Effects of temperature and seed aged on seed dormancy breaking and germination characteristics of Kelussia odoratissima Mozaff.

محورهای موضوعی : مجله گیاهان دارویی

ساره ظفریان ¹ (دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران؛)
سعدالله هوشمند ² (دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران؛)
وحید روحی ³ (دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران؛)

تاریخ دریافت : 1390/05/23 تاریخ پذیرش : 1390/07/15 تاریخ انتشار : 1391/09/11

کلید واژه: germination, temperature, Seed dormancy, Kelussia Odoratissima Mozaff, Seed aged,

چکیده مقاله :

Background & Aim: Kelussia odoratissima Mozaff. (Apiaceae) is one of the medicinal plants and endemic in Zagros Mountains, Iran, which unfortunately due to illegal harvest is endangered. In order to break dormancy and to evaluation of effect of different treatments on traits a factorial experiment base on completely randomized design was created on the seed zone Sar-aghaseyed functions in Chaharmahal va Bakhtiari province, in four replications in Faculty of Agriculture, Shahrekord University, Iran. The treatments were included three temperatures 4, 8 and 22 °C and years in the successive years 2009 and 2010. Experimental: In this experiment, germination characteristics, rootlet length and diameter, hypocotyls, and petiole, and also leaf length and width were recorded 100 days after planting. The results indicated germination was affected significantly (pResults & Discussion: The traits means comparison of 4 °C and 8 °C degreases indicated all the traits were expressed better in 8 °C degrees with the exception of germination, However leaf length and width were significantly (p Industrial and Practical Recommendations: Since the most important reason in decreasing the percentage of this plant is the rate of sleep duration of seed, using the findings of this research can help to decrease the duration of germination and, as a result, to domesticate this kind of medicinal plant.

چکیده انگلیسی:

مقدمه و هدف: کرفس کوهی یا کِلُوس (‏Kelussia odoratissima Mozaff.‎‏) یکی از گیاهان مرتعی و دارویی خانواده‌ی چتریان و بومی دامنه‌ی رشته ‏کوه‌های زاگرس است که متأسفانه به علت برداشت غیرمجاز در معرض انقراض می‌باشد. به منظور شکستن خواب و ارزیابی ‏اثر تیمارهای مختلف طی یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی بر بذور منطقه‌ی سر آقاسید از توابع استان ‏چهارمحال و بختیاری سه دمای 4، 8 و 22 درجه‌ی سانتی­گراد و اثر سال در دو سطح، مربوط به سال‌های متوالی 1388 و 1389 ‏در 4 تکرار در دانشکده کشاورزی دانشگاه شهرکرد انجام شد.   روش تحقیق: در این آزمایش ویژگی‌های نظیر میزان جوانه‌زنی، طول و قطر ریشه‌چه، محور زیر لپه و دم­برگ و هم­چنین طول و عرض ‏برگ لپه‌ای در 100 روز پس از کاشت مورد بررسی قرار گرفت. ‏میانگین صفات حاصل از تیمارهای مختلف به روش LSD و با استفاده از نرم افزار آماری SAS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج و بحث: نتایج نشان داد که میزان جوانه‌زنی به‌طور بسیار معنی‌داری (0.01≥p) تحت تأثیر دما و سال و اثر متقابل این دو عامل قرار گرفت؛ به‌طوری­که بالاترین میزان جوانه‌زنی مربوط به 4 درجه‌ی سانتی­گراد بوده و در 22 درجه‌ی سانتی­گراد جوانه‌زنی مشاهده نشد. هم­چنین از لحاظ تأثیر سال، جوانه‌زنی در بذور مربوط به سال 1388 رخ داد و بذور مربوط به سال 1390 نیز جوانه‌زنی صورت نگرفت. مقایسه میانگین صفات در درجه‌ حرارت ۴ و ۸ درجه سانتی گراد نشان داد به جز جوانه‌زنی سایر صفات دمای 8 درجه‌ی سانتی­گراد میزان بالاتری را نشان دادند، هر چند تنها دو صفت طول و عرض برگ به طور معنی‌داری (0.01≥p) در درجه‌ حرارت ۸ درجه سانتی گراد بیشتر بود. توصیه کاربردی/ صنعتی: با توجه به این که مهم‌ترین دلیل کاهش پراکنش این گیاه طول دوره خواب بذر می‌باشد، لذا استفاده از نتایج این تحقیق به کوتاه کردن جوانه زنی و در نتیجه اهلی کردن این گیاه دارویی کمک خواهد نمود.

منابع و مأخذ:

احمدی. ف. 1384. بررسی اثر آنتی­اکسیدانی کرفس کوهی در چند سیستم مدلی در روغن آفتابگردان همراه با شناسایی ترکیبات معطر آن. تحت راهنمایی شاهدی، م. پایان­نامه کارشناسی­ارشد صنایع غذایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان.

جابرالانصار، ز. 1384. بررسی تنوع ژنتیکی کرفس کوهی با استفاده از خصوصیات کروموزومی و صفات جوانه‌زنی بذر. تحت راهنمایی : بصیری، م. و میرلوحی، آ. پایان­نامه کارشناسی­ارشد منابع طبیعی، دانشکده‌ی منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان.

فروزنده‌‌ شهرکی، ا. 1386. بررسی شیوه کاربردی تولید و کشت زراعی کرفس کوهی (کلوس). سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان چهارمحال و بختیاری.

قاسمی پیربلوطی، ع. گل پرور ا.ر. ریاحی دهکردی م. و نوید ع. 1386. بررسی اثر تیمارهای مختلف در شکستن خواب و تحریک جوانه زنی بذر پنج گونه گیاه دارویی منطقه چهارمحال و بختیاری. فصلنامه پژوهش و سازندگی،  74: 185-192.

محمود زاده، ا. نوجوان، م. و باقری، ز. 1382. بررسی اثر تیمار‌های مختلف در شکستن خواب و تحریک جوانه‌زنی دانه‌های تاج خروس وحشی. مجله‌ی علمی دانشگاه شهید چمران اهواز، جلد 25 (شماره‌ی 1): 13 - 26.

مهرزاد، ف. 1380. بررسی اثر ضد تشنج گیاه کرفس کوهی با نام علمی (Amirkabiria odoratissima Mozaffarian) در موش سوری. تحت راهنمایی سجادی، س.ا. پایان‌نامه دکتری داروسازی، دانشکده‌ی داروسازی و علم دارویی، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات درمانی اصفهان.

Kato, T., Kobayashi, M., Sasaki, N., Kitahara, Y.  and Takahashi, N. 1978. The coumarin hereclenol as a growth inhibitor in parsley seed. Phytochemistry, 17: 158-159.

Kretschmer, M. 1999. Optimal germination temperature range and dormancy in Apiaceae seed. Gemus-Munchen, 32: 526-528.

Mozaffarian, V.  2003. Tow new genera of Iranian Umbelliferae. Research Institute of Forest and Rangelands, 88: 88-94.

Otte, A. and Franke, R. 1998. The ecology of the Caucasian herbaceous perennial Heracleum mantegazzianum Somm. et Lev. (Giant Hogweed) in cultural ecosystems of Central Europe. Phytocoenologia, 28: 205-232.

Villiers, T. A. 1978. Dormancy and the survival of plants. Edward Arnold publisher limited, London. pp 68.