بازشناسی اسلوب بیانی «ما أدراک» در قرآن با کاربرد زبان‌شناسی تاریخی

محورهای موضوعی : معنی شناسی تاریخی

زهرا قطبی ¹ (استادیار گروه علوم قرآن، دانشگاه علوم و معارف قرآن، تهران، ایران.)
زهره اخوان مقدم ² (دانشیار گروه علوم قرآن، دانشگاه علوم و معارف قرآن، تهران، ایران.)
محمد رضایی مقدم ³ (دانش آموختۀ کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث، دانشگاه امام صادق (ع)، تهران، ایران.)
محمد حسین اخوان طبسی ⁴ (دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.)

تاریخ دریافت : 1398/06/06 تاریخ پذیرش : 1398/06/13 تاریخ انتشار : 1398/06/01

کلید واژه: ریشه‌شناسی, اسلوب ما أَدراک, ساختار ادبی, فعل دری,

چکیده مقاله :

یکی از اسلوب‌های ادبی مختص قرآن در میان نصوص دینی، ما أَدراک است. توجه به این قدمت، اهمیت بازخوانی معنای این اسلوب بیانی را با توجه به اختلاف مفسران در ساختار ادبی آن، روشن می‌کند. یکی از راه‌های برون‌رفت از اختلافات تفسیری در مورد مفاهیم اسلوب‌های قرآنی، استفاده از دانش معناشناسی تاریخی است. در این مقاله با استفاده از روش‌های زبان‌شناسی تاریخی مانند ریشه‌شناسی و مطالعات زبان‌های سامی، به دنبال تحلیلی معناشناختی از واژه دری و مشتقات آن برای رسیدن به تحلیلی دقیق از ساختار ادبی ما أدراک هستیم. دستاورد حاصل نشان می‌دهد که معنای دانستن در این فعل از قدمت زیادی نسبت به ریشه علم در زبان عربی برخوردار است. همین مطلب نقش بسیار کلیدی در رفع اختلاف ادبا و مفسران درباره تحلیل‌های ادبی از فعل دری و مشتقات آن در قرآن به ‌ویژه در اسلوب بیانی ما أدراک دارد. ادبا و مفسران در تبیین این فعل آن را با مادۀ علم از حیث ادبی مقایسه کردند در حالی که دو ساختار ادبی متفاوت دارند. این اسلوب در قرآن پیرامون بحث قیامت و احوال آن و مقدرات الهی، مطرح می‌شود و کارکرد بیانی آن با توجه به نتیجه بحث ریشه‌شناسی مادۀ دری دربردارندۀ مفاهیمی همچون تهویل تفخیم و تعظیم است.

چکیده انگلیسی:

One of the literary styles of the Qur'an among the religious texts is the usage of the term "Ma Adrāk". Given its old history, it highlights the importance of rereading the meaning of this expressive style in light of the differences of commentators in its literary structure. One way to get rid of interpretative differences about the concepts of Qur'anic terms is to use historical semantic. In this paper, we use semantic analysis of the term "Darā" and its derivatives to arrive at a detailed analysis of the literary structure of "Ma Adrāk" by using historical linguistic methods such as etymology and Semitic language studies. The result shows that the meaning of "knowing" in this "verb" is much older than the root of "Alima" in the Arabic language. This plays a key role in resolving the differences between the literary experts and commentators on the literary analysis of the derivative of "Dari" and its derivatives in the Qur'an, especially in the "Ma Adrāk". In explaining this verb, the litterateurs and commentators have compared it with the verb "Alime" (to know), while they have two different literary structures. This Qur'anic style discusses the resurrection and its circumstances and divine destinies, and its expressive function in terms of the result of the material ontology of the "Dara" paying attention to the root of the verb includes concepts such as "Tahwīl" "Tafkhīm" and "Ta’ḍīm".