جداسازی و غربال‌گری باکتری‌‌های تولید کننده باکتریوسین از فراورده‌های لبنی بومی کرمان و بررسی فعالیت ضدباکتریایی باکتریوسین تولیدی

محورهای موضوعی : آلودگی میکروبی مواد غذائی

محمد خدایی ¹ , شهلا سلطانی نژاد ²

1 - دانش آموخته کارشناسی ارشد میکروبیولوژی، دانشکده علوم، واحد کرمان، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان، ایران
2 - گروه میکروبیولوژی، واحد کرمان، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان، ایران.

تاریخ دریافت : 1396/02/10 تاریخ پذیرش : 1396/06/26 تاریخ انتشار : 1396/09/01

کلید واژه: فعالیت ضدباکتریایی, باکتریوسین, فراورده‌های لبنی بومی, انتروکوکوس فاسیوم‌,

چکیده مقاله :

در سال‌های اخیر باکتریوسین‌ها به‌عنوان نگه‌دارنده‌های طبیعی در صنایع غذایی و دارویی و امروزه به‌عنوان جایگزینی برای آنتی‌بیوتیک‌های شیمیایی در درمان عفونت‌ها اهمیت پیدا کرده‌اند. باکتری‌های پروبیوتیک موجود در لبنیات که تحت عنوان باکتری‌های اسید لاکتیک شناخته می‌شوند، گروه مهمی از باکتری‌های تولید کننده باکتریوسین هستند. در این پژوهش ۱۵ جدایه از لبنیات بومی روستای قناتغستان از توابع شهرستان کرمان جداسازی گردید. باکتریوسین‌‌های تولیدی با استفاده از سولفات آمونیوم خالص گردیدند. اثر باکتریوسین‌‌های تولیدی بر سویه‌های اندیکاتور گرم منفی و گرم مثبت مختلف بررسی شد. اثر تریپسین، تغییرات pH و حرارت بر باکتریوسین‌ تولیدی مطالعه گردید. جدایه‌ای که باکتریوسین آن بیشترین فعالیت ضدباکتریایی را داشت، به‌عنوان سویه انتروکوکوس فاسیوم Y1 شناسایی گردید. بیشترین تأثیر ضدباکتریایی علیه لیستریا مونوسیتوژنز و سودوموناس ائروژینوزا مشاهده شد. باکتریوسین تولیدی در حضور تریپسین فعالیت خود را از دست داده و در برابر تغییرات pH، از ۲ تا ۱۲ و در برابر تغییرات حرارت تا دمای اتوکلاو، فعالیت خود را حفظ نمود. با توجه به اینکه باکتریوسین تولیدی دارای طیف مهاری وسیع علیه باکتری‌های گرم مثبت و گرم منفی، به‌ویژه باکتری‌های بیماری‌زا بوده، همچنین در برابر تغییرات حرارت و pH مقاوم می‌باشد، استفاده از آن به‌عنوان نگه‌دارنده‌ زیستی در صنایع غذایی، دارویی و خوراک دام و همچنین به عنوان جایگزینی برای آنتی‌بیوتیک‌های شیمیایی توصیه می‌شود.

چکیده انگلیسی:

In recent years, Bacteriocins have been recognized as natural preservatives in food and drug industries, also, nowadays, they are used as substitutes of chemical antibiotics for treatment of infections. Bacteria in probiotic dairies recognized as “Lactic Acid Bacteria”, are significant group of bacteriocin producing bacteria. In this study 15 isolates have been isolated from native dairies of Kerman province. The Bacteriocins were purified by sulfate ammonium method. The effect of produced bacteriocins on different indicator gram negative and positive strains was investigated. The effects of trypsin, pH ranges, and heat on the produced bacteriocin were investigated too. The isolate that produced the most bacteriocin with the most antibacterial activity, identified as Enterococcus faecium Y1.The maximum antibacterial effect was observed against Listeria monocytogenes and Pseudomonas aeruginosa. The produced bacteriocin lost activity in presence of trypsin. It was resistant against pH ranges from 2 to 12 and heat ranges up to autoclave temperature. The produced bacteriocin had a wide antibacterial activity spectrum against the gram positive and negative bacteria, in particular pathogenic bacteria, also was resistant against heat and pH ranges. As a result, use of bacteriocin in food and drug industry, as animal feed, and as a substitute for chemical antibiotics is recommended.