بازشناختی از خدمات اطلاع‌رسانی: الگویی برای کتابخانه‌های ملی
محورهای موضوعی : دانش شناسی
اعظم نجفقلی نژاد
1
(
استادیار سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران
)
کلید واژه: کتابخانه ملی ایران, خدمات اطلاع‌رسانی, میزهای خدمت, خدمات کتابخانه,
چکیده مقاله :
هدف: هدف این پژوهش شناسایی عوامل موثر بر خدمات اطلاع‌رسانی در کتابخانه‌ها است. روش پژوهش: روش این پژوهش کیفی است و از طوفان فکری و تصمیم‌گیری گروهی برای جمع‌آوری دادهها استفاده شد. 21 نفر از کتابداران شاغل در میزهای خدمت‌رسانی کتابخانه ملی ایران (بدون نمونه‌گیری) جامعه آماری این پژوهش را تشکیل دادند. برای افزایش اعتبار و دقت دادهها، یادداشت‌برداری‌ها و ضبط شنیداری جمع‌بندی و برای تعدیل و تایید به کتابداران بازگردانده شد. نرم‌افزار مکس‌کیودا[1] برای تحلیل دادهها استفاده شد. یافته‌ها: عوامل موثر بر خدمات‌رسانی واحد اطلاع‌رسانی کتابخانه ملی ایران از دیدگاه کتابداران در 4 درون‌مایه می‌گنجد (کتابدار اطلاع‌رسانی، مراجعه‌کننده، خدمات و میز خدمت). تحلیل کیفی دادهها منجر به استخراج 301 کد اولیه شد که به گزارش عوامل خدمات‌رسانی پرداخته بودند. بازبینی متعدد و ادغام کدها بر اساس تشابه در طی چندین مرحله، در نهایت 15 زیر درون‌مایه حاصل گردید. نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد در درون مایه کتابدار اطلاع‌رسانی، سه زیر درون‌مایه سواد اطلاعاتی، ارتباط با مراجعه‌کننده و اخلاق حرفه‌ای کتابدار؛ در درون‌مایه مراجعه‌کننده، سه درون‌مایه آموزش مراجعه‌کننده، استقلال و عضویت او؛ در درون‌مایه میزهای خدمت، 5 زیردرون‌مایه دسترس‌پذیری، محل میز، فیزیک میز، نام میز خدمت و ایمن‌سازی؛ و در درون‌مایه خدمات، 4 زیر درون‌مایه بازاریابی، ارائه ارزش افزوده به مراجعه‌کننده، اولویت‌بندی امور و نگاه تخصصی به بخش‌ها و خدمات از عوامل موثر بر خدمات‌رسانی است. [1] Maxqda
Objective: identification of factors affecting information services in national libraries. Methods: The method of this study was qualitative and used brainstorming and group decision making to collect data. The study population consisted of 21 librarians working at the National Library Service desks of Iran. To increase the validity and accuracy of the data, recordings and audio recordings were collected and returned to librarians for modification and approval. Maxqda software was used for data analysis. Results: Factors affecting the Information services of National Library of Iran from the perspective of librarians are included in 4 themes (Information Librarian, user, Services and Service Desk). The qualitative analysis of the data resulted in the extraction of 301 primary codes that reported service factors. Multiple revisions and code integration based on similarity over several steps eventually yielded 15 sub-themes. Conclusion: The results showed that within the theme of information librarian, three sub-themes of information literacy, client relationship and professional ethics of librarian; in client, three sub-themes of client education, user Independence and user membership; within the themes of service desks, 5 sub themes of accessibility, desk location, desk physics, service desks and safety; and within the service theme, 4 sub-themes of marketing, providing value added to the customer, prioritizing matters, and providing a specialized view to departments and services are factors influencing services.
ادوایر، ش.؛ سوا، ب. (1394). داوم سودمندی: استفاده از تجربه‌های بانک‌ها، فرودگاه‌ها و خرده‌فروشی‌ها برای استمرار ارائه خدمات کتابخانه‌ها. ترجمه تجلی، آرزو. در: گزیده مقالات ایفلا 2010 و 2011. (گوتنبرگ، سوئد، 10-15 آگوست 2010 و سن خوان، پورتوریکو، 13-18 آگوست 2011). ویراستار علمی رضا خانی‌پور، با همکاری محبوبه قربانی. ص 62-73. (مقاله کنفرانس)
پورنقی، ر. (1394). جستجوی فضاهای کتابخانه توسط مراجعین به کمک راهنمای مکان‌مند مطالعه موردی: کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران. نظام‌ها و خدمات اطلاعاتی، 4(1و2)، 23-34.
شمس‌اللهی، ق. (1381). طرح توسعه خدمات اطلاع‌رسانی و مرجع در کتابخانۀ ملّی جمهوری اسلامی ایران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع‌رسانی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، تهران.
قاسمی، ز.؛ و معینی اصل، ع. (1392). مقایسه و تجزیه و تحلیل روش‌های تصمیم‌گیری گروهی طوفان فکری و دلفی. اولین کنفرانس ملی حسابداری و مدیریت.
محمدزاده، ه. و بزرگی، ا. (1391). استفاده کنندگان از کتابخانه ملی ایران و شیو ه های بهره گیری آنان از منابع و خدمات کتابخانه ملی: همخوان یا ناهمخوان با اساسنامه. فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، (92)، 22-39.
نجفقلی‌نژاد، ا.؛ صادق‌زاده وایقان، ع. ؛ محمدی، ف. (1398). میزان مطابقت میزهای مرجع و اطلاع‌رسانی کتابخانه ملی ایران با شاخص‌های تاثیرگذار بر عملکرد میزهای خدمت. مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 30(2).
نجفقلی‌نژاد، ا.؛ صادق‌زاده وایقان، ع.؛ محمدی، ف. (1398). بهبود دسترسی به میزهای خدمت در کتابخانه ملی: گزارش یک بررسی میدانی. مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، بازیابی شده در تاریخ 12/10/1398 از: http://nastinfo.nlai.ir/article_2374_0.html
Arroyo, S.S., (2015). Reference Desk Is Not Dead Yet: A Perspective from the National Medical Library of Cuba. Community & Junior College Libraries, 21(1-2).
Curry, Evelyn L. (2016). The Reference Interview in the Google Age. Paper presentedat: IFLA WLIC 2016 – Columbus, OH – Connections. Collaboration. Retrieved 2017-05-29 from: http://library.ifla.org/1354/ (Article)Guidelines for Behavioral Performance of Reference and Information Service Providers (2013). Retrieved 2017/11/20 from: http://www.ala.org/rusa/resources/guidelines/guidelinesbehavioralMeldrem,
Joyce A.; Mardis, Lori A. and Johnson, Carolyn (2005). Redesign reference desk: Get Rid of it. ACRL Twelfth National Conference, April 7-10. Minneapolis, Minnesota. Oberlin College Library: A Case Study. Journal of Library Administration, 51:359–374.
Mitchell, Megan S. and et.al (2011). Paradigm Shift in Reference Services at the Oberlin College Library: A Case Study. Journal of Library Administration, 51,359–374.
O'Neill , Kimberly L.؛ and Guilfoyle, Brooke A. (2015). Sign, Sign, Everywhere a Sign: What Does “Reference” Mean to Academic Library Users? The Journal of Academic Librarianship, 41(4), 386-393.
Ranganathan, S. R. (1961). Reference Service. Asia Publishing House (Bombay). (Book) Retrieved 2018-06-02 from: https://repository.arizona.edu/bitstream/handle/10150/106346/refserv.parta.pdf;jsessionid=42484ECDD4D5B9D38671850AE6B6E035?sequence=2
_||_