تحلیلی بر نقش گردشگری و اثرات آن بر توسعه سکونتگاه‌های روستایی (مطالعه موردی: شهرستان مریوان)

محورهای موضوعی : مطالعات برنامه ریزی شهری و منطقه ای

رحمت بهرامی ¹

1 - استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه پیام نور تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1393/09/10 تاریخ پذیرش : 1395/03/25 تاریخ انتشار : 1395/03/01

کلید واژه: توسعه پایدار, گردشگری روستایی, اقتصاد روستایی, مریوان,

چکیده مقاله :

امروزه صنعت گردشگری یکی از منابع مهم تولید، درآمد، اشتغال و ایجاد زیر ساخت ها برای نیل به توسعه پایدار بشمار می آید. گردشگری روستایی گرایشی نوین در صنعت گردشگری است، که از دهه 50 به بعد مطرح گردید. تحقیقباهدفبررسی نقش گردشگری روستایی در توسعه پایدار جوامع روستایی شهرستان مریوان واقع در استان کردستانانجام گرفته است. تحقیق توصیفی- تحلیلی است. جامعهآماریتحقیق 453 نفر به صورت پرسش نامه توسطسه گروه مردم محلی، کارکنان ادارات دولتی و گردشگران تشکیلداده اند. رواییظاهری ومحتواییابزارتحقیقبااستفادهازنظراتاساتید صاحب نظروپسازانجاماصلاحاتلازمبهدستآمده است. برای تعیین پایایی ابزار تحقیق پایلوت تست انجام گردید وجهتتعیینپایاییابزارتحقیقاز روشآلفایکرونباخاستفادهشد. داده هایجمع آوریشدهبا استفاده از نرم افزار SPSS مورد پردازش قرار گرفته. یافته ها نشان داد مهمترین نقش های مثبت تقویت اقتصاد منطقه از طریق رونق بازارچه پیله وری موجب افزایش کیفیت زندگی و حل معضل بیکاری، اما تخریب پوشش گیاهی، افزایش شدید قیمت زمین و مسکن، از بین رفتن فرهنگ سنتی، تضاد اجتماعی بین جامعه میزبان و جامعه میهمان مهمترین پیامدهای منفی گسترش گردشگری روستایی در منطقه می باشند. نتایج تحلیل عاملی نشان می دهد رونق بازارچه پیله وری فرصتی مناسب برای بازدید گردشگران در فضای روستاهای اطراف مریوان فراهم می سازد. وجود برنامه ریزی های منطقی که با شرایط طبیعی و فرهنگی محیط انطباق داشته باشد امکان توسعه گردشگری را دو چندان خواهد کرد.

چکیده انگلیسی:

Today, tourism is one of the major sources of income, employment, and creation of infrastructures to achieve sustainable development. The rural tourism is a new trend in tourism which raised from the 50s onwards. This study aimed to investigate the role of rural tourism in sustainable development of rural communities in the Marivan city located in Kurdistan province, and it is a descriptive-analytic study. The population of the research consists of 453 persons by three groups of local people, government experts, and tourists. Face and content validity of research tools have been obtained by using experts' opinions and after carrying out the necessary revisions. To determine the reliability, a pilot test was conducted to determine the reliability through Cronbach's alpha. The collected data were analyzed by using SPSS software. Results showed that the most important positive roles of strengthening regional economy through prosperity of Pilehvary market caused increasing the quality of life and solving the unemployment problem, but destruction of vegetation cover, the sharp rise in land and housing prices, losing the traditional culture, social conflict between host and guests communities are the most negative consequences of the expansion of rural tourism in the region. The results of factor analysis indicate that prosperity of Pilehvary market prepares a suitable opportunity for tourists visiting in the surrounding villages of Marivan. The existence of logical planning that Comply with the natural and cultural conditions of the Environment, causes the tourism development to be doubled. -

منابع و مأخذ:

1. آمار، تیمور؛ 1392، آسیب شناسی توسعه گردشگری در سکونتگاه­های روستایی استان گیلان مورد: دهستان دیلمان، شهرستان سیاهکل، فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی،  دوره 2، شماره 1 (پیاپی 3)، صص 192-171.


2. بهرامی رحمت الله و حبیبی کیومرث؛ 1391، برنامه­ریزی استرات‍یک توسعه گردشگری روستایی (مطالعه موردی: مناطق روستایی استان کردستان)، فصلنامه جغرافیا و برنامه­ریزی منطقه­ای، دوره 2، شماره 3، صص 74-61.


3. پاپ زن عبدالحمید؛ قبادی، پرستو؛ زرافشانی، کیومرث وگراوندی، شهپر؛ 1389، مشکلات و محدودیت­های گردشگری روستایی با استفاده از نظریه بنیانی (مورد: روستای حریر، استان کرمانشاه)، فصلنامهپژوهش­های روستایی،  دوره  1، شماره  3، صص 50- 25.


4. پاپلی یزدی، محمد حسن و سقایی، مهدی؛ 1385، گردشگری (ماهیت و مفهوم)، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تهران.


5. پوررمضان، عیسی و قاسمی وسمه جانی، ابوطالب؛ 1388، گونه شناسی گردشگری روستایی (مطالعه موردی: شهرستان لنگرود)، فصلنامه چشم­انداز جغرافیایی، دوره  4، شماره  8 ، صص 47 - 25.


6. جوان جعفر و سقایی مهدی؛ 1383، نقش گردشگری روستایی در توسعه منطقه­ای با تاکید بر مدیریت روستایی، مجله جغرافیا و توسعه ناحیه­ای، شماره2، صص 121-113.


7. جمعه­پور، محمود و احمدی، شکوفه؛ 1390، تأثیر گردشگری بر معیشت پایدار روستایی(مطالعه موردی: روستای برغان، شهرستان ساوجبلاغ)، فصلنامه پژوهش­های روستایی، دوره 2، شماره 1 (پیاپی 5)، صص 63-33.


8. رکن­الدین افتخاری، عبدالرضا و مهدوی، داوود؛ 1385، راهکارهای توسعه گردشگری روستایی با استفاده از مدل SWOT: دهستان لواسان کوچک، فصلنامه مدرس علوم انسانی، دوره 10، شماره 2، صص30-1.


9. رکن­الدین افتخاری، عبدالرضا و قادری، اسماعیل؛ 1381، نقش گردشگری روستایی درتوسعه روستایی، فصلنامه مدرس (علوم انسانی)، دوره 6، شماره 2، صص 40-23.


10. رضوانی، محمد رضا؛ 1374، توسعه گردشگری روستایی با رویکرد گردشگری پایدار،انتشارات دانشگاه تهران.


11. رضوانی، محمد رضا؛ 1382، تحلیل روند ایجاد و گسترش خانه‌های دوم در نواحی روستایی، فصلنامه پژوهش­های جغرافیایی،  سال 35، شماره 45،  صص 69-56.


12. رنجبریان، بهرام و زاهدی، منیرالسادات؛ 1379، برنامه­ریزی گردشگری در سطح ملی و منطقه­ای، انتشارات دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان.


13. سازمان مدیریت و برنامه­ریزی استان کردستان؛ 1384، گزارش اقتصادی و اجتماعی استان کردستان، سنندج.


14. صباغ کرمانی، مجید و امیریان، سعید؛ 1379، بررسی اثرات اقتصادی توریسم در جمهوری اسلامی ایران (با استفاده از تحلیل داده-ستانده)، پژوهشنامه بازرگانی، دوره 4، شماره 16، صص83-57.


15. فرجی سبکبار، حسنعلی؛ مطیعی لنگرودی، سید حسن؛ یدالهی فارسی، جهانگیر و و کریم­زاده، حسین؛ 1391، رتبه ‌بندی زمینه­‌های توسعه گردشگری در نواحی روستایی، با استفاده از تاپسیس خاکستری (مطالعه موردی: نواحی روستایی شهرستان ورزقان)، فصلنامه پژوهش­های روستایی، دوره 3، شماره 1 (پیاپی 9)، صص 25-1.


16. کرمی دهکردی، مهدی و کلانتری، خلیل؛ 1390، شناسایی مشکلات گردشگری روستایی استان چهارمحال و بختیاری با استفاده از تکنیک تئوری بنیانی، فصلنامه پژوهش­های روستایی، دوره 2، شماره 3 (پیاپی 7)، صص 1-30.


17. گودرزی، سروش و محمد، مهدی؛ 1390، بررسی تاثیر گردشگری در توسعه روستایی (مورد مطالعاتی: روستای ورکانه همدان)، مجله هویت شهر، دوره  5، شماره  8 ، صص 102-93.


18. لطفی، صدیقه؛ 1384، نگرش سیستمی لازمه پایداری گردشگری در مازندران، مجموعه مقالات اولین همایش سراسری نقش صنعت گردشگری در توسعه استان مازندران، ناشر رسانش، ساری، صص 33-25.


19. لی، جان؛ 1378، گردشگری و توسعه در جهان سوم، ترجمه عبدالرضا رکن­الدین افتخاری و همکاران، شرکت چاپ و نشر بازرگانی، تهران.


20. مافی، عزت الله و سقایی، مهدی؛ 1388، تحقیق در زمینه کاربرد کاربرد مدل MS-SWOT در تحلیل مدیریت گردشگری مطالعه موردی شهر مشهد، مجله جغرافیا و توسعه، دوره 7، شماره پیاپی 14، :27-50. ص40-21.


21. مطیعی لنگرودی، سیدحسن و نصرتی، ماهره؛ 1390، امکان سنجی توسعه گردشگری در نواحی روستایی از دیدگاه گردشگران (بخش کرگانرود شهرستان تالش)، فصلنامه جغرافیا و برنامه­ریزی محیطی (مجله پژوهشی علوم انسانی دانشگاه اصفهان)، دوره  22، شماره  1 (پیاپی 41)، صص  84 -69.


22. معاونت برنامه­ریزی استان کردستان؛ 1392سالنامه آماری استان کردستان، ص 35.


23. مهدوی، مسعود؛ قدیری معصوم، مجتبی و قهرمانی، نسرین؛ 1386، اثرات گردشگری بر توسعه روستایی با نظرسنجی از روستاییان دره کن و سولقان، فصلنامه روستا و توسعه، شماره 11، صص 60-39.


24. یعقوبی، جعفر؛ 1391، نظرسنجی درباره برخی پیامدهای گردشگری روستایی در مناطق روستایی بخش سلطانیه، استان زنجان، فصلنامه روستا و توسعه، دوره  15، شماره  2، صص 153-139.  
    
    
    1. Arntzen,J., Sethlhogile, T. & Barnes, J., 2007, rural livelihood ,poverty reeducation and food Security in Southern Africa CBNRM the Answer Wshington, DC:international resources Group.
    
    
    2. Arwel, J., 1992. Is There a Real Alternative Tourism? Tourism Management, March.
    
    
    3. Busby, G. & Rendle, S., 2000, The transition from tourism on farms to farm tourism, Tourism Management, 21(8), 635–642.
    
    
    4. Leap, A., 2007, Residents’ attitudes towards tourism in Bigodi village, Uganda, Tourism Management 28 (2007) 876–885,
    
    
    5. Lyer, P., 2002, Postmodern Tourism, www. Scottlandon. Com.
    
    
    6. Pearce, D., 1999, tourist development, Longman, Harlow.
    
    
    7. William, A.M. and Hall, C.M., 2000, Tourism and Migration: New relationships between production and consumption, Tourism Geographies, 2, 1, 5-27.
    
    
    8. Gee,C, Y., 1994, international Hotels development and management, East Lansing, Education institute of the America Hotels and model association.
    
    
    9. Sebele, L.S., 2010, community-based Tourism Ventures, Benefis and challenges:Kkama Rhio sanctuary Trusit, Central Distrct,Botswana.journal of Tourism management, 31,pp136-146.