تأثیر گسترش گفتمان سلفی بوکوحرام بر ساختار امنیتی غرب آفریقا

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی تحقیقات سیاسی و بین المللی

محمود علیپور گرجی ¹ (هیأت علمی دانشگاه آیت ا... بروجردی)
حدیث قائد رحمتی ² (دانشگاه آیت الله بروجردی- گروه علوم سیاسی)

تاریخ دریافت : 1397/06/22 تاریخ پذیرش : 1397/11/17 تاریخ انتشار : 1397/11/01

کلید واژه: خشونت, تکفیر, بوکوحرام, سلفی گری, سلفی جهادی,

چکیده مقاله :

مهم‌ترین گروه سلفی- جهادی که در غرب آفریقا تأثیر گذاشته، بوکوحرام است. این گروه، به دنبال شورشی بزرگ درسال 2009 به شهرت رسید. ایدئولوژی بوکوحرام، سلفی - جهادی است و معتقدند باید اسلام را از تغییرات بیرونی که بر آن وارد شده پاک کرد. این گفتمان در غرب آفریقا در صدد است تا هویت سلفی را ایجاد کند که در واکنش به گفتمان‌های دیگر با تأکید بر نشانه ها تفاوت‌ها را بپوشاند. هر یک از این نشانه‌ها در مفصل‌بندی گفتمان بوکوحرام و نیز ساختار امنیت در غرب آفریقا تأثیرگذارند. روش پژوهش حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی و کتابخانه‌ای است؛ و نظریه گفتمان لاکلا و موف به عنوان چارچوب نظری به کار گرفته شده است. پژوهش حاضر با روش تحلیلی گفتمان به دنبال این پرسش است که گسترش گفتمان سلفی بوکوحرام چه تأثیری بر ساختار امنیتی غرب آفریقا داشته است؟ ایده و فرضیه محوری پژوهش این است که گفتمان بوکوحرام در غرب آفریقا با طرح دال مرکزی احیای دولت اسلامی و وقته‌های تکفیر ، ضدیت ، خصومت و ضدیت با عقل به دنبال زنجیره هم‌ارزى است تا گفتمان سلفی را گسترش دهد. اما این هویت و گفتمان به دلیل افراط منجر به تنش در ساختار امنیتی غرب آفریقا شده است.

چکیده انگلیسی:

The most important Salafi Jihadism group influenced in West Africa is Boko Haram. This group gained popularity in 2009 following a great rebellion. The ideology of Boko Haram is Salafi-Jihadist and they believe that Islam must be eradicated from the external change that enters in it. This discourse seeks to create a Salafi identity that in response to other discourses covers the differences by emphasizing signs. Each of these signs affects the elaboration of the Boko Haram discourse as well as the security structure in West Africa. The method of this research is descriptive-analytical ; And Laclau and Mouffe's discourse theory are used as a theoretical framework. The present study addresses this question that how the spread of Boko Haram's Salafist discourse has had an impact on the security structure of West Africa? the central idea and hypothesis of the research is that the Boko Haram discourse in West Africa is looking for an equivalence chain with the central plan of the revival of the Islamic State and the periods of Takfiri, opposition, and hostility anti-rationale to expand Salafi discourse. But this identity and discourse have led to tensions in the West African security structure due to extremism.

منابع و مأخذ:

بخشی، احمد (1392)، مجموعه گزارش‌های کارگروه مشورتی آفریقا، انتشارات کمیته امداد امام(ره)، صص27-29

ـــــــــــــ (1395)، گزارش بررسی حضور ترکیه در آفریقا ، نقل از سایت افران، http://www.afran.ir/modules/smartsection/item.php?itemid=1420 ، مورخ 25/7/1394

بولتن وزارت امور خارجه (1385)، اسناد و گزارش‌های روابط ج.ا.ایران و آفریقا در سال‌های 1368 تا 1375، اداره کل آفریقای وزارت امور خارجه.

پاک‌آئین، محسن (1383)، نگاهی به تاریخچة روابط ایران و آفریقا، فصلنامة مطالعات آفریقا، انتشارات دفتر مطالعات سیاسی وزارت خارجه، صص13 28.

حافظ‌نیا، محمدرضا (1385)، اصول و مفاهیم ژئوپلتیک، مشهد، انتشارات پاپلی .

جمعی از نویسندگان (1393)، گزارش سازمان توسعة تجارت ایران طرح توسعة روابط تجاری ج.ا. ایران با آفریقای جنوبی، معاونت بازاریابی وتنظیم روابط به نقل از دفتر بازرگانی کشورهای عربی و آفریقایی.

جمعی از کارشناسان (1394) گزارش شورای همکاریهای اقتصادی ایران و آفریقا، به نقل از سایت www.iaecc.ir http://، تاریخ 4 مرداد.

دهقانی‌‌فیروزآبادی، سید جلال (1393)، چرخة گفتمانی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران از دولت بازرگان تا دولت روحانی، نشر مخاطب. روزنامة عصر اقتصاد، آرشیو، نقل از سایت روزنامه www.asre-eghtesad.com/ http://، 25/02/1397

سلیمی‌فر، مصطفی (1391)، مقدمه‌ای بر الگوی توسعة اسلامی ایرانی، کتاب نخستین نشست اندیشه‌های راهبردی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، نشر پیام عدالت.

سیمبر، رضا (1391)، روابط بین الملل و دیپلماسی صلح در نظام متحول جهانی، تهران : انتشارات سمت.

شفیعی، نوذر و شریعتی، سعیده (1390)، تحلیل فرصت‌ها و چالش‌های عضویت ناظر ایران در اتحادیة آفریقا، فصلنامة تحقیقات سیاسی و بین المللی، شماره 8 ، پاییز، صص 81-97 .

صبری، انوشه (1385)، نفت آفریقا در صحنة رقابت جهانی، فصلنامة مطالعات آفریقا، پاییز و زمستان، شمارة14، صص 10 45

عرب‌احمدی، امیر (1391)، تاثیر زبان و ادبیات فارسی بر زبان سواحیلی، پژوهشنامة ادبیات و زبان شناسی، فیروزآباد، سال اول، شمارة اول ، بهار، صص11 22.

عرب، حسین (1393)، تحلیلی بر قدرت ملی کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا، فصلنامة راهبرد، سال بیست و سوم، شمارة4، بهار، صص293 293.

عزتی، عزت‌اله (1389)، تحلیل ژئوپلتیک و ژئواکونومیک، فصلنامة ژئوپلتیک، سال دوم شمارة 2، تابستان، ص 27 45

علوی، سیدحسین (1391)، الگوهای جدید برای توسعة آفریقا، فصلنامة بانک و اقتصاد، شمارة 111، بهمن، صص 62 65.

فوزی، یحیی (1384) تحولات سیاسی اجتماعی بعد از انقلاب اسلامی در ایران، تهران: موسسة تنظیم و نشر آثار امام (ره)، ج 1.

قلی‌زاده، ولی (1387) و ذکی، یاشار، بررسی و تحلیل جایگاه ژئوپولیتیکی و ژئواکونومیکی ایران برای کشورهای CIS، فصلنامة ژئوپولیتیک، سال چهارم، شمارة سوم، ص22 41.

متقی، ابراهیم (1389)، الگو و روند درسیاست خارجی ایران، تهران، انتشارات مفید. موحدی‌قمی، محسن (1393)، بررسی روابط ج.ا.ایران با کشورهای قارة آفریقا، پژوهشنامة آفریقا، بهار، ص65 96.

Chambers, C., (2012). Swahili, Heinemann Educational Books, Chicago. Cole, A., (2010), Iran Africa Relations: Suggested Point Worth Reflecting On, available at: Google.com (18/7/2010).

Jude, S., -C., (2011). Union for the Mediterranean, French Product with European Stamp, Central European University, Available at: http ://www. etd.ceu.hu /2011/ jude_sorana.pdf.

Ramadan, T., (2011).Tunisia and Africa: The New Realignment , At: http://www.tariqramadan. com/Tunisia-and-Africa-The-New.html (28 Jan) .

Stokes, J., (2009). “Encyclopedia of the Peoples of Africa and the Middle East “Volume 1, New York: InfoBase Publishing. http://www.farsnews.com/ http://www.hamshahri.net/print-115734.aspx . http://wits.worldbank.orgwits: Authors' calculations based on UN (2013)