مفهوم «وأد» دختران در قرآن و فرهنگ عرب

محورهای موضوعی : معنی شناسی تاریخی

فاطمه عظیمی ¹ (دانشجوی کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.)
اعظم فرجامی ² (استادیار گروه الهیات، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.)
آذرتاش آذرنوش ³ (استاد بازنشستۀ گروه ادبیات عرب، دانشگاه تهران، تهران، ایران.)

تاریخ دریافت : 1398/10/08 تاریخ پذیرش : 1398/12/13 تاریخ انتشار : 1398/11/01

کلید واژه: وأد دختران, تفسیر لغوی, موءودة, سیر تحول تفسیر یک واژه, فرهنگ عرب,

چکیده مقاله :

دربارۀ تفسیر و معنای تعبیر قرآنی الْمَوْءُودَةُ اختلاف‌ است. حداقل شش قرائت و چندین تفسیر مختلف برای این واژه وجود دارد. لغویان ذیل ریشه وأد به سه معنای بازتاب صدا در زمین، ثقل و پوشاندن اشاره کردند. اشتقاق معنایی موءوده به معنای دختر زنده به گور شده از هر یک از سه معنای یاد شده، محل اختلاف است. نخستین بار مفسران معتزلی در سدۀ‌ چهارم به معنای ثقل و سنگین شدن خاک بر جسم دختر دفن شده، اشاره کردند و رفته‌رفته تا عصر زمخشری برای این تفسیر جدید دلائل بیش‌تری شکل گرفت و به دیدگاهی مشهور و جاافتاده تبدیل شد. روش انجام مراسم وأد دختران به دو صورت در چاله افکندن و با خاک پوشاندن کودک یا در چاه و گودال عمیق پرتاب کردن دختران بوده است. به کمک مطالعۀ تفاسیر سده‌های میانی و نیز بررسی شیوۀ وأد دختران نزد عرب به این نتیجه رسیدیم که مفهوم وأد ربطی به ثقل ندارد و از همان مفهوم اصلی پیچیدن صدا در زمین گرفته شده است؛ زیرا عرب هنگام وأد دختر، او را در گودال یا چاهی می‌انداخت که باعث می‌شد صدای گریه و ناله‌اش در دل زمین بپیچد.

چکیده انگلیسی:

There is a difference of opinion about the interpretation and meaning of the Quranic interpretation of “Al-Maw’ud “. There are at least six different readings and interpretations for the word. The lexicographers referred to the three meanings of sound reflection on the earth, gravity, and covering. The derivation of the term from the three roots having the above-mentioned meanings for the Quranic meaning of a living girl buried  is a point of contention. For the first time, Mu’tazilite commentators in the fourth century referred to the meaning of “gravity”; and the weight of soil buried on the body of a buried girl. The method of performing the rituals and throwing the girls in two ways was to dig holes and to cover the child with dirt, or to throw the girls into wells and deep pits. Through the study of the interpretations of the Middle Ages and the study of the style of burying the girls among Arabs, we came to the conclusion that the concept of ‘Wa’d’ has nothing to do with gravity and is derived from the same basic concept of sound reflection on earth; Because the Arab, when buried the girl, threw her into a pit or well, which made her cry and her sound was echoed in the heart of the earth.