مروری بر نقش مایه‌های نمادین مهرهای مسطح کوشانی و کوشانی – ساسانی بر اساس مجموعه مهرهای موجود در موزه لندن
محورهای موضوعی : باستان شناسی
عاطفه رسولی
1
(دکترای باستان شناسی پیش از تاریخ دانشگاه علوم تحقیقات تهران)
کلید واژه: مهرهای کوشانی, مهرهای ساسانی, نقوش نمادین,
چکیده مقاله :
کوشانی‌ها از جمله حکومت‌های قدرتمندی بودند که در اوایل قرون میلادی بر کلیه نواحی خراسان بزرگ، تاجیکستان، ازبکستان، تمامی افغانستان و شمال پاکستان حکومت می‌کردند. کوشانی‌ها دارای اقتصاد بسیار شکوفایی بودند و با کشورهای اطراف منطقه خود بویژه ایران، یونان، جنوب هند و بخشهایی از چین، معاملات تجاری و بازرگانی داشتند. به همین دلیل سکه ها و مهرهای زیادی از این دوره از نواحی مختلف تحت سیطره آنها بدست آمده، که به لحاظ باستانشناسی دارای اهمیت زیادی است. هدف از این پژوهش، شناسایی دقیق نقوش، بویژه نقوش سمبلیک و نمادین مهرهای کوشانی و دسته بندی آنها است. مساله اساسی این پژوهش، مطالعه و بررسی نقش مایه‌های نمادین مهرهای مسطح کوشانی و کوشانی – ساسانی، بر اساس مهرهای موجود در موزه لندن است، که در علم باستان شناسی از اهمیت زیادی برخوردار هستند. در این پژوهش با استفاده از روش تاریخی – تحلیلی و با استفاده از متون و منابع کتابخانه‌ای به شناسایی نقش مایه‌های نمادین مهرهای کوشانی پرداخته شده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می‌دهد که بیشتر عناصر نقشی این مهرها شامل نقوش انسانی و حیوانی بوده است و با توجه به مذاهب مختلفی که در بین کوشانی‌ها رواج داشته، نقوش نمادین که وجود ادیان مختلف در این دوره را ثابت می‌کند، در بین نقوش این مهرها دیده می‌شود. تعدادی از مهرهای کوشانی و کوشانی – ساسانی بدست آمده از این دوره نیز دارای کتیبه به خط و زبان باکتریایی هستند، که خط روی آنها شباهت زیادی به خط یونان باستان دارد.
