Dating of Verse 11 of Surah Ma'īdah Based on a Historical Evaluation of the Narrations on the Cause of Revelation

Subject Areas :

Mojtaba Aghajani ^{1 *} , Seyed Mohsen Mousavi ² , Mohsen Nooraei ³

1 - PhD Student in Quranic Sciences and Hadith, Faculty of Theology and Islamic Studies, University of Mazandaran.
2 - Associate Professor, Department of Quranic Sciences and Hadith, Faculty of Theology and Islamic Studies, University of Mazandaran.
3 - Associate Professor, Department of Quranic Sciences and Hadith, Faculty of Theology and Islamic Studies, University of Mazandaran.

Received: 2025-03-22 Accepted : 2025-08-01 Published : 2025-08-05

Keywords: Cause of Revelation, Dating, Lubāb al-Nuqūl by al-Suyuti, Verse 11 of Surah Ma'īdah.,

Abstract :

Jalal al-Din al-Suyuti, under verse 11 of Surah Ma'īdah, presents three narrations regarding the cause of revelation (Asbāb al-Nuzūl). The first narration attributes the revelation of the verse to the rescue of the Prophet (pbuh) from a murder plot in the incident of Banu Nadhir, which indicates the verse was revealed in the fourth year of Hijra. In contrast, the second and third narrations link the cause of revelation to the Ghazwah of Ghatafan and a murder plot against the Prophet (pbuh) by a person from Banu Muharib in the third year of Hijra. This paper attempts, using a descriptive-analytical method, to answer the question of the role of history in evaluating the narrations on the cause of revelation and in dating verse 11 of Surah Ma'īdah. First, the timing of each event mentioned in the cause of revelation narrations is historically identified. Then, relying on the narrations of the order of revelation—considered a type of historical report—the timing of the verse’s revelation is examined. A historical approach is then applied to the text and sources of the cause of revelation narrations to check their compatibility with the timing of the verse’s revelation in order to date the verse accurately. The dating of each event, based on the text and sources of transmission, attention to historical-textual contradictions, and determination of the verse’s revelation time relying on historical reports, reveals that the timing of the events in none of the narrations aligns with the verse’s revelation date. Therefore, it must be concluded that none of the presented causes of revelation are acceptable due to the lack of temporal compatibility with the verse. Moreover, the study highlights the very important and independent role of historical reports in dating Quranic verses and their related narrations on the cause of revelation.

References:

1. قرآن
2. ابن حبیب، محمد (1421 ق)، المحبر، تحقیق سید کسروی، القاهرة: دار الغد العربی.
3. ابن حنبل، احمد بن محمد، (1416ق)، مسند الإمام أحمد بن حنبل‏، محقق: غضبان، عامر و دیگران، بیروت، مؤسسة الرسالة،
4. ابن خیاط، خلیفه، (1415ق)، تاریخ خلیفه بن خیاط، بیروت، دار الکتب العلمیه
5. ابن سعد، محمد، (1410ق)، الطبقات الکبری، بيروت، دار الكتب العلميه
6. ابن شبة النمیری البصری، عمر(1410 ق)، کتاب تاریخ المدینة المنورة(أخبار المدینة النبویة)، حققه فهیم محمد شلتوت، قم: دار الفکر.
7. ابن عاشور، محمدطاهر (1420 ق)، تفسير التحرير و التنوير المعروف بتفسير ابن عاشور، بیروت: مؤسسة التاريخ.
8. ابن عبد البر(1412 ق)، یوسف بن عبدالله، الاستیعاب فی معرفة الاصحاب، بیروت، صبح پیروزی
9. ابن عبد البر، یوسف بن عبد الله، (1412ق)، الاستيعاب في معرفه الأصحاب، بیروت، صبح پیروزی
10. ابن عساکر، علی بن حسن (1415ق)، تاریخ مدینة دمشق، بیروت، دار الفکر
11. ابن عساکر، علی بن حسن، شیری، (1415ق)، تاريخ مدينة دمشق، محقق: شیری، علی، بیروت، دار الفکر،
12. ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، (بی‌تا)، البدایه و النهایه، بیروت، دار الفکر
13. ابن هشام، عبد الملک، (بی‌تا)، السیره النبویه، بیروت، دار المعرفه
14. آقاجانی، مجتبی (1402ش)، تاریخ گذاری آیه 36 سوره احزاب بر پایه سنجش روایات سبب نزول، پژوهشنامه نقد آراء تفسیری سال 4 بهار و تابستان، صص53-76
15. آیتی، ابراهیم، (1398ش)، تاریخ پیامبر اسلام محمد، تهران، انتشارات دانشگاه تهران
16. بلاذری، احمد بن یحیی، (1417ق)، انساب الاشراف، بیروت، دار الفکر
17. بلاغى، عبدالحجه‏، (1386ق)، حجة التفاسير و بلاغ الإكسير، قم‏، حكمت
18. بن حنبل، أحمد (1416ق)، المسند، قاهرة، دار الحديث
19. بیهقی، احمد بن حسین (1405ق)، دلائل النبوة ومعرفة أحوال صاحب الشريعه، بیروت، دار الکتب العلمیه
20. پارسا، فروغ، (1388ش)، حدیث در نگاه خاورشناسان، تهران، چاپخانه دانشگاه الزهرا
21. پهلوان منصور و همکاران، (1397ش)، کاوشی در پدیده تکرار و تعدّد نزول، آموزه های قرآنی، شماره 27، صص211- 236
22. پیروزفر، سهیلا (1387ش)، انگاره تکرار نزول آیه، علوم حدیث، دانشگاه قرآن و حدیث، شماره 49-50، صص29-46
23. جعفریان، رسول (1383ش)، سیره رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم، قم، دليل ما
24. حسنی، هاشم معروف، (بی‌تا)، سیرة الأئمة الإثنی عشر، قم، الشريف الرضي
25. الحلبی، علی بن ابراهیم (1427 ق)، السیرة الحلبیة و هو الکتاب المسمی إنسان العیون فی سیرة الأمین المأمون، ضبطه و صحّحه عبدالله محمد الخلیلی، بیروت: دار الکتب العلمیة.
26. دروزة، محمد عزة (1421ق)، التفسير الحديث : ترتيب السور حسب النزول، بیروت: دار الغرب الإسلامی.
27. ذهبی، محمد بن احمد، (بی‌تا)، العبر في خبر من غبر، تحقیق: زغلول‌، ابو هاجر محمدسعید، لبنان، الکتب العلمية
28. زحيلى، وهبه‏، (1411ق)، التفسير المنير في العقيدة و الشريعة و المنهج، ‏دمشق‏، دار الفكر
29. سيوطى، عبدالرحمن بن ابى‏بكر (1421ق)، الإتقان في علوم القرآن‏، بیروت، دار الکتب العربی
30. سیوطی، جلال الدین (2014م)، لباب النقول فی اسباب النزول، بیروت، دار الکتب العرب
31. السیوطی، عبد الرحمن (1403 ق)، الدر المنثور فی التفسیر المأثور، قم، كتابخانه عمومى حضرت آيت الله العظمى مرعشى نجفى( ره)
32. شمس شامی، محمد بن یوسف (1414 ق)، سبل الهدی و الرشاد فی سیرة خیر العباد، تحقیق و تعلیق عادل احمد عبدالموجود و علی محمد معوض ، بیروت: دار الکتب العلمیة.
33. طبرسى، فضل بن حسن، (1372 ش)، ‏مجمع البيان في تفسير القرآن‏، يزدى، فضل‏الله، رسولى، هاشم،‏ تهران‏، ناصر خسرو.
34. طبری، محمد بن جریر (بی‌تا)، تاریخ الامم و الملوک، بیروت، بی‌نا
35. عاملی، جعفر مرتضی (1992)، حقايق هامة حول القرآن الكريم‌، بیروت، دار الصفوه
36. عسقلانی، احمد بن علی (١۴١۵ق)، الاصابة فی تمییز الصحابة، بیروت، دارالکتب العلمیه
37. فاکهی، محمد بن اسحاق، أخبار مکة، (1424ق)، ابن دهیش، عبد الملک، مکه مکرمه، مکتبة الأسدي
38. فسوی، یعقوب بن سفیان (1401ق)، المعرفه و التاریخ، بيروت، مؤسسة الرسالة
39. فقهی زاده، عبدالهادی و همکاران، (1397ش)، تحلیل انتقادی دلایل قائلان به نظریّه ی تکرار نزول، تحقیقات علوم قرآن و حدیث، سال 15، صص125- 153
40. فيض كاشانى، محمد محسن بن شاه مرتضى‏، (1415 ق‏)، تفسير الصافي‏، تصحیح: حسين اعلمى، تهران‏‏، مكتبه الصدر،
41. المزی، یوسف (1412 ق)، تهذیب الکمال فی أسماء الرجال، بیروت: موسسه الرساله
42. مزینی، خالد بن سلیمان، (1427)، المحرر في أسباب نزول القرآن من خلال الكتب التسعة دراسة الأسباب رواية ودراية، المملكة العربية السعودية، دار ابن الجوزي، الدمام
43. مقریزی، احمد بن علی (1420ق)، إمتاع الأسماع بما للنبي من الأحوال و الأموال و الحفدة و المتاع، بیروت، دار الکتب العلمية
44. موتسکی، هارالد (1394ق)، ارزیابی تاریخ‌گذاری احادیث، سید علی آقایی، صص21-80، تهران، انتشارات حکمت
45. نکونام، جعفر، (1380ش)، درآمدی بر تاریخ‌گذاری قرآن،تهران، نشر هستی‌نما
46. واحدی، علی بن أحمد(1411 ق)، أسباب نزول القرآن، تحقیق و دراسة کمال بسیونی زغلول، بیروت: دار الکتب العلمیة.
47. وادعي، مقبل بن هادي، (1408)، الصحيح المسند من أسباب النزول، قاهره، مكتبة ابن تيمية
48. واقدی، محمد بن عمر (1409ق)، المغازی، بیروت، موسسه الاعلمی للمطبوعات
49. یعقوبی، احمد بن اسحاق (بی‌تا)، تاريخ اليعقوبي، بیروت، دار صادر