موانع پیش روی روند دولت‌سازی در عراق

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی تحقیقات سیاسی و بین المللی

احمد زارعان ¹ (موسسه مطالعات اندیشه سازان نور - مدیر گروه مطالعات شامات)
سعید معدنی ² (عضو هیأت علمی گروه جامعه شناسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی)
محمدباقر تاج الدین ³ (عضو هیأت علمی گروه جامعه شناسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی)

تاریخ دریافت : 1396/08/29 تاریخ پذیرش : 1397/04/20 تاریخ انتشار : 1397/04/01

کلید واژه: دموکراسی توافقی, واژه‌های کلیدی: عراق, دولت‌سازی, شکاف‌های اجتماعی, دموکراسی‌سازی,

چکیده مقاله :

چکیده پس از سقوط صدام، با مشارکت فعال شیعیان و کردها و مشارکت حداقلی و منفعلانه اهل‌سنت، ساختار جدیدی مبتنی بر اصول دموکراتیک در عراق شکل گرفت. در دورانی که تصور می‌شد با حذف یکی از بزرگ‌ترین دیکتاتورهای تاریخ، عراق به ساحل آرامش خواهد رسید، بحران‌های سیاسی ـ امنیتی، یکی پس از دیگری در این کشور به وجود آمد و ضمن ایجاد اختلال در روند دولت‌سازی دموکراتیک، دولت عراق را به ورطه فروماندگی کشاند. این مقاله با استفاده از روش اکتشافی و استفاده از ابزار کتابخانه‌ای و مصاحبه، به دنبال پاسخ به این سؤال است که موانع پیش ‌روی روند دولت‌سازی در عراق کدامند؟ برای پاسخ به سؤال تحقیق، این فرضیه بررسی شده است که شکاف‌های اجتماعی در عراق که به دلیل توزیع طایفه‌ای جمعیت در جغرافیا فعال شده است، به همراه فقدان زیرساخت‌های مورد نیاز برای دموکراسی‌سازی، ساختار قبایلی و عشایری و مداخلات خارجی، در روند دولت‌سازی اختلال ایجاد کرده‌ است. یافته‌های تحقیق علاوه بر اثبات فرضیه فوق نشان می‌دهد دموکراسی توافقی به عنوان الگوی حاکم بر نظام سیاسی از یک سو باعث تشدید شکاف‌های اجتماعی و از سوی دیگر، باعث ناکارآمد شدن حاکمیت سیاسی در عراق شده است و از موانع دولت‌سازی در عراق به‌‌شمار می‌رود.

چکیده انگلیسی:

  Abstract: After the fall of Saddam in 2003 Iraqi people formed a new political structure based on democratic principles. In this development the Iraqi Shiites and Kurds played an active role while the Sunnis passively participated. There was an impression that with the fall of one of the biggest dictator in history, Iraqi will experience peace and stability but on the contrary the country plunged into severe political and security crises which disrupted the process of democratic state building and created serious challenge to Iraqi government. The present paper by a heuristic method and by making use of library sources and interview wants to answer this question as to "what are the obstacles on the process of state building in Iraq?" The underlying hypothesis is that the social gap which has been activated due to ethno-religious and tribal habitation of the population in Iraqi geography along with lack of necessary grounds for democratization and outside interference have disrupted the process of state building. The finding of the study besides corroborating the hypothesis shows that the consensus democracy as a model of political system on the one hand leads to social division and on the other hand creates an inefficient political system which is an obstacle on the path of state building.