جامعه و انواع آن درهندسه معرفتی ملاصدرا

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی تحقیقات سیاسی و بین المللی

علی شیرخانی ¹ (استاد گروه علوم سیاسی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی ، قم، ایران.)
حسین شیرخانی ² (کارشناس ارشد مطالعات منطقه ای دانشگاه تهران، تهران، ایران.)
فاطمه زهرا مهری آدریانی ³ (کارشناش ارشد فلسفه اخلاق، دانشگاه قم،قم، ایران.)

تاریخ دریافت : 1401/09/15 تاریخ پذیرش : 1402/02/07 تاریخ انتشار : 1402/03/01

کلید واژه: "سیاست", "انسان", "متدانیه", "فاضله ", " متعالیه ",

چکیده مقاله :

.وی بیشتر به اعتباری بودن جامعه اذعان دارد و از آنجا که انسان را یک موجودِ غیرمکتفی بتفرده، می داند و خود به تنهایی توانِ حل مشکلات خویش را نخواهد داشت .وی اعتقاد جازم بر تعاون و همکاری میان انسانها دارد و در این رابطه،به وجود قانون،اعتقاد دارد.وجود عقل انسانی ،ولی به لزوم تشریع و شریعت در جوامع انسانی باورمند هست و انسان با دارا بودن عقل به تنهایی، بیشتر به تقویت و رونق نشئه ی حسیه می پردازد و بدین طریق ،جامعه متدانیه ،ظهور و بروز خواهد داشت و حال آنکه صدرالمتالهین ضمن پذیرش قطعی جامعه متدانیه برای حیات اجتماعی ، سودای جامعه متفاضله و در نهایت متعالیه دارد.درجامعه فاضله صدرایی ، عدالت محور اساسی هست و حال آنکه در جامعه متعالیه ،لطف ،احسان و کرم ،بنیاد و بنیان اساسی است.در جامعه فاضله و متعالیه صداریی ، وجود نبی، امام و علمای عامل، ضرورتی اجتناب ناپذیرهستند و در جامعه متعالیه برای اجرای شریعت و قانون معاش و معاد،مجریان شریعت با اتصال به عقل کل و نظام احسن ربانی، درجامعه انسانی نیزاحسن الفواعل،انجام می شود و این جامعه نیز شبیه عالَم ربانی می گردد. واژگان کلیدی: انسان،فلسفه سیاسی،جامعه متدانیه،جامعه فاضله و جامعه متعالیه

چکیده انگلیسی:

وی بیشتر به اعتباری بودن جامعه اذعان دارد و از آنجا که انسان را یک موجودِ غیرمکتفی بتفرده، می داند و خود به تنهایی توانِ حل مشکلات خویش را نخواهد داشت .وی اعتقاد جازم بر تعاون و همکاری میان انسانها دارد و در این رابطه،به وجود قانون ، پس ،اعتقاد دارد.ا وجو د عقل انسانی ،ولی به لزوم تشریع و شریعت در جوامع انسانی باورمند هست و انسان با دارا بودن عقل به تنهایی، بیشتر به تقویت و رونق نشئه ی حسیه می پردازد و بدین طریق ،جامعه متدانیه ،ظهور و بروز خواهد داشت و حال آنکه صدرالمتالهین ضمن پذیرش قطعی جامعه متدانیه برای حیات اجتماعی ، سودای جامعه متفاضله و در نهایت متعالیه دارد.درجامعه فاضله صدرایی ، عدالت محور اساسی هست و حال آنکه در جامعه متعالیه ،لطف ،احسان و کرم ،بنیاد و بنیان اساسی است.در جامعه فاضله و متعالیه صداریی ، وجود نبی، امام و علمای عامل، ضرورتی اجتناب ناپذیرهستند و در جامعه متعالیه برای اجرای شریعت و قانون معاش و معاد،مجریان شریعت با اتصال به عقل کل و نظام احسن ربانی، درجامعه انسانی نیزاحسن الفواعل،انجام می شود و این جامعه نیز شبیه عالَم ربانی می گردد. واژگان کلیدی: انسان،فلسفه سیاسی،جامعه متدانیه،جامعه فاضله و جامعه متعالیه

منابع و مأخذ:

-قرآن کریم. -ابن بابویه، محمد بن علی، (1378ق)، عیون أخبار الرضا علیه السلام، ج2، تهران، نشر جهان

-ایزوتسو، توشی هیکو، (1393)، خدا و انسان در قرآن، ترجمه ی احمد آرام، تهران، شرکت سهامی انتشار

-بحرانی، یوسف بن احمد، (1405ق)، الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة، ج ‌12، قم، دفتر انتشارات اسلامی،

-حقیقت، سید صادق، (1384)، اندیشه ی سیاسی ملاصدرا، مجله ی علوم سیاسی، شماره ی 30. -دشتی ،محمد،(1400)،ترجمه نهج البلاغه،قم، نشر حبیب.

-ربّانی گلپایگانی، علی، (1418ق)، القواعد الکلامیة، قم، موسسة الامام الصادق علیه السلام.

-روزبه، محمد حسن، (1386)، اخلاق و ادب سیاست از منظر حکمت متعالیّه، تهران، انتشارات امیر کبیر.

-عمید،حسن،(1360)،فرهنگ عمید،تهران،امیر کبیر.

-ملاصدرا، صدرالدّین محمّد شیرازی«صدرالمتألّهین»،(1360ب)، اسرار الایات، تصحیح محمد خواجوی، تهران، انجمن حکمت و فلسفه ی ایران

-ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ،(1360 ج)، الشّواهدالرّبوبیّة، تصحیح جلال الدین آشتیانی، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.

-ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ،(1360 الف)، المبدا والمعاد، تصحیح سید جلال الدین آشتیانی، تهران، انجمن حکمت و فلسفه ی ایران.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ،(بی تا)، الحاشیة علی الالهیات، قم، نشر بیدار.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ،(1361)، الحکمة العرشیة، تصحیح غلامحسین آهنی، تهران، انتشارات مولی.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ،(1368 ب)، الحکمة المتعالیة فی الاسفار الاربعة، قم، انتشارات مصطفوی. ـ

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ،(1368 الف)، شرح اصول کافی، ج2، تصحیح محمد خواجوی، تهران، موسسه ی مطالعات فرهنگی.

-فارابی، ابونصر، (بی تا)، اندیشه های اهل مدینه ی فاضله، بی تا، تهران، شورای عالی فرهنگ و هنر و مرکز مطالعات فرهنگی.

-فرامرز قراملکی، احد، (1388)، روش شناسی مطالعات دینی، مشهد، دانشگاه علوم اسلامی رضوی.

-فیومی، احمدبن محمد،01347ق)،المصباح المنیر،جزء دوم،بی جا، بی نا.

-لکزایی، شریف، (زمستان 1393)، فرد و جامعه در حکمت سیاسی متعالیّه، مجله ی سیاست متعالیّه، سال اوّل، شماره ی سوم.

-مجتهد تبریزى، صادق بن محمد، (1317ق)، المقالات الغریة فی تحقیق المباحث الأصولیة، تبریز، مطبعه ی مشهدی اسد آقا.

-مجمع البحوث الاسلامیة، (۱۴۱۴ق)، شرح المصطلحات الفلسفیة، مشهد، بنیاد پژوهش های اسلامی

-مطهری، مرتضی، (1390)، مجموعه ی آثار، ج4، تهران، انتشارات صدرا.

-موسوی خمینی، سید روح الله، (1393)، صحیفه ی امام، ج21، تهران، موسسه ی تنظیم و نشر آثار امام خمینی

-مهاجرنیا، محسن، (1378)، اندیشه ی سیاسی ملاصدرا، مجله ی قبسات، شماره ی 10 و11.

Kalish, R. (1967(. Semantics, the encyclopedia of philosophy, paul, Edwards in chief, London, p.348-358.