مردسالاری در دو نمایش‌نامه از بهرام بیضایی (خوانشی فمینیستی)

محورهای موضوعی : پژوهش های نقد ادبی و سبک شناسی

راضیه شایان مهر ¹ , علی دهقان ² , ناصر دشت پیما ³

1 - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.
2 - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران. (نویسنده مسئول)
3 - استادیار گروه زبان و ادبیات انگلیسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.

تاریخ دریافت : 1399/04/18 تاریخ پذیرش : 1399/04/18 تاریخ انتشار : 1399/03/01

کلید واژه: فمینیسم, زن, نمایشنامه, مردسالاری, بیضایی,

چکیده مقاله :

مردسالاری از مهم‌ترین موضوعات فمینیسم، است. فمینیست‌ها معتقدند فرودستی زنان، در روابط نابرابر مرد و زن ریشه دارد، تمدن بشری تحت کنترل مردان است و به‌گونه‌ای سازمان‌دهی می‌شود که زنان را در همه جنبه‌های فرهنگی و اجتماعی به مردان وابسته می‌کند. این مسئله در متون ادبی بازتاب چشم‌گیری دارد. در حوزة ادبیات نمایشی، اغلب نمایش‌نامه‌های بهرام بیضایی با محوریت نقش زن نوشته شده است. هدف این مقاله بررسی جایگاه زن در گفتمان مردسالاری، در نمایش‌نامه‌های پهلوان اکبر می‌میرد و شب هزار و یکم از بیضایی، با روش توصیفی-تحلیلی است. این بررسی نشان می‌دهد که در نمایش‌نامه‌های بیضایی، سوءاستفاده از نقش مادری و همسری زن، دور کردن زنان از امتیازات تحصیل دانش، سرکوب شدن تمایلات و اعتمادبه‌نفس، چالش امنیتی و هویتی، دیگربودگی و رتبة دوم جنسیتی، از نشانه‌ها و عوامل مردسالاری است که برساخته‌های فرهنگی، ارزش‌گذاری جامعه و همکاری زنان، آن‌ها را بازتولید می‌کند.

چکیده انگلیسی:

Feminists believe that in a male-dominated society men are in authority over women. According to Feminists, the causes of women’s subversion in the patriarchal society are men’s access to power structures, the unequal distribution of social privileges and inappropriate relations between men and women. Patriarchy is a notable issue in literary texts. Bahram Beyzaie is one of authors. He writes plays, and one of the main issues of his plays is gender inequality and differences in women and men’s roles. The purpose of this paper is to explore the position of female characters in the patriarchal world of Bahram Beyzai’s  "The Death of Akbar and Her One Thousand and One Nights" plays have been explored through a descriptive- analytical approach. This study shows that abuse of women, alienation from women, suppression of self-esteem, security and identity challenges, otherness, etc., are signs and factors of patriarchy.