. (2009). Strategic planning for efficient utilization of information technology in public libraries at the University of Central Iran (M. A). MA Thesis, Library and Information Science, Islamic Azad University, Sciences and Research Branch, Tehran. [In Persian]
Davarpanah. M. (2003). Information technology infrastructure planning in developing countries. Journal of Library and Information Science, 2(3). [In Persian]
Engstron, M. (2001). use and development of information technology at two university libraries in costarica .
Fattahi. R. (1999). Cataloging: principles and methods. fourth edition. Tehran: Nashre ketabdar. [In Persian]
Kentucky, L. (2002). University libraries: policy on the use of information thechnology. Esource: http://www. Louisville. edu/it/dcs/secpolcy.html# 11 sep 2002.
Khurshid, Z. (2003). The Impact of Information Technology of job Requirements and qualification for catalogers, Information Technology and libraries. March 2003.
Mazinani. A. (2000). Libraries and librarians. Tehran: Institute for Humanities University studying scriptures (SAMT) [In Persian]
Mohsenzadeh. F. (2009). The study of the use of information technologies in academic libraries in Kerman (M.A). MA Thesis, Library and Information Science, Islamic Azad University, Sciences and Research Branch, Tehran. [In Persian]
Nakhoda. M. (2007). Factors influencing the use of information technology with an emphasis on academic libraries: research in text. Library Journal, (Spring and Summer). [In Persian]
Shirvani nia. Z. (2001). The Future of Technology in Libraries: Challenges and Opportunities.shirazeh: electronic journal, Science Library, Archives and Information, 1(3).
Yari firuzabadi, H (2009). IT infrastructure of the academic units of the five Islamic Azad University Central Library (M.A). MA Thesis, Library and Information Science, Islamic Azad University, Sciences and Research Branch, Tehran . [In Persian]
