تحلیلی بر رابطۀ حقوق شهری و شکل‌گیری سرمایۀ روانشناختی مثبت‌گرایی (مطالعه موردی: شهر قائن/ استان خراسان جنوبی)

محورهای موضوعی : مطالعات جامعه شناختی شهری

مرتضی کشاورزی ولدانی ¹

1 - استادیار گروه فقه و حقوق اسلامی، دانشگاه بزرگمهر قائنات، قائن، ایران

تاریخ دریافت : 1402/06/13 تاریخ پذیرش : 1402/09/22 تاریخ انتشار : 1403/02/04

کلید واژه: شهروندی, حقوق شهری, سرمایۀ روانشناختی مثبت‌گرایی, قائن.,

چکیده مقاله :

امروزه شهروندي به منزلتي اساسي براي حيات سياسي و اجتماعي جوامع تبدیل شده و حقوق شهری به‌عنوان مجموعه حقوق و امتیازات شهروندان که وظیفۀ تأمین آن‌ها بر عهدۀ دولت و مدیریت شهری است، نقش محوری در تحقق شهروندی و شکوفایی استعدادها، توانایی‌ها، باورها و نگرش‌های شهروندان دارد. با توجه به اهمیت و نقش حقوق شهری در تحقق شهروندی و ارتقاء توانایی، نگرش و شایستگی شهروندان، هدف از پژوهش حاضر بررسی چگونگی نقش و تأثیر حقوق شهری بر شکل‌گیری سرمایۀ روانشناختی مثبت‌گرایی در شهر قائن است. روش تحقیق در پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی-تحلیلی و همبستگی بوده که در راستای تجزیه‌وتحلیل اطلاعات از آزمون میانگین عددی و پیرسون در نرم‌افزار SPSS استفاده شده است. جامعۀ آماری تحقیق نیز شامل شهروندان قائن (19 تا 65 سال) است که بر اساس روش کوکران 384 نفر به‌عنوان حجم نمونه تعیین شده است و دسترسی به آنها بر اساس الگوی تصادفی ساده است. همچنین روایی و اعتبار متغیرها بر اساس مطالعات اسنادی و مصاحبه با اساتید دانشگاهی مورد تأیید قرار گرفته است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که در ابعاد چهارگانۀ حقوق شهری یعنی حقوق اجتماعی، سیاسی، مدنی و فرهنگی، تنها بعد حقوق سیاسی و در بین ابعاد سرمایۀ روانشناختی مثبت‌گرایی یعنی خودکارآمدی، امیدواری، خوش‌بینی و تاب‌آوری، تنها بعد خودکارآمدی دارای وضعیت مطلوبی در شهر قائن می‌باشند. همچنین نتایج نشان می‌دهد بین متغیرهای حقوق شهری و سرمایۀ روانشناختی مثبت‌گرایی در سطح اطمینان 95 درصد و با ضریب پیرسون 694/0 رابطۀ معناداری وجود دارد. در بین ابعاد حقوق شهری نیز بیشترین اثرگذاری بر شکل‌گیری سرمایۀ روانشناختی مثبت‌گرایی مربوط به حقوق اجتماعی و حقوق مدنی بوده است.

چکیده انگلیسی:

Nowadays, citizenship has become an essential status for the political and social life of societies and urban rights, as a set of rights and privileges of citizens, which are the responsibility of the government and city management, play a central role in the realization of citizenship and the flourishing of citizens' talents, abilities, beliefs and attitudes. Considering the importance and role of urban rights in the realization of citizenship and improving the ability, attitude and competence of citizens, the purpose of this research is to investigate the role and influence of urban rights on the formation of the psychological capital of positivism in Qaen city. The research method in the present study is applied in terms of purpose and in terms of descriptive-analytical and correlational nature, in order to analyze the data, were used numerical mean and Pearson's test in SPSS software. The statistical population of the research also includes the citizens of Qaen (19 to 65 years old), which was determined as a sample size of 384 people based on Cochran's method and access to them is based on a simple random pattern. Also, validity and reliability of variables have been confirmed based on documentary studies and interviews with university professors. The findings of the research show that in the four dimensions of urban rights, i.e. social, political, civil and cultural rights, only the dimension of political rights and among the dimensions of psychological capital of positivity, i.e. self-efficacy, hope, optimism and resilience, only the dimension of self-efficacy has a favorable situation in Qaen city. Also, the results show that there is a significant relationship between the urban rights variables and the psychological capital of positivism at the 95% confidence level and with the Pearson coefficient of 0.694. Among the aspects of urban rights, social rights and civil rights have had the greatest effect on the formation of psychological capital of positivism.

منابع و مأخذ:

 آرایش، منصور و شیخی، محمدتقی. (1399). بررسی رابطۀ آموزش شهروندی و توسعۀ پایدار شهری (مطالعه موردی: شهر اردبیل). فصلنامۀ مطالعات جامعه‌شناختی شهری، دورۀ 10، شماره 34، صص 60-33.
 برازمند، سحر و تقدسی‌نژاد، عباس. (1401). تأثیر حقوق شهروندی در ارتقای زندگی شهری و مشارکت مردم. نشریۀ ایرانی مطالعات شهروندی، دورۀ 1، شماره 1، صص 165-139.
 بشريه، حسين. (1399). آموزش دانش سياسي. چاپ هجدهم، تهران: نشر نگاه معاصر.
 حسین‌آبادی، سعید و زنگنه، یعقوب. (1396). تأثیر آگاهی از حقوق شهری بر شهروندی فعال (مورد مطالعه: شهر سبزوار). جغرافیا و توسعه فضای شهری، دورۀ 4، شماره 7، صص 204-189.
 سام‌آرام، عزت‌الله و برزگر پاریزی، فاطمه. (1395). بررسی احساس برخورداری از حقوق شهروندی و عوامل اجتماعی مؤثر بر آن در بین جوانان 15-29 سالۀ شهر سیرجان. فصلنامۀ برنامه‌ریزی رفاه و توسعۀ اجتماعی، دورۀ 7، شماره 27، صص 116-75.
 فتحی، سروش و مختارپور، مهدی. (1390). توسعه شهری، شهرنشینی و حقوق شهروندی. مطالعات توسعۀ اجتماعی ایران، دورۀ 3، شماره 12، صص 105-89.
 فروهر، محمد. (1390). بررسی رابطۀ بین سرمایۀ روان‌شناختی با کارآفرینی سازمانی اعضای هیأت علمی. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی، دانشگاه اصفهان، استاد راهنما: رضا هویدا.
 کاستلز، استفن و دیویدسون، آلیستر. (1382). شهروندی و مهاجرت، جهانی‌شدن و سیاست تعلق. ترجمۀ فرامز تقی‌لو. تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
 گيدنز، آنتوني. (1390). سياست، جامعه‌شناسي و نظريۀ اجتماعي. ترجمۀ منوچهر صبوري. تهران: نشر ني.
 مظهری، محمد. (1394). حقوق شهری. تبریز: انتشارات یانار.
 نوابخش، مهرداد. (1385). بررسی مفهوم شهر و شهروندی از دیدگاه جامعه‌شناسی. فصلنامۀ تخصص جامعه‌شناسی، دورۀ 2، شماره 1، صص 25.
 Aront, M., Casely-Hayford, L., & Yeboah, T. (2015). Post-colonial dilemmas in the construction of Ghanaian citizenship education: National unity, human rights and social inequalities. International Journal of Educational Development, 61, 117-126.
 Atanda, J. O., & Ozturk, A. (2020). Social criteria of sustainable development in relation to green building assessment tools. Environment, Development and Sustainability, 22 (1), 61–87.
 Azevedo-Santos, V.M., Daga, V.S., Tonella, L.H., Ruaro, R., Arcifa, M.S., Fearnside, P.M., & Giarrizzo, T. (2023). Brazil’s urban ecosystems threatened by law. Land Use Policy, 131, 1-11.
 Bolino, M.C., & Turnley, W.H. (2013). Going the Extra Mile: Cultivating and Managing Employee Citizenship Behavior. Academy of Management Executive, 17, 60-71
 Carabain, C., Keulemans, S., Gent, M., & Spitz, G. (2012). Global citizenship, from public support to active participation. Amsterdam: NCDO.
 Carver, C.S., Scheier, M.F., & Segerstrom, S.C. (2010). Optimism. Clinical Psychology Review, 30(7), 879–889.
 Coopmans, M., & Rinnooy Kan, W.F. (2023). Facilitating citizenship-related classroom discussion: Teaching strategies in pre-vocational education that allow for variation in familiarity with discussion. Teaching and Teacher Education, 133, 1-11.
 Daas, R., Dijkstra, A.B., & Karsten, S. (2019). Assessing young people’s citizenship attitudes using rubrics. Studies in Educational Evaluation, 62, 118-128.
 De Groot, I., Daas, R., & Nieuwelink, H. (2022). Education for democratic citizenship in Dutch schools: A bumpy road. Journal of Social Science Education, 21(4), 1-13.
 Dempsey, N., Bramley, G., Power, S., & Brown, C. (2011). The social dimension of sustainable development: Defining urban social sustainability. Sustainable Development, 19(5), 289–300.
 Fareh, C.C., DeMoranville, C.W., & Smith R.K. (2012). Citizenship Behavior. Journal of Service Marketing, 17, 357-378.
 Kelemen, T.K., Turnley, W.H., Bergeron, D.M., Rochford, K., & Hinz, J. (2022). Citizenship ambivalence: Its nature, causes and consequences. Human Resource Management Review, 32(4), 1-11.
 Kerr, D., & Huddelstone, T. (2015). Teaching controversial issues through education for democratic citizenship and human rights: Training pack for teachers. Council of Europe.
 Khong, T. D. H., Saito, E., & Gillies, R. M. (2019). Key issues in productive classroom talk and interventions. Educational Review, 71(3), 334–349.
 Luthans, F., & Youssef, C.M. (2004). Human, social and now positive psychological capital management: Investing in people for competitive Advantage. Organizational Dynamics, 33(2), 143-160.
 Luthans, F., Avolio, B.J., Avey, J.B., & Norman, S.M. (2007). Positive psychological capital: measurement and relationship with performance and satisfaction. Personel Psychology, 60(3), 541-572.
 Luthans, F., Vogelgesang, G., & Lester, P.B. (2006). Developing the psychological capital of resiliency. Human Resource Development Review, 5(1), 25-44.
 Nederhand, J., Avelino, F., Awad, I., De Jong, P., Duijn, M., Edelenbos, J., Engelbert, J., Fransen, J., Schiller, M., & Van Stapele, N. (2023). Reclaiming the city from an urban vitalism perspective: critically reflecting smart, inclusive, resilient and sustainable just city labels. Cities, 137, 1-11.
 Nganga, L., Roberts, A., Kambutu, J., & James, J. (2020). Examining pre-service teachers’ preparedness and perceptions about teaching controversial issues in social studies. The Journal of Social Studies Research, 44(1), 77–90.
 Nieuwelink, H., Dekker, P., & Ten Dam, G. (2019). Compensating or reproducing? Students from different educational tracks and the role of school in experiencing democratic citizenship. Cambridge Journal of Education, 49(3), 275–292.
 Pieterse, M. (2022). Corporate power, urban governance and urban law. Cities, 131, 1-13.
 Podsakouf, E. (2016) Relationship of Citizenship Behavior with Emotional Intelligence. Procedia Social and Behavioral Sciences, 1, 2432–2435.
 Podsakouf, E. (2016) Relationship of Citizenship Behavior with Emotional Intelligence. Procedia Social and Behavioral Sciences, 1, 2432–2435.
 Qalati, S.A., Zafar, Z., Fan, M., Limon, M.L.S., & Khaskheli, M.B. (2022). Employee performance under transformational leadership and organizational citizenship behavior: A mediated model. Heliyon, 8(11), 1-9.
 Rejekiningsih, T. (2015). Law Awareness Forming Strategies to Reinforce the Principles of Social Function of Land Rights Within the Moral Dimension of Citizenship. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 211, 69-74.
 Schulz, W., Ainley, J., Fraillon, J., Losito, B., Agrusti, G., & Friedman, T. (2018). Becoming Citizens in a Changing world: IEA International civic and citizenship education study 2016 International report. International Association for the Evaluation of Educational Achievement.
 Snyder, C.R. (2002). Hope theory: rainbows in the mind. Psychological Inquiry, 13(4), 249-276.
 Tonder, E.V., Fullerton, S., De Beer, L.T., & Saunders, S.G. (2023). Social and personal factors influencing green customer citizenship behaviours: The role of subjective norm, internal values and attitudes. Journal of Retailing and Consumer Services, 71, 1-13.
 Zenker, S., & Rutter, N. (2014). Is satisfaction the key? The role of citizen satisfaction, place attachment and place brand attitude on positive citizenship behavior. Cities, 38, 11-17.