تبیین پیامدهای مکانی-فضایی گردشگری بر روستاهای شهرستان رضوانشهر
محورهای موضوعی : مطالعات برنامه ریزی شهری و منطقه ایمهرانگیز یعقوبی 1 , محمد باسط قرشی میناآباد 2 , نصرالله مولایی هشجین 3
1 - دانش آموخته دکتری جغرافیا و برنامهریزی روستایی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران
2 - استادیار گروه جغرافیا، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران
3 - استاد گروه جغرافیا، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران
کلید واژه: فضا, گردشگری, گردشگری روستایی, تبیین, پیامد, مکان, رضوانشهر,
چکیده مقاله :
نواحی روستایی با کارکردهای مختلف، شبکه ای به هم پیوسته از تعامل بین انسان و محیط هستند که در طی زمان و متأثر از عوامل و نیروهای درونی و بیرونی دچار تغییر و تحولات می شوند که این امر طی دو فرآیند مبتنی بر حرکت طبیعی (ارگانیگ) و برنامه ریزی از پیش اندیشیده شده اتفاق میافتد. در دهه های اخیر توسعه فعالیت های خود جوش گردشگری یکی از عوامل مهم در تغییر و تحول سکونتگاه های روستایی بوده است که این فعالیت ها تحولاتی عمیق و بنیادی را در ابعاد مختلف و بخصوص جنبه های کالبدی روستاها بجا گذاشته اند. روستاهای گردشگر پذیر شهرستان رضوانشهر نیز با وجود جاذبه های متنوع گردشگری، در سال های اخیر، با جذب گردشگر، دچار تحولات مختلفی شده اند. در مقاله حاضر که با هدف تبیین پیامدهای ناشی از توسعه گردشگری در روستاهای گردشگر پذیر شهرستان رضوانشهر تدوین گردیده، سعی شده به این پرسش که عوامل اصلی ایجاد پیامدهای متأثر از توسعه گردشگری درسکونتگاه های روستایی از دیدگاه جامعه نمونه کدامند؟ پاسخ داده شود تا از این طریق ابعاد و شاخص های گردشگری پایدار روستایی تعریف شده و در نهایت مدل مفهومی مناسبی برای توسعه گردشگری در مناطق روستایی ارائه گردد. روش تحقیق نیزدراینمطالعهتوصیفی-پیمایشی مبتنی بر تکمیل پرسش نامه بوده است. بدین منظور با بهره گیری از فرمول کوکران برای358 سرپرست خانوار از 23 روستای گردشگر پذیر شهرستان رضوانشهر بوده و تمامی مدیران محلی و 8 نفر از مسئولان دولتی پرسش نامه تدوین و تکمیل شده است. نتایج به دست آمده از داده ها نشان می دهد که از دیدگاه جامعه نمونه و مشاهدات صورت گرفته، در شیوه ساخت و ساز، چشم انداز طبیعی روستا، کاربری زمین، مسایل زیست محیطی پیامدها منفی بوده است ولی پیامدهایی مانند ایجاد اشتغال، مستحکم سازی ساختمان، توسعه زیر ساخت ها و افزایش آگاهی های مردم بومی، پیامدها مثبت ارزیابی شده است و در مجموع پیامدهای مکانی - فضایی در روستاهای ساحلی و کوهستانی بیشتر از روستاهای جلگه ای وکوهپایه ای بوده که برای کاهش اثرات منفی و افزایش اثرات مثبت مدل برنامه ریزی راهبردی مشارکتی همراه با نظام مدیریتی یکپارچه جهت حفظ و توسعه محیط روستا به عنوان بهترین راهبرد معرفی می گردد.
Rural areas with various functions, a network of interaction between man and the environment, which affected during the period of internal and external factors and the forces of change and developments that this process is based on two natural movement and planning the thought of what is happening in recent decades developing their activities Josh Tourism is one of the most important factors in the change and transformation of a village, which is the fundamental and deep developments in various" and mainly sub anatomical aspects to villages.Rezvanshahr tourist villages of this city are not Mstsny so that a variety of attractions, in recent years, we have witnessed different changes in these areas. The present paper, which aims to establish the consequences development tourism in the villages of tourists to formulate Rezvanshahr city, has been trying to the question of the main elements of the consequences of the creation of developing tourism village, from the point of view of society are example? The answer is given to the dimensions and indicators of sustainable tourism village defined and finally the conceptual model for tourism development in rural areas, provided. The research method in this study -a survey questionnaire was based on. Therefore, using Cochran's formula for tourists are 351 households from 23 villages Rezvanshahr city and all local administrators group and 8 cases of government officials and the questionnaire has been completed.The results obtained from the data shows that the society and observations, researcher in the manner of construction the rural landscape, Land use, environmental issues, but negative consequences, but such as job creation, strengthen the building, infrastructure development, raising awareness of indigenous people on the positive consequences, and consequences of a total of space - in the More coastal and mountain villages of the plains and foothillsthat to reduce the negative effects and increase the positive effects of strategic planning model partnership with an integrated management system for preserving the environment and the development of the village as the best strategy will be introduced.
1. الوانی، مهدی و پیروز بخت، معصومه، 1385، فرآیند مدیریت جهانگردی، انتشارات دفتر پژوهش های فرهنگی، تهران.
2. بمانیان، محمدرضا و هادی نژاد، محمود، 1388، مبانی برنامهریزی و توسعه گردشگری روستایی، انتشارات هله/طحان، تهران.
3. دادورخانی، فضیله، زمانی، حمید، قدیری معصوم، مجتبی و عاشری، اسمعی ،1391، نقشگردشگریخانههایدومدرتغییراتکالبدی فیزیکینواحی روستایی(مطالعه ی موردی:دهستانبرغانشهرستانساوجبلاغ)، فصل نامه پژوهشهای روستایی، دوره 4، شماره 2.
4. رضوانی، محمدرضا، اکبریان، محمدرضا، رکن الدین افتخاری، عبدالرضا و بدری، سید علی، 1390، تحلیلمقایسهایآثاراقتصادیگردشگریخانههایدومباگردشگریروزانه برنواحیروستاییبارویکردتوسعه ی پایدار(مورد: شهرستانشمیرانات،استانتهران)، فصلنامه پژوهشهای روستایی، شماره چهارم.
5. رضوانی، محمدرضا، 1387، توسعه گردشگری روستایی با رویکرد گردشگری پایدار، انتشارات دانشگاه تهران.
6. رنجبریان، بهرام و زاهدی، محمود،1379، برنامهریزی گردشگری در سطح ملی و منطقهای، ترجمه جهاد دانشگاهی اصفهان.
7. رهنمایی، محمدتقی، فرهودی، رحمت ا... ، دیتمان، آندریاس و قدمی، مصطفی، 1387، بررسی ظرفیت تحمل حوزه مقصدگردشگری با تأکید برجامعه میزبان، فصلنامه پژوهش های جغرافیای انسانی، شماره ۶6.
8. زاهدی، شمس السادات، 1385، مبانی توریسم و اکوتوریسم (با تأکید بر محیط زیست)، انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.
9. سعیدی، عباس، 1377، مبانی جغرافیای روستایی، انتشارات سمت، تهران.
10. شهیدی، محمد شریف، اردستانی، زهرا السادات و گودرزی سروش، محمدمهدی، 1388، بررسی تأثیرات توریسم در برنامهریزی نواحی روستایی، فصلنامه پژوهشهای جغرافیای انسانی، شماره67.
11. ضیایی، محمود و صالحی نسب، زهرا، 1378، گونهشناسیگردشگرانخانههایدومو بررسیاثراتکالبدیآنهابرنواحیروستایی، فصلنامه پژوهشهای جغرافیای انسانی، شماره ۶۶ .
12. معاونت برنامهریزی استانداری گیلان، 1390، سالنامه آماری.
13. میسون، پیتر، 1387، گردشگری، اثرات، برنامه ریزی و مدیریت، مترجمان/ میرزایی، روبه و پونه ترابیان، انتشارات ترمه، تهران.
14. Butler، R. W،and Hall, C. M., 1998, tourism and، Recreation in Rural Areas, Johan Wily and sons، Chichester.
15. Dvison،R., 1996, The impacts of tourism. in tourism destinations (R), divison and maitland,eds) ,pp. 18-45, london،hodder and Stoughton.
16. FAO., 1993, Guidelines for Land Use Planning; FAO Development Series, No. 1, Rome: FAO, 96 pages.
17. Jamieson, W., 2003, povety alleviation through sustainable tourism development, economic and social commission for asia and the pacifi, United nations New York.
18. mackercher , B., 1993, Some fundamental truths abot tourism: under – standing tourisms social and environmental impacts, jornal of sustainable tourism 1, 6-16.
19. Roberts, L. and Hall, D., 2001, Rural Tourism and Recreation: Principlesto Practice, Wallingford: CABI Publishing.
20. Wall, G., 1997, Rethinking impacts to tourism. in tourism development (C. Cooper, B. ARCHER،and S. wanhill، eda), pp. 1-10. Chchester, johan wiley and sons.
21.Williams, S., 1998, TourismGeography, London, Routledge.
22. Swarbrooke, J., 1999, Sustainable tourism management, Walling ford, CABI.
_||_