Studies on Ethnobotany of important medicinal plants in Sistan.
محورهای موضوعی : مجله گیاهان داروییمحبوبه ایران منش 1 , شهلا نجفی 2 , مهدی یوسفی 3
1 - دانش آموخته کارشناسی ارشد علوم گیاهی دانشگاه پیام نور مرکز نجف آباد استان اصفهان
2 - استادیار گروه زیست شناسی، دانشگاه زابل ؛
3 - استادیار گروه زیست شناسی، دانشگاه پیام نور اصفهان ؛
کلید واژه: Medicinal Plants, Sistan region, Ethnobotany,
چکیده مقاله :
Background & Aim: Medicinal plants, Since time immemorial, have been used in virtually all cultures as a source of medicine and ethnobotany has prevent to be a valuable method to find new herbal medicine and plant derived drugs.Material & Methods: This study determined medicinally important plants that are most frequently by the local inhabitants of Sistan to treat human diseases. In current consideration, identification, classification and introduction of these plants in Sistan have been conducted using physiognomic methods, public knowledge, corresponding with document studies. Medicinal plants were collected from various places of Sistan and recognized by using flora. For each plant species, botanical name, vernacular name, part (s) used, popular medicinal use, forms of preparation and application of the herbal remedies are provided.Results & Discussion: These plants are used in traditional medicine as diuretic, stomach improver, wound healing agent , antipyretic , anti wound healing agent , expectorant, etc.Conclusion: Some important medicinal species which were identified including Citrullus colocynthis, Aloe vera, Peganum harmala, Ziziphus jujube, Eucalyptus camaldulensis, etc.
مقدمه و هدف: از دیرباز تاکنون گیاهان دارویی به صورت خودرو یا کاشته شده به عنوان منبع دارویی مهمی مورد استفاده بشر و حتی جانوران قرار می گرفته اند. گیاهشناسی سنتی روشهای ارزشمندی را برای یافتن گیاهان دارویی جدید و داروهای گیاهی عرضه میکند. هدف از این مطالعه شناسایی گیاهان دارویی مهمی است که به طور گسترده به وسیلهی ساکنان محلی، در درمان بیماریها در منطقهی سیستان مورد استفاده قرار میگیرند.روش تحقیق: این بررسی با استفاده از پیمایشهای صحرایی ، باورها و اطلاعات مردمی و مطالعات اسنادی، شناسایی، دستهبندی و معرفی این گیاهان صورت گرفته است. گونه های گیاهی از مکانهای مختلف منطقهی سیستان جمعآوری و با استفاده از فلورها شناسایی شدند. برای هر گونهی گیاهی نام علمی ، نام محلی ، اندام مورد استفاده ، خاصیت درمانی رایج ، فرم تهیه و مصرف داروی گیاهی، تدوین شد.نتایج و بحث: این گیاهان در طب سنتی به عنوان مُدرّ ، مقوی معده، التیام دهندهی زخم، درمان تب ، انواع دردها و التهابها ، خلطآور و موارد دیگر بهکار گرفته میشوند. تعداد 30 گونه از گیاهان دارویی شناسایی شده، عبارتند از هندوانهی ابوجهل(حنظل ) ، صبر زرد، اسپند، عناب، اوکالیپتوس و غیره که با مدیریت و برنامهریزی دقیق، میتوان آنها را مورد بهره برداری قرار داد.توصیه کاربردی/ صنعتی: با توجه به محدودیت منابع داخلی ، توسعهی طرحهای اشتغالزایی بر مبنای کشت و توسعهی گیاهان دارویی سازگار با شرایط اکولوژیکی منطقه، میتواند حداکثر تولید و بهرهوری را داشته و راهکارهای مناسبی برای حفظ این منابع باشد.
امیدی ، ح.، نقدی بادی ، ح.، امیدی ، ح.، عباسی ، ن.، ضیایی، ع. و ترابی، ح. 1386. مطالعات اتنوبوتانی روی گیاهان دارویی استان ایلام. خلاصهی مقالات سومین همایش گیاهان دارویی. صفحهی 433.
اهوازی، م.، مظفریان ، و.، نژادستاری ، ط.، مجاب ، ف. و چرخچیان، م. 1386. کاربرد دارویی سنتی گیاهان بومی منطقهی الموت قزوین (تیرههای Lamiaceae و Rosaceae) ، فصلنامهی گیاهان دارویی، 24: 74-84.
جعفرنیا، س.، خسروشاهی، س. و قاسمی، م. 1385. راهنمای جامع و مصور خواص و کاربرد گیاهان دارویی. انتشارات سخنگستر.
زرگری، ع. 1372-1370. گیاهان دارویی. انتشارات دانشگاه تهران، جلد 1- 5.
قهرمان، الف. 1360-1373. فلوررنگی ایران. انتشارات وزارت کشاورزی و مؤسسهی تحقیقات جنگلها و مراتع، جلد 1 – 20.
قهرمان، الف. 1374-1369. کورموفیتهای ایران (سیستماتیک گیاهی). مرکزنشردانشگاهی، جلد1-4.
کریمیان، ع. 1384. گیاهان دارویی ، معطر ، مرتعی و نادر مناطق حفاظت شده کالمند بهادران و کوه بافق استان یزد. مجلهی محیطشناسی، 37: 88-78 .
مظفریان، و. 1373. ردهبندی گیاهی جلد اول : مورفولوژی تاکسونومی، انتشارات امیرکبیر.
میرحیدر، ح. 1373. معارف گیاهی (کاربرد گیاهان در پیشگیری و درمان بیماریها ). دفتر نشر فرهنگ اسلامی ، جلد 1 ، 3 ، 5 ، 6 ، 7 .
Acharya, K.P. and Rokaya, M.B. 2005. Ethnobotanical survey of medicinal plants traded in thestreets of Kathamanda valley. Scientific World, 3(3): 44-48.
Anand, R.K. and Shrivastawa S. 2004. Biodiversity and ethnobotanical study of the himalayan terai of champaran, India. Int. J. For. Usuf. Mngt, 5(1&2): 25-34.
Betti, J.L. 2004. An Ethnobotanical study of Medicinal plants among the Bakapy gmies in the Dja biosphere reserve, Cameroon. African Study Monographs, 25 (1): 1-27.
Cronquist, Q. 1981. An integreted system of classification of flowering plant, Columbia Univ. press: New York.
Hamilton, A.C., Shengji, P., Kessy, J., Khan, A., Lagos- Witte, S. and Shinwari, Z.K. 2003. The purposes and teaching of applied ethnobotany. People and Plants working paper 11. WWF, Godalming, United Kingdom.
Hanazaki, N., Souza, V.C. and Rodrigues, R. 2006. Ethnobotany of rural people from the boundaries of Carlos Botelho State Park, Sao Paulo State, Brazil. Acta Bot. Bras, 20 (4): 899-909.
Hayat, M.Q., Khan, M. A., Ahmad, M., Shaheen, N., Yasmin, Gh. and Akhter, S. 2008. Ethnotaxonomical approach in the identification of useful medicinal flora of Tehsil Pindigheb (District attock) Pakistan. Ethnobotany Res. Appli, 6: 35- 62.
Ibrar, M., Hussain, F. and Sultan, A. 2007. Ethnobotanical studies on plant resources of ranyal hills, district Shangla, Pakistan. Pak. J. Bot, 39(2): 329-337.
Koduru, S., Grierson, D. S. and Afolayan, A. J. 2007. Ethnobotanical information of medicinal plants used for treatment of cancer in the Eastern cape province, South Africa. Curr Science, 92(7): 906-908.
Parsa, A. 1948-1960. Flora de I, Iran. Publication ministre de I, education: museumd historiep Naturelle de – Tehran.
Rechinger, K.H. 1963-1993. Flora Iranica. 1-172, Akademische Druck-U Verlagsanstalt, Graz.
Rivera, D., Obon, C., Inocencio, C., Heinrich, M., Verde, A., Fajardo, J. and Llorach, R. 2005. The Ethnobotanical study of local Mediterranean food plants as medicinal resources in Southern Spain. J. Physiol. Pharma, 56: 97-114.
Tiwari, D.K. and Yadav, A. 2003. Ethnobotanical Investigation of some medicinal plants availed by Gond Tribe of Naoradehi Wild Life Sanctuary , Madhya Pradesh. Anthropologist, 5(3): 201-202.
