چگونگی وضعیت مولفه ها در طراحی الگوی مالکیت فکری نشریات پزشکی دسترسی آزاد(ایران)
محورهای موضوعی : دانش شناسیآناهیتا گیتی 1 , عاطفه زارعی 2 , بهروز بیات 3
1 - دانشجوی دکتری ، گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه آزاد همدان، ایران.
2 - استادیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد همدان ، ایران.
3 - استادیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد همدان ، گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، همدان، ایران.
کلید واژه: حقوق مالکیت فکری, نشریات پزشکی, دسترسی آزاد, نشریات دسترسی آزاد,
چکیده مقاله :
هدف: هدف پژوهش تعیین وضعیت مولفه های نویسنده، موضوع، تجاری سازی، ناشر و نشریات در طراحی الگوی مالکیت فکری نشریات پزشکی دسترسی آزاد(ایران) انجام شده است. روش پژوهش: مطالعه حاضر از نظر هدف کاربردی – اکتشافی و از نوع مطالعه آمیخته(کمی - کیفی) است. جامعه آماری پژوهش کلیه نشریات پزشکی دسترسی آزاد (430 نشریه) بودند. ابزار پژوهش پرسشنامه محقق ساخته ای (تحلیل محتوی و پانل دلفی) بودکه از پنج مولفه اصلی (ناشر، نویسنده، انتشارات، موضوع و تجاری سازی) و 63 سوال تشکیل شده بود. نرم افزار مورد استفاده برای تحلیل آماریSPSS 24 بود. روایی پرسشنامه (با ضریب 50) و پایایی(با ضریب7/0)، تحلیل عاملی اکتشافی و تحلیل عاملی تایید بر روی پرسشنامه انجام شد. برای طراحی مدل، بررسی وضعیت پنج مولفه انجام شد. یافته ها: بر اساس یافته‌های شاخص کایزر-مایر-اولکین (kmo)، داده های پرسشنامه پژوهش قابل تقلیل به تعدادی عامل های زیربنایی و بنیادی هستند. و چون مقدار آماره KMO برابر با 885/0 است، پس داده ها برای انجام تحلیلی عاملی مناسب اند. نتیجه آزمون بارتلت نیز معنی دار است و نشان می دهد که ماتریس همبستگی بین گویه ها، ماتریس همانی و واحد نیستند. یعنی از یک طرف بین گویه های داخل هر عامل همبستگی بالایی وجود دارد و از طرف دیگر بین گویه های یک عامل با گویه های عامل دیگر هیچ گونه همبستگی مشاهده نمی شود. نتیجه گیری: نتایج نشانگر آنست که بین کلیه مولفه های مالکیت فکری نشریات پزشکی دسترسی آزاد ارتباط معنادار وجود دارد و مولفه ها و سوالات از پایایی و همگرایی قابل قبولی برخوردار هستند. نهایتا این پرسشنامه می تواند در نشریات دسترسی آزاد پزشکی به منظور بررسی مالیکت فکری مورد استفاده قرار گیرد.
Objective: The aim of this study is to determine the status of the components of author, subject, commercialization, publisher and publications in designing the intellectual property model of open access medical journals (Iran). Method: The present study is an applied-exploratory purpose and a mixed (quantitative-qualitative) study. The statistical population of the study was all open access medical journals (430 journals). The questionnaires were sent to the editors and executive directors of journals. The research tool was an organized questionnaire (content analysis and Delphi panel) which consisted of five main components (publisher, author, publisher, subject and commercialization) and 63 questions. The software used for statistical analysis was SPSS 24. Questionnaire validity (with a coefficient of 50) and reliability (with a coefficient of 0.7), exploratory factor analysis and confirmatory factor analysis were performed on the questionnaire. To design the model, the status of five components was investigated. Results: According to the findings, using a confirmatory factor analysis in PLS software, the questionnaire was reduced to five components, which was also confirmed by the model quality indicators. Based on the results of the Kaiser-Meyer-Ulkin index (kmo), the data of the research questionnaire can be reduced to a number of underlying and fundamental factors. These components include the five main components of publisher, author, subject, commercialization, and publications with sixty-three sub-questions, which make up the questionnaire. And since the value of KMO statistic is equal to 0.885, then the data are suitable for factor analysis. Conclusion: The results show that there is a significant relationship between all components of intellectual property of free access medical journals and the components and questions have acceptable reliability and convergence. Finally, this questionnaire can be used in open access medical journals to assess intellectual property.
آذر، ع.؛ غلامزاده، ر.؛ قنواتی، ر.(1391). مدل سازی مسیر ساختاری در مدیریت. تهران: انتشارات نگاه دانش
بزرگی، و. (1397). نظام حقوق مالکیت فکری مناسب برای کشورهای درحال توسعه: با اشاراتی در مورد ایران.پژوهشنامه بازرگانی، (22)88 : 115-145.
خلیلی، ل. (1394). موانع انتشار در نشریات دسترسی آزاد از دیدگاه محققان پزشکی. مدیریت اطلاعات سلامت، 12(4): 435-444
رستمی، س. (1394). بررسی حق مؤلف در محیط دیجیتال. ره آورد نور، 63(8): 25-37.
سعیدی، س.؛ حاجی حسینی، ح.ا.؛ سعیدی، ص. (1392). بررسی عوامل مؤثر بر نقض قانون حق نشر توسط کاربران اینترنت. فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری، 8(2): 52-61.
سلطانی فر، م (1391). حق مولف در دنیای الکترونیک. مطالعات رسانه ای، 6: 41-62.
شیر علی ، ج ، و کریمی ، ج. (1397). بررسی قوانین حقوق مالکیت معنوی و حق چاپ ، دومین کنفرانس تحقیق در فقه ، حقوق و علوم اسلامی ، تهران ، شرکت توسعه دانش فرزانگان.
موسوی، ف. ، زارعی ، ا. زواراقی، ر. اکبرپور، س. (1398). شناسایی و داده کاوی عناصر انتشاراتی در استفاده از مجوزهای Creative Commons در مجلات دسترسی آزاد پایگاه داده Dodge برای محافظت از حقوق مالکیت معنوی. فصلنامه کتابخانه و اطلاعات، 22 (3) : 4-36.
Björk, B.-C. (2018). Is Open Access the future of scholarly journal publishing. The Southwest Respiratory and Critical Care Chronicles, 6(25).
Laakso, M., & Björk, B.-C. (2016). Hybrid open access—a longitudinal study. Journal of informetrics, 10(4): 919-932.
MacLeavy, J., Harris, R., & Johnston, R. (2020). The unintended consequences of Open Access publishing – And possible futures. Geoforum, 112, 9-12. doi: https://doi.org/10.1016/j.geoforum.2019.12.010
Rowley, J., Johnson, F., Sbaffi, L., Frass, W., & Devine, E. (2017). Academics' behaviors and attitudes towards open access publishing in scholarly journals. Journal of the Association for Information Science and Technology, 68(5): 1201-1211.
Sahoo, J., Mohanty, B., & sAHOO, L. (2017). INDIAN CONTRIBUTION TO OPEN ACCESS SCHOLARLY PUBLISHING IN DOAJ. Library Philosophy and Practice (e-journal)(1567).
Suber, P. (2012). Open access overview.
wipo. (2014). what is intellectual property?, from http://www.wipo.int/about-ip/en/
_||_