مدیریت بدن و کسب هویت مدرن در شهروندان زن با رویکرد گراندد تئوری (مورد مطالعه؛ زنان شهر گرگان)

محورهای موضوعی : مطالعات جامعه شناختی شهری

محبوبه ایلواری ¹ (دانشجوی دکتری جامعه شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال)
افسانه ادریسی ² (دانشیار جامعه شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال(نویسنده مسؤول))

تاریخ دریافت : 1399/12/06 تاریخ پذیرش : 1399/12/06 تاریخ انتشار : 1399/12/01

کلید واژه: مدیریت بدن, شهروندان زن, کسب هویت مدرن, تحرک اجتماعی عمودی,

چکیده مقاله :

هدف پژوهش، شناسایی جایگاه رسانه ها و شبکه های اجتماعی در مدل مفهومی مدیریت بدن زنان و کسب هویت مدرن است. پژوهش با رویکرد کیفی، روش گراندد تئوری و استفاده از مدل پارادایمی انجام شده و تحلیل داده ها به روش مقایسه ای مداوم اشتراس و کوربین صورت پذیرفته است. تکنیک گردآوری داده ها، مصاحبه ی عمیق ساخت نیافته، مصاحبه ها به صورت فردی برگزار گردید و مدت جلسات هر مصاحبه نیز بین 1-2 ساعت بود، تعداد مصاحبه ها 15، تعداد مفاهیم شکل گرفته 67 و تعدا مقوله های ایجاد شده 21 مورد است. برای انتخاب افراد مصاحبه شونده از روش نمونه گیری هدفمند که این نمونه گیری نیازمند استفاده از نوع نمونه گیری متوالی به نام گلوله برفی می باشد. در این پژوهش از اعتبار زاویه بندی استفاده شده است. نتایج نشان داد کسب هویت مدرن در زمینه طرد وضعیت زن بزرگسال، دغدغه روحی و ذهنی و همنوایی با خواسته های اجتماعی پدید می آید. عوامل مؤثر بر کسب هویت مدرن بدریختی بدن، میل رسیدن به دوران زیبایی و رؤیا پردازی برای بدن ایده آل شناسایی شدند. پیشرفت تکنولوژی، تبلیغ و ترغیب افراد و پذیرش عمومی به عنوان شرایط مداخله گر و کسب هویت مدرن منجر به الگوپذیری از رسانه ها، گروه های مرجع و جستجوگری در کشف جراحان و آرایشگران می باشد. پیامدهای چنین کنش ها و واکنش هایی وابستگی و عادت کردن به آرایش، نمایش تحرک عمودی طبقات اجتماعی، نمایش خوش سلیقگی و خلاقیت به دیگران و رواج فرهنگ مصرف گرایی است.

چکیده انگلیسی:

.The purpose of this study was to understand the place of media and social networks in the conceptual model of women's body management and the acquisition of modern identity. The research was conducted using qualitative approach, grounded theory method and the paradigmatic model. Data analysis was performed using the continuous comparative method of Strauss and Corbin. Unstructured, in-depth interviews were conducted individually, and the duration of each interview session was between 1-2 hours. 15 interviews were conducted. 67 concepts were formed and 21 categories were created. Interviewees were selected via a snowball sampling method. In this study, triangulation validity was used. The results showed that the modern identity was acquired through exclusion of the adult woman, psychological and mental preoccupations, and compliance with social demands. Factors affecting the acquisition of modern identity were identified as body-dysmorphic-disorder, the desire to reach the era of beauty and dreaming of the ideal body. Advancement of technology, people's encouragement and public acceptance were the intervening conditions and the acquisition of modern identity lead to imitating of media and reference groups and a search for beauty surgeons and hair stylits. The consequences of such actions and responses are addiction and dependency to makeup, showing the vertical mobility of social classes, showing good taste and creativity to others, and the spreading of a culture of consumption.

منابع و مأخذ:

- اخلاصی، ابراهیم. (1397). درآمدی بر جامعه‏شناسی بدن. تهران: انتشارات جامعه‏شناسان.

- بودریار، ژان. (1395). جامعه­ی مصرفی. ترجمه پیروز ایزدی. تهران:نشر ثالث.

- تنهایی، حسین ابوالحسن،حسینی­فر، مریم السادات. (1397). جامعه­شناسی مصرف و بازار. تهران:انشارات بهمن برنا.

- جمالی، سحر. (1392). رابطه بین دغدغه‏های ازدواج و گرایش به خود آرایی در میان دختران جوان شهرستان رضوان شهر. پایان‏نامه مقطع کارشناسی ارشد دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی.

- جواهری، فاطمه. (1387). بدن و دلالت‏های فرهنگی-اجتماعی آن. نامه پژوهش فرهنگی، سال نهم، شماره اول: 37-80.

- رستگار، یاسر و همکاران. (1396). بصری شدن منزلت زنانه و مدیریت بدن (مورد مطالعه: زنان مراجعه کننده به مراکز زیبایی در شهر بندر عباس). فصلنامه مطالعه جنسیت و خانواده، دوره چهارم، شماره 1: 94-116.

- رضوی‏زاده، ندا. (1395). دلایل جامعه‎شناختی مصرف تظاهری و تحلیل الگوهای آن (مورد مطالعه: کالاها و خدمات مدیریت بدن زنان مشهد). رساله دکتری دانشکده ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی دانشگاه فردوسی مشهد.

- ربانی، علی و عباس‏زاده، محمد. (1388). رویکرد نظریه زمینه­ای: روش نرم یا سخت. جامعه‏شناسی کاربردی، سال بیستم، شماره 4: 169-183.

- شربتیان، محمدحسن. (1388). رویکردهای فرهنگی و اجتماعی در حوزه­ی بدن انسان. مجله مطلعات فرهنگی اجتماعی خراسان، شماره 13 و 14: 131-151.

- صداقتی فرد، مجتبی و همکاران. (1391). بررسی گرایش­های فمینیستی و رابطه­ی آن با انگیزه­های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی دانشجویان دختر دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار. فصلنامه جامعه­شناسی مطالعات جوانان، سال سوم، شماره ششم.

- صنعتی، نادر و محمدی‏کیا، رقیه. (1397). سایه روشن مدیریت بدن در زنان دیندار. دو فصلنامه علمی-پژوهشی اسلام و علوم اجتماعی، سال10،شماره19: 101-124.

- عباس­زاده، محمد و همکاران. (1392). تأثیر سرمایه‏های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی وسلامت روانی بر مدیریت بدن در بین زنان شهر تبریز. مجله علوم اجتماعی دانشکده ادبیات و علوم انسانی فردوسی مشهد، سال دهم، شماره 2: 127-223.

- فکوهی، ناصر. (1384). پیر بوردیو: پرسمان دانش و روشنفکری. مجله­ی علوم اجتماعی دانشکده علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، سال دوم، شماره اول.

- قاسمی، افسانه. (1395). مطالعه­ی کیفی نگرش و ادراکات زنان از بدن با تأکید بر جراحی­های زیبایی. جامعه شناسی کاربردی، سال بیست و هشتم، شماره چهارم.

- گیدنز، آنتونی. (1394). تجدد و تشخص، جامعه و هویت شخص در عصر جدید،. ترجمه ناصر موفقیان، تهران:نشر نی.

- محمودی،یسری و حسن محدثی گیلوایی(1395) «مطالعه جامعه شناختی صنعت بدن: (مطالعه­ی کیفی دلایل و پیامدهای جراحی زیبایی زنان ساکن شهر تهران 1395). زن در توسعه و سیاست، دوره ی15 ، شماره ی 4: 523-547.

- حمدپور، احمد. (1392). روش تحقیق کیفی ضد روش 1و 2 . تهران: جامعه‏شناسان.

- Frank, Arthur, W. (1990) “Bringing Bodies Back In: A Decade Review Theory”. Culture and Society(7):131- 62.

- Biolcati, Roberto (2017) « What can I do with my body? Boys and girls facing body dissatisfaction», International Journal of Adolescence and Youth, VOL . 22, NO . 3: 283–295.

- Shilling, Chris (2016) «The Rise of Body Studies and the Embodiment of Society: A Review of the Field», An International Refereed Journal, 2 (1): 1-14,.

- Shilling,chris(2005) The Body in Culture, Technology and Society, SAGE Publications, London ,Thousand Oaks , New Delhi Tranter, Bruce & Hanson, Dallas (2015) « The social base of cosmetic surgery in Australia», Journal of sociology, Vol.51(2): 189-206.

- Zimik, Chingri (2016) « Women and body image: A sociological study of women in India», International Journal of English language, Literature and Humanity ,Vol.IV: 66-77.

- Tazzyman, Abiail (2014)  «Fitting: Young British Women’s Reported Experience of body Modification», Phd Thesis, University of York, Women’s  Study.