اسلام میانه رو و دموکراسی در ترکیه

محورهای موضوعی : علوم سیاسی- روابط بین الملل

سید احمد موثقی گیلانی ¹ , هومن نیری ²

1 - دانشیار ، عضو هیئت علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه تهران
2 - کارشناس ارشد جامعه شناسی سیاسی دانشگاه تهران

تاریخ دریافت : 1389/11/20 تاریخ پذیرش : 1390/01/27 تاریخ انتشار : 1389/09/10

کلید واژه: دموکراسی, اسلام میانه رو, احزاب اسلام گرا,

چکیده مقاله :

در سال های گذشته، در نگاه عموم متفکرین غیرمسلمان اسلام گرایی معادل بنیادگرایی اسلامی شناخته می شد و تفاوتی میان این دو اصطلاح وجود نداشت؛ اما در سال های اخیر و با به قدرت رسیدن اسلام گرایان در ترکیه این دو اصطلاح به درستی بار معنایی متفاوتی پیدا کرده اند. ترکیه در حال حاضر و با به قدرت رسیدن اسلام گرایان میانه رو علاوه بر آنکه تبدیل به الگویی موفق برای بسیاری از گروه ها و جوامع اسلامی گشته، موجبات تضعیف بنیادگرایی اسلامی را نیز در این کشور فراهم آورده و دموکراسی را نیز قدرتی دوچندان بخشیده است. به واقع، برای بحث پیرامون رابطه ی اسلام با دموکراسی می باید به قرائت غالب از اسلام در میان باورمندان توجه داشت و آنچه حکم نهایی را در ارتباط میان این دو روشن می سازد، ماهیت تفسیر غالب از دین در هر گروه یا جامعه ی اسلامی است. بنابراین نمی توان در خصوص سازگاری و یا ناسازگاری میان اسلام و دموکراسی حکمی کلی صادر کرد. این مقاله درصدد است تا تاثیرات غلبه ی قرائت میانه رو از اسلام در ترکیه را مورد بررسی قرار داده و نشان دهد که اسلام مبتنی بر این قرائت نه تنها در ترکیه مانعی بر سر راه دموکراتیزاسیون نبوده بلکه موجب گشته تا این کشور در مسیر نهادینه شدن و تعمیق دموکراسی گام بردارد.

چکیده انگلیسی:

In recent past, in the eyes of non-Muslim thinkers Islamists were synonymous with fundamentalists and there was no difference between the two for them but in recent years with coming to power of Islamists in Turkey these two terms have rightly found their distinct meaning. At present, with coming to power of moderate Islamists in Turkey, they have presented themselves as a successful model for Islamists groups and societies. It has also led to the decline of the position of Islamic Fundamentalists and strengthening of democracy in that country. In fact for better understanding of the relations between Islam and democracy one has to pay attention to the dominant interpretation of Islam among the followers. What gives the final verdict or judgment about the relations between democracy and Islam by Islamist groups or societies is the dominant interpretation of Islam by Islamist groups or societies. Thus one cannot give a comprehensive verdict about compatibility or incompatibility of Islam with democracy. The present article wants to examine the impact of a dominant moderate interpretation of Islam in Turkey. The underlying hypothesis is that such interpretation of Islam is not an obstacle on the way of democratization but it has helped the deepening process of democracy and building the necessary institution for democracy.