Valuation of Underground Waters in Agricultural Stakeholders The study of rice farmers of Ramhormoz city, Khuzestan province
Subject Areas : Article frome a thesis
Keywords: Valuation, Underground water, Rice, Ramhormoz city,
Abstract :
Abstract Introduction: Currently, the agricultural sector is considered to be the major consumer of underground water in this region, among different economic sectors, and due to excessive exploitation of underground water, the annual drop in the level of these waters is significant. Therefore, calculating the economic value of each unit of water and calculating the side effects of over-harvesting water resources is very important. In this study, the determination of the economic value of water, the optimal level of water input use and the effect of changing the groundwater level on the level of social well-being of rice producers in Ramhormoz city are discussed. Method: For this purpose, the appropriate production function was first estimated, and using it, the economic value of water and the optimal limit of water input use were determined. Then, by forming the function of profit or social welfare, the effect of change in the level of underground water on the amount of social welfare of the producers was determined. Findings: The results of this research show that the economic value of water in the study area is 649.54 rials per cubic meter. So that the economic value of each unit of water is more than the cost of extracting each unit, and this difference leads to excessive extraction of underground water and the reduction of the level of underground water, and finally the welfare of rice producers. So that if the underground water level decreases by 0.81 meters, the social benefit of the beneficiaries will decrease by 1110257.61 riyals. Conclusion: This study suggests that in addition to price policies, non-price solutions such as applying restrictions on the amount of water extraction should be used in order to preserve underground water tables.
1. Kopai M. The importance and position of underground water in the hydrological cycle. In: Proceedings of the Second National Student Conference on Water and Soil Resources. Shiraz; 2004. https://civilica. Com /doc /9907
2. Abrishamchi A, Tajrishi M. Management of the country’s water resources demand. In: Proceedings of the first conference on methods of preventing the loss of national resources. Tehran; 2004. https://civilica .com /doc/26600
3. Hosseinzad H. Determining the approprgrgiate method of water pricing in the agricultural sector, case study: Alavian dam and network. University of Tehran; 2004.
4. Chizari A, Mirzaei A, Karamatzadeh A. Determining the economic value of agricultural water using the model of the optimal cultivation pattern combining agriculture and horticulture: a case study of Barzo Shirvan Dam. Agricultural Economics and Development. 2006;14(2):35–60. 10.30 490/aead.2006.58914
5. Chitsazan M, Mousavi S, Mirzaei Y. Studying the effects of drought on Ramhormoz plain aquifer. In: Proceedings of the second national conference on the effects of drought and its management solutions. Isfahan; 2009. https:// civilica.com/doc/67370
6. Soltani G, Zibai M. Pricing of agricultural water. Water and Development, Water Affairs Quarterly of the Ministry of Energy. 1996;1(14):12–21. https://sid.ir/paper/438417/fa
7. Zare Mehrjardi M, Rezaei. A, Ziyaabadi. M. Evaluation of underground water with quality approach; A case study of pomegranate growers in the city of Bod. Irrigation and water engineering scientific research quarterly. 2012;3(10):11–18.
8. https://www.waterjournal.ir/article_70600_9d1473b54fbecc58b5e5e9b19f0a760
9. Agudelo, J.I. The Economic Valuation of Water: principles and Methods. 2001. https://www.researchgate.net/publication/228471046_
10. Ahmadian M, Inteziri A. Valuation of underground water in the agricultural exploitation of wheat farmers in Khatam city in Yazd province (Herat district). Journal of sustainability, development and environment. 2014;1(3):27–39. https://www.magiran.com/p1691146
11. Birol K, Koundouri P. Using economic valuation techniques to inform water resources management: A survey and critical appraisal of available. techniques and an application. Science of the Total Environment. 2006;365:105–22. 10.1016/j.scitotenv.2006.02.032
12. Joanpoor P, Keri L. Exploring the hedonic value of ambient water quality: A local watershed-based study. Ecological Economics. 2007;60:797–806.10.1016/j.ecolecon.2006.02.013
13. Moran D, Dann S. The economic value of water use: Implications for implementing the water framework directive in Scotland. J Environ Manage. 2008;87:484–96. 10.1016/j.jenvman.2007.01.043
14. Fontes P, Carneiro A. Land suitability, water balance and agricultural technology as a geographic-technological index to support regional planning and economic studies. Land using Policy. 2009;26:589–98. 10.1016 /j.landusepol.2008.08.010
15. Khalilian p, Zare Mehrjardi M. Valuation of underground water in agricultural operations: a case study of wheat farmers in Kerman city. Agricultural Economics and Development. 2005. 13) 2(:1–14. 10.30490 /aead.2005.128570
16. Panahi A, Mohammadi H. Economic analysis of production and management of water demand in rice farmers of Fars province. 2007.
17. Tahamipour M, Mehrabi H, Karbasi A. The effect of reducing the level of underground water on the social welfare of producers: a case study of pistachio farmers in Zarand city. Agricultural Economics and Development. 2005;13(49) :97–116. https: // sid.ir /paper/24400/fa
18. Huang Q, Rozelle S, Howitt R. Irrigation water pricing policy in China. In: Selected paper prepared for presentation at the American Agricultural Economics Association Annual Meeting. Long beach, California; 2006. https://www.researchgate.net/publication/23506523
19. Huang Q, Rozelle S., Howitt R. The efficient use of data in estimating production technology: Trading off precision and heterogeneity. 2008. https: //www.researchgate.net/publication/228602357
20. Blingnut J, Van Eyden R, Moolman C. Modelling the marginal revenue of water in selected agricultural commodities: A panel data approach. Agrekon. 2006;45(1):78–91. 10.1080 /03031853.2006.9523735
21. Gayatri A, Barbier E. Valuing groundwater recharge through agricultural production in hadejia. Agricultural Economical. 2000;22:247–59. 10.1111/j.1574-0862.2000.tb00073.x
22. Brimnejad V. Extraction of water demand function from polynomial production function in agriculture sector. Scientific Journal of Agriculture.30(2):107-116 2007. https://sid.ir/ paper /44 7375/fa
Water Resources Engineering Journal Summer 2024. Vol 17. Issue 61
Valuation of Underground Waters in Agricultural Stakeholders The study of rice farmers of Ramhormoz city, Khuzestan province | |
Mohsen Moosaei1, Mehsa Hosseinzadeh2, Mehrdad Moradi3 1. Associate Professor of Agricultural Extension and Education, Department of Agricultural Management, Gachsaran Branch, Islamic Azad University, Gachsaran, Iran 2. Master's degree student of Shushtar branch, Islamic Azad University, Shushtar, Iran 3. Assistant Professor of Agricultural Economics, Department of Agricultural Economics, yasuj branch, Islamic Azad University, Yasuj, Iran | |
Received: 2023/03/14 Revised: 2023/04/19 Accepted: 2023/05/03 | Abstract Method: For this purpose, the appropriate production function was first estimated, and using it, the economic value of water and the optimal limit of water input use were determined. Then, by forming the function of profit or social welfare, the effect of change in the level of underground water on the amount of social welfare of the producers was determined. Findings: The results of this research show that the economic value of water in the study area is 649.54 rials per cubic meter. So that the economic value of each unit of water is more than the cost of extracting each unit, and this difference leads to excessive extraction of underground water and the reduction of the level of underground water, and finally the welfare of rice producers. So that if the underground water level decreases by 0.81 meters, the social benefit of the beneficiaries will decrease by 1110257.61 riyals. Conclusion: This study suggests that in addition to price policies, non-price solutions such as applying restrictions on the amount of water extraction should be used in order to preserve underground water tables.
|
Use your device to scan and read the article online
| |
Keywords: | |
Citation: Moosaei M, Hossainzadeh, M Moradi, M. Valuation of Underground Waters in Agricultural Stakeholders The study of rice farmers of Ramhormoz city, Khuzestan province. Water Resources Engineering Journal. 2024; 17 (61): 39- 51. | |
*Corresponding author: Mohsen Moosaei Address: Dept of Agricultural Management, Islamic Azad University, Gachsaran Branch, Gachsaran, Iran Tell: 09177424662 Email: dr.mousaei@gmail.com | |
Extended Abstract
Introduction
Water, as one of the most valuable natural resources, is the common treasure of humans, which is demanded by various sectors, and as one of the main inputs of agricultural products, it has a special place in the sustainable development of the agricultural sector and the economic development of other sectors. With the ever-increasing population and the limited water resources for sustaining life on earth, the discussion of management and optimal decision-making in this matter is one of the most important intellectual preoccupations of humans today. The use of water resources in Iran is accompanied by many problems and inadequacies, among which we can mention the inappropriate distribution of rainfall in the country's geographical area. This is in a situation where the agricultural sector consumes 93.2% of the total renewable water. Considering the importance of underground water in agricultural products and especially rice, in this research, the value of underground water in agricultural operations has been discussed.
Materials and Methods
This research was conducted in the geographical area of Ramhormoz county of Khuzestan province. The descriptive survey research method was used. The research is causal research in terms of the purpose of use and in terms of its nature. The number of rice farmers in Ramhormoz city is 100 people. For each of the members of the statistical community, a questionnaire was created by the researcher and completed in an open-ended manner. In order to estimate the functions, determine the price, measure the level of social well-being and carry out the evaluation analysis, the information obtained by the interview survey method and completing the questionnaire made by the researcher was used. The statistical method in this research is correlation analysis through multivariable linear regression for cross-sectional data. which is estimated by OLS least square method.
Findings
The average history of agricultural activities of the studied subjects is 29.76 years, with the highest frequency of people with 37% corresponding to the level of 21 to 30 years and the lowest frequency with 17% corresponding to the level of 10 to 20 years. The average per capita amount of agricultural land of the studied people is 11.61 hectares, which is the highest frequency with 52% corresponding to the level of 1-10 hectares and the lowest frequency with 16% corresponding to the level of 21 to 30 hectares. Using the data collected in the study area, the function of rice production was estimated. R² and Ṝ² are 0.9836 and 0.977493, respectively, which shows the high explanatory power of independent variables in dependent variable changes. The F statistic is also equal to 160/24 and the estimation model is completely significant. The Watson camera statistic of the estimation function is also equal to 1.8591, which indicates the absence of autocorrelation in the model. Using this function, he determined the economic value of water and the value of A was 649.540 rials per m³.
Discussion
Using the collected information, the value of water consumed by farmers in the region was calculated, and according to these results, the selling price of each cubic meter of water in Ramhormoz city is 649.54 rials. Gradual reform of the water pricing system in the agriculture sector, to inform the farmers of the region about the effects of reducing the level of underground water and the consequences of excessive water harvesting through the Department of Promotion and Jihad Keshavarzi experts, should be taught to the farmers.
According to the findings of this study, the drop in the level of underground water in the studied area has caused a decrease in the level of social welfare by 25.84 rials per cubic meter of water consumption. This reduction is 61.1110257 rials for each hectare of rice cultivation. It can be seen that the annual drop of underground water and their arbitrary and free harvesting will have a great impact on social welfare. Therefore, it is necessary to promote economic principles and new production techniques by the promoters of agriculture in the region and invest in their implementation. And he encouraged the farmers of the region to use new production techniques to save water consumption.
Conclusion
The most important results of this research are:
- Based on the results obtained from the estimation of the generalized quadratic production function, the price of each cubic meter of underground water in the agricultural sector was estimated at 649.54 rials. This value shows a significant difference in comparison with the average cost of extracting each cubic meter of underground water (86.169 riyals), which causes excessive with drawal of underground water on average. Using the collected information, the value of water consumed by farmers in the region was calculated, and according to these results, the selling price of each cubic meter of water in Ramhormoz city is 649.54 rials on average.
- Excessive extractions of underground water has caused a decrease in the water level in the study area by about 0.81 meters, according to the findings of this study, the decrease in the level of underground water in the study area has caused a decrease in the level of social welfare as much as 25.84 riyals per cubic meter of water consumption. This reduction is 61.1110257 rials for each hectare of rice cultivation. As a result, the annual drop in the level of underground water and their arbitrary and free extraction will have a great impact on social well-being.
- Considering the climatic conditions of the country and the need to control the amount of withdrawal from underground water tables and also the effect of this part of water on the profit and social welfare of farmers, it is necessary to promote and implement new economic principles and production techniques by the promoters of agriculture in the region. They should be invested. And he encouraged the farmers of the region to use new production techniques to save water consumption.
Quarterly Journal of Women and Society 2021; 12(45): 1- 13 3 |
Quarterly Journal of Women and Society 2021; 12(45): 1- 13 3 |
Quarterly Journal of Women and Society 2021; 12(45): 1- 13 3 |
The cooperation of the participants in the present study was voluntary and accompanied by their consent.
Funding
No funding.
Authors' contributions
Design and conceptualization: Mohsen Moosaei, Mehrdad Moradi.
Methodology and data analysis: Mohsen Moosaei, Mehrdad Moradi, Mahsa Hossainzadeh.
Supervision and final writing: Mohsen Moosaei
Conflicts of interest
The authors declared no conflict of interest.
| |
ارزش گذاري آب هاي زيرزميني در بهره برداري هاي کشاورزي مورد مطالعه برنجکاران شهرستان رامهرمزدر استان خوزستان | |
محسن موسايی •1مهسا حسين زاده 2مهرداد مرادی 3 1. دانشیار ترویج و آموزش کشاورزی، گروه مدیریت کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد گچساران، ایران 2. دانش آموخته کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر، شوشتر، ایران 3. استادیار اقتصاد کشاورزی، گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد یاسوج، ایران | |
تاریخ دریافت: 23/12/1401 تاریخ داوری: 30/01/1402 تاریخ پذیرش: 13/02/1402 | چکیده مقدمه: در حال حاضر بخش کشاورزي عمده ترين مصرف کننده آب زيرزميني در اين منطقه، در بين بخش هاي مختلف اقتصادي محسوب مي گردد، که به دليل بهره برداري بيش از حد از آب هاي زيرزميني ميزان افت سالانه سطح اين آب ها قابل توجه است. بنابراين، محاسبه ارزش اقتصادي هر واحد آب و محاسبه اثر هاي جانبي برداشت بيش از حد از منابع آب اهميت بالايي دارد. در اين مطالعه، به تعيين ارزش اقتصادي آب، حد بهينه استفاده از نهاده آب و اثر تغيير سطح آب هاي زيرزميني بر سطح رفاه اجتماعي توليدکنندگان برنج شهرستان رامهرمز پرداخته مي شود. روش: به اين منظور ابتدا تابع توليد مناسب تخمين زده شد و با استفاده از آن ارزش اقتصادي آب و حد بهينه استفاده از نهاده آب تعيين گرديد. آن گاه با تشکيل تابع سود يا رفاه اجتماعي، اثر تغيير در سطح آب هاي زيرزميني بر مقدار رفاه اجتماعي توليدکنندگان تعيين شد. یافته ها: نتايج اين تحقيق نشان مي دهد که ارزش اقتصادي آب در منطقه مورد مطالعه به ازاي هر مترمکعب 54/649 ريال است. به طوري که ارزش اقتصادي هر واحد آب بيش از هزينه استخراج هر واحد آن است که اين اختلاف منجر به برداشت بي رويه از آب هاي زيرزميني و کاهش سطح آب هاي زيرزميني و در نهايت کاهش رفاه توليدکنندگان برنج مي گردد. به طوري که اگر سطح آب هاي زيرزميني 81/0 متر کاهش يابد، از سود اجتماعي بهره برداران 61/1110257 ريال کاسته مي شود. نتیجه گیری: اين مطالعه پيشنهاد مي کند که علاوه بر سياست هاي قيمتي، از راه حل هاي غير قيمتي مانند اعمال محدوديت هايي بر ميزان استخراج آب، در جهت حفظ سفره هاي آب زيرزميني استفاده گردد.
|
از دستگاه خود برای اسکن و خواندن مقاله به صورت آنلاین استفاده کنید
DOI: | |
واژههای کلیدی: ارزش گذاري، آب هاي زيرزميني، برنج، شهرستان رامهرمز | |
* نویسنده مسئول: محسن موسایی نشانی: گروه مدیریت کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد گچساران، گچساران، ایران. تلفن: 09177424662 پست الکترونیکی: dr.mousaei@gmail.com | |
مقدمه
آب، به عنوان يکي از ارزشمندترين منابع طبيعي، گنجينه مشترک انسان هاست که مورد تقاضاي بخش هاي مختلف قرار مي گيرد و به عنوان يکي از نهاده هاي اصلي محصولات کشاورزي جايگاه خاصي در توسعه پايدار بخش کشاورزي و توسعه اقتصادي ساير بخش ها دارد(4). با افزايش روزافزون جمعيت و محدود بودن منابع آبي براي ادامه حيات بر روي کره زمين بحث مديريت و تصميم گيري بهينه در اين مورد يکي از مهم ترين مشغله هاي فکري انسان امروز است. بدون شک تأمين آب مورد نياز براي آبياري گياهان زراعي محور عمده بسياري از چالش هاي پيش روي بشر است. چرا که يکي از عمده ترين مصرف کنندگان منابع آبي در سطح جهان بخش کشاورزي مي باشد. در اين زمينه لزوم شناخت و بهره برداري بهينه از منابع آبي به ويژه آب هاي زيرزميني از آن جا ناشي مي گردد، که اين منابع 99 درصد از کل آب هاي شيرين قابل استفاده را تشکيل مي دهند (1)
كشور ايران با متوسط بارندگي ۲۵۰ميليمتر در سال با مسأله كم آبي و توزيع غير يك نواخت در زمينه منابع آبي روبه رو است مصر ف آب در بخش كشاورزي بيش از ۹۰درصد از مصارف آبي كشور را در بر مي گيرد از اين رو ارزش گذاري اقتصادي آب در مصارف كشاورزي، يكي از مهمترين اولويتها در زمينه مديريت منابع آب مي باشد.
بهره برداري از منابع آبي در ايران توأم با مسائل و نارسائي هاي متعددي مي باشد، که از جمله آن مي توان به پراکنش نامناسب بارندگي در پهنه جغرافياي کشور اشاره کرد. اين در شرايطي است که بخش کشاورزي 2/93 درصد از کل آب تجديدپذير را مصرف مي نمايد(2) .
عليرغم محدوديت منابع آب و توزيع مکاني نامناسب آن در پهنه جغرافيايي کشور، متأسفانه بهره وري و کارايي استفاده از اين منابع نيز بسيار پايين است. علاوه بر اين، با توجه به رتبه اول مصرف آب توسط بخش کشاورزي و هم چنين محروم بودن دو سوم وسعت کشور از ريزش هاي جوي، اهميت تخصيص بهينه آب به محصولات گوناگون در زمان ها و مکان هاي مختلف بيش از پيش آشکار مي گردد(3).
در شرايطي که جوامع با بحران افزايش جمعيت روبرو بوده و منابع آب نيز براي تأمين نياز هاي غذايي اين جمعيت رو به رشد با نرخ فزاينده، کافي نيست، راهکار هاي مختلفي در راستاي استفاده بهينه از اين منبع ارزشمند پيشنهاد مي شود که دو روش آن به شرح زير هستند:
الف- افزايش ميزان منابع در دسترس
ب- افزايش بهره وري استفاده منابع آبي
به دليل محدود بودن منابع آبي، روش اول چندان قابل قبول نيست، اما روش دوم از لحاظ منطقي صحيح تر به نظر مي رسد و اين احتمال وجود دارد که با بکارگيري شيوه هاي مختلف، بتوان بهره وري استفاده منابع را بالا برد و با استفاده از منابع موجود حداکثر منفعت را حاصل کرد، يعني در واقع با تغيير در مديريت منابع آب و حرکت از مديريت بر مبناي عرضه-تقاضا به مديريت بر مبناي تقاضا و اصلاح نظام قيمت گذاري مبتني بر ارزش اقتصادي آب، که يکي از کارآمد ترين ابزار هاي مديريت تقاضا است، مي توان بر مشکلات و چالش هاي موجود فائق آمده و از اتلاف اين منبع ارزشمند به خصوص در بخش کشاورزي به عنوان عمده ترين مصرف کننده آب هاي شيرين جلوگيري کرد.(4)
مهم ترين نقش قيمت آب را مي توان توزيع متناسب آب بين متقاضيان و مصارف مختلف ذكر كرد. لذا تعيين قيمت آب باعث مي شود كه آب بين متقاضيان متناسب با فايده يا ارزش توليد نهايي توزيع گردد. نقش ديگر قيمت آب، ايجاد انگيزه براي صرفه جويي درمصرف آب و جلوگيري از اسراف يا اتلاف آن است، چرا كه ارزان و رايگان بودن آب باعث زياده روي در مصرف آب مي شود(5).
با توجه به محدوديت منابع آب در کشور، برقراري توازن بين عرضه و تقاضاي آب حائز اهميت ويژه در مديريت منابع آب است.
با توجه به کمبود منابع آبي، لزوم استفاده بهينه از اين منابع و پايين بودن تعرفه هاي آب بهاي کشاورزي، تحقيق در زمينه ارزش گذاري آب هاي زيرزميني از جنبه هاي مختلف، بسيار مفيد و توجيه پذير است. در مطالعه حاضر، هدف کلي تحقيق ارزش گذاري ارزش گذاري آب هاي زيرزميني در بهره برداري هاي کشاورزي مطالعه موردي برنجکاران شهرستان رامهرمز مي باشد. و اهداف اختصاصي عبارتنداز:تعيين تأثير افت آب هاي زيرزميني بر رفاه اجتماعي برنجكاران منطقه، محاسبه ارزش واقعي (قيمت واقعي) آب در توليد برنج، محاسبه كشش تقاضاي نهاده آب در فرآيند توليد برنج. انتخاب شهرستان رامهرمز به عنوان منطقه مورد مطالعه در اين تحقيق، به دليل افت سالانه سطح آب زيرزميني در اين منطقه به دليل بهره برداري بهره برداري بسياري زياد از اين منبع ارزشمند به بيش از 81/0 متر رسيده است، که اين مسئله علاوه بر افزايش هزينه استخراج آب باعث ايجاد مشكلاتي از قبيل نشست زمين و ايجاد ترك در زمين شده است(5).
نتيجه تحقيق سلطاني و زيبایي(6)نشان مي دهد که اولا متغير قيمت آب در تمام فصل ها بر تقاضاي آب مؤثر بوده است . ثانيا متغير مستقل آب ۹۲ درصد تغييرات متغير وابسته آب را توجيه کرده است، ثالثا کشش قيمتي محاسبه شده نشان دادکه با افزايش يک درصد قيمت آب کشاورزي مقدار تقاضا براي آب در کل دوره ۷/۰ درصد کاهش مي يابد.
زارع مهرجردي و همکاران در مطالعه اي به بررسي ارزش گذاري آب هاي زيرزميني با رويکرد کيفيت در انار کاران شهرستان ميبد پرداختند. نتايج حاصل از تحليل داده ها و يافته هاي پژوهش نشان داد که ارزش اقتصادي هر مترمکعب آب در توليد انار بيشتر از متوسط ارزش مبادله ي آب در منطقه ميباشد. بنابراين اصلاح تدريجي قيمت آب يا آب بهاء دريافتي از توليدکنندگان منطقه در طول زمان به تخصيص بهتر اين نهاده بين محصولات مختلف و استفاده اقتصادي تر از آن کمک نموده و موجب بهبود بهره وري آب در توليد محصولات کشاورزي مي گردد علاو بر اين در مطالعه نشان داده شد که با افزايش املاح موجود درآب هدايت الکتريکي افزايش يافته و ميزان توليد را به طورچشمگيري تحت تاثير قرار مي دهد که در نتيجه ارزش اقتصادي هر واحد آب به شدت کاهش مي يابد، تجربه نشان داده است که برداشت بيش از حد از منابع آب زيرزميني يکي از دلايل عمده افزايش املاح آب است.
كريستف (8)در مطالعه خود در فرانسه با استفاده از روش کاب داگلاس تابع تقاضا براي آب كشاورزي را به دست آورد و به اين نتيجه رسيد كه در فاصله قيمتي۴/۲تا۵/۲ فرانك براي هرمترمكعب آب تابع تقاضا كشتش پذیر است و در سایر قیمت هاکشش ناپذير است.
احمديان و انتظاري(9) در مطالعه خود با عنوان ارزش گذاري آبهاي زيرزميني در بهره برداريهاي کشاورزي گندم کاران شهرستان مورد مطالعه نهاده آب کشش پذير است و کالایی لوکس محسوب میشود همچنین به ازاي هر یک درصد افزایش قیمت آب و درامد کشاورزان مقدار تقاضای آب به ترتیب ۳۳/۱۵ درصد كاهش و ۳۳/۴۵ درصد افزايش مي يابد.
بيرل و کوندوري (10) نيز مطالعه اي جهت ارزيابي مديريت آب انجام داده اند. آن ها در اين مطالعه بيان مي کنند که ارزيابي اقتصادي ارزش آب و نقش مديريت جهت اتخاذ سياست هاي زيست محيطي مانند آلودگي و غيره بسيار ضروري است.
ژان پور و کری(11) در مطالعه اي به بررسي منابع آلودگي حوزه آبخيز محلي خود پرداخته اند در اين تحقيق از يک مدل هدانيک جهت تعيين ارزش اقتصادي آب استفاده شده است ، نتايج اقتصاد سنجي اين تحقيق نشان مي دهد که ارزش نهايي آب به ازاي هر ميلي گرم ذرات معلق غير قابل حل در يک ليتر به شدت کاهش مي يابد.
مورن و دن (12)بيان کرده اند که وضعيت خوب اکولوژيکي براي آب هاي اروپا و استفاده عقلايي آب در جامعه اروپا باعث شده است که آن ها به دنبال حداکثر کردن ارزش اجتماعي آب به عنوان يک کالاي اقتصادي باشند نتيجه مطالعه، حاکي از آن است که ارزش هاي متفاوتي براي آب در نواحي مختلف اتحاديه اروپا وجود دارد.
فونتس و همکاران(13) بيان مي کنند که نهاده هاي زمين مناسب، آب و تکنيک هاي کشاورزي به عنوان عوامل مهم و مؤثر بر توليد و بهره وري اثر گذارند.
ﺑﺮداﺷﺖ ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ از ﺁﲠﺎي زﻳﺮ زﻣﻴﲏ ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺖ ﺳﻄﺢ اﻳﻦ ﺁﲠﺎ در ﺣﺪود ﻳﮏ متر در ﺳﺎل ﻣﻲ ﺷﻮد ﮐﻪ اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ رﻓﺎﻩ ﮐﺸﺎورزان را در ﺳﺎﳍﺎي ﺁﻳﻨﺪﻩ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﺼﺎﻋﺪي ﮐﺎهشﻣﻲ دهد. همچنين ﳏﺎﺳﺒﻪ ﮐﺸﺶ ﺗﻘﺎﺿﺎ ﺑﺮاي ﺁب ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دهد ﮐﻪ ﻣﺼﺮف نهادﻩ ﺁب ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ هزﻳﻨﻪ اﺳﺘﺨﺮاج ﺁن ﮐﺸﺶ ﭘﺬﻳﺮ اﺳﺖ و دﻩ درﺻﺪ ﺗﻐﻴﲑ در هزﻳﻨﻪ اﺳﺘﺨﺮاج ﺁب ﻣﻴﺰان ﺗﻘﺎﺿﺎي اﻳﻦ نهادﻩ را ﺑﻴﺶ از دﻩ درﺻﺪ تغيير ﻣﻲ دهد(14)
همواره در مطالعات مختلف، تلاش گرديده تا ارزش اقتصادي آب با استفاده از روش هاي اقتصادي برآورد گردد. يكي از ارزش اقتصادي آب، مورد استفاده قرار گرفته، روش تابع توليد است اين روش در مطالعات متعددي مانند (15)(16) (17) (18) (19) (20) (21) براي تعيين ارزش اقتصادي آب بكار گرفته شده است.
مواد و روش ها
شهرستان رامهرمز با 4257 كيلومتر مربع مساحت در خاور استان خوزستان واقع شده كه از شمال به شهرستان ايذه و مسجد سليمان،از خاور به استان كهگيلويه و بوير احمد،از باختر به شهرستان اهواز و از جنوب به شهرستان بندر ماهشهر محدود است. اقتصاد رامهرمز براساس زراعت، دامداري، باغداري و كارگري بنا نهاده شده است. كشاورزي در اين شهرستان به صورت سنتي انجام مي گيرد و كشاورزي مدرن و مكانيزه در اين شهرستان مشهود نيست. نوع كشت بيش تر آبي بوده و كشت ديم فقط به گندم و جو اختصاص يافته است. منابع آب كشاورزي، رودخانه و چشمه و در بعضي مناطق چاههاي عميق و نيمه عميق هستند. ازعمده توليدات كشاورزي اين شهرستان مي توان برنج،گندم، جو، يونجه، خرما و تره بار را نام برد. با توجه به اهميت آب هاي زير زميني در توليدات کشاورزي و بخصوص برنج در اين تحقيق به ارزش گذاري آبهاي زير ميني در بهره برداري هاي کشاورزي پرداخته شده است.
پژوهش حاضر از نظر روش تحقيق، پيمايشي واز نظر هدف از نوع کاربردي و علي است. براي رسيدن به اهداف بيان شده قسمت اول از روش تابع توليد استفاده مي گردد. يک فرض ضمني در ابتداي مطالعه در نظر گرفته شده كه در واقع شرايط مطالعه مي باشد و عبارت است از اين كه بهره برداران در منطقه ي مورد مطالعه براي آبياري فقط به آب هاي زيرزميني وابستگي دارد، لذا بر طبق مطالعه ي گايارتي و باربير(20) كه شرايط مشابهي با اين مطالعه دارد هزينه ي پمپاژ آب به عنوان يك تابع افزايشي از سطح آب هاي زيرزميني (R) در نظر گرفته شده است. بر طبق مطالعه ياد شده اگر توليد (كه در اين مطالعه توليد برنج مي باشد) تابعي از نهاده هاي فيزيكي بكار گرفته شده در توليد آن باشد، توليد (y) با يك نهاده آب (w)، استخراج شده از چاه و مقدار J=1,…,jاز نهاده هاي متغير ديگر همچون كود و سم و نيروي كار و... نياز دارد، كه آن ها را به عنوان X1,…,Xj يا برداري به عنوان XJ در نظر مي گيريم. بنابراين تابع توليد اين محصول بصورت زير خواهد بود:
y =y(X1,…,Xj,W(R) ) | (۱) |
J=1,…,j |
که (R)W نشان مي دهد آب استخراج شده از چاه تابعي از سطح آب هاي زيرزميني است. هزينه هاي مرتبط با توليد yبه صورت زير مي شوند:
C=CxXJ+CW(R). W(R) | (۲) |
J=1,…,j |
كه CW(R) نشان مي دهد كه هزينه هاي پمپاژ آب يا قيمت آب تابعي از سطح آب هاي زيرزميني يا عمق چاه است.
علاوه براين C حداقل هزينه هاي مرتبط با توليد y در طول يك فصل رشد مي باشد. CW هزينه ي پمپاژ آب و Cx يك بردار اكيداً مثبت Cx1,…,CxJ مي باشد كه X1,…,Xjنمايانگر قيمت هاي نهاده هاي متغير مي باشند. اگر قيمت نهاده هاي ديگر را ثابت در نظر بگيريم منحني تقاضاي معكوس براي توليد محصول به صورت زير وجود دارد:
P=P(y) | (۳) |
كه P قيمت بازاري y است. اگر S به عنوان افزايش رفاه اجتماعي از توليد y در نظر گرفته شود، آنگاه S به عنوان ناحيه ي زير منحني تقاضاي كمتر از هزينه ي نهاده هاي مورد استفاده در توليد، تعريف مي شود و به صورت زير قابل اندازه گيري است:
S=S(X1,…,XJ, W(R); | (4) | ||||||||||
CW(R) = | |||||||||||
J=1,…,j | |||||||||||
[δS /δXJ]=P(y)[ δy/ δXJ]- | (5) |
[δS /δW]=P(y)[ δy/ δW]-CW(R) =0 | (6) |
(۷) | VMPW=Py.MPW=Py. [δy/δW] |
از طريق تشكيل Px VMPx/ مي توان در مورد مصرف در حد بهينه، بيش از حد و كمتر از حد بهينه ي نهاده ها نظر داد كه به ترتيب معرف حالت هايي هستند كه ارزش بهره وري نهايي نهاده تقسيم بر قيمت آن نهاده Px/VMPx. مساوي يك، كمتر از يك و بيشتر از يك باشد. بافرض اين كه تمام نهاده هاي ديگر در سطوح بهينه شان ثابت نگه داشته شده و تمام قيمت هاي نهاده ها و ستانده بجز CW بدون تغيير مانده اند و با پيروي از تئوري پوش (envelop)، اثر يك تغيير در سطوح آب هاي زيرزميني بر روي سود اجتماعي به صورت زير تعريف مي شود:
dsi /dr= (Pi ( | (8) |
طبق فرمول ذكر شده كه براساس مطالعه گايارتي و باربير (2000) مي باشد، خالص تغييرات رفاه عبارت است از اثر تغيير در سطح سفره ي آب، آب زيرزميني روي مقدار توليد نهايي آب در توليد، منهاي هزينه ي واحد به ازاي تغيير در نهاده ي آب. تغييرات نهايي در هزينه هاي پمپاژ همچنين هزينه هاي كل پمپاژ آب را تحت تأثير قرار مي دهد 
[δCW/δR] ولي اگر هزينه ي واحد پمپاژ آب براي تكنولوژي داده شده ثابت بماند مي توان از اين عبارت صرف نظر كرد. بنابراين اثر يك تغيير در نهاده ي آب بواسطه ي تغيير در سطح آب هاي زيرزميني به هر دو صورت مستقيم (δwi/δR)و غيرمستقيم(δwi/δCW).(δCW/δR) از طريق اثرات نهايي تغيير در هزينه پمپاژ روي نهاده ي آب وارد محاسبات مي شود. در اين رابطه بايست (δwi/δCW) و (δCW/δR) معلوم گردد. براي تعيين (δwi/δCW) از تابع توليد برازش شده استفاده مي گردد.
s/δw=0 | (۹) |
δ | |
Py (β1+2β3.W+ β9.D1) = | |
W*= [(β1 + β9.D1) Py- | |
δW/δ |
با در نظر گرفتن اين دو فرض که اولاً توليد همه کشاورزان روي يک تابع توليد يکسان قرار مي گيرد و ثانياً همه کشاورزان گيرنده قيمت هستند، اگر K کشاورز به ميزان yik از محصول I را با استفاده Wik نهاده آب توليد کنند و اگر سطح آب زيرزميني از R0 (سطح اوليه آب) به R1 (سطح ثانويه آب) کاهش يابد، آن گاه تغيير بر رفاه اجتماعي با استفاده از فرمول زير محاسبه مي شود:
| (10) |
براي استفاده از تابع فوق بايد تابع توليد محصول و تابع هزينه استخراج آب از منابع زيرزميني را محاسبه کنيم. انتظار است كه باتوجه به شرايط منطقه و مطالعه، افزايش در سطح آب هاي زيرزميني در يك منطقه يعني كاهش عمق چاه ها به افزايش رفاه اجتماعي منتهي شود و يا حداقل رفاه را در سطح اوليه حفظ كند.
در حالي كه يك كاهش در سطح آب هاي زيرزميني مي تواند باعث كاهش رفاه يا مازاد توليدكنندگان شود كه هم ناشي از افزايش هزينه هاي پمپاژ و هم بدليل تغييرات در بهره وري است. جامعه آماري مورد نظر در اين مطالعه برنجكاران شهرستان رامهرمز مي باشد، كه براي آبياري مزارع خود از چاه هاي عميق و نيمه عميق استفاده مي كنند. تعداد برنجكاران مورد نظر در شهرستان رامهرمز 100 نفر مي باشند. كه براي هريك از افراد جامعه آماري مورد نظر پرسشنامه محقق ساخته و از نوع باز تكميل گردید. براي برآورد توابع، تعيين قيمت، اندازه گيري سطح رفاه اجتماعي و انجام تحليل ارزيابي از اطلاعاتي كه به روش پيمايشي مصاحبه و تكميل پرسشنامه محقق ساخته توسط برنجكاران به دست آمده استفاده گرديد. روش آماري در اين تحقيق، تحليل همبستگي از طريق رگرسيون تك معادله اي خطي چند متغيره براي داده هاي مقطعي است. که از روش حداقل مربعات OLS تخمين زده مي شود.
يافته های تحقيق
يافته هاي تحقيق نشان مي دهد كه ميانگين سني افراد مورد مطالعه 23/49 سال است. ۳۴ درصد افراد مورد مطالعه در رده ي سني 50-41 سال قرار دارند، 25 درصد افراد مورد مطالعه داراي سواد ابتدايي و 43 درصد داراي سطح تحصيلات بالاتر از ديپلم بوده اند.ويژگي هاي شخصي افراد مورد مطالعه در جدول شماره ي 1 آورده شده است.
جدول 1- توزيع فراواني برنجکاران بر حسب ويژگي هاي شخصي
گروه | فراوانی | درصد فراوانی | درصد قراوانی تجمعی | |
سن
| 30 تا 40 سال | 16 | 16 | 16 |
41 تا 50 سال | 34 | 34 | 50 | |
51 تا 60 سال | 29 | 29 | 79 | |
61 سال و بيشتر | 21 | 21 | 100 | |
جمع |
| 100 | 100 | - |
73 Max: 30 Min: 19/10Sd: 23/49 Mean: | ||||
سطح سواد
| بي سواد | 18 | 18 | 18 |
خواندن و نوشتن | 20 | 20 | 38 | |
ابتدايي | 25 | 25 | 63 | |
راهنمايي | 21 | 21 | 84 | |
ديپلم | 12 | 12 | 96 | |
بالاتر از ديپلم | 4 | 4 | 100 | |
جمع |
| 100 | 100 | - |
ميانگين سابقه ي فعاليت هاي كشاورزي افراد مورد مطالعه 76/29 سال مي باشد، كه بيشترين فراواني افراد با 37 درصد مربوط به سطح 21 تا 30 سال و كمترين فراواني نيز با 17 درصد مربوط به سطح 10تا 20 سال مي باشند. متوسط سرانه ميزان اراضي کشاورزي افراد مورد مطالعه 61/11 هکتار مي باشد،
که بيشترين فراواني با 52 درصد مربوط به سطح 10-1 هکتار و کمترين فراواني نيز با 16 درصد مربوط به سطح 21 تا 30 هکتار مي باشد. ويژگي هاي زراعي افراد مورد مطالعه در جدول شماره ي 2 آورده شده است
جدول 2- توزيع فراواني برنجکاران بر حسب ويژگي هاي زراعي | |||||||||||
گروه | صفت | فراواني | درصد فراوانی | درصد فراواني تجمعي | |||||||
سابقه فعالیت کشاورزی | 10 تا 20 سال | 17 | 17 | 17 | |||||||
21تا 30 سال | 37 | 37 | 54 | ||||||||
31تا 40 سال | 22 | 22 | 76 | ||||||||
40 سال و بیشتر | 24 | 24 | 100 | ||||||||
جمع | 100 | 100 | 100 | - | |||||||
55 Max: 10 Min: 14/10Sd: 76/29: Mean | |||||||||||
میزان کل اراضی | 1تا 10 هکتار | 52 | 52 | 52 | |||||||
11تا 20 هکتار | 32 | 32 | 84 | ||||||||
21تا 30 هکتار | 16 | 16 | 100 | ||||||||
جمع |
| 100 | 100 | - | |||||||
30 Max: 1 Min: 57/7Sd: 61/11: Mean | |||||||||||
براي استفاده از روش تحقيق ياد شده ابتدا بايد تابع توليد محصول برنج برآورد شود. جهت برآورد مدل، انواع توابع توليد (كاب داگلاس، متعالي، لئونتيف تعميم يافته، ترانسلوگ، درجه دوم، درجه دوم تعميم يافته) با استفاده از روش حداقل مربعات معمولي برآورد گرديد. از اين ميان تابع توليد درجه دوم تعميم يافته از نظر آماري و آزمون F بهترين فرم جهت رسيدن به اهداف اين بررسي شناخته شد. اين تابع به صورت زير تعريف مي شود:
| (۱۱) |
در تابع بالا اگر X بتواند نهاده هاي مختلفي نظير
W، Fo، Fp، S، P، M، Kباشد، آن گاه متغير هاي مستقل و وابسته در مدل عبارتند از: Q عملکرد توليد برنج (تن در هکتار)، W مقدار مصرف آب در هکتار (مترمکعب در هکتار)، Foمقدار مصرف کود اوره در هکتار (کيلوگرم در هکتار)، Fp مقدار مصرف کود فسفات در هکتار (صدکيلوگرم در هکتار)، S مقدار مصرف بذر در هکتار (کيلوگرم در هکتار)، P ميزان سم مورد
استفاده در هکتار (کيلوگرم در هکتار)، M ميزان ماشين آلات در هکتار (ساعت در هکتار)، K تعداد نيروي کار به کار گرفته شده در هکتار (روز- نفر). متغير Pميزان سم مورد استفاده در هکتار به دليل عدم استفاده کشاورزان مورد مطالعه از سم در تخمين تابع توليد حذف شده است. با استفاده از داده هاي جمع آوري شده در منطقه مورد مطالعه، تابع توليد برنج تخمين زده شده که نتايج آن در جدول 3 نشان داده شده است. 
و به ترتيب 9836/0 و 977493/0 است که قدرت بالاي توضيح دهندگي متغيرهاي مستقل را در تغييرات متغير وابسته نشان مي دهد. آماره Fنيز برابر 24/160 و مدل برآوردي کاملاً معني
داراست. آماره دوربين واتسن تابع برآوردي نيز برابر8591/1 که حاکي از عدم وجود خودهمبستگي در مدل مي باشد. با استفاده از اين تابع به تعيين ارزش اقتصادي آب پرداخته و مقدار 540/649 ريال به ازاي هر مترمكعب بدست آمد.
جدول 3- نتايج برآورد تابع توليد درجه دوم تعميم يافته براي توليد برنج.
سطح معني داري | ضرايب تابع توليد | پارامتر | متغير | |||
0105/0 | 9046/11- | a0 | عرض از مبداء | |||
0040/0 | 2233/0- | aW | آب (هزار مترمکعب) | |||
0003/0 | 5209/0 | aS | بذر (کيلوگرم) | |||
0000/0 | 29503/5- | aFo | کود اوره (صد کيلوگرم) | |||
0000/0 | 8270/20 | aFp | کودفسفات (صد کيلوگرم) | |||
0001/0 | 74619/0 | aM | کار ماشيني (ساعت) | |||
0777/0 | 1359/0- | aK | نيروي کار (روز-نفر) | |||
0000/0 | 0086/0- | bWW | توان دوم آب (هزار مترمکعب) | |||
0005/0 | 0083/0- | bSS | توان دوم بذر (کيلوگرم) | |||
0000/0 | 9724/0- | bFoFo | توان دوم کود اوره(صد کيلوگرم) | |||
0545/0 | 48512/0- | bFpFp | توان دوم کودفسفات(صد کيلوگرم) | |||
0000/0 | 0947/0- | bMM | توان دوم کار ماشيني(ساعت) | |||
0372/0 | 0027/0- | bKK | توان دوم نيروي کار (روز-نفر) | |||
0001/0 | 0046/0 | dWS | اثر متقابل آب و بذر | |||
0000/0 | 1079/0 | dWFo | اثر متقابل آب و کود اوره | |||
0000/0 | 1564/0- | dwFp | اثر متقابل آب و کودفسفات | |||
0612/0 | 0051/0 | dwM | اثر متقابل آب و کار ماشيني | |||
0000/0 | 0046/0 | dwK | اثر متقابل آب و نيروي کار | |||
0000/0 | 0607/0 | dSFo | اثر متقابل بذر و کود اوره | |||
0000/0 | 2253/0- | dSFp | اثر متقابل بذر و کودفسفات | |||
0000/0 | 0129/0- | dSM | اثر متقابل بذر و کار ماشيني | |||
4407/0 | 0008/0- | dSK | اثر متقابل بذر و نيروي کار | |||
2142/0 | 1592/0- | dFoFP | اثر متقابل کود اوره و کودفسفات | |||
0000/0 | 2027/0 | dFoM | اثر متقابل کود اوره و کار ماشيني | |||
0000/0 | 064/0- | dFoK | اثر متقابل کود اوره و نيروي کار | |||
0000/0 | 2278/0- | dFpM | اثر متقابل کودفسفات و کار ماشيني | |||
0004/0 | 0555/0 | dFpK | اثر متقابل کودفسفات و و نيروي کار | |||
0000/0 | 0167/0 | dKM | اثر متقابل نيروي کار و کار ماشيني | |||
859/ | 9836/=0 | |||||
| (12) |
نظر گرفتن مقدار سالانه آب استخراج شده توسط بهره برداران كه به طور متوسط برابر 574166 مترمكعب است و با استفاده از فرمول استهلاك متوسط استهلاك هزينه هاي ثابت استخراج هر مترمكعب آب از چاه نمونه برابر 6/79 ريال بدست آمد.
جدول 4- هزينه هاي سرمايه گذاري در چاه و وسايل پمپاژ.
نام وسيله | قيمت (ريال) | طول عمر (سال) |
هزينه حفر چاه | 54000000 | 15 |
خريد و نصب لوله | 25000000 | 15 |
شافت و غلاف | 31000000 | 15 |
توربين و الكتروموتور | 40500000 | 10 |
اتاقك و وسايل جانبي | 7000000 | 15 |
حق امتياز و وسايل جانبي | 108700000 | 30 |
تابلوي برق | 7500000 | 30 |
در جدول 5، 
و 
به ترتيب بهره وري نهايي و ارزش بهره وري نهايي نهاده آب مي باشند. بهره وري نهايي به معني تغيير توليد به ازاي آخرين واحد نهاده مي باشد و همان طور كه ديده مي شود اگر يك واحد اضافي آب برحسب هزار مترمكعب به كار برده شود، توليد برحسب تن 047/0 واحد افزايش خواهد يافت. نتايج جدول نشان مي دهد كه از نهاده هاي آب کمتر از حد بهينه استفاده مي شود.
جدول 5- نتايج مربوط به محاسبه بهره وري نهاده آب.
آب (هزار مترمکعب) | نهاده متغير | نوع بهره وري |
047/0 | MPW | بهره وري نهايي |
649540 | VMPW | ارزش بهره وري نهايي |
5/7 | PW/ VMPW | قيمت نهاده/ارزش بهره وري نهايي |
در پژوهش حاضر از تابع رفاه اجتماعي به عنوان ابزاري براي مقايسه ي دوره اي تغييرات درآمد در اثر تغييرات هزينه استفاده شده است. در اين مطالعه به بررسي وضعيتي مي پردازيم که هزينه هاي استخراج آب زيرزميني به علت افزايش عمق چاه يا کاهش سطح آب زيرزميني در اثر افزايش بهره برداري بي رويه از اين منبع ارزشمند افزايش يافته است و سپس به بررسي اين افزايش هزينه استخراج آب زيرزميني روي درآمد فصل بعد کشاورزان پرداخته شده است. در اين بخش به محاسبه ي اثر تغيير در سطح آب هاي زيرزميني بر روي رفاه اجتماعي پرداخته مي شود. براي اين كار از رابطه ي (10) استفاده مي شود. براي تعيين نسبت 
يك تابع تخمين زده شده و هزينه ي پمپاژ آب را روي متغير هاي مربوط به چاه هاي بهره برداري رگرسيون كرديم. که براي محاسبه هزينه متغير سالانه، از طريق پرسشنامه، اطلاعات مربوط به هزينه هاي پرداخت شده توسط متصدي هر چاه (شامل هزينه هاي برق، روغن، نيروي كار و غيره) جمع آوري شده است. نتايج اين رگرسيون در جدول 6 نمايش داده شده است.
بر طبق جدول 6، دبي بر هزينه پمپاژ چاه اثر معكوس دارد؛ يعني با افزايش آن هزينه پمپاژ كاهش مي يابد. براي عمق چاه (كه معادل سطح آبكشي يا سطح آب هاي زيرزميني در نظر گرفته شده است) مقدار ضريب مثبت به دست آمده است، يعني با افزايش اين پارامتر، هزينه پمپاژ آب افزايش مي يابد. بين اين سه متغير رابطه خطي معني داري وجود دارد. علاوه بر اين در تابع 10، 
نيز وجود دارد، اما در اين تحقيق با توجه به اين که در سال مورد تحقيق (88) به طور متوسط 81/0 متر سطح آب زيرزميني افت داشت، كليه متصديان چاه بر اين عقيده بودند كه چون سطح ايستايي با عمق چاه تفاوت قابل توجه اي دارد. اين افت تأثير محسوسي در مقدار دبي ندارد و فقط مصرف انرژي را افزايش مي دهد و هم چنين اين اثر ثانويه زماني رخ مي دهد كه يك تغيير در عمق چاه باعث كاهش سطح آب هاي زيرزميني به زير سطح قابل دسترس لوله هاي فرو رفته در چاه شود كه اين در طول يك فصل رشد غير محتمل است بنابراين از مقدار در محاسبات چشم پوشي شده است.
جدول 6- نتايج رگرسيون پمپاژ روي متغيرهاي چاههاي بهره برداري
آماره t | انحراف استاندارد | ضريب | پارامتر | متغير |
72197/46 | 3972/636 | *09/29740 | C | جزء ثابت |
60009/5 | 419/107 | *1778/608 | R | عمق چاه (متر) |
38460/20- | 37543/35 | *1140/721- | DEBI | دبي چاه (ليتر بر ثانيه) |
961356/0 R2 = 2076/261 f-statistic= | ||||
*براي تعيين نسبت 
از تابع توليد برازش شده استفاده شده است که به صورت زير خواهيم داشت:
| (۱۳) |
| |
| |
|
| (14) |
