بازخوانی رباعیات خیام در چارچوب پُست‌مدرنیسم لیوتار

محورهای موضوعی : پژوهش های نقد ادبی و سبک شناسی

عیسی چراتی ¹ , احمدرضا یلمه ها ²

1 - عضو هیأت علمی مدعو واحد تهران غرب، داتشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2 - استاد زبان و ادبیات فارسی، واحد دهاقان، دانشگاه آزاد اسلامی، دهاقان، ایران.

تاریخ دریافت : 1396/09/17 تاریخ پذیرش : 1396/09/17 تاریخ انتشار : 1396/06/01

کلید واژه: پست‌مدرنیسم, فراروایت, لیوتار, رباعیات خیام,

چکیده مقاله :

در دیدگاه لیوتار، پست‌مدرنیسم یک وضعیت است نه یک دوره و بیشتر در حوزه اندیشه جای دارد تا عملکرد، لذا امکان نظری تسرّی این اندیشه از اجزای مفهومی آن به هر دوره‌ای مدّ نظر این مقاله است. این مقاله با روش توصیفی – تحلیلی و با بررسی همة‌ رباعیات خیام، در چارچوب مفهومی پست‌مدرنیسم لیوتار، با معیار پنج وی‍ژگی طرد فراروایت، حقیقت متکثر، بی‌معنایی معنا، طرد هرگونه پیش‌فرض و شک‌اندیشی انجام شد. با بررسی رباعیات خیام مشخص شد که اندیشه خیام به میزان قابل توجهی (40 درصد رباعیات) هم‌راستا با تفکر پست‎مدرنیستی لیوتار است و در این میان وی‍ژگی‌های طرد فراروایت و شک‌اندیشی بیشترین سهم را دارند. این نکته از آن روی حائز اهمیت بوده است که با توجه به فاصلة زمانی حدود نهصد سال از زمان زیست این دو متفکر، به میزان قابل توجهی دو اندیشه هم‌راستا بوده‌اند و لذا تاییدکننده بی‌زمانی و لامکانی اندیشه است.