بررسی روابط سیاسی اقتصادی کردستان عراق با ترکیه و تاثیر آن بر سیاست خارجی ایران
محورهای موضوعی : فصلنامه علمی تحقیقات سیاسی و بین المللیمحمود کتابی 1 , یدالله دهقان 2 , سولماز حیدری 3
1 - استاد گروه علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی شهرضا
2 - دانشجوی دکتری علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی شهرضا
3 - دانشجوی دکتری علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی شهرضا
کلید واژه: روابط استراتژیک, متحد منطقه ای, دیپلماسی فعال, تنش زدایی, حسن همجواری,
چکیده مقاله :
روابط سیاسی واقتصادی کردستان عراق وترکیه در سال های اخیر روند رو به رشدی داشته است و ترکیه بر خلاف مواضع تند سال های نه چندان دور خود در قبال کردستان عراق در تلاش است تا به هر طریق ممکن نفوذ خود را در زمینه های مختلف در این منطقه افزایش دهد و البته این کشش و تمایل از سمت کردستان عراق به سمت ترکیه نیز به دلایل مختلف در سال های اخیر تقویت شده است. وجود مولفه های گوناگونی از قبیل داشتن مرزهای مشترک،مسائل مربوط به کردها،مسائل مذهبی،موضوع انرژی،مسائل اقتصادی وحمل ونقل می توانند از مهمترین عوامل دربرقراری روابط حسنه بین ایران وترکیه و کردستان عراق باشند و از طرف دیگر موضوعهای مربوط به سوریه،فعالیت احزاب وگروههایی مانند پ.ک.ک،ارتباط و نزدیکی ترکیه و کردستان عراق با امریکا، نفوذاسرائیل در ترکیه،تلاش برای کسب استقلال کامل توسط کردهای عراق و...نیز از عوامل ومولفه ها منفی تاثیر گذار بر روابط ایران باترکیه و کردستان عراق است. روش مورد استفاده در این پژوهش، کیفی مبتنی بر رویکرد توصیفی- تحلیلی بوده که بر اساس مطالعات کتابخانه ای، اطلاعات و داده های مورد نیاز از طریق دو روش موضوعی و تحلیل محتوا از منابع کتابخانه ای و اینترنتی و سایر منابع و تحقیقات مرتبط با آن، گردآوری وجمع بندی شده است. سوال اصلی مقاله عبارت است از اینکه گسترش روابط سیاسی واقتصادی کردستان عراق با ترکیه در سال های اخیر چه تاثیری بر منافع وسیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در منطقه داشته است؟ فرضیه مقاله نیزاین است که با توجه به مواضع و سیاست های ترکیه در منطقه وهمچنین رویکردهای کردستان عراق در سال های اخیر به نظر می رسدافزایش روابط سیاسی و اقتصادی کردستان عراق با ترکیه باعث دوری این منطقه از ایران در زمینه های مختلف سیاسی و اقتصادی ودر نتیجه به خطر افتادن مناقع ایران در منطقه خواهد شد. یافته های این مقاله نشان می دهد که ترکیه در سال های اخیر درزمینه های مختلف سیاسی و اقتصادی نفوذ گسترده ای در منطقه کردستان عراق داشته است و امروزه ترکیه بزرگترین سرمایه گذاری های اقتصادی را در کردستان عراق انجام داده و در زمینه سیاسی نیز توانسته نفوذ گسترده ای را در این منطقه کسب کند و این موضوع باعث نزدیکی بیش از پیش کردستان عراق به ترکیه و ایجاد فاصله ای هرچند اندک در روابط این منطقه با ایران وبه خطر افتادن منافع ایران در کردستان عراق شده است.
Abstract The political and economic relations of Iraqi Kurdistan and Turkey have an increasing trend in recent years. Turkey unlike her hard stand on Iraqi Kurdistan in the past is now trying to expand her influence in the region in every possible way. Of course this attraction and tendency of Iraqi Kurdistan towards Turkey have been strengthened and in recent years due to several determinants like having common borders, the question of Kurds, religious questions, the issue of energy, economic and transit issues are among the most important factors in establishing close ties among Iran, Turkey and Iraqi Kurdistan. On the other hand the question of unrest in Syria, the activities of parties and groups like PKK and close relations of Turkey with Iraqi Kurdistan and the United States, the spread of influence of Israel in Turkey, attempts by the Kurds to gain total independence etc. are among the negative factors affecting the relations of Iran with Turkey and Iraqi Kurdistan. The methodology used by the paper is qualitative based on descriptive-analytical approach. Based on library material, the required information and data are gathered and analyzed by two methods, thematic method and content analysis of library and internet sources. The main question raised by the paper is what has been the impact of expansion of political and economic relations of Iraqi Kurdistan with Turkey on foreign policy and interests of Islamic Republic of Iran in the region? The underlying hypothesis is that taking into consideration the positions of Turkey in the region and also Iraqi Kurdistan approach in recent years, the expansion of relations of the two leads to distancing of Iran from the region in political and economic fields and as a result the interests of Iran is jeopardized. The finding of the study shows that Turkey in recent years has extensively influenced in Iraqi Kurdistan. Today Turkey is the biggest economic investor in Iraqi Kurdistan. In political field also Turkey has greatly influenced in the region and this has led to closer ties with Iraq Kurdistan and Iran is lagging behind in this regard which cause a threat to Iran’s interests in Iraqi Kurdistan.
قومیت و قوم گرایی در ایران افسانه یا واقیت،تهران،نشر نی،1377.,Turkey and Middle East ,Frontiers of The Neo Geographic Imagination,Australian Journal of International Relations,vol 67,2009,Turkish – Iranian Relations since The Revolution,Turkish Review of Middle East Studies ,vol 26,2007,عوامل تاثیر گذار بر روابط آنکارو حکومت اقلیم کردستان عراق. مرکزبین المللی مطالعات صلح، 18 /3 1391,تاثیر تحولات خاورمیانه بر تغییر استراتژی ترکیه در قبال کردها، سایت مرکز مطالعات صلح، اردیبشت 1392.
