شناسایی و اولویت‌بندی ابعاد ممیزی دانش در کتابخانه‌های دانشگاهی

محورهای موضوعی : دانش شناسی

طیبه آباش ¹ , فهیمه باب الحوائجی ² , داریوش مطلبی ³

1 - دانشجوی دکتری مدیریت اطلاعات و دانش ،دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
2 - دانشیار گروه علوم ارتباطات و دانش. دانشکده علوم انسانی ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
3 - دانشیار دانشکده علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد یادگار امام خمینی (ره) شهرری.ایران.

تاریخ دریافت : 1401/06/01 تاریخ پذیرش : 1401/08/29 تاریخ انتشار : 1401/09/29

کلید واژه: مدیریت دانش, کتابخانه های دانشگاهی, ممیزی دانش, جریان دانش, دانش صریح و ضمنی,

چکیده مقاله :

هدف: مدیریت دانش روشی برای کمک به سازمان‌ها به منظور استفاده مؤثر از دانش است که ممیزی دانش اغلب گام اولیه فعالیت در این حوزه است. هدف از تحقیق حاضر شناسایی و اولویت بندی ابعاد ممیزی دانش در کتابخانه‌های دانشگاهی بود.روش پژوهش: روش اجرای پژوهش حاضر توصیفی-پیمایشی می‌باشد. جامعه آماری تحقیق شامل مدیران نهایی و مدیران بخش‌های کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه‌های وابسته به وزارت علوم تحقیقات و فناوری است. روش نمونه‌گیری کتابخانه‌ها، با توجه به پراکندگی آنها در کل کشور ابتدا به روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای و سپس به روش هدفمند کتابخانه مرکزی بزرگترین دانشگاه مرکز استان بود. در نهایت تعداد 279 نفر از مدیران نهایی و مدیران بخش‌های کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه‌های وابسته به وزارت علوم تحقیقات و فناوری به عنوان نمونه آماری تحقیق انتخاب شدند. پرسشنامه ی ممیزی دانش با 99 گویه تدوین شده است و شامل 14 بعد چشم انداز و اهداف سازمانی(7 گویه)، تحلیل داده‌ها و اطلاعات دانشی(6 گویه)، اندازه گیری دانش صریح و ضمنی (6 گویه)، ترسیم نقشه دانش (6 گویه)، شناسایی عناصر راهبردی سازمان (8 گویه)، تحلیل شکاف بین دانش موجود و مطلوب (5 گویه)، آماده سازی سازمان (6 گویه)، شناسایی فرآیند ممیزی دانش (7 گویه)، تشکیل کارگروه ممیزی دانش (8 گویه)، تحلیل جریان دانش (12 گویه)، شناسایی دارایی‌های با ارزش سازمان (6 گویه)، ارزیابی اطلاعات و دانش(6 گویه)، اندازه گیری سلامت دانش فعلی (9 گویه) و تحلیل کاربست دانش (7 گویه) می باشد.یافته‌ها: براساس یافته‌های تحقیق مؤلفه‌های تحلیل جریان دانش (57/4)، اندازه‌گیری سلامت دانش فعلی(12/4)، تشکیل کارگروه ممیزی دانش(68/3) و شناسایی عناصر راهبردی سازمان (12/3) دارای میانگین رتبه بالاتری نسبت به سایر شاخص‌ها از لحاظ قابلیت وقوع و تأثیرگذاری در ممیزی دانش کتابخانه‌های دانشگاهی می‌باشد و دارای وضعیت مطلوب‌تری در کتابخانه‌های دانشگاهی می باشد و به همین ترتیب سایر شاخص‌ها در رتبه‌های بعدی قرار می‌گیرند.نتیجه گیری : براساس نتایج پژوهش مشخص شد که مدیران می‌توانند از ممیزی دانش در ارتقای کیفی خدمات کتابخانه‌های دانشگاهی بهره ببرند. با بکارگیری ممیزی دانش مدیران به بازبینی، بررسی، سنجش و ارزیابی دارایی‌های فکری سازمان و ارزیابی ذخائر و جریان دانش کل سازمان می‌پردازند.

چکیده انگلیسی:

Objective: The purpose of this research was to identify and prioritize the aspects of knowledge audit in academic libraries. Methodology: The method of this research is descriptive-survey. The statistical population of the research includes the final managers and managers of central library departments of universities affiliated to the Ministry of Science, Research and Technology. The sampling method of the libraries, considering their dispersion in the whole country, is first by random cluster sampling method and then by targeted method of the central library of the largest university in the center of the province. Finally, the number of 279 final managers and department managers of central libraries of universities affiliated to the Ministry of Science, Research and Technology were selected as the statistical sample of the research. The knowledge audit questionnaire has been compiled with 99 items and includes 14 dimensions of vision and organizational goals (7 items), analysis of knowledge data and information (6 items), measurement of explicit and tacit knowledge (6 items), drawing a knowledge map. (6 items), identifying strategic elements of the organization (8 items), analyzing the gap between existing and desired knowledge (5 items), preparing the organization (6 items), identifying the knowledge audit process (7 items), forming a knowledge audit working group (8 items) ), analysis of knowledge flow (12 items), identification of valuable assets of the organization (6 items), evaluation of information and knowledge (6 items), measurement of current knowledge health (9 items) and knowledge application analysis (7 items). Results: Based on the results of the research, the components of knowledge flow analysis (4.57), measuring the health of current knowledge (4.12), forming a knowledge audit working group (3.68) and identifying the strategic elements of the organization (3.12) have a higher average rating than others. The indicators are in terms of the possibility of occurrence and influence in the knowledge audit of academic libraries and have a more favorable situation in academic libraries, and in the same way, other indicators are placed in the next ranks. Conclusion: Based on the results of the research, it was found that managers can benefit from knowledge audit in improving the quality of university library services. By applying knowledge audit, managers review, examine, measure and evaluate the intellectual assets of the organization and evaluate the knowledge reserves and flow of the entire organization.