بررسی جامعه شناختی میزان شهرگرایی و عوامل مؤثر بر آن (مورد مطالعه: شهر ساری)
محورهای موضوعی : مطالعات جامعه شناختی شهریعلی رحمانی فیروزجاه 1 , سیده اکرم اصحابی 2 , حکیمه کبیری نسب 3
1 - استادیار جامعه شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بابل
2 - استادیار جامعهشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بابل
3 - کارشناس ارشد جامعه شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بابل
کلید واژه: فردگرایی, عقلانیت, ازخودبیگانگی, رویکرد جبرگرایی,
چکیده مقاله :
شهرگرایی برخلاف شهرنشینی یک فرآیند رشد شهری نیست بلکه مرحله ی نهایی و نتیجه ی شهرنشینی محسوب می شود. هدف مقاله ی حاضر این است که با توجه به روند افزایش شهرنشینی، شهرنشینان تا چه حد شهرگرا هستند و میزان شهرگرایی آنها از چه عواملی تأثیر می پذیرد. براساس عوامل مؤثر بر شیوه ی زندگی شهری از دیدگاه ترکیب گرایی و خرده فرهنگی، ده فرضیه مبتنی بر متغیرهای مستقل سن، جنسیت، تحصیلات، وضعیت تأهل، وضعیت اشتغال، درآمد، سابقه ی زندگی در شهر، منشأ شهری یا روستایی، نوع محله و تعداد فرزندان در رابطه با میزان شهرگرایی شهرنشینان تدوین شد. برای بررسی تجربی فرضیات تحقیق از روش پیمایش و تکنیک پرسشنامه ی مبتنی بر مصاحبه استفاده شده است. جامعه ی آماری این تحقیق افراد 30 تا 65 ساله شهرنشین شهر ساری و حجم نمونه 340 نفر بوده که نمونه ها به روش طبقه ای تصادفی ساده انتخاب شده اند. در سطح تحلیل تبیینی، از ضریب همبستگی پیرسون و اسپیرمن، آزمون من وایتنی و آزمون کروسکال والیس استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد میزان شهرگرایی شهرنشینان ساری در سطح بالایی قرار دارد و تعداد کمی از افراد از نظر میزان شهرگرایی در حالت متوسطی قرار دارند. نتایج مربوط به آزمون فرضیات حاکی از آن است که، نه متغیر مذکور با شهرگرایی رابطه ب معناداری دارد و نه متغیر درآمد با متغیر شهرگرایی. می توان گفت میزان بالای شهرگرایی افراد قابل تبیین در رویکرد جبرگرایی است و شیوه ی زندگی مردم شهر ساری حاصل جبر محیط شهری می باشد.
.
- ادیبی، حسین. (2536). مقدمهای بر جامعهشناسی شهری، تهران: انتشارات شبگیر.
- بمانیان، محمدرضا. (1390). ساختمان بلند و شهر (تحلیل تأثیرات فرهنگی واجتماعی ساختمانهای بلند بر شهرهای بزرگ)، سازمان فرهنگی هنری شهر تهران: مؤسسهی نشر شهر.
- تاجبخش، کیان. (1386). آرمان شهر فضا، هویت و قدرت در اندیشه اجتماعی معاصر، ترجمهی افشین خاکباز، تهران: نشر نی.
- زیمل، جورج. (1372). «کلانشهر و حیات ذهنی»، ترجمهی یوسف اباذری، نامهی علوم اجتماعی، شمارهی 6، بهار، صص 53-66.
- شارع پور، محمود. (1389). جامعهشناسی شهری. سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها(سمت)، مرکز تحقیق و توسعهی علوم انسانی.
- شیخی، محمد تقی. (1380). جامعهشناسی شهری، تهران: شرکت سهامی انتشار.
- صدیق سروستانی، رحمت الله. (1371). بررسی جامعهشناسی روابط همسایگی در شهر تهران. دانشکدهی علوم اجتماعی دانشگاه تهران.
- صدیق سروستانی، رحمت الله. (1391). «جامعهشناسی شهری». تهران: نشر علمی.
- عبدالله پور، جمال. (1387). «بررسی جامعهشناختی وضعیت شهرگرایی شهرنشینان شهر سردشت». مسائل اجتماعی ایران، سال دوم، شمارهی 1، صص7-37 .
- کولب، ویلیام ل. و جولیوس گولد. (1382). فرهنگ علوم اجتماعی. ترجمهی جمعی، تهران : مازیار.
- لطیفی، غلامرضا. (1391). مدیریت شهری، تهران: نشرعلم.
- ممتاز، فریده. (1379). جامعهشناسی شهر. تهران: شرکت سهامی انتشار.
- موسوی، یعقوب و نیکو خصال، اعظم. (1391). «تحلیل جامعهشناختی رفتار شهرگرایی زنان». زن در توسعه و سیاست، ، دورهی 10، شمارهی 1، بهار، صص61-82.
- موسوی، یعقوب. (1391). «پدیدهی کاهش همبستگی اجتماعی در کلانشهرها»، فصلنامهی علمی - پژوهشی مدرس علوم انسانی، دورهی 6، شمارهی 4، زمستان 1391، صص 113-133.
- نقدی، اسدالله. (1382). درآمدی بر جامعهشناسی شهر:انسان و شهرنشینی. همدان: نشر فنآوران.
- نیکو خصال، اعظم. (1390). «بررسی تأثیر شهرگرایی بر ایستارهای اجتماعی- فرهنگی»، پایاننامهی کارشناسی ارشد رشته جامعهشناسی، دانشگاه الزهراء، استاد راهنما: یعقوب موسوی.
- B. Hooper (2009). Los Angeles school of post -Modern Urbanism, international Encyclopedia Geography, 2009, Pages 293-297.
- Fisher ,C,S.(1982). to dwell Among friend : personal network s in town and city (chicago :university Of chicago press.
- Flanagan, W .G (1999), Urban Sociology : Image and Structure ,New York: Allyn and Bacon.
- Simmel ,G(1969).the metropolitan and mental life, in Richard Sennet(ed), Classic Essays on the Cultur of Cities New York :Meredith corporation ,pp:47-60.
- Simmel ,G(1971). On in dividuality and social formes .edited by D.N.Levine ,chicago :university of chicago press.pp:29-305.
- Warfel, becky & Liang, jersey (1983). Urbanism and life satisfaction Among the Aged. Oxford gournals.pp:97-106.
- Wirth , L (1938). Urbanism as a way of life. The american journal of sociology.
- Wirth, L .(1980/1928),le ghetto ,trad .p.j.rojtman ,presses universi - taires de grenoble, pp: 1-24.
_||_
.