ارزیابی اثر سطوح زئولیت بر عملکرد دانه، اجزای عملکرد و انتقال مجدد ماده خشک ارقام برنج (.Oryza sativa L) در منطقه میانه
محورهای موضوعی : زراعتداور قره داغی 1 , علی فرامرزی 2 , جلیل اجلی 3 , مهرداد عبدی 4 , ناصر نظری 5
1 - گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد میانه، دانشگاه آزاد اسلامی، میانه، ایران
2 - گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد میانه، دانشگاه آزاد اسلامی، میانه، ایران
3 - گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد میانه، دانشگاه آزاد اسلامی، میانه، ایران
4 - گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد میانه، دانشگاه آزاد اسلامی، میانه، ایران
5 - گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد میانه، دانشگاه آزاد اسلامی، میانه، ایران
کلید واژه:
چکیده مقاله :
آزمایش در سال زراعی 97-1396 در روستای آچاچی میانه به‌صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در ﻗﺎﻟﺐ ﻃﺮح کاملاً ﺗﺼﺎدﻓﯽ ﺑﺎ سه تکرار اجرا ﺷﺪ. تیمارها شامل سه سطح تنش (a1: بدون تنش (غرقاب) و a2: دور آبیاری هر 10 روز (از مرحله شروع پنجه زنی)، a3: دور آبیاری 20 روز (از شروع پنجه‌زنی)؛ زئولیت در دو سطح (b1: عدم کاربرد (شاهد)؛ b2: 10 تن در هکتار) و ارقام در چهار سطح (c1: شاه‌پسند ؛ c2: طارم محلی ؛ c3: CT13382-8-3-M و c4: سنگ جو) بود. ترکیب غرقاب در کاربرد زئولیت در رقم CT13382-8-3-Mبا میانگین 9/5 تن در هکتار بیشترین و ترکیب 20 روز یک‌بار در عدم کاربرد زئولیت در رقم شاه‌پسند با میانگین 06/1 تن در هکتار کمترین عملکرد دانه داشت. بیشترین میزان انتقال مجدد ماده خشک از اندام هوایی هنگامی به دست آمـد کـه رقم سنگ جو تحت سطح هر 10 روز یک‌بار آبیاری در عدم کاربرد زئولیت قـرار گرفـت (816 کیلـوگرم در هکتار) و با افزایش مصرف زئولیت از سهم انتقال مجدد در عملکرد شلتوک کاسته شد. سایر برگ ها در مقایسه با سایر اندام ها (برگ پرچم و ساقه) نقش اصلی را در انتقال مجدد مـاده خشک به دانه‌ها ایفا کرده و میزان آن بسته به ژنوتیپ و شـرایط محیطـی از 45/3-63/14 درصـد متغیر بود. ساقه ها در انتقال مجدد ماده خشک به دانه از سایر اندام های هوایی کمتر بوده بین 5/2 -7/16 درصد بود. درمجموع به نظر می رسد که انتقال مجدد ماده خشک از اندام های هوایی ژنوتیپ های برنج نقش مهمی در پر کردن دانه دارد.
A test was conducted in Achachi village by a split-plot factorial design in form of a completely randomized design model with three replications in 2017-2018. The treatments include three stress levels (a1: without stress (flooding), a2: irrigation interval per 10 days (from the beginning of clawing step), a3: irrigation interval of 20 days (since the clawing step), zeolite in two levels (b1: non-use (control), b2: 10 ton/ha), and cultivars in 4 levels (c1: Shahpasand, c2: local Tarom, c3: CT13382-8-3-M, c4: Sangjoo). The maximum yield was in a combination of flooding and zeolite use in cultivar of CT13382-8-3-M with an average of 5.9 ton/ha, and the minimum yield was in a combination of once every 20 days’ irrigation and non-use of zeolite in a cultivar of Shahpasand with the average of 1.06 ton/ha. The maximum transfer of the dry matter from the aerial parts was obtained when Sangjoo cultivar was irrigated once every 10 days in non-use of zeolite (816 kg/ha), and the share of grain re-transfer was reduced by increasing zeolite use. The other leaves have the main role of the dry matter re-transfer to the gain than the other parts (stem and flag leaf). In addition, its amount depends on the genotype and the environmental conditions and varied from -3.45 to 14.63%. The role of stems to transfer the dry matter to the grain was lower than the other aerial parts and in range of 2.5-16.7%. Totally, it seems that the re-transfer of the dry matter from the aerial parts of rice genotypes has an important role in filling the grains.
