تحلیلی بر الگوی تحولات کالبدی - فضایی شهر الوند با استفاده از مدل های آنتروپی شانون و هلدرن و ارائه الگوی توسعه مطلوب شهر در آینده

محورهای موضوعی : مطالعات برنامه ریزی شهری و منطقه ای

نفیسه مرصوصی ¹ , رحمت اله فرهودی ² , علی اکبر اسماعیلی ³ , احمد حشمتی ⁴

1 - استادیار دانشگاه پیام نور، گروه جغرافیا، ایران
2 - استادیار دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران
3 - دانشیار دانشگاه پیام نور، گروه جغرافیا، ایران
4 - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه پیام نور، ایران

تاریخ دریافت : 1390/12/20 تاریخ پذیرش : 1391/06/25 تاریخ انتشار : 1391/06/01

کلید واژه: توسعه فیزیکی, رشد افقی (اسپرال), مدل شانون, مدل هلدرن, شهر الوند,

چکیده مقاله :

در دهه‌های اخیر روند توسعه شهرنشینی، با وقوع انقلاب صنعتی افزایش یافته و موجب تقدم شهرنشینی بر شهرسازی شده است. این امر رشد شهری را با مشکلات عدیده‌ای روبرو می‌سازد. در کشور ایران نیز رشد صنعت به همراه سایر عوامل دیگر موجب جذب جمعیت به مراکز شهری و به خصوص شهرهای بزرگ شده و رشد ناموزون شهر را به وجود آورده است. شهر الوند نیز در طی 4 دهه، مستثنی از این حادثه عظیم شهرنشینی نبوده است. این تحقیق به صورت تحلیلی - تطبیقی با بهره‌گیری از مدل های آنتروپی شانون و هلدرن به تجزیه و تحلیل چگونگی توسعه فیزیکی شهر با هدف ساماندهی الگوی فیزیکی توسعه شهر الوند می پردازد. بررس ‌ها حکایت از این دارد که تا سال 1361 به علت عدم وجود شهرداری‌ و ارگان‌های مدیریت شهری، شهر به صورت خودرو و فشرده رشد کرده، از سال 62 تا 1375 علی‌رغم تأثیر شهرداری، شهر دوباره به‌صورت فشرده توسعه یافته است؛ اما از این سال‌ به بعد رشد شهر نسبت به دهه‌ های قبل کاهش یافته، ولی شاهد اسپرال (گستردش و بی‌قواره)شهر می‌باشیم، به طوری که میزان آن براساس این مدل‌ها 43 درصد‌ می‌باشد. براساس نتایج حاصل از یافته‌های تحقیق، باتوجه به گسترش شکاف عمیق بین ارزش آنتروپی ناشی از رشد افقی و اسپرال شهری، طی دهه‌های مختلف که خود متأثر از رشد قطاعی شهر می‌باشد،‌ الگوی‌ توسعه تمرکز درون بافتی با استفاده از افزایش تراکم ساختمانی و الگوی گسترش قطاعی- ناپیوسته، با توجه به نزدیکی نصرت‌آباد (منطقه13) به الوند، به عنوان الگوی توسعه آتی شهر پیشنهاد شده است. برای تحقق این امر مهم، لازم است شهرسازی برشهرنشینی تقدم یابد.

چکیده انگلیسی:

During recent decades, urban development process has increased because of the industrial revolution. This process has facilitated urban target immigration which considered to  be in priority comparing with urban – infrastructure construction. Such imbalance situation has made some problem for urban development. The Industrial development and other factors have affected in urban & rural structure. These factors have attracted the population to urban Centers. This circumstance can be seen in the metropolitan specifically. Alvand town enjoying such specifications during for last decades. This analysis using Shannon's & Heldren models to study the town's physical development targeting the improvement of physical pattern of Alvand town. The result indicate that Alvand town had developed unsystematically due to the lack of municipality and urban management entities up to 1361. This town has developed such way in spite of establishing municipality since 1362 to 1375. The speed of development has decreased comparing to previous decades since 1375. This situation has made Alvand "town's appearance different & ugly. These models have indicated that the rate of spiral could be 43%. However, there is a huge difference between Antropi value made by horizontal development and urban spiral during last decades. so the results show that it would be possible to suggest "Nosrat Abad" (13th Zone) as future development pattern of Alvand town. So urban construction would be in priority than urban – target immigration