زمین ساخت جنبا و برآورد خطر زمین لرزه در منطقه سبزواران

محورهای موضوعی : Engineering geology

امیر شفیعی بافتی ¹ , حیمدرضا جعفری ² , مجید شاهپسند زاده ³

1 - گروه زمین شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه آزاد اسلامی واحد زرند، کرمان، ایران
2 - گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه آزاد اسلامی جیرفت، جیرفت، ایران
3 - گروه زمین شناسی، دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی.پردیس ماهان، کرمان، ایران

تاریخ دریافت : 1399/06/31 تاریخ پذیرش : 1399/06/31 تاریخ انتشار : 1388/05/10

کلید واژه: گسل های راستالغز قاره ای, سامانه ی گسلی سبزواران - جیرفت, شواهد ریخت زمین ساخت, نرخ لغزش, برآورد خطر زمین لرزه,

چکیده مقاله :

گسلهای راستالغز قاره ای به عنوان عناصر مهم دگرشکلی در قاره ها شناخته میشوند و میتوانند زلزلههای بزرگی را ایجاد نمایند . نمونه ای از این سامانههای گسلی، سامانههای گسلی سبزواران جیرفت میباشند که در زون گذار میان سیستمهای زاگرس، مکران و ایران مرکزی قرار دارد. این سامانه ی گسلی قسمتی از برش میان مکران و زاگرس را در خود جای میدهد. گسل سبزواران با طولی نزدیک به 150 کیلومتر شواهد متعددی از فعالیت های زمین ساختی در کوارترنر از خود نمایش میدهد. میزان جابجایی گسل سبزواران در طول 42 هزار سال گذشته حدود 130 متر اندازه گیری شد که نرخ جابجایی 75/0± 98/2 میلی متر در سال را به نمایش میگذارد. گسل جیرفت نیز با طولی نزدیک 130 کیلومتر مرز غربی فرو افتادگی جازموریان را تشکیل میدهد این سامانهی گسلی سبب جدایش در رسوبات آبرفتی 22 و 42 هزار سال گذشته به ترتیب به میزان 49 و 132 متر گردیده است . نرخ متوسط جابجایی این گسل حدود 7/0± 7/2 میلیمتر در سال محاسبه شده است. لرزهخیزی منطقهی سبزواران حکایت از پراکندگی کانون های سطحی، و پایین بودن بزرگای آنها در این ناحیه دارد. بزرگترین زمین لرزهی محتمل دارای بزرگای 4/6 و دورهی بازگشت زلزل هه ای بابزرگای بالاتر از 6 ریشتری حدود 1300 سال برآورد گردیده است. از مقایسهی دورهی بازگشت زلزلههای با بزرگای متوسط تا بالا و مقدار نرخ لغزش سالیانه محاسبه شده برای گسلهای منطقهی سبزواران میتوان به عدم قفل شدگی و خزش پیوسته سامانهی گسلی سبزواران جیرفت پی برد.