شکستن خواب و بهبود جوانه‌زنی بذر دو گونه گل ماهور (Verbascum L.) تحت تأثیر تیمارهای فیزیکی و شیمیایی

محورهای موضوعی : فیزیولوژی و متابولیسم بذر

زینب شیرالی ¹ , محمدرضا صالحی سلمی ² , کاظم نگارش ³

1 - گروه علوم باغبانی دانشکده کشاورزی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان
2 - دانشیار گروه علوم باغبانی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان
3 - گروه علوم باغبانی دانشکده کشاورزی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان

تاریخ دریافت : 1401/02/10 تاریخ پذیرش : 1401/04/05 تاریخ انتشار : 1401/09/01

کلید واژه: زینتی, ازدیاد, بومی, خفتگی, اسکارافیکیشن,

چکیده مقاله :

مطالعات مربوط به جوانه‌زنی بذرها، از ابزارهای کلیدی برای برنامه‌های حفاظتی به‌شمار می‌روند. از آنجایی که تکثیر گل ماهور در عرصه‌های طبیعی بیشتر از طریق بذر صورت می‌گیرد، لازم است تا روش‌های مناسب برای از بین بردن رکود بذر این گیاه مورد بررسی قرار گیرد. بنابراین پژوهش حاضر در قالب طرح کاملاً تصادفی با 4 تکرار به بررسی شکستن خفتگی بذر گونه‌های V. thapsus و V. kochiiforme می‌پردازد. تیمارهای مورد استفاده شامل آب گرم، تیمار حرارتی، خراش‌دهی فیزیکی و شیمیایی، سرمادهی مرطوب و تیمار تلفیقی سرمادهی مرطوب و خراش‌دهی فیزیکی بود. نتایج نشان داد سرمادهی باعث افزایش جوانه‌زنی بذر V. thapsus شد. همچنین بذر V. kochiiforme با سرمادهی 1 ماهه به‌همراه خراش‌دهی نسبت به دیگر تیمارها جوانه‌زنی بهتری داشت و سرمادهی بیشتر اثر چشم‌گیری در افزایش جوانه‌زنی این گونه نداشت بلکه در برخی موارد منجر به فعالیت قارچ‌ها شد که جوانه‌زنی را تحت تأثیر قرار داد و باعث کاهش آن شد. بنابراین با توجه به افزایش جوانه‌زنی پس از سرمادهی V. thapsus می‌توان به این نتیجه رسید که خواب فیزیولوژیکی دارد و V. kochiiforme علاوه بر خواب فیزیولوژیکی می‌تواند خواب فیزیکی به‌دلیل پوشش دانه سخت خود داشته باشد. همچنین تیمار آب جوش نه تنها باعث جوانه زنی گل ماهور نشد بلکه به عنوان یک عامل بازدارنده مانع جوانه زنی این گیاه شد.

منابع و مأخذ:

References

Alimardani, K., Salehi, A., Movahhedi Dehnavi, M. and Moradi, A. 2022. The effect of chilling and gibberellic acid on the elimination of Schrophularia striata seed dormancy in different habitats of Ilam province. Iranian Journal of Seed Research. 8: 41-50.

Alizadeh, M.A., Hosienpoor Ghazvini, A.A., Jafari, A.A. and Daneshian, J. 2016. Effect of different treatment on removing seed dormancy to induction of seed emergence and vigour in some populations of four species of savory (Satureja spp.). Iranian Journal of Seed Science and Technology. 5: 223-233.

Aryaeefar, S., Tahmasebi, A., Esmaeili, M. and Rahemi Karizaki, A. 2018. Effect of Different Treatments on Sleep Failure and Stimulation of Seed Germination (Atriplex leucoclada Boiss Species). Journal of Range and Watershed Management. 71: 297-305.

Asaadi, A.M. and Heshmati, G. 2015. The effect of different treatments on seeds dormancy and germination of Thymus transcaucasicus Ronn. and Zataria moltiflora Boiss. Journal of Plant Research. 28: 12-28.

Asaadi, A.M., Heshmati, G. and Dadkhah, A. 2015. Effects of different treatments to stimulate seed germination of salsola arbusculiformis Drob. Ecopersia. 3: 1077-1088.

Baskin, C.C., Meyer, S.E. and Baskin, J.M. 1995. Two type morphophysiological dormancy in seeds of two genera osmorhiza and erythronium with an arcto- tertiary distribution pattern. American Journal of Botany. 82: 293-298.

Benech-Arnold, R.L., Sanchez, R.A., Forcella, F., Kruk, C.B. and Ghersa, C.M. 2000. Environmental control of dormancy in weed seed banks in soil. Field Crops Research. 67: 105 -122.

Catara, S., Cristaudo, A., Gualtieri, A., Galesi, R., Impelluso, C. and Onofri, A. 2015. Threshold temperatures for seed germination in nine species of Verbascum (Scrophulariaceae). Seed Science Research. 26: 30-46.

El-Dengawy, E.F.A. 2005. Promotion of seed germination and subsequent seedling growth of loaquat (Eriobotrya japonica) by moist-chilling and GA 3 applications. Scientia Horticulturae. 105: 331-342.

El-Nabawy, S., Abou-Rawash, M., El-Hamady, A. M., Desouky, I. and Khalil. F. 1980. Effect of stratification and GA3 on germination of pecan seeds and subsequent seedling growth. Annals of Agricultural Sciences. 25: 323-338.

Ertemi, M. Adak, S. 2022. Effects on germination and viability of gibberellic acid and potassium nitrate on endemic Verbascum linearilobum species. Journal of Agricultural. 36: 173-195.

Golmohamdzadeh, S., Zaefarian, F. and Rezvani, M. 2015. Effects of some chemical factors, prechilling treatments and interactions on the seed dormancy breaking of two Papaver species. Weed Biology and Management. 15: 11-19.

Hartmann, H., Kester, D., Davies, F., Geneve, R. and Wilson, S. 2017. Plant Propagation: Principles and Practices, 9^th edition edn, Pearson, NY, NY. 540 p.

Hatami, M., Samadi, M. and Khanizadeh, P. 2019. Effect of different treatments on breaking seed dormancy and stimulate germination in dragonhead (Dracocephalum kotschyi Boiss). Iranian journal of Range and Desert Research. 26: 918-931.

Hilooglu, M., Sozen, E., Yucel, E. and Kandemir, A. (2018). Chemical applications, scarification and stratification effects on seed germination of rare endemic verbascum calycosum hausskn. ex murb. (Scrophulariaceae). Not Bot Horti Agrobo. 46: 376-380.

Isik, G., Karaveliogullari, F., Yucel, E. and Celik, S. (2017). Seed Germination responses of some Verbascum L. species to different cold-wet pre-treatments and photoperiod processes. Bangladesh J. Bot. 46: 939-946.

Judd, W. S., Campbell, C. S., Kellogg, E. A. and Stevens, P. F. 2002. Plant systematics: aphylogenetic approach. sinauer, Sunderland. Massachusetts. 464p.

Kaçal, E., Çalışkan, O., Atak, A., Aydınlı, M., Öztürk, G. ve Bayav, A. 2020. Karadut tohumlarının çimlenmesi üzerine prolin ve sıcaklık uygulamalarının etkileri. Mustafa Kemal Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi. 25: 181-188. DOI: 10.37908/mkutbd.722437.

Klimek, B., Olszewska, M. A. and Tokar, M. 2010. Simultaneous determination of flavonoids and phenylethanoids in the flowers of Verbascum densiflorum and V. phlomoides by high-performance liquid chromatography. Phytochem Analysis. 21: 150–156.

Luna, B., Moreno, JM., Cruz, A. and Fernandez-Gonzalez, F. 2007. Heat-Shock and seed germination of a group of Mediterranean plant species growing in a burned area: an approach based on plant functional types. Environmental and Experimental Botany. 60: 324-333.

Moustafa, A. A., Zaghloul, M. S. and Ahmed, N. R. 2015. Autecology for two threatened species Teucrium polium and Verbascum sinaiticum growing in south sinai for conservation approach. Journal of Global Biosciences. 4: 3121-3139.

Nasiri, M., Babakhanloo, P., and Maddah-Arefi, H., 2003. first report on braking dormancy and seed germination on diplotaenia damavandica mozaffarian. Iranian Rangelands and Forests Plant Breeding and Genetic Research. 2: 258-274.

Negaresh, K. and Khoshroo, S. M. R. 2017. Typification of five species names of the genus Verbascum (Scrophulariaceae) from iran. Phytotaxa. 295: 98-100.

Ortega-Baes, P. 2007. Seed germination of trichocereus terscheckii: light, temperature and gibberellic acid effects. Journal of Arid Environments. 69: 169-176.

Panwar, P. and Bhardwaj, S.D. 2005. Handbook of practical forestry. Agrobios. India. 191 p.

Parveen, A. and Rao, S. 2014. Effect of nano-silver on seed germination and seedling growth in pennisetum glaucum. Journal Cluster Science. 26: 693-701.

Salehi, M. R. Halajian, L. and Khosravi, M. 2022. The response of germination and alpha-amylase enzyme activity to temperature and light in four tropical grass species. Journal of Seed Research. 10: 15-27.

Sfairi, Y., Lahcen, O., Feddy, M.N.A. and Abbad, A. 2012. Dormancy-breaking and salinity/water stress effects on seed germination of atlas cypress, an endemic and threatened coniferous species in morocco. African Journal of Biotechnology. 11: 4385-4390.

Sotoodeh, A., Attar, F. and Civeyrel, L. 2015. Verbascum shahsavarensis (Scrophulariaceae), a new species for flora of iran. Phytotaxa. 203: 76-80.

Sutory, K. 2012. Typifcation of joseph freyn’s names in the genera Celsia and Verbascum (Scrophulariaceae). Willdenowia. 42: 29–35.

Uzun, F. and Aydin, I.  2004. Improving germination rate of Medicago and Trifolium species. Asian Journal Plant Science. 3: 714-717.

Vashisth, A. and Nagarajan, S. 2010. Effect on germination and early growth characteristics.in sunflower (Helianthus annuus) seeds exposed to static magnetic field. Journal Plant Physiology. 167: 149–156.

Ya-jing, G., Jin, H., Xian-ju, W. and Chen-xia, S. 2009. Seed priming with chitosan improves maize germination and seedling growth in relation to physiological changes under low ternperature stress. Journal of Zhejiang University Science. 10: 427-433.

Yildiztugay, E. and Kucukoduk, M. 2012. Dormancy breaking and germination requirements for seeds of Sphaerophysa kotschyana Boiss. Journal of Global Biosciences. 1: 20-27.

Zare, A., Deris, F. and Karimi, Z. 2021. Determination of cardinal temperature and evaluation of germination characteristics of Syrian Thistle (Notobasis syriaca) in response to temperature range and salinity and drought stresses. Iranian Journal of Seed Research. 8: 91-104.