مقایسه تطبیقی نحوه گذران اوقات فراغت جوانان در مناطق حاشیه‌نشین و غیر حاشیه‌نشین شهر زاهدان

محورهای موضوعی : مطالعات جامعه شناختی شهری

افشین قربانی پارام ¹ (استادیار گروه معماری، واحد دماوند، دانشگاه آزاد اسلامی، دماوند، ایران(نویسنده مسؤول))
سپیده حضرتی ² (استادیار گروه جامعه‌شناسی، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران)
آزاده موسوی ³ (دانشجوی دکتری گروه جامعه‌شناسی، واحد دهاقان، دانشگاه آزاد اسلامی، دهاقان، ایران)

تاریخ دریافت : 1400/12/17 تاریخ پذیرش : 1400/12/17 تاریخ انتشار : 1400/09/01

کلید واژه: شهر زاهدان, حاشیه‌نشینی, نحوه گذران اوقات فراغت جوانان, غیر حاشیه‌نشین,

چکیده مقاله :

تحقیق حاضر باهدف مقایسه تطبیقی نحوه گذران اوقات فراغت جوانان در مناطق حاشیه‌نشین و غیر‌حاشیه‌نشین شهر زاهدان انجام‌شده است. بررسی و اهمیت پرداختن به نحوه گذران اوقات فراغت در جوانان تا حدودی بیان‌کننده نگرش‌ها و ارزش‌های حاکم بر جامعه است در زمان گذشته، گذران اوقات فراغت منوط بر قشر اجتماعی افراد بوده است؛ اما در حال حاضر با تغییر سبک زندگی افراد اوقات فراغت بخشی از روند زندگی هر فرد محسوب می‌شود که می‌تواند نقش پررنگی در توانایی او ایفا نماید. نظریات غالب در این پژوهش نظریات بوردیو و دومازیه (1974) می‌باشند این پژوهش از نوع پژوهش‌های توصیفی تحلیلی است و به روش پیمایش انجام‌شده است. جامعه آماری کلیه جوانان 18-29 سال در شهر زاهدان، 1200 نفر بودند که از این تعداد 291 نفربر اساس روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. برای جمع‌آوری اطلاعات در این پژوهش از پرسشنامه سبک زندگی و پرسشنامه محقق ساخته پایایی (85/0) استفاده شد. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که: بین سبک زندگی، نوع گذران اوقات فراغت و همراهان گذران اوقات فراغت در مناطق حاشیه‌نشین و غیر حاشیه‌نشین تفاوت معناداری وجود دارد.

چکیده انگلیسی:

This study aimed to compare how young individuals spend their leisure time in slum and non-slum areas of Zahedan. Studying and paying attention to the ways in which young individuals spend their leisure time expresses, to some extent the dominant attitudes and values of the society. In the past, the ways in which leisure time was spent depended on the social class of individuals. However, nowadays, with the changes in people’s lifestyle, leisure time has become a part of each person’s life that can play a meaningful role in their capabilities. The theoretical framework of this study drew on the ideas of Bourdieu and Domazie. This study was an analytical descriptive one which was done by survey method. The research population of the study consisted of all young individuals aged 18-29 years in Zahedan who numbered 1200 people, of which, via a multi-stage cluster sampling method 291 people were selected as the sample. In order to collect information, a lifestyle questionnaire and a researcher-made questionnaire with a reliability coefficient of (0/85) were used. The findings indicated that there is a significant difference between lifestyles, the ways in which leisure time was spent, and leisure time companions in slum areas and non-slum areas 

منابع و مأخذ:

ابراهیم‌زاده، عیسی؛ بریمانی، فرامرز و نصیری، یوسف. (1393). حاشیه‌نشینی، ناهنجاری شهری و راهکارهای تعدیل آن (مورد شناسی؛ کریم‌آباد زاهدان)، مجله جغرافیا و توسعه، دوره 2، شماره 3، ص 121-146.

اکبری، اندیشه. (1399). مطالعه تطبیقی الگوهای نحوه گذران اوقات فراغت شهروندان تهرانی بین ناحیه یک و بیست (بالای شهر و پایین‌شهر)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، وزارت علوم تحقیقات و فناوری، دانشگاه کاشان، دانشکده علوم انسانی.

بهنام، جمشید، راسخ، شاپور. (1345). مقدمه‌ای بر جامعه‌شناسی ایران (چاپ اول). تهران: نشر خوارزمی.

چابکی، ام‌البنین (1392). جهانی‌شدن و تغیر سبک گذران اوقات فراغت. فصلنامه فرهنگی- تربیتی زنان و خانواده، دوره هشتم. شماره 25. ص 149-159.

حمزه، اسماعیل. (1391). بررسی تطبیقی نحوه گذران اوقات فراغت و عوامل مؤثر بران (موردمطالعه مقایسه جوانان شهری و روستایی)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی و رفاه اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی.

دومازیه، ژوفر. (1352). زمان فراغت از دیدگاه تاریخی و جامعه‌شناسانه. مجله فرهنگ وزندگی (ویژه اوقات فراغت) ترجمه: مهسا آدینه، مجله فرهنگ. زندگی، دوره 3، شماره 4، ص 16-24.

ساعی، نیلوفر؛ سعدوندی، مهدی. (1397). زندگی در حاشیه: تأثیر چگونگی گذران اوقات فراغت، در فرهنگ وزندگی شهری شهروندان، نشریه مطالعات طراحی شهری و پژوهش‌های شهری، دوره اول، شماره 1، ص 33-45.

عابدینی در کوش، سعید. (1388). درآمدی بر اقتصاد شهری (چاپ نهم)، تهران: نشر دانشگاهی.

فکوهی، ناصر. (1384). پیر بوردیو: پرسمان دانش و روشنگری، مجله علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد، دوره دوم، شماره 2 ص 141-161.

فکوهی، ناصر؛ انصاری مهابادی، فرشته. (1382). اوقات فراغت و شکل‌گیری شخصیت فرهنگی نمونه‌ی موردی دو دبیرستان دخترانه‌ی شهر تهران، مجله انسان‌شناسی، دوره 1، شماره 4. ص 61-89.

فاضلی، محمد. (1385). جامعه‌شناسی مصرف موسیقی، فصلنامه انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، دوره سوم، شماره 4، ص 27-53

کوزر، لوئیس؛ برنارد، روزنبرگ. (1384). نظریه‌های بنیادی جامعه‌شناسی (چاپ اول) ترجمه: فرهنگ ارشاد، تهران: نشر نی.

گویلی گیلانه، محمد؛ ایران‌دوست، کیومرث. (1398). الگوهای گذران اوقات فراغت در سکونت‌گاه‌های غیررسمی نمونه موردی ناحیه منفصل حسن‌آباد، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته شهرسازی، گرایش برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه کردستان.

لطفی زاده، سعید. (1391). بررسی رابطه وضعیت گذران اوقات فراغت جوانان شهری با پایگاه اقتصادی – اجتماعی، مجله بررسی آمار رسمی ایران، دوره دوم، شماره 1، ص 23-53.

مهدوی فر، زهره. (1391). مطالعه چگونگی گذران اوقات فراغت شهروندان در سکونت‌گاه‌های غیررسمی شهر تهران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، وزارت علوم تحقیقات و فناوری، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه کاشان.

میر محمد تبار، سید احمد؛ نوغاتی دخت بهمنی، محسن و مسلمی، رقیه. (1394). عوامل مؤثر بر نحوه گذران اوقات فراغت فرا تحلیلی از پژوهش‌های موجود. فصلنامه برنامه‌ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، دوره 7، شماره 24، ص 165-194.

وبلن، تورشتاین. (1383). نظریه طبقه مرفه، ترجمه: فرهنگ و ارشاد اسلامی، تهران: نشر نی.

Ana Eva Rodríguez-Bravo, Ángel De-Juanas and Francisco Javier García-Castilla (2020) Effect of Physical-Sports Leisure Activities on Young People’s Psychological Wellbeing Front. Journal Psychol,vol(12)3,p124-140

Anju Beniwal (2018) Youth Well-Being and Leisure Time: An International Perspective, In book: Global Leisure and the Struggle for a Better World.

Besa, Havziu, Teuta Ramadani, Rasimi (2015) Leisure time for secondary school student, (IJCRSEE) International Journal of Cognitive Research in Science, Engineering and Education Vol. 3, No.1

Chris,rojek (2005)leisure theory:principles and practice.New York: Palgrave Macmillan Harada,M(1994), towards a Renaissance of leisure in japan, Journal leisudies, vol1, p.277-287

Marina Videnović, Jelena Pešić, Dijana Plut (2010) Young People’s Leisure Time:Gender Differences, Journal Psihologija,Vol. 43 (2)P. 199-214

Petrovic, Jelica (2020)Same or different: Leisure time of young people in Vojvodina and in the rest of the worldin, University of Novi Sad, January Zbornik Matice srpske za drustvene nauke, UDC 379.8-053.6(497.113)

Shildrick, Tracy, MacDonald,Robert (2016)In Defence of Subculture: Young People, Leisure and Social Divisions, journal of Youth Studies.VOL 9(2):125-140.