مدیریت سیلاب مناطق شهری ناشی از شکست احتمالی سد (مطالعه موردی سد قشلاق و شهر سنندج)

محورهای موضوعی : سازه های هیدرولیکی

سید محمود جزایری مقدس ¹ , بختیار احمدی ²

1 - گروه عمران، دانشکده مهندسی، واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران
2 - گروه عمران، واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران

تاریخ دریافت : 1400/01/15 تاریخ پذیرش : 1400/04/24 تاریخ انتشار : 1399/09/01

کلید واژه: سیل, قشلاق, شکست سد, سیستم هشداردهنده,

چکیده مقاله :

سدها اگرچه پتانسیلی در جهت دستیابی به اهداف کلان و ملی هستند، اما گاه زمینه لازم برای وقوع تهدیدهایی را نیز فراهم می‌آورند. یکی از این تهدیدها، خطر سیلاب ناشی از شکست احتمالی سدها برای سکونتگاه‌هایی است که در نزدیکی آن‌ها استقراریافته‌اند. در این تحقیق شکست سد قشلاق، سدی که در ۱۲ کیلومتری شمال شهر سنندج مرکز استان کردستان واقع گردیده، موردبررسی قرار گرفته است. شکست این سد با استفاده از برنامه HEC- RAS تجزیه‌وتحلیل شده و نتایج حاصل مؤید آن است که پس از شروع شکست سد، در مقاطع ابتدایی رودخانه سطح آب به ‌شدت بالاآمده و ارتفاعات طرفین رودخانه را به زیر آب می برد. اما توپوگرافی پائین‌دست سد به گونه ای است که اگر چه بسیاری از زمین های اطراف رودخانه به زیر آب می رود، ولی نواحی شهری چندان مستعد خطر سیل نسیتند. بااین‌حال باتوجه به مخاطرات جانی ایجاد شده در ساحل رودخانه، استفاده از سیستم هشداردهنده سیل به‌عنوان یک راهکار مؤثر پیشنهاد می‌گردد.

چکیده انگلیسی:

Although dams have the potential to achieve macro and national goals, they sometimes also provide the necessary ground for threats to occur. One of these threats is the risk of flooding due to the possible failure of dams for settlements located near them. In this study, the failure of Gheshlagh Dam, a dam located 12 km north of Sanandaj, the capital of Kurdistan Province, has been investigated. The failure of this dam has been analyzed using the HEC-RAS program and the results confirm that after the start of the failure of the dam, in the early stages of the river, the water level rises sharply and submerges the heights on both sides of the river. But the downstream topography of the dam is such that although much of the land around the river is submerged, urban areas are less vulnerable to flood risk. However, given the risk to life on the riverbank, the use of a flood warning system is suggested as an effective solution.