فراتحلیل رابطه سرمایه فرهنگی و اوقات فراغت: بر پایه مطالعه مرور نظام مند

محورهای موضوعی : مطالعات جامعه شناختی شهری

محسن نیازی ¹ , احسان صنعتکار ² , ایوب سخایی ³

1 - استاد گروه علوم اجتماعی دانشگاه کاشان
2 - دانشجوی دکتری گروه بررسی مسائل اجتماعی ایران، دانشگاه کاشان(نویسنده مسؤول)
3 - دکتری گروه بررسی مسائل اجتماعی ایران، دانشگاه کاشان

تاریخ دریافت : 1401/04/05 تاریخ پذیرش : 1401/07/14 تاریخ انتشار : 1401/12/01

کلید واژه: فراتحلیل, سرمایه فرهنگی, اوقات فراغت, مرور نظام­ مند,

چکیده مقاله :

باتوجه به چرخش فرهنگی که در سال های اخیر در جامعه شکل گرفته است برخی روابط و مناسبات دارای اهمیت ویژه ای نسبت به گذشته شده که از جمله آن می توان به رابطه میان سرمایه فرهنگی و اوقات فراغت اشاره نمود. تاکنون پژوهش های متعددی پیرامون روابط سرمایه فرهنگی و اوقات فراغت به خصوص در چارچوب نظری بوردیو انجام شده است. از این رو هدف پژوهش حاضر انجام فراتحلیل مطالعات رابطه میان سرمایه فرهنگی و اوقات فراغت است. برای این منظور تمامی پژوهش هایی که در دهه 90 شمسی در فصلنامه های معتبر منتشر شده بود، استخراج و در 5 سطح با روش مطالعه مرور نظام مند مورد بررسی قرار گرفت و در نهایت بر اساس معیارهای مشخص شده، 11 اثر انتخاب و در فرایند فراتحلیل استفاده شد. در مرحله آغازین، مفروضات همگنی و سوگیری انتشار بررسی و پس از انجام آزمون ها ناهمگنی و عدم سوگیری انتشار تایید و سپس داده ها توسط نرم افزار CMA ارزیابی شدند. یافته های پژوهش حاضر نشان می دهد اندازه اثر سرمایه فرهنگی و اوقات فراغت 0.470 است که بر اساس نظام تفسیر اندازه اثر کوهن در حد متوسط قرار دارد. همچنین متغیرهای جنسیت،مخاطب و تحصیلات به عنوان متغیرهای تعدیل گر در نظر گرفته شد و معین گردید ضریب اندازه اثر مردان(0.473) بیش از زنان(0.460)، در میانسالان(0.524) بیش از جوانان(0.416) و در افراد غیر محصل(0.535) بیش از افراد در حال تحصیل(0.270) است.

چکیده انگلیسی:

So far, much research has been conducted on the relationship between cultural capital and leisure time, especially in the theoretical framework of Bourdieu. For this purpose, all the researches that were published in the 90s in reliable quarterly journals were extracted and analyzed in 5 levels with a systematic review method and finally, on the basis of the specified criteria, 11 works were selected and used in the meta-analysis process. In the initial stage, the assumptions of homogeneity and publication bias were checked, and after the tests, the heterogeneity and lack of publication bias were confirmed, and then the data were evaluated by CMA software. The findings of the current research showed that the effect size of cultural capital and leisure time is 0.470, which on the basis of Cohen's effect size interpretation system, is in the medium range. Also, audience and education variables were considered as moderating variables and it was determined that the coefficient of effect size among residents (0.497) was more than that of youth (0.413) and among non-students (0.535) was more than that of students (0.270). In fact, the findings showed that the relationship of the two variables with the adjustment of citizens and non- students can have different effects on each other.  

منابع و مأخذ:

ابراهیمی، قربانعلی و مسلمی پطرودی، رقیه. (1390). اوقات فراغت، سرمایۀ فرهنگی و زنان، فصلنامۀ زن در توسعه و سیاست، دورۀ نهم، شمارۀ 4.

ادریسی، افسانه و دیگران. (1391). سرمایۀ فرهنگی خانواده و ذائقۀ فراغتی دانشجویان با رویکرد نظری بوردیو (مورد مطالعه: دانشجویان دانشگاه تهران)، فصلنامۀ جامعه­شناسی مطالعات جوانان، دورۀ دوم، شمارۀ 5.

بوردیو، پی یر. (1384). شکل‌های سرمایه در سرمایۀ اجتماعی، اعتماد، دموکراسی و توسعه، گردآوری کیان تاج‌بخش، ترجمۀ افشین خاکباز و حسن پویان، تهران: نشر شیرازی.

تراسبی، دیوید. (1382).  اقتصاد و فرهنگ، ترجمۀ کاظم فرهادی، تهران: نشر نی.

تیپا، مجتی. (1388). بررسی پایگاه اجتماعی اقتصادی و چگونگی گذراندن اوقات فراغت در بین دانشجویان جوان 18-29 سال دانشکدۀ علوم اجتماعی علامه طباطبایی، پایان‌نامة کارشناسی ارشد، دانشکدۀ علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی تهران.

حیدرخانی، هابیل؛ حقیقتیان، منصور؛ آذین، احمد و اسماعیلی، رضا. (1395). تحلیل و بررسی رابطۀ ابعاد سرمایۀ فرهنگی و هویت ملی جوانان 18 تا 29 سال شهر کرمانشاه، فصلنامۀ علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر، سال دهم، شمارۀ 2.

خواجه نوری، بیژن و مقدس، علی­اصغر. (1387). بررسی عوامل اجتماعی فرهنگی مؤثر بر اوقات فراغت، مورد مطالعه: دانش­آموزان دبیرستانی شهرستان آباده، پژوهش‌نامة علوم انسانی و اجتماعی، دورۀ هشتم، شمارۀ 2.

دامرودی، حمید. (1389). چند نکته برای برنامه­ریزی اوقات فراغت، فصلنامۀ آموزشی تربیتی پیوند، تهران: نشر رجا.

ربانی خوراسگانی، علی و دیگران. (1398). مرور نظام‌مند مقالات علمی شبکه­های اجتماعی، فصلنامۀ جامعه­شناسی کاربردی، سال سی و یکم، شمارۀ 2.

ربانی، رسول و شیری، حامد. (1388). اوقات فراغت و هویت اجتماعی، فصلنامۀ تحقیقات فرهنگی، دورۀ دوم، شمارۀ 8.

روحانی، حسن. (1388). درآمدی بر نظریۀ سرمایۀ فرهنگی، فصلنامۀ راهبرد، سال هجدهم، شمارۀ 53.

شامپاین، پاتریک. (1391). پیر بوردیو، مرور زندگی و آثار، ترجمۀ ناهید موید حکمت، تهران: نشر پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

شویره، کریستیان و فونتن، اولیویه. (1385). واژگان پی یر بوردیو، ترجمۀ مرتضی کتبی، تهران: نشر نی.

عباسی، علی­اصغر و رازقی، هادی. (1397). بررسی تأثیر سرمایۀ فرهنگی بر احساس امنیت شهروندان شهرستان­های استان مازندران، فصلنامۀ انتظام اجتماعی، سال دهم، شمارۀ 2.

عباس­زاده، محمد و دیگران. (1392). بررسی رابطۀ سرمایۀ اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی با نحوۀ گذراندن اوقات فراغت در بین دانش­آموزان دختر و پسر مقطع متوسطۀ شهر نقده، فصلنامۀ مطالعات علوم اجتماعی ایران، سال دهم، شمارة 38.

فاضلی، محمد. (1382). مصرف و سبک زندگی، تهران، نشر صبح صادق.

گرشاسبی فخر، سعید و دیگران. (1394). برآورد روند سرمایۀ فرهنگی در ایران، فصلنامۀ راهبرد اجتماعی، سال چهارم، شمارۀ 15.

مقصودی، سوده؛ عبدالحسینی، زهرا و سلیمانی، زینب. (1392). بررسی نحوۀ گذراندن اوقات فراغت و روند تغییرات آن در ایران، مجموعۀ مقالات کنگرۀ ملی اوقات فراغت و سبک زندگی جوانان، شیراز.

نجفی، محمدجواد. (1391). بررسی رابطۀ سرمایۀ فرهنگی با اوقات فراغت مطالعۀ موردی شهرستان گیلان‌غرب، پایان‌نامة کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام‌نور، مرکز تهران غرب.

نیازی، محسن و دیگران. (1397). فراتحلیل رابطۀ سرمایۀ فرهنگی و سبک زندگی، فصلنامۀ جامعه­شناسی کاربردی، سال بیست و نهم، شمارۀ 4.

نیازی، محسن و شعاع، صدیقه. (1395). فراتحلیلی بر ارتباط سرمایۀ فرهنگی و مدیریت بدن، فصلنامۀ تحقیقات فرهنگی ایران، دورۀ نهم، شمارۀ 1.

هیوود، لس و همکاران. (1381). اوقات فراغت، ترجمۀ محمد احسانی، تهران: نشر امید دانش.

Bourdieu, Pierre. (1984) Distinction: A Social Critique of the Judgment of Taste, Camhin. Harvard University Press.

Bourdieu,Pierre and Wacquant,Loic(2002),”An Invitation to Reflexive Sociology”,Polity Press,p10-45.

Dumas’s. (2002), “Cultural Capital, Gender, and School Succes: The Role of Habitu”, Sociology of Education, Vol.75, No.1.

Green, E., S. Hebron & D. Woodward, (1990). Women’s Leisure, what leisure? London Macmillan.

Hunter, J E., & Schmidt, F L. (2004). Methods of meta-analysis: Correcting error and bias in research findings. New York: Sage.

King.A(2005),”Structure and Agency in Harrington”,Mdern social Theory:an Introduction,Oxford University. pp.132-2150

Kulik, J.A. and Kulik, C.L.C. (1988), Meta_Analysis: Historical Origins and Contemporary Practice, Paper Presented at The Annual Metteing of The -American Educational Reseach Association, New Orleans, (ERIC Document Reproduction Service, No. 297015)

Stones, Roy (1998), Key Sociological Thinkers, Mcmillan Press Ltd. U.k

Wagt,W.P.(1993),Dictionary of Statistics and Methodology’Newbury Park’,Sage Publication.

Willekens, M., & Lievens, J. (2014). Family (and) culture: The effect of cultural capital within the family on the cultural participation of adolescents. Poetics, 42, pp98-113

Wynne, D (1998). ”Leisure, Life Style and the New Middle Class A Case Stady”,London and New York, Rontledge.