وضعیت موجود تناسب برنامههای درسی آموزش عالی کشاورزی با نیازهای بازار کار استان اردبیل و ارائه راهکار
محورهای موضوعی : توانمندسازی سرمایه انسانیعزیزه تراز 1 , مریم سامری 2 , جواد کیهان 3
1 - گروه علوم تربیتی دانشگاه ازاد اسلامی واحد ار
2 - گروه علوم تربیتی واحد ارومیه دانشگاه ازاد اسلامی ارومیه ایران
3 - گروه دانشگاه ازاد اسلامی واحد ارومیهعلوم تربیتی
کلید واژه: آموزش عالی, برنامه درسی, نیازهای بازار کار کشاورزی, رشته کشاورزی,
چکیده مقاله :
هدف کلی بررسی وضعیت موجود تناسب برنامههای درسی آموزش عالی کشاورزی با نیازهای بازار کار اردبیل و ارائه راهکار است و با روش آمیخته انجام شد. جامعه آماری کلیه کارفرمایان، اساتید دانشگاه و دانشآموختگان کشاورزی استان اردبیل به تعداد 900 نفر میباشد که بر اساس جدول مورگان و نمونه گیری تصادفی طبقهای 270 نفر نمونه آماری شد. در بخش کیفی ابزار گردآوری دادهها مصاحبه است و با از نمونهگیری هدفمند 12 خبره مصاحبه شد. روایی مصاحبه، توسط مثلثسازی منابع دادهها و بازبینی توسط همکاران و پایایی آن با شاخص ثبات و تکرارپذیری بررسی شد. تجزیه و تحلیل دادهها با کدکذاری سه مرحلهای انجام شد. در بخش کمی ابزار گردآوری دادهها پرسشنامه است. روایی آن محتوایی، صوری و سازه بررسی و پایایی آن با آلفای کرونباخ برآورد شد. تجزیه و تحلیل دادهها با آزمونهای توصیفی (میانگین و انحراف معیار) و تحلیل آمار استنباطی (T تک نمونهای) با نرم افزار SPSS 19وExcel 2007 انجام یافت. نتایج بخش کیفی در استخراج 25 دسته متغیر اندازهپذیر که در قالب پنج مؤلفه شناسایی شدهاند: 1. شرایط علی تناسب با نیازهای بازار کار 2. شرایط زمینهای 3. شرایط مداخلهگر 4. راهبردها 6 شاخص 5. پیامدها. در بخش کمی، بر مبنای این یافتهها پرسشنامه طراحی و دادهها تجزیه و تحلیل شدند. یافتههای حاکی از عدم تناسب بین برنامههای درسی آموزشهای عالی رشته کشاورزی با نیازهای بازار کار میباشد. پیشنهاد میشود محققان برای برنامه ریزی دانشگاهها الگوی مناسبی بر مبنای یافتههای تحقیق حاضر ارائه دهند.
The general goal is to examine the current situation of the suitability of agricultural higher education curricula with the needs of the Ardabil labor market and to provide a solution, and it was done with a mixed method. The statistical population of all employers, university professors and agricultural graduates of Ardabil is 900 people, based on Morgan's table and stratified random sampling 270 people were.In qualitative part, the data collection tool is interview and 12 experts were interviewed with a targeted sampling. The validity of interview was checked by triangulation of data sources and review by colleagues, and its reliability was checked with stability and repeatability index. Data analysis was done with three-step coding. In the quantitative part, data collection tool is a questionnaire.Its content, form and structure validity were investigated and its reliability was estimated with Cronbach's alpha. Data analysis was done with descriptive tests and inferential statistics analysis (one-sample T) with SPSS 19 and Excel 2007 software. The results of qualitative part in extraction of 25 categories of measurable variables that are identified in form of five components: 1. Causal conditions fit with needs of the labor market 2. Contextual conditions 3. Intervening conditions 4. Strategies 6. Indicators 5. consequences.In quantitative section, based on these findings, a questionnaire was designed and the data were analyzed.There is a mismatch between the curricula of higher education in the field of agriculture and the needs of the labor market. It is suggested that researchers provide a suitable model for university planning
آتوسا بختياري، مجيد پيرحياتي (1401)."بررسی تجارب كشورها¬ي جهان در خصوص كشاورزي الكترونيك و ارائه توصیه سیاستی برای ایران". تهران: انتشارات موسسه پژوهشهاي برنامه¬ريزي، اقتصاد كشاورزي و توسعه روستايي
پارسا، ع؛ اکیدی، م؛ و الهام¬پور، ح (1399). نقش برنامه های درسی در رشد مهارتهای شغلی، انتظارهای شغلی و شانس اشتغال از دیدگاه دانشجویان و دانش¬آموختگان رشته¬های کشاورزی. فصلنامه پژوهش مدیریت آموزش کشاورزی، 12 (53): 162-183.
جمشیدی، ا.؛ خنیفر، ح.؛ و یزدانی، ح. (1398). همترازی آموزش عالی و بازار کار. هفتمین همایش ملی پژوهشهای مدیریت و علوم انسانی در ایران: 78-65. تهران
حسینی لرگانی و مجتبی زاده (1400). طراحی و اعتباریابی الگوی کیفیت آموزشی برای دانشگاههای کشور. مدیریت و برنامه ریزی در نظامهای آموزشی: دوره 14، شماره 2 (پیایی 27) 258-221. تهران
خشکاب، ش. و ابیلی خ. (1402). شناسایی و ارزیابی مولفه های ارتباط دانشگاه، صنعت و دولت با تأکید بر نقش دولت. دو فصلنامه مطالعات برنامه ریزی آموزشی، 11 (22)، 75-58.
درکه، م؛ زرافشانی، ک؛ و شرفی، ل (1400). کارکردها و چالش¬های کشاورزی قراردادی در استان کرمانشاه. فصلنامه پژوهش¬های روستایی، 12 (2): 273-258.
دفتر پژوهش دانشکده کشاورزی دانشگاه محقق اردبیل (1402)
سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی،1399).
سامیان، م.، موحدی، ر.،؛ سعدی، ح. و صالحی عمران، ا.(1399). مدل شایستگی حرفه ای دانشجویان کشاورزی از دیدگاه خبرگان. فصلنامه علمی پژوهش آموزش کشاورزی، 57 ، 137-157
سیف الهی، ن. و محمدخانی، ر. (1401). طراحی مدل موانع توسعه زنجیره¬های تولیدی محصولات کشاورزی (مطالعه موردی: باغات مشگین شهر). مجله مدیریت کشاورزی. 36 (4)،377 – 292.
شریف¬زاده، م. و عبداله¬زاده، غ. (1401). غنی¬سازی برنامه درسی نظام آموزش عالی کشاورزی ایران: مورد دانشگاه علوم کشاورزی و مناطبع طبیعی گرگان. فصلنامه علمی پژوهش مدیریت کشاورزی، 14(62)، 97 – 123.
شیرزاد، ز؛ رجایی¬پور، س؛ و مهرام، ب (1401). تبیین چالش¬های آموزش عالی ایران در مواجه¬ی با جهانی شدن (مطالعه¬ای مبنی بر پدیدار شناسی). فصلنامه علمی مدیریت و برنامه¬ریزی در نظام¬های آموزشی، 15 (1): 184-139.
عبدالکریم عبدالله، ئ. و عزیزی، ن. (1399). بررسی راههای تقویت ارتباط بین آموزش عالی با کسب و کار در استان حلبچه اقلیم کردستان. پایان نامه ارشد. دانشگاه کردستان
عطارنیا و همکاران (1400). ارزیابی نیازهای آموزشی بازار کار نسبت به فارغ التحصیلان رشته¬های دایر در آموزش فنی و حرفه¬ای استان قم. مجله توانمندسازی سرمایه انسانی، 4 (1): 53-43
فتاحی میلاسی،ع. و اسماعیلی، ر. (1399). بررسی بازدارنده¬های آموزشی توسعه پایدار کشاورزی شهرستان لردگان. پژوهش¬های مدیریت کشاورزی، 12 (53)
محمدشیخ، م؛ نیستانی، م؛ و میرشاه¬جعفری، س (1399). ارزیابی کیفیت برنامة درسی در آموزشهای مهارتی؛ مطالعة موردی: رشتة معماری دانشکدة فنی‌وحرفه‌ای شریعتی تهران. فصلنامه علمی پژوهشی رویکردهای نوین آموزشی دانشگده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه اصفهان، 15 (1): 102-79
نعمتی، عو مختاری حصاری، آ (1400). چالش¬ها و راهکارهای به کارگیری سیار در آموزش کشاورزان از دیدگاه کارشناسان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی. فصلنامه علمی پژوهش مدیریت آموزش کشاورزی، 13 (59): 57-33.
Alva, H. H.; Uma, B.; Shruthi, D. V. and Saroja, C. (2018). Enhancing Learning Outcomes in Software Eengineering Course Through Problem Based Learning and Peer Sssisted Learning. Journal of Engineering Education Transformations, 31(3): 16-32.
Ahmadigol, J., Dehghanzadeh, H., Rezaei, E. (2021). Analyzing the Employability of Educational Technology Graduates and Detecting the Effecting Factors. Journal of Management and Planning in Educational System, 14(1). [Persian].
Anderson, A. (2018). A View on the Most Change in Vocational and Technical Education in England for a Generation. Higher Education, Skills and Work-Based Learning, 8 (2): 113-116.
Ashraf, S.; Yousaf Hassan, Z.; Ashraf, I.; Hassan, G. & Raza, H. (2019). Prospects of Agricultural Education in Pakistan-Options and Challenges: Agriculture Education in Pakistan. Handbook of Research on Rural Sociology and Community Mobilization for Sustainable Growth: 1-15.
Deutscher, Viola.; & Winther, Esther (2018). Instructional sensitivity in vocational education. Learning and instruction Mannheim, Germany, 53, 21-33.
Fobiols, Homs & Marcos, Sanchez (2018). Education outcomes and the labor market: Labour Economics Volume, 54: Pages 14-28
Forster, A. G. & Bol, T. (2018). Vocational Education and Employment Over the Life Course Using a New Measure of Occupational Specificity. Social Science Research, 70: 176-197.
Khosravi, A. A., Khosravi S, Mansouri Bidkani M, Mir S A.(2020). Elite migration and its relationship to development: Opportunities and challenges for policymakers. Education Strategy in Medical Sciences, 12 (6): 8-18. (In Persian).
M. Salarpou, M. Davarpanah, D. Zare (2022) .Investigating the Effective Factors on the Acceptance of New Irrigation Technologies Among Farmers in Sistan Region. .Journal of Water and Sustainable Development. 2022, Vol.8, No.4, Page 23 to 32.
Yao, Y (2019). Does Higher Education Expansion Enhance Productivity?. Journal of Macroeconomics
مجله توانمندسازی سرمایه انسانی دوره 7، شماره 2، تابستان 1403 صص. 107-116 |
وضعیت موجود تناسب برنامههای درسی آموزش عالی کشاورزی با نیازهای بازار کار استان اردبیل و ارائه راهکار
عزیزه تراز1، مریم سامری*2، جواد کیهان3
تاریخ دریافت: 01/09/1402
تاریخ پذیرش: 09/11/1402
چكيده
هدف کلی این تحقیق بررسی وضعیت موجود تناسب برنامههای درسی آموزش عالی کشاورزی با نیازهای بازار کار اردبیل بوده و راهکار ارائه شده است. این تحقیق با روش آمیخته (کیفی - کمی) انجام یافته است. جامعه آماری را کلیه کارفرمایان، مهندسین جهاد کشاورزی، اساتید دانشگاه و دانشآموختگان رشته کشاورزی استان اردبیل به تعداد 900 نفر تشکیل دادهاند که بر اساس جدول مورگان و روش نمونه گیری تصادفی طبقهای متناسب با حجم، 270 نفر نمونه آماری تعیین شده است. در بخش کیفی ابزار گردآوری دادهها مصاحبه نیمه ساختار یافته است. با استفاده از نمونهگیری هدفمند 12 نفرخبره مصاحبه شدهاند. برای تعیین روایی مصاحبه، روشهای مثلثسازی منابع دادهها و بازبینی توسط همکاران و بررسی توسط اعضاء، و برای بررسی پایایی آن شاخص ثبات و تکرارپذیری بکار رفته است. برای تجزیه و تحلیل دادهها از تئوری کدکذاری سه مرحلهای اشتراوس و کوربین (1998)4 استفاده شده است. در بخش کمی ابزار گردآوری دادهها پرسشنامه استاندارد است. روایی پرسشنامهها بر اساس روایی محتوایی، صوری و سازه بررسی شدهاند؛ و در نهایت برای تعیین پایایی با ضریب آلفای کرونباخ، که در اینجا 84٪ میباشد، برآورد شده است. تجزیه و تحلیل دادهها با آزمونهای توصیفی (میانگین و انحراف معیار) و تحلیل آمار استنباطی (T تک نمونهای) با نرم افزار SPSS 19وExcel 2007 انجام یافته است. نتایج بخش کیفی در استخراج 25 دسته متغیر اندازهپذیر که در قالب پنج مؤلفه شناسایی شدهاند: 1. شرایط علی تناسب با نیازهای بازار کار 2. شرایط زمینهای 3. شرایط مداخلهگر 4. راهبردها 6 شاخص 5. پیامدها. در بخش کمی، بر مبنای این یافتهها پرسشنامهای طراحی و دادهها تجزیه و تحلیل شدهاند. یافتههای تحقیق حاکی از عدم تناسب بین برنامههای درسی آموزشهای عالی رشته کشاورزی با نیازهای بازار کار میباشد. پیشنهاد میشود محققان الگوی مناسبی بر مبنای یافتههای تحقیق حاضر ارائه داده و دانشگاهها بر طبق آن و آگاهی از تحولات بازار کار برای تربیت نیروی کار ، برنامه ریزی کنند.
کلید واژهها: آموزشهای عالی، نیازهای بازارکار کشاورزی، رشته کشاورزی، برنامه درسی
مقدمه
از رسالت و هدف اصلی دانشگاهها تأمین نیروی انسانی ماهر و متخصص مورد نیاز جامعه است. بدین معنی که صرف دریافت مدرک دانشگاهی منجر به توسعه اقتصادی، اجتماعی، و فرهنگی جامعه نمیشود (مصطفیپور و رحیمیان، 1401: 146). برنامههاي درسی در آموزش عالی یکی از زیرنظامهایی است که در تحول و ارتقاي آموزش عالی و جامعه نقش اساسی دارد. برنامههاي درسی از یک سو ایجاد کننده تغییرند و از سوي دیگر، در تقابل با تغییر عمل میکنند (لرگانی و چهارباشلو، 1401: 141). بـا توجـه بـه رشـد جمعیـت و نیـاز روزافـزون بـه مـواد غذایـی و همچنیـن محدودیـت و مشـکلات زیسـت محیطـی و کمبـود آب زمیـن زراعـی، کشـاورزی بایـد در آینـده بیش از پیش مولد و بهرهور باشـد؛ چـرا کـه کشـاورزی به عنـوان نیـروی محرکه اقتصاد کشـور میباشـد (اشـرف و همـکاران، 2019). افزایش اشتغال‌پذیری دانشآموختگان دانشگاهی نیازمند توجه به مهارتآموزی در برنامه درسی و تحصیلی دانشجویان است. غنیسازی مهارتی برنامه تحصیلی در نظام آموزش عالی کشاورزی نیازمند رویکردی نظاممند برای درک ملزومات مربوطه است (شریفزاده و عبدالهزاده، 1401: 97). پنج رشته امور زراعی، امور باغی، امور دامی، ماشینهای کشاورزی و صنایع غذایی در رشته کشاورزی وجود دارد (سازمان پژوهش و برنامهریزی آموزشی،1399). استان اردبیل با دارا بودن دو اقلیم گرمسیری (منطقه مغان) و سردسیری (مرکز و جنوب استان) دارای بهترین موقعیت برای کشت انواع محصولات مستعد در این نواحی است و دارای پتانسیل بالایی در زمینه تولید و اصلاح محصولات کشاورزی است؛ و جایگاه خوبی در کشور در زمینه کشاورزی گلخانه‌ای دارد. رودخانه ارس واقع در منطقه مغان از لحاظ تامین آب کشاورزی و عمران و آبادانی منطقه نقش بسیار مهم و حیاتی را داراست. با توسعه منابع آب و ایجاد سد مخزنی و کانالهای انتقالی و شبکه های آبیاری کشاورزی، دشت با توسعه فراوانی روبرو شده و به یکی از قطبهای پیشرفته کشاورزی تبدیل شده است. با توجه به شرایط اقلیمی و جغرافیایی و وجود اراضی مستعد و چراگاههای مناسب بعنوان یکی از قطب های کشاورزی و دامداری کشور شناخته شده است و مقام اول تولیدات کشاورزی و دامی استان را بخود اختصاص داده است. فعالیتهای دامداری توسط عشایر و روستائیان و نیز مجتمعهای دامداری شرکتهای سهامی کشت و صنعت مغان، پارس و چند واحد تولیدی خصوصی دیگر صورت میگیرد. (دفتر پژوهش دانشکده کشاورزی دانشگاه محقق اردبیل، 1402). آمـوزش، سـنگ بنـای کشـاورزی آینده و ایجـاد ظرفیت برای کشـاورزان است و در ترویج و توسعه کاربرد نوآوریهای کشـاورزی، نقـش مهمـی دارد (نعمتی و مختاری، 1400). رصـد نکـردن بـازار کار توسـط دانشـگاههـا باعـث شـده تـا آموزشهـاي ارائـه شـده بـه دانشـجویان بـا نيازهـاي بـازار کار متناسـب نباشـد و دانشـگاههـا نتوانسـتهانـد بـا تحـولات روز جامعـه همـگام شـوند. انتزاعـی بـودن متـون رسـمی دانشـگاههـا و تطبيـق نداشـتن آنهـا بـا واقعيتهـاي اجتماعـی علت دیگـر اسـت. درکنار برنامهریزی درسی برای دانشجویان (با توجه به تفاوتهای فردی و نیازهای منطقهای) می بایست برنامه درسی برای تمامی رشتههای دانشگاهی برمبنای اینکه در نهایت با چه میزان مهارت و تخصص، دانش آموخته جذب بازار کار خواهد شد، مشخص شود (مصطفیپور و رحیمیان، 1401: 145). بـر اسـاس تحقیقـات موجـود در حـوزه میـزان اشـتغالپذیـری دانـشآموختـگان رشـته کشـاورزی، بـه نظـر میرسـد یکی از اصلـیتریـن دلایـل عدم اشـتغال و چالش بیـکاری دانش آموختگان رشـته کشـاورزی در کشـور را از منظر ناهمخوانی بیـن محتـوای آمـوزشهـای ارائـه شـده و نیازهای بـازار کار توجیـه نمود (شـاقلی و علـی میرزایـی، 1400). عطارنیا و همکاران(1400) به ارزیابی نیازهای آموزشی بازار کار نسبت به فارغ التحصیلان رشتههای دایر در آموزش فنی و حرفهای استان قم پرداختهاند که به روش تلفیقی از روش های کیفی و کمی انجام شده است. نتایج نشان میدهد که رتبهبندی نیازهای آموزشی بازار کار نسبت به فارغ التحصیلان رشتههای دایر در آموزش فنی و حرفهای استان قم به ترتیب: هم راستایی آموزشها، معیارهای ویژگیهای زمینهای ،راهبردها و معیار شرایط محیطی بوده است. حسینی لرگانی و مجتبی زاده (1400) به ارائه الگوی کیفیت آموزشی دانشگاههای ایران پرداختندکه با استفاده از رویکرد ترکیبی (کیفی-کمی) با طرح اکتشافی–مدل توسعه ابزار انجام شد. نتایج پژوهش نشان داد، کیفیت آموزشی دانشگاهها، مفهومی پیچیده و چندبعدی است. با عنایت به اینکه، اجبار برای لزوم پاسخگویی دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی در برابر تأمین‌کنندگان منابع مالی (خانواده‌ها، مؤدیان، دولت و...) و مصرف‌کنندگان آموزش عالی (دانشجویان، بازار، صنعت و...)، کیفیت آموزشی را تبدیل به دغدغه‌ی دائم‌التزاید کرده است. پارسا و همکاران (1399) نقش برنامههای درسی در رشد مهارتهای شغلی و شانس اشتغال از دیدگاه دانشجویان رشته کشاورزی را بررسی کردند. بیش از 82 درصد دانشجویان بیکار بودند و انتظار شغلی از تحصیلاتشان در حد پایین بود. نتایج بررسی آنها نشان داد که پیوند بین درس‌های نظری و عملی، می‌تواند به بهبود ادراک دانشجویان از برنامه تحصیلی و دانشگاه محل تحصیل بیانجامد و در نتیجه رشد مهارتهای لازم برای اشتغال را موجب شود. محمد شیخ و همکاران (1399) به ارزیابی کیفیت برنامة درسی در آموزشهای مهارتی رشتة معماری دانشکدة فنی‌وحرفه‌ای شریعتی با روش ترکیبی پرداختند. نتایج نشان میدهد بین برنامة درسی موجود و مطلوب فاصله زیادی وجود دارد. کیفیت برنامة درسی از دیدگاه دانشجویان پایینتر از سطح متوسط و از نظر مدرسان و دانشآموختگان در سطح متوسط ارزیابی شد. نتیجه این شد که لازم است برنامههای درسی بازنگری و تا حد ممکن برمبنای مهارت‌محوری و اشتغالزایی طراحی و تدوین شوند. میان و همکاران5 (2022) در پژوهشی با عنوان یادگیری مفهومی در آموزش و مزایا و معایب، دریافتند که یادگیری مفهومی و عینی برای بهبود سیستمهای آموزشی به ویژه در کیفیت تدریس و مدیریت موسسات آموزشی بسیار مفید است. یائو6(2018) به بررسی تاثیر توسعه آموزش عالی بر افزایش بهرهوری در چین پرداخته است. در اقتصادی مانند چین، سیاستهای آموزشی بر بهرهوري کار از طریق تأثیر آن بر تخصیص سرمایه انسانی در بخشها تاثیر میگذارد. همز و سانچز7 (2018) در بررسی رابطه بین خروجی آموزش و بازار کار در اسپانیا نشان دادند که توانایی کارگران تحصیل کرده و غیر تحصیل شده تاثیرات قابل توجهی بر انگیزههای شرکتها تاثیر میگذارد. با توجه به تجزیه و تحلیل کمی ، کیفیت تحصیلات در اسپانیا شبیه به میانگین اروپایی است و میزان بالای تحصیلات بین 5 تا 10 درصد کمتر بود و میزان بیکاری این دو نوع کارگران به میزان 40 درصد کاهش مییافت.
با توجه به بررسی تاریخچه شروع آموزش عالی کشاورزی در ایران مشخص میشود، یکی از عواملی که مانع تربیت فارغ التحصیلان دارای مهارت در آموزش عالی کشور میشود وجود سیستم فعلی آموزش عالی است که از غرب وارد کشور شده و لذا رابطه مناسبی بین محیط واقعی روستاها و بخش کشاورزی با آموزش عالی وجود ندارد. این موضوع یکی از موانع اصلی در نزدیک نمودن محتوا و ماهیت آموزش عالی به شرایط واقعی محیط روستا و کشاورزی را موجب شده است. همچنین مانع عمده دیگر فاصله جغرافیای ایجاد شده بین محیط آموزشی و محیط واقعی کشاورزی می باشد که خود به خود منجر به ایجاد موانع در برقراری ارتباط دانشجویان کشاورزی با کسب و کارهای مرتبط با کشاورزی میگردد. شهرستان اردبیل یکی از مهمترین قطبهای اقتصادی کشور است و صنایع و شرکتهای دولتی و خصوصی زیادی در این استان مشغول فعالیت هستند. این صنایع و شرکتهای اقتصادی نیازمند نیروی انسانی ماهر می باشند. بنابراین برای تحقق توسـعه پایدار کشـاورزی و تضمین توسعه جامعه، بایسـتی بـه توسـعه و ارتقـای مهارتهـا و شایسـتگیهای افـراد در ایـن بخـش همـت گماشـته شـود کـه ایـن امـر مسـتلزم وجود برنامه درسی و آمـوزش صحیح میباشد. لذا این مطالعه در پی آن است که مشخص کند وضعیت تناسب بین برنامههای درسی آموزش عالی با نیازهای بازار کار در جامعة ایران به طور عام و در استان اردبیل به صورت خاص چیست؟ و چه راهکاری میتوان ارائه داد؟
چهارچوب نظری پژوهش
آموزش عالی: تعاریف و مفاهیم زیادی درباره آموزش عالی وجود دارد و مفهوم ضمنی آن در وهله اول دانشگاه به ذهن خطور میکند. بطور کلی، دانشگاهها به عنوان نهادهای کارآفرین و تولید و توزیع کننده دانش، میتوانند نقش هدایتگري و رهبري فرایند توسعه نوآوري و فناورهاي ملی را برعهده بگیرند (خشکاب و ابیلی، 2023: 62). آموزش عالی بيانگر نوع مهمي از سرمايهگذاري در منابع انساني است كه با فراهمسازي و تعالي بخشي دانش، مهارتها و نگرشهاي مورد نياز كاركنان فني، حرفهاي و مديريتي بخشهاي مختلف نه تنها موجب ترويج دانش ميگردد، بلكه با پيشرفتهاي پژوهشي، فناورانه و علمي كه به ارمغان ميآورد، زمينه را براي رشد و توسعه اقتصادي فراهم ميسازد (شریفزاده و عبداللهزاده، 1401).
بازار کار: در اقتصاد مكان یا مكانيسمي است که از طریق آن عرضه کار و تقاضا براي کار با یكدیگر رو به رو ميشوند و با هم تلاقي پيدا ميکنند. به عبارت دقيقتر بازار کار بازاري است که در آن عرضه و تقاضا براي کار معين، جهت انجام فعاليت معين نمود ميیابد و فرآیند تعيين ميزان پرداخت براي کارهاي مختلف دنبال مي شود(عبدالکریم عبدالله و عزیزی، 1399، 30).
رشته کشاورزی: فرایند تولید مواد غذایی، علوفه، الیاف و دیگر محصولات مورد نیاز انسان از راه کاشت گیاهان معین و پرورش حیوانات اهلی(چهارپایان) است. کشاورزی مرحله مهمی از تاریخ بشر است که منجر به ظهور تمدن شد. مطالعهٔ کشاورزی به نام علم کشاورزی شناخته میشود. کشاورزی یکی از مهمترین بخشهای تأثیرگذار در اقتصاد هر کشور است که نقش مهمی در استقلال سیاسی و اقتصادی آن ایفا میکند (سیف الهی و محمدخانی، 1401). در گروه کشاورزی و غذا پنج رشته امور زراعی، امور باغی، امور دامی، ماشین های کشاورزی و صنایع غذایی وجود دارد. با توجه به شرایط اقلیمی و بازار مصرف، ممکن است در مناطق مختلف کشور گروهی از مشاغل این رشته ها کاربرد داشته باشد، به این معنی که ممکن است در منطقه ای امکان تولید یکی از محصولات زراعی، باغی و دامی وجود نداشته باشد، همچنین ممکن است مشاغل زیر مجموعه هر رشته در مناطق مختلف متفاوت باشد(سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی،1399).
روش شناسی پژوهش
تحقیق با تلفیقی از روشهای کیفی و کمی انجام شده است. جامعه آماری خبرگان آموزش عالی و متخصصین وکارفرمایان بخش کشاورزی استان اردبیل به تعداد 900 نفر می‌باشند. در بخش کیفی با استفاده از روش داده بنیاد به بررسی عوامل شکل دهنده تناسب بین محتوی برنامههای درسی آموزش عالی با نیازهای بازار کار پرداخته شده است؛ و مصاحبههای فردی نیمه ساختار یافته با تأکید بر رویکردهای اکتشافی به عمل آمد. نمونهگیری از صاحب نظران در این پژوهش تا زمانی ادامه پیدا کرد که فرایند اکتشاف و تجزیه و تحلیل به نقطه اشباع نظری رسید و تعداد 12 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. با استفاده از سه مرحله کدگذاری، 25 دسته متغیرهای اندازهپذیر در قالب پنج بعد اصلی و 27 بعد فرعی مورد سنجش قرار داده شد. در بخش کمی بر اساس جدول مورگان و روش نمونه گیری تصادفی طبقهای تعداد نمونه متناسب با جامعه به 270 نفر تعین گردید. ابعاد، در قالب پرسشنامه سازمان‌دهی شده است. برای سنجش دیدگاه‌ها طیف 3 لیکرتی و درجات نامطلوب، نسبتا مطلوب و مطلوبی بکار رفت. چنانچه میانگین محاسبه شده بالاتر از 3.66 باشد وضعیت آن متغیر مطلوب ارزیابی میشود. چنانچه میانگین محاسبه شده بین 2.33 و3.66باشد نسبتاً مطلوب و چنانچه کمتر از2.33 باشد وضعیت موجود تناسب بین برنامههای درسی آموزش عالی کشاورزی با نیازهای بازار کار استان اردبیل در آن متغیر )مؤلفه یا زیرمؤلفه) نامطلوب ارزیابی میگردد .پرسشنامه برای 20 نفر از افراد نمونه ارسال گردید تا آزمون مقدماتی دریافت نظرات مخاطبان و نیز اطمینان از روایی و اعتبار آن باشد. برای تعیین پایایی و اعتماد پرسشنامهها از ضریب آلفای کرونباخ استفاده گرده است. ضرایب آلفای کرانباخ محاسبه شده به ترتیب 84/0 و 87/0 و 89/0 و 81/0 و 86/0 و 79/0 و 84/0 حاکی از قابلیت اطمینان پرسشنامه و همسانی درونی گویههای آن میباشد. تعداد گویه ها و ضرایب آلفا کرونباخ برای هر مؤلفه در جدول شماره 1 آمدهاند.
جدول 1. ضریب آلفا کرونباخ و تعداد گویه های هر متغییر
متغیرهای پژوهش | تعداد گویه‌ها | ضریب آلفا |
شرایط علی | 15 | 84/0 |
شرایط زمینه ای | 12 | 87/0 |
شرایط مداخلهگر | 10 | 89/0 |
راهبردها | 14 | 81/0 |
پیامدها | 12 | 86/0 |
پدیده اصلی | 4 | 79/0 |
کل | 67 | 84/0 |
برای هریک از مؤلفهها گویههایی طراحی شده که در جدول 2 نشان داده شده است.
جدول 2. مؤلفهها،زیرمؤلفهها وگویههای پرسشنامه پژوهش
مولفه | زیرمولفه | گویه |
|---|---|---|
شرایط علی | توجه به کمیت و کیفیت آموزشی | 1و 2 و 3 |
تخصص و مهارت عملی | 4 و 5 و 6 و 7 | |
انگیزش عاملان | 8 و 9 | |
توجه به نیاز بازار کار | 10 و 11 | |
اهمیت جوعلمی | 12 و 13 | |
فرایند یاددهی و یادگیری | 14 و 15 | |
شرایط زمینه ای | ساختار منعطف | 16 و 17 |
تناسب کمیت با نیاز | 18 و 19 | |
زیرساختهای علمی -پژوهشی | 20 و 21 | |
درک ارزش مهارت و تخصص | 22 و 23 و 24 | |
| فناوری | 25 و 26 و 27 |
شرایط مداخلهگر | عوامل اقتصادی | 28 و 27 |
عوامل سیاسی | 30 و 31 | |
عوامل علمی آموزشی | 32 و 33 | |
سیاستگذاری و برنامهریزی کلان آموزش عالی | 35 و34 | |
عوامل فرهنگی اجتماعی | 37 و 36 | |
راهبردها | آموزش اساتید مطابق با نیازهای بازار کار کشاورزی | 38 و 39 |
آشنایی دانشجویان با بازار کار | 40 و 41 | |
استقلال دانشگاه | 42 و 43 | |
مشارکت | 44 و 45 و 46 | |
تعاملات علمی – کاربردی | 47 و 48 و 49 | |
تامین و تخصیص منابع | 50 و 51 | |
پیامدها | توانمندسازی دانشجویان | 52 و 53 |
پیشرفت شغلی | 54 و 55 | |
پیامد سازمانی | 56 | |
اشتغالزایی | 57 و 58 | |
توسعه اقتصادی | 59 و 60 | |
عدالت اجتماعی | 61 | |
کارآفرینی | 62 و 63 | |
پدیده اصلی | توسعه هدفمند آموزش عالی و نیازسنجی بازار کار | 64 و 65 و 66و 67 |
دادهها با آزمونهای توصیفی و استنباطی با نرم‌افزار SPSS 19 و Excel 2007 تجزیه و تحلیل شدهاند. تحلیل دادههای کمی در سه بخش صورت گرفته است. ابتدا به توصیف جامعهشناختی نمونه تحقیق پرداخته شده است. در ادامه، از شاخصهای توصیفی مرکزی و پراکندگی جهت توصیف جامعه مورد مطالعه از منظر متغیرهای تحقیق استفاده شده است. در بخش تحلیل استنباطی به برآورد وضعیت متغیرهای مربوطه در سطح جامعه آماری تحقیق پرداخته میشود. بدین منظور، متناسب با اهداف پژوهش و مقیاسهای اندازهگیری دو نوع تحلیل صورت گرفته است. آزمون t تک نمونهای جهت مشخص کردن وضعیت مؤلفههای تناسب برنامههای آموزشهای عالی با نیاز شغلی رشته کشاورزی مورد استفاده قرار گرفته است. از تحلیل واریانس یک راهه جهت مقایسه میانگین گروههای پژوهش )شامل کارفرمایان بخش کشاورزی استان اردبیل و اعضای هیئت علمی رشته کشاورزی دانشگاههای دولتی و آزاد شهر اردبیل، دانشجویان و دانش آموختگان کشاورزی) ازنظر رتبه علمی، سابقه به کاربرده شده است.
یافتههای پژوهش
سوال اول: مؤلفه های تناسب بین برنامههای آموزشهای عالی در رشته کشاورزی و نیازهای بازار کار کشاورزی در استان اردبیل چگونه است؟
از طریق تحلیل محتوای مباحث نظری در رابطه با رشته کشاورزی و مراجعه به کارفرمایان در بخش کشاورزی و مهندسین جهاد کشاورزی (30 نفر زن و 108 نفر مرد) عوامل تناسب احصاء شدند. طی تحلیل مصاحبهها و دادههای کیفی از 12 خبره با بکارگیری از رویکرد نظاممند کدگذاری سه مرحلهای اشتراس و کوربین(1998) 25 دسته متغیرهای اندازهپذیر در قالب پنج مؤلفه شناسایی شدند: 1. شرایط علی تناسب با نیازهای بازار کار 6 شاخص (توجه به کمیت و کیفیت آموزشی، تخصص و مهارت عملی، انگیزش عاملان، توجه به نیاز بازار کار، اهمیت جوعلمی، فرایند یاددهی و یادگیری) 2. شرایط زمینهای 4 شاخص (ساختار منعطف، تناسب کمیت با نیاز، زیرساختهای علمی -پژوهشی، درک ارزش مهارت و تخصص( 3. شرایط مداخلهگر 6 شاخص )عوامل سیاسی، عوامل اقتصادی، عوامل فرهنگی اجتماعی، عوامل علمی آموزشی و عوامل سیاستگذاری و برنامهریزی کلان آموزش عالی( 4. راهبردها 6 شاخص ) آموزش اساتید مطابق با نیازهای بازار کار، آشنایی دانشجویان با بازار کار، استقلال دانشگاه، مشارکت، تعاملات علمی – کاربردی، تامین و تخصیص منابع) 5. پیامدها 3 شاخص )پیامد فردی، سازمانی اجتماعی).
سوال دوم: وضعیت موجود تناسب بین برنامههای آموزشهای عالی در رشته کشاورزی و نیازهای بازار کار کشاورزی در استان اردبیل چگونه است؟
در بخش کمی، که جامعه آماری، شامل اعضای هیئت علمی کشاورزی دانشگاههای دولتی و غیردولتی استان (98 نفر)، کارفرمایان بخش کشاورزی (460 نفر) ، کارکنان متخصص و خبره جهاد کشاورزی استان (150 نفر) و دانشجویان و دانشآموختگان رشته کشاورزی (202) نفر که جمعا 900 نفر میباشد، با استفاده از جدول مورگان و روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای 270 نفر که 27 تن هیئت علمی کشاورزی دانشگاه های دولتی و آزاد استان اردبیل و138 تن از کارفرمایان بخش کشاورزی و 45 تن ازکارکنان متخصص و خبره جهاد کشاورزی استان و 61 نفر دانشجویان و دانشآموختگان انتخاب شدند.
جدولهای 3 و 4 و 5 شاخصهای توصیفی مربوط به ویژگیهای جمعیت شناختی نمونه آماری پژوهش که شامل 270 نفر را نشان میدهد.
3. جدول تعداد و نسبت نمونه آماری اعضای هیئت علمی به تفکیک
دانشگاه مرد زن |
|---|
دولتی (13 نفر) 7 6 |
آزاد (16 نفر) 7 9 |
جمع (29 نفر)د 14 15 |
درصد 48.27 51.73 |
29 نفر از مدرسان دانشگاههای آزاد و دولتی به نسبت جنسیت مورد پژوهش قرار گرفته اند که 48٪ مدرس زن و حدودا 52٪ آن مرد بودند.
جدول 4. تعداد و نسبت نمونه آماری کارفرمایان
زن مرد جمع |
کارفرمایان 30 108 138 |
درصد 21.73 78.27 100 |
از 138 نفر کارفرما تقریبا 22٪ زن و 78٪ مرد به نسبت جنسیت مورد پژوهش قرار گرفتهاند.
جدول 5. تعداد و نسبت نمونه آماری دانش آموختگان
دانشجویان دانش آموختگان جمع |
66 37 103 |
درصد 57.38 42.62 100 |
103 نفر از دانشجویان رشته کشاورزی در خصوص وضعیت تناسب بازار کار با مهارتی که در دانشگاه کسب میکنند و موفق یا عدم موفقیت آنان برای جذب به بازار مطابق با رشته تحصیلی مورد بررسی قرار گرفته اند.
با استفاده از نتایج روش کیفی، پرسشنامه محقق ساخته با 3 طیف لیگرتی مطلوب؛ نسبتا مطلوب و نامطلوب طراحی و در بین نمونه آماری توزیع و پس از تکمیل، جمع‌آوری و طبق جدول6 دادهها با آزمونهای توصیفی و استنباطی تجزیه و تحلیل شدند. برای محاسبه معنیداری تفاوت میانگینها مربوط به هر مؤلفه از آزمون t تک نمونهای استفاده شده است.
جدول شماره 6. وضعیت موجود تناسب بین برنامههای درسی آموزش عالی کشاورزی با نیازهای بازار کار استان اردبیل
شاخصها | میانگین | انحراف معیار | آماره t | درجه آزادی | سطح معناداری | تفاوت میانگین | سطح مطلوبیت |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
ضوابط پذیرش(توانمندی علمی | 1.32 | 0.41 | 61.40- | 87 | 0.001 | 1.50- | نامطلوب |
ضوابط پذیرش(علاقه مندی) | 1.83 | 0.52 | 33.09- | 87 | 0.001 | 1.11- | نامطلوب |
اهداف برنامهھای درسی | 2.19 | 0.61 | 22.52- | 87 | 0.001 | 0.71- | نامطلوب |
تناسب محتوای برنامه درسی با نیازھای بازار کار | 1.34 | 0.60 | 50.44- | 87 | 0.001 | 1.66- | نامطلوب |
توجه به آموزش پایه کار | 1.28 | 0.41 | 19.86- | 87 | 0.001 | 1.19- | نامطلوب |
تناسب واحدھای علمی واحدھای عملی | 2.09 | 0.56 | 19.62- | 87 | 0.001 | 0.79- | نامطلوب |
مطلوبیت مدت زمان آموزش | 1.57 | 1.56 | 38.11- | 87 | 0.001 | 1.38- | نامطلوب |
دوره ھای کاراموزی | 1.46 | 0.61 | 38.73- | 87 | 0.001 | 1.62- | نامطلوب |
بازدیدھای عملی | 1.83 | 0.52 | 33.09- | 87 | 0.001 | 1.11- | نامطلوب |
ھدایت تحصیلي و مشاورھي شغلي | 2.18 | 0.75 | 15.92- | 87 | 0.001 | 0.75- | نامطلوب |
متناسب کردن حقوق با عملکرد | 1.74 | 0.51 | 15.65- | 87 | 0.001 | 0.71- | نامطلوب |
ارتباط و اعتماد بخش کشاورزی بھ آموزش عالی | 1.39 | 0.58 | 31.11- | 87 | 0.001 | 1.48- | نامطلوب |
ھدفمند کردن کارآموزی | 1.34 | 0.49 | 52.41- | 87 | 0.001 | 1.60- | نامطلوب |
برنامھ ھای توانمندسازی دانشجویان | 1.41 | 0.60 | 39.11- | 87 | 0.001 | 1.39- | نامطلوب |
روشھای تدریس اساتید | 1.68 | 0.46 | 20.16- | 87 | 0.001 | 0.69- | نامطلوب |
طرز کار با دانشجویان | 1.28 | 0.41 | 19.86- | 87 | 0.001 | 1.19- | نامطلوب |
تناسب روشهای ارزشیابی اساتید با انتظارات و شایستگی ھای مورد نیاز بازار کار | 2.11 | 0.71 | 14.68- | 87 | 0.001 | 0.73- | نامطلوب |
انطباق ساختار دانشگاه با تغییرات بازار کار | 2.49 | 0.78 | 6.48- | 87 | 0.001 | 0.38- | نامطلوب |
تعداد پذیرش دانشجو(افزایش کمی بیش از اندازه دانشجویان) | 2.09 | 0.59 | 19.12- | 87 | 0.001 | 0.73- | نامطلوب |
در دسترس بودن امکانات آموزشی | 1.46 | 0.53 | 41.73- | 87 | 0.001 | 1.51- | نامطلوب |
بھ روز بودن امکانات و تحقیقات | 1.61 | 0.55 | 38.98- | 87 | 0.001 | 1.36- | نامطلوب |
حمایت مالی از تحقیقات | 1.74 | 0.74 | 25.62- | 87 | 0.001 | 1.23- | نامطلوب |
تاثیر روابط سیاسی کشور بر روند علمی آموزش عالی | 1.75 | 0.65 | 28.09- | 87 | 0.001 | 1.21- | نامطلوب |
امکانات مالی و بودجه کافی | 1.63 | 0.47 | 44.02- | 87 | 0.001 | 1.35- | نامطلوب |
تناسب تغییرات بنیادین فرھنگی در برنامھ ھای آموزش عالی و بازار کار | 2.17 | 0.69 | 18.89- | 87 | 0.001 | 0.80- | نامطلوب |
سازگاری با محیط اجتماعی | 2.24 | 0.50 | 22.52- | 87 | 0.001 | 0.71- | نامطلوب |
دولت بعنوان تسھیل گر سیستم آموزش عالی | 1.68 | 0.65 | 30.87 - | 87 | 0.001 | 1.29- | نامطلوب |
تناسب پیشرفت فناوری اطلاعات و ارتباطات در بازار کار با برنامھ ھای آموزش عالی | 2.48 | 0.76 | 10.63- | 87 | 0.001 | 0.51- | نامطلوب |
استفاده از نظرات اساتید در تغییر محتوای دروس بر اساس نیازھا | 1.84 | 0.46 | 37.85- | 87 | 0.001 | 1.13- | نامطلوب |
استفاده از نظرات اساتید در جهت توانمندسازی دانشجویان براساس نیازھای بازار کار | 2.14 | 0.74 | 17.24- | 87 | 0.001 | 0.83- | نامطلوب |
شفافیت سند آمایش آموزش عالی | 1.76 | 0.63 | 29.71- | 87 | 0.001 | 1.20- | نامطلوب |
برنامه ریزی پاسخگویی آموزش عالی | 1.64 | 0.47 | 37.93- | 87 | 0.001 | 1.14- | نامطلوب |
آموزش مستمر اساتید | 1.55 | 0.63 | 36.02- | 87 | 0.001 | 1.5- | نامطلوب |
تأمین و تربیت اساتید مورد نیاز بازار کار | 1.62 | 0.65 | 33.24- | 87 | 0.001 | 1.37- | نامطلوب |
افزایش ساعت كارھاي عملي و مھارتي افزایش دورھ ھای کاربینی | 1.75 | 0.62 | 29.84- | 87 | 0.001 | 1.18- | نامطلوب |
مشارکت اساتید در تصمیمات سیستم آموزش عالی | 1.33 | 0.52 | 50.44- | 87 | 0.001 | 1.66- | نامطلوب |
مشارکت دانشگاه با بخش کشاورزی | 2.15 | 0.64 | 2.92- | 87 | 0.001 | 0.84- | نامطلوب |
ارتباط بخش کشاورزی و دانشگاه (مثلا ضمانتھای اجرایی، اعلام نیازو (... | 1.24 | 0.52 | 52.41- | 87 | 0.001 | 1.75- | نامطلوب |
بهره گیری از سرمایھ گذاري دولت و بخش خصوصی | 1.65 | 0.58 | 35.28- | 87 | 0.001 | 1.36- | نامطلوب |
ارائه تسهیلات بانكي به بخش کشاورزی | 1.40 | 0.60 | 40.17- | 87 | 0.001 | 1.57- | نامطلوب |
همراستایی شرکتھای دانش بنیان با آموزش عالی | 1.74 | 0.62 | 32.06- | 87 | 0.001 | 1.26- | نامطلوب |
ایجاد و راه اندازی کسب و کارھای جدید | 1.65 | 0.64 | 31.51- | 87 | 0.001 | 1.34- | نامطلوب |
پرورش کارآفرینان شایسته | 2.24 | 0.50 | 22.52- | 87 | 0.001 | 0.71- | نامطلوب |
نیازسنجی بازار کار | 1.48 | 0.61 | 39.01- | 87 | 0.001 | 1.52- | نامطلوب |
تطابق توسعه آموزش عالی با نیازھای جامعه | 1.63 | 0.47 | 44.02- | 87 | 0.001 | 1.35- | نامطلوب |
با توجه به یافته ها بین برنامه های آموزش عالی و نیازهای بازار کار تطابق وجود ندارد.
بحث و نتیجه گیری
بر اساس نتایج به‌دست‌آمده از مصاحبهها و تحلیل محتوای مباحث نظری و مراجعه به کارفرمایان و مهندسین جهاد کشاورزی، استانداردهای مشاغل در حوزه کشاورزی احصاء شدند که مشتمل بر دو دسته مهارتهای فردی و عمومی و مهارتهای تخصصی و فنی بودند. مهارتهای فردی و عمومی شامل آشنایی با اینترنت، قانون کار، رعایت ایمنی و بهداشت محیط کار و ... و مهارتهای تخصص و فنی شامل آشنایی دانشآموختگان با قطعات و نحوه کار ماشینآلات کشاورزی، آمادهسازی خاک، بذر، سم، کود و تولید محصولات کشاورزی، پرورش و صید ماهی و سایر آبزیان و ... میباشد. در رابطه با مؤلفههای تناسب برنامههای آموزشهای عالی در رشته کشاورزی با نیازهای بازارکار در استان اردبیل، پس از بررسی دقیق‌تر و پیوند بین 80 خرده مقوله، تعداد 27 مقوله محوری به دست آمد.
نتایج تجزیه و تحلیل دادههای کمی نشان داد که وضعیت موجود مؤلفههای ششگانه تناسب برنامههای آموزشهای عالی با نیاز شغلی رشته کشاورزی و شاخصهای هر یک از آنها در استان اردبیل از نظر اعضای هیئت علمی دانشگاه و کارفرمایان، هر 6 مؤلفه شرایط علی به طور معناداری پایینتر از متوسط و در وضعیت نامطلوب قرار دارد. همچنین وضعیت شرایط زمینهای و راهبردهای تناسب برنامههای آموزشهای عالی با نیاز شغلی به طور معنیداری پایین تر از میانگین است. ولی وضعیت دو مؤلفه دیگر یعنی شرایط مداخلهگر و پیامدهای تناسب برنامههای آموزشهای عالی با نیاز شغلی به طور معنیداری بالاتر از میانگین است. به طورکلی از دیدگاه اعضای هیئت علمی و کارفرمایان، وضعیت کلی تناسب برنامههای آموزشهای عالی با نیاز شغلی رشته پایینتر از میانگین و نامطلوب است. در بخش خارجی تحقیقات کمی یائو (2018) در پژوهشی نشان میدهد که با مولفه توجه به کیفیت آموزش این پژوهش هم‌جهت است. در مطالعات اتشیم8 (2017) در میشیگان غربی نشان دادند که در خصوص هماهنگی بین آموزش عالی و بازار کار با نتایج این تحقیق همسو است. والنتینا و ویاچسلاو پوپوا9 (2023) در اوکراین نشان داد که با مولفه عدم تعادل بازار و آموزش با این پژوهش همسو است. گونیادا و کوستا بارجابا10 (2023) تحقیقی در آلبانی ارائه دادند در مولفه همکاری ضعیف بین دانشگاه و صنعت روابط بین بازار کار و آموزش با پژوهش حاضر همسویی دارد. در تحقیقات داخلی پژوهش حاضر با نتایج پژوهشهای حسینی و همکاران (1401)؛ لرگانی و چهارباشلو (1401) همسویی دارد. گرزین و جلالی در سال 1395 به عدم تناسب دانشگاهها با بازار کار دست یافتند. این نتیجه نیز با نتایج تحقیق حاضر همسو و هم‌جهت است. قاسمیان در سال 1394 به مطالعه نقش آموزشهاي مهارتي بر ميزان اشتغال دانش آموختگان دانشگاهي پرداختند که نتایج با نتایج این تحقیق همسو است. رضوی و محمدی در سال 1394 نیز با خرده مولفههای کارآفرینی، مهارتآموزی همسو و هم جهت است. بر اساس نتایج حاصل پیشنهاد میگردد:
1. محققان الگوی مناسب بر مبنای یافتههای تحقیق حاضر ارائه دهند.
2. در سیاستگذاریهای کلان و خرد نظام آموزش عالی تحولات بازار كار و نيازهاي حال و آينده آن از زواياي مختلف به طور مستمر مورد مطالعه قرار گرفته و آینده نگری گردد.
3. دانشگاهها در برنامهريزي دورههاي تحصيلي از مشاركت فکری صاحبان صنايع ، كارفرمايان و كارشناسان مسائل اقتصادي و صنعتي استقبال نمایند.
4. سیاستگذاران و متولیان دانشگاه، برنامهای در خصوص آگاهی، سیاستگذاری و برنامهریزی، توانمندسازی دانشجویان و آزادی و استقلال دانشگاهی طراحی و اجرا نمایند .
منابع
آتوسا بختياري، مجيد پيرحياتي (1401)."بررسی تجارب كشورهاي جهان در خصوص كشاورزي الكترونيك و ارائه توصیه سیاستی برای ایران". تهران: انتشارات موسسه پژوهشهاي برنامهريزي، اقتصاد كشاورزي و توسعه روستايي
پارسا، ع؛ اکیدی، م؛ و الهامپور، ح (1399). نقش برنامه های درسی در رشد مهارتهای شغلی، انتظارهای شغلی و شانس اشتغال از دیدگاه دانشجویان و دانشآموختگان رشتههای کشاورزی. فصلنامه پژوهش مدیریت آموزش کشاورزی، 12 (53): 162-183.
جمشیدی، ا.؛ خنیفر، ح.؛ و یزدانی، ح. (1398). همترازی آموزش عالی و بازار کار. هفتمین همایش ملی پژوهشهای مدیریت و علوم انسانی در ایران: 78-65. تهران
حسینی لرگانی و مجتبی زاده (1400). طراحی و اعتباریابی الگوی کیفیت آموزشی برای دانشگاههای کشور. مدیریت و برنامه ریزی در نظامهای آموزشی: دوره 14، شماره 2 (پیایی 27) 258-221. تهران
خشکاب، ش. و ابیلی خ. (1402). شناسایی و ارزیابی مولفه های ارتباط دانشگاه، صنعت و دولت با تأکید بر نقش دولت. دو فصلنامه مطالعات برنامه ریزی آموزشی، 11 (22)، 75-58.
درکه، م؛ زرافشانی، ک؛ و شرفی، ل (1400). کارکردها و چالشهای کشاورزی قراردادی در استان کرمانشاه. فصلنامه پژوهشهای روستایی، 12 (2): 273-258.
دفتر پژوهش دانشکده کشاورزی دانشگاه محقق اردبیل (1402)
سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی،1399).
سامیان، م.، موحدی، ر.،؛ سعدی، ح. و صالحی عمران، ا.(1399). مدل شایستگی حرفه ای دانشجویان کشاورزی از دیدگاه خبرگان. فصلنامه علمی پژوهش آموزش کشاورزی، 57 ، 137-157
سیف الهی، ن. و محمدخانی، ر. (1401). طراحی مدل موانع توسعه زنجیرههای تولیدی محصولات کشاورزی (مطالعه موردی: باغات مشگین شهر). مجله مدیریت کشاورزی. 36 (4)،377 – 292.
شریفزاده، م. و عبدالهزاده، غ. (1401). غنیسازی برنامه درسی نظام آموزش عالی کشاورزی ایران: مورد دانشگاه علوم کشاورزی و مناطبع طبیعی گرگان. فصلنامه علمی پژوهش مدیریت کشاورزی، 14(62)، 97 – 123.
شیرزاد، ز؛ رجاییپور، س؛ و مهرام، ب (1401). تبیین چالشهای آموزش عالی ایران در مواجهی با جهانی شدن (مطالعهای مبنی بر پدیدار شناسی). فصلنامه علمی مدیریت و برنامهریزی در نظامهای آموزشی، 15 (1): 184-139.
عبدالکریم عبدالله، ئ. و عزیزی، ن. (1399). بررسی راههای تقویت ارتباط بین آموزش عالی با کسب و کار در استان حلبچه اقلیم کردستان. پایان نامه ارشد. دانشگاه کردستان
عطارنیا و همکاران (1400). ارزیابی نیازهای آموزشی بازار کار نسبت به فارغ التحصیلان رشتههای دایر در آموزش فنی و حرفهای استان قم. مجله توانمندسازی سرمایه انسانی، 4 (1): 53-43
فتاحی میلاسی،ع. و اسماعیلی، ر. (1399). بررسی بازدارندههای آموزشی توسعه پایدار کشاورزی شهرستان لردگان. پژوهشهای مدیریت کشاورزی، 12 (53)
محمدشیخ، م؛ نیستانی، م؛ و میرشاهجعفری، س (1399). ارزیابی کیفیت برنامة درسی در آموزشهای مهارتی؛ مطالعة موردی: رشتة معماری دانشکدة فنی‌وحرفه‌ای شریعتی تهران. فصلنامه علمی پژوهشی رویکردهای نوین آموزشی دانشگده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه اصفهان، 15 (1): 102-79
نعمتی، عو مختاری حصاری، آ (1400). چالشها و راهکارهای به کارگیری سیار در آموزش کشاورزان از دیدگاه کارشناسان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی. فصلنامه علمی پژوهش مدیریت آموزش کشاورزی، 13 (59): 57-33.
Alva, H. H.; Uma, B.; Shruthi, D. V. and Saroja, C. (2018). Enhancing Learning Outcomes in Software Eengineering Course Through Problem Based Learning and Peer Sssisted Learning. Journal of Engineering Education Transformations, 31(3): 16-32.
Ahmadigol, J., Dehghanzadeh, H., Rezaei, E. (2021). Analyzing the Employability of Educational Technology Graduates and Detecting the Effecting Factors. Journal of Management and Planning in Educational System, 14(1). [Persian].
Anderson, A. (2018). A View on the Most Change in Vocational and Technical Education in England for a Generation. Higher Education, Skills and Work-Based Learning, 8 (2): 113-116.
Ashraf, S.; Yousaf Hassan, Z.; Ashraf, I.; Hassan, G. & Raza, H. (2019). Prospects of Agricultural Education in Pakistan-Options and Challenges: Agriculture Education in Pakistan. Handbook of Research on Rural Sociology and Community Mobilization for Sustainable Growth: 1-15.
Deutscher, Viola.; & Winther, Esther (2018). Instructional sensitivity in vocational education. Learning and instruction Mannheim, Germany, 53, 21-33.
Fobiols, Homs & Marcos, Sanchez (2018). Education outcomes and the labor market: Labour Economics Volume, 54: Pages 14-28
Forster, A. G. & Bol, T. (2018). Vocational Education and Employment Over the Life Course Using a New Measure of Occupational Specificity. Social Science Research, 70: 176-197.
Khosravi, A. A., Khosravi S, Mansouri Bidkani M, Mir S A.(2020). Elite migration and its relationship to development: Opportunities and challenges for policymakers. Education Strategy in Medical Sciences, 12 (6): 8-18. (In Persian).
M. Salarpou, M. Davarpanah, D. Zare (2022) .Investigating the Effective Factors on the Acceptance of New Irrigation Technologies Among Farmers in Sistan Region. .Journal of Water and Sustainable Development. 2022, Vol.8, No.4, Page 23 to 32.
Yao, Y (2019). Does Higher Education Expansion Enhance Productivity?. Journal of Macroeconomics, 59: 65-60. https://doi.org/10.1016/j. jmacro. 2018.11.009
[1] دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی، گروه علوم تربیتی، واحد ارومیه، دانشگاه آزاد اسلامی، ارومیه، ایران
[2] استادیار، گروه علوم تربیتی، واحد ارومیه، دانشگاه آزاد اسلامی، ارومیه، ایران
[3] استادیار، گروه علوم تربیتی، واحد ارومیه، دانشگاه آزاد اسلامی، ارومیه، ایران
ایمیل نویسنده مسئول: m.sameri@iaurmia.ac.ir
[4] . Strauss and Corbin’s grounded theory
[5] . Yap Sze Mian, Fariza Khalid, Alex Wong Chiew Qun, Siti Sarah
[6] 2. Yao
[7] 3. Fobiols, Homs & Marcos, Sanchez
[8] . Rachal Etshim
[9] . Popova, Valentyna; & Popova, Viacheslav
[10] . Barjaba, Goniada; & Barjaba, Kosta
