ارزیابی برهم‌کنش تراکم کاشت و نیتروژن بر صفات زراعی موتانت‎های برنج (Oryza sativa L.)

محورهای موضوعی : زراعت

الهیار فلاح ¹ , لیلا باقری ² , کیوان مهدوی ماشکی ³

1 - استادیار پژوهش موسسه تحقیقات برنج کشور، معاونت مازندران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، آمل، ایران،
2 - پژوهشگر پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای، پژوهشکده کشاورزی هسته‌ای، کرج، ایران
3 - استادیار پژوهش موسسه تحقیقات برنج کشور، معاونت مازندران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، آمل، ایران

تاریخ دریافت : 1401/06/23 تاریخ پذیرش : 1401/09/15 تاریخ انتشار : 1401/11/01

کلید واژه: "اجزای عملکرد", "تراکم کاشت", "عملکرد برنج", "نیتروژن",

چکیده مقاله :

تغییر تراکم کاشت، نیاز به نیتروژن را در ارقام برنج تغییر می‌دهد. جهت تعیین تاثیر تراکم کاشت و کود نیتروژن بر رشد و عملکرد موتانت‎های امید بخش، آزمایش مزرعه‎ای در معاونت موسسه تحقیقات برنج کشور در مازندران (آمل) در سال‎های زراعی 1399 و 1400 اجرا شد. آزمایش به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار انجام گردید که سطوح کود اوره (100، 200 و 300 کیلوگرم در هکتار) به‎عنوان پلات اصلی و ژنوتیپ‌ها (1117 و 215) و تراکم کاشت (در سه سطح 25×25، 30×13 و 30×18) به‎عنوان پلات فرعی در قالب فاکتوریل اجرا گردیدند. نتایج آزمون همگنی واریانس‎، غیریکنواختی داده‎ها را در دو سال زراعی نشان داد. نتایج سال زراعی 1400 نشان داد که اثر متقابل سه جانبه (نیتروژن×تراکم کاشت×لاین) برای شش صفت ارتفاع بوته، طول خوشه، تعداد دانه پر، پوک و کل در خوشه، و عملکرد، معنی‎دار بود. با افزایش مصرف کود اوره طول خوشه افزایش یافت. وزن هزاردانه لاین 1117 معادل 9/28 گرم بود ولی لاین 215 دارای وزن هزاردانه 2/21 گرم بود. بیشترین تعداد خوشه در کپه در ترکیب تیماری لاین 1117 و تراکم کاشت 30×13 (72/0±67/17) حاصل شد. بهترین ترکیب تیماری برای حصول حداکثر عملکرد، مصرف 300 کیلوگرم کود اوره در تراکم کاشت 30×13 برای لاین 1117 و معادل 1/0±83/6148 کیلوگرم در هکتار بود.

چکیده انگلیسی:

Changing planting density changes the nitrogen requirement in rice cultivars. To determine the effect of planting density and nitrogen fertilizer on the growth and yield of promising mutants, a field experiment was conducted in the deputy of the Rice Research Institute in Mazandaran (Amol) in the cropping years of 2020 and 2021. The experiment was performed as a factorial split plot in a randomized complete block design with three replications, that urea fertilizer levels (100, 200 and 300 kg/ha) as the main plot and two genotypes (1117 and 215) and planting density at three levels (25×25, 13×30, 18×30) as sub-plots Implemented in factorial format. The results variance homogeneity test showed the non-uniformity of the data in two crop years. The results of 2021 crop year showed that the three-way effect (nitrogen×planting density×line) was significant for six traits of plant height, panicle length, number of filled, empty and total grains total seeds per panicle, and yield. The panicle length increased with the increase of urea fertilizer consumption. The weight of 1000- grains of line 1117 was equal to 28.9 grams, but line 215 had a weight of 21.2 grams per thousand seeds. The highest number of panicles per hill was obtained in the treatment combination of line 1117 and planting density of 13x30 (17.67±0.72). The best treatment combination to achieve maximum yield was the consumption of 300 kg of urea fertilizer at a planting density of 13 × 30 for line 1117 and equivalent to 6148.83 ± 0.1 kg per hectare.