اشتراکات آموزه‌های اخلاقی بوستان سعدی و دیوان امام علی(ع)

محورهای موضوعی : شاهنامه

عباسعلی وفایی ¹ (  استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علامه طباطبایی )
رقیه کاردل ایلواری ² (  کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علامه طباطبایی )

تاریخ دریافت : 1396/09/29 تاریخ پذیرش : 1396/09/29 تاریخ انتشار : 1390/06/01

کلید واژه: عرفان, آموزه‌های اخلاقی, بوستان سعدی, دیوان امام علی(ع),

چکیده مقاله :

دیوان اشعار منسوب به امام علی، علیه‌السّلام، تاج آثار ادبی جهان عرب، سرشار از آموزه های اخلاقی، تعلیمی و عرفانی است که بسیاری از شاعران و ادیبان مسلمان سعی داشتند تا با توجه به میزان درک و توانایی خود از این دیوان و آموزه های آن خوشه‌چینی کنند و در مراحل گوناگون زندگی، آن را به کار بندند. شیخ اجل سعدی شیرازی، شاعر نامدار پارسی زبان، از جمله مریدان تفکر آن حضرت، توانسته است بهره مندی شایسته و درخوری از اشعار اخلاقی، تعلیمی و عرفانی داشته باشد و در آثار خود از آن بهره مند شود. در پژوهش حاضر نیز با توجه به موضوع مقاله سعی شد تا اشتراکات آموزه های اخلاقی بوستان سعدی (سعدی نامه) با دیوان امام علی، علیه‌السّلام، که برخی آن را منسوب به ایشان می دانند، انتخاب شود و در کنار هم قرار گیرد تا میزان اشتراک آموزه های اخلاقی بوستان و دیوان آن حضرت بررسی شود. به ویژه مسایل اخلاقی و تعلیمی مد نظر است که قابل آموزش به افراد جامعه در نهادهای مختلف اجتماعی، سیاسی و فرهنگی باشد. با غور بیشتری در دیوان امام علی، علیه‌السّلام، می بینیم که همة شاعران و عارفان در هر مسلک و آیین و مذهبی، عرفان آن حضرت را مرجع و اصل آثار خود قرار داده اند و از آن بهره جسته‌اند.

چکیده انگلیسی:

The Divan attributed to Emam Ali is the masterpiece of Arab world that contains didactic, ethical, and mystical doctrines. Many Arab poets and literary men have tried to get as much possible the knowledge of these doctrines from this Divan and use them in their daily lives. Saadi, the graet Iranian poet, also has benefited as much as possible from didactic, ethical, and mystical doctrines of  Emam Ali'sDivan. In the present paper, based on the title of the paper, has been tried to investigate the common ethical doctrines between Saadi's Boostan and Emam Ali's Divan. These selected doctrines include ethices that are practical for teaching to people in the society in different social, political, and cultural institutes. A close look at Emam Ali's Divan reveals that all poets and mystics in different religions and ideologies have adapted Emam Ali's mysticism as resource in their works.

منابع و مأخذ:

 

1- قرآن کریم

2- ابراهیم امل .(1418). الاثر العربی فی ادب السعدی، رابطه الثقافه و العلاقات الاسلامیه، الایران.

3- اسلامی ندوشن، محمدعلی .(1381). چهار سخنگوی وجدان ایرانی، تهران: قطره.

4- دشتی، علی .(بی‌تا). در قلمرو سعدی، تهران: کتابخانه ابن سینا.

5- زرین‌کوب، عبدالحسین .(1386). حدیث خوش سعدی، تهران: سخن.

6- سعدی، مشرف الدّین مصلح بن عبدالله .(1384). بوستان سعدی (سعدی نامه)، تصحیح غلامحسین یوسفی، تهران: خوارزمی.

7- ----------------------------- .(1372). کلیات سعدی، بر اساس طبع محمدعلی فروغی، تصحیح بهاء الدین خرمشاهی، تهران: دوستان.

8- کاشفی، ملاحسین واعظ .(1350). فتوت نامة سلطانی، تصحیح محمدجعفر محجوب، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.

9- موسوی گرمارودی، رویا .(1387). عرفان در دیوان منسوب به امام علی (ع)، تهران: میترا.

10- مؤید شیرازی، جعفر .(1376). سیمای سعدی، شیراز: مرکز نشر شیراز.

11- میرقادری، سید فضل­الله .(1385). دیوان منسوب به امام علی (ع)، شیراز: نوید شیراز.

12- میبدی یزدی، کمال الدین .(1379). شرح دیوان امام علی (ع)، مقدمه و تصحیح حسن رحمانی و سید ابراهیم اشک شیرین، تهران: میراث مکتوب.

13- هخامنشی، کیخسرو .(1353). حکمت سعدی، تهران: امیرکبیر.