مقایسه واکنش عملکرد کمی و کیفی ژنوتیپ‌های مختلف چغندرقند تحت شرایط تنش خشکی

محورهای موضوعی : زراعت

بهنام احمدی ¹ (گروه علوم باغبانی و زراعی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.)
حسین حیدری شریف آباد ² (گروه علوم باغبانی و زراعی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.)
محمد عبداللهیان نوقابی ³ (موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر چغندرقند، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.)
علی مختصی بیدگلی ⁴ (گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران)
رحیم محمدیان ⁵ (موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر چغندرقند، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.)

تاریخ دریافت : 1401/06/25 تاریخ پذیرش : 1401/09/25 تاریخ انتشار : 1401/11/01

کلید واژه: درصد قند, عملکرد قند, شاخص مقاومت به خشکی,

چکیده مقاله :

تنش خشکی از عمده دلایل کاهش عملکرد کمی و کیفی در زراعت چغندرقند می‌باشد، از‌ طرفی کاهش روز افزون آب در‌ دسترس، بویژه در مناطق خشک و نیمه‌خشک باعث تشدید این وضع شده است. در این شرایط استفاده از ارقام مقاوم به خشکی روشی مؤثر برای کاهش ریسک تولید می‌باشند. برای این منظور آزمایشاتی به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح آماری بلوک‌های کامل تصادفی با فاکتور اصلی آبیاری (90 و 180 میلی‌متر) و فرعی ژنوتیپ (۱۶ هیبرید و چهار رقم شاهد ژنوتیپ) در سال‌های ۱۳۹۵ و ۱۳۹۶ در موسسه تحقیقات چغندرقند کرج انجام شد. نتایج نشان داد که روند کاهشی میانگین عملکرد ریشه و عملکرد قند خالص در دو سال به ترتیب در شرایط تنش 5/28 و 5/10 درصد نسبت به شرایط نرمال آبیاری وجود دارد. با این حال، در شرایط تنش محتوای قند ناخالص و خالص روندی افزایشی و مقادیر ناخالصی ریشه (سدیم و نیتروژن) روندی کاهشی داشت که همراه با بیشترین مقادیر ضریب استحصال قند شد. همچنین کاهش مصرف آب در شرایط تنش منجر افزایش کارایی آب آبیاری در شرایط تنش نسبت به نرمال شد. در بررسی ژنوتیپ‌ها بر اساس دو شاخص تحمل و مقاومت به تنش خشکی و شاخص عملکرد، ژنوتیپ‌های شماره ۱، ۳، ۹، ۱۲ و ۱۶ به عنوان ژنوتیپ‌های امیدبخش شناسایی شدند.

چکیده انگلیسی:

Drought stress is one of the main reasons for the reduction of quantitative and qualitative yield in sugar beet cultivation, on the other hand, the increasing reduction in available water, especially in arid and semi-arid regions, has made the worse situation. In this situation, the use of drought-resistant cultivars is an effective way to reduce production risk. For this purpose, experiments were conducted in the form of split plots in based of RCBD statistical design with the main factor of irrigation (90 and 180 mm) and sub-genotype factor (16 hybrids and 4 genotype control varieties) in the years 2016 and 2017 at Karaj Sugar Beet Research Institute. The results showed that there is a decreasing trend in the average root yield and white sugar yield in two years under stress conditions of 28.5 and 10.5%, respectively, compared to normal irrigation conditions. However, under stress conditions, sugar content had an increasing trend, and root impurity values (sodium and nitrogen) had a decreasing trend, which was accompanied by the highest values of the sugar extraction coefficient. Also, the reduction of water consumption in stressful conditions led to an increase in the efficiency of irrigation water in stressful conditions compared to normal. In the examination of genotypes, based on two indices of tolerance and resistance to drought stress and yield index, genotypes number 1, 3, 9, 12, and 16 were identified as promising genotypes.