سطح‌بندی سکونتگاه‌های روستایی بر اساس توانمندی‌های اقتصادی و جمعیتی (مطالعه موردی: دهستان سرپنیران- شهرستان پاسارگاد)

محورهای موضوعی : کالبدی

علی شکور ¹ (دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت)
علی شمس‌الدینی ² (استادیار جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت)
‌یوسف شفیعی ³ (کارشناس ارشد برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد یاسوج)
نجمه طیبی ⁴ (کارشناسی ارشد جعراقیا و برنامه ریزی روستابی.دانشگاه سیستان وبلوچستان)

تاریخ دریافت : 1398/02/07 تاریخ پذیرش : 1398/02/07 تاریخ انتشار : 1394/06/01

کلید واژه: واژه‌های کلیدی: سطح بندی, توا ن اقتصادی, توان جمعیتی, درجه مرکزیت, دهستان سرپنیران,

چکیده مقاله :

چکیده در ادبیات توسعه یک مکان جغرافیایی عوامل بسیار زیادی مؤثر می باشند که باعث ایجاد توسعه همه جانبه در آن مکان می گردند. لذا شناخت این عوامل و عناصر در قالب ظرفیت ها و پتانسیل های موجود و بالقوه هر منطقه می تواند صورت بگیرد تا بر اساس این شناخت، بتوان به یک سطح بندی و رتبه بندی از سکونتگاههای یک مجموعه سکونتگاهی دست پیدا کرد. که مطابق با آن سطح – با توجه به جایگاه فضایی و ویژگی های درونی و بیرونی خود- وظایف و کارکردهای معین و مشخصی را در چارچوب یک سلسله مراتب مکانی- فضایی عهده دار گردد. بر این مبنا بتوانند خدمات ضروری برای رفع نیازهای خود و به تفاوت، امکان برآوردن نیازهای واحدهای پیرامونی خود را دریافت دارند. در این پژوهش این سطح بندی بر اساس توان اقتصادی، جمعیتی و با استفاده از شاخص های تعیین مرکزیت در روستاهای دهستان سرپنیران از توابع شهرستان پاسارگاد انجام گرفته است. نتایج بدست آمده نشان می دهد که در دهستان مورد مطالعه بترتیب روستاهای رکن آباد، نعیم آباد، گمبکان، مبارک آباد و مهرآباد، کته میان، کتوری، حسین آباد، احمدآباد و نهایتاً نجف آباد قرار گرفته اند.

منابع و مأخذ:

منابع و مآخذ:

1. آر پی میسرا، ال فابو کونج ،توسعه منطقه ای (روش های نو )، ترجمه عباس مخبر ، انتشارات سازمان برنامه و بودجه 1353.


2. علیرضا استعلاجی, بررسی و تحلیل رویکردها و راهبردهای توسعه روستایی-ناحیه‌ای, نشریه جهاد, سال 22, شماره 250-251 و 252, خرداد و تیر و مرداد 1381


3. پاپلی یزدی، محمد حسین و محمد امیر ابراهیمی، نظریه های توسعه روستایی، انتشارات سمت، 1387.


4. جمعه پور، محمود، مقدمه ای بر برنامه ریزی توسعه روستایی، تهران، انتشارات سمت، 1384.


5. حکمت نیا، حسن، موسوی، میرنجف،  کاربرد مدل در جغرافیا با تاکید بر برنامه ریزی شهری و ناحیه ای، انتشارات علم نوین، یزد، 1385.


6. زیاری، کرامت اله، اصول و روشهای برنامه ریزی منطقه ای، انتشارات دانشگاه یزد، 1387.


7. سعیدی، عباس، الگوهای خدمات رسانی روستایی، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، تهران، 1388.


8. شکویی، حسین، فلسفه های محیطی و مکتبهای جغرافیایی، انتشارات گیتاشناسی، تهران 1284.


9. کلانتری، خلیل، برنامه ریزی و توسعه منطقه ای، انتشارات خوشبین، تهران، 1380.


10. مرکز آمار ایران. (1365). سرشماری عمومی نفوس و مسکن.


11. مرکز آمار ایران. (1375). سرشماری عمومی نفوس و مسکن.


12. مرکز آمار ایران. (1385). سرشماری عمومی نفوس و مسکن.


13. مهندسین مشاور پارس نقش، طرح ساماندهی اقتصادی و اجتماعی سکونتگاههای روستایی بخش مرکزی شهرستان پاسارگاد، 1390

14. Chambers, R. (1997). Whose reality counts? Putting the first last. International Technology Publications.

15. Little, D. (1990).  Putting the Poor First: Alternative Development Strategies for Third-World Poverty. Conference Paper, SSRC-MacArthur Foundation Fellows in International Peace and Security, Colgate University and Center for International Affairs, Harvard University.