Robat Karim Stone Castle Caravanserai; A Discussion on Dating, Design Identification, and Architectural Characteristics

Tooraj Khosravi javid ¹ ( )
شهریار ناسخیان ² ( دانشگاه هنر اصفهان )
Hamidreza Jayhani ³ ( , Associate Professor, Center for Documenting and Studies of Architecture and Restoration, Faculty of Architecture and Urban Planning, Shahid Beheshti University,Tehran, Iran )

Submited date : 2025-08-10 Accepted date : 2025-09-20

Keywords: Robat Karim Stone Castle Caravanserai, Recovery of Lost Spaces, Evolution of Caravanserai and Robats, Caravanserai of Central Iran, Caravanserai of Cultural Iran,

Abstract :

The present research has studied one of the caravanserais from the early centuries of Iran. The Robat Karim Stone Castle Caravansary is a unique example in the architecture and evolution of caravanserais. The aim of this research is to study the Parand Stone Caravansary, to examine the period of its construction, to restore and complete the lost spaces, and to study the evolution of caravanserais from the Sassanid to the Seljuk periods. This research seeks to answer two questions; 1- What are the most important architectural features of the Robat Karim Stone Castle Caravansary? 2- What period does the caravansary belong to and what changes and developments has it undergone? This is a qualitative research and its strategy is historical. The sampling is purposeful and this research is developmental and applied. For this research, more than 20 examples of caravanserais have been selected for study. The examples belong to the Sassanid, early Islamic, and Seljuk periods. The findings show that the Robat Karim stone caravanserai was planned in the early Islamic period and was used in subsequent periods. Field studies and comparison of the current situation with the maps and old photographs show that the general plan, shape, and spatial composition of the architectural elements of the caravanserai have remained unchanged and are still intact. The practical result of the present study is to explain the construction period of the Robat Karim stone caravanserai, recover and complete its lost parts, and use a comparative study to achieve the commonalities and differences of the caravanserai. The results show that the caravanserai and robats of this geographical and cultural area, despite their differences, have many similarities that are due to the existence of common cultural, social, historical, functional, and climatic roots.

References:

احسانی, محمد. تقی. (1381). یادی از کاروانسراها،رباطها و کاروانها در ایران (نسخه چاپ اول). تهران: انتشارات امیرکبیر.
امیر حاجیلو، سعید ، سقایی ، سارا .(2024 ).فصلنامه تاریخ هنر ایران در دوره اسلامی ، دوره 1 ، شماره 1 ، صفحه 188-165.
افسر، کرامت اله، پیرنیا، محمد، کریم.( 1350). راه و رباط ، انتشارات سازمان ملی حفاظت آثار باستانی ایران، تهران.
حسین جمال، فاطمه.(1393). بازشناسی و تحلیل ویژگی‌‌‌های معماری و ساختاری کاروان سراهای منسوب به سلجوقی در ناحیه قم( نمونه‌‌‌های مورد بررسی کاروانسراهای سنگی کاج، علی آباد، کوه نمک و طرلاب).پوستین دوز، محمد ، مهدی. پایان نامه کارشناسی ارشد .دانشگاه هنر اصفهان. دانشکده هنر و معماری.
خسروی جاوید, تورج . ولی بیگ, نیما. (1403). مطالعه مقایسه‌‌ای کاروان سراهای قلعه سنگی رباط کریم و حاج کمال در مسیر جاده ابریشم در جهت ارائه راهکاری برای بازیابی بخش‌‌‌های ز دست رفته. فصلنامه مکتب احیا, 2(3), 17-6.
Available at: http://jors-sj.com/article-1-28-en.html.
خسروی جاوید, تورج . ناسخیان, شهریار و جیحانی، حمید رضا. (1404). گونه‌شناسی کالبدی فضایی کاروانسراهای برون شهری شبکه راه تاریخی اصفهان به ری و ساوه بر پایه ترکیب بندی فضایی پلان معماری، فصلنامه نقش جهان، ( 1) 15 :4984-49.
رحیمی جعفری، فرزانه، راعی، حسین، محمد مرادی، اصغر.( 1402). بازخوانی معماری کاروانسرای تاریخی طرلاب قم. فصلنامه هنرهای کاربردی ، دوره 3، شماره 3، شماره پیاپی 11 ، 62-45.
سیرو, ماکسیم. (1357).راههای باستانی ناحیه اصفهان و بناهای وابسته آنها. ( ترجمه : مهدی مشایخی) .تهران: انتشارات سازمان ملی حفاظت آثار باستانی‌‌ایران.
https://lib.ut.ac.ir/site/catalogue/599580.
سیرو،ماکسیم.(1949). کاروان سراهای‌‌ایران و ساختمان‌‌‌های کوچک میان راه‌‌‌‌ها، ( ترجمه: عیسی بهنام). .تهران ،انتشارات سازمان ملی حفاظت آثار باستانی‌‌ایران.
. Available at: https://lib.ut.ac.ir/site/catalogue/217590
سلطان احمدی،بهمن . سید حمزه، مریم .(1395). الگو و شاخصه‌‌‌های معماری کاروان سراهای دوره سلجوقی شاهراه خراسان،فصلنامه اثر، دوره 37 ،شماره 73، 42-21.
https://journal.richt.ir/athar/article-1-596-fa.pdf.
کریمیان سردشتی, نادر. (1399, بهمن). بازیابی از مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی.
کوشکی, مینا. نعمتی, مجتبی. (2015). رهنمودهای طراحی ساختارهای نو در بناهای تاریخی فاقد برخی اندام‌‌‌های اساسی( نمونه مطالعاتی : کاروان سرای سنگی رباط کریم ). کنفرانس بین المللی تحقیق در علم و فن آوری. کوالالامپور( مالزی).
کیانی, محمد. یوسف وکلایس, ولفرام. (1373). فهرست کاروان سراهای‌‌ایران( جلد اول و دوم). تهران: انتشارات سازمان میراث فرهنگی کشور.
Available at: https://lib.ut.ac.ir/site/catalogue/1036749.
عرب،کاظم.(1385). کاروان سرای دیر کاج( قلعه سنگی محمد آباد قمرود). فصلنامه اثر ، شماره 40 و 41، 115-97.
URL: http://journal.richt.ir/athar/article-۱-۳۲۹-fa.html.

لباف خانیکی, رجبعلی., بختیاری شهری, محمود., و نعمتی, بهزاد. (1392). کاروانسراهای خراسان (نسخه چاپ نخست). تهران: انتشارات سازمان میراث فرهنگی کشور.
مرادی، فرزین.( 1403). آرشیو شخصی، عکس های کاروانسرای قلعه سنگی رباط کریم.
هیلن براند، رابرت.(1380). معماری اسلامی. ( ترجمه : باقر‌‌ایت اله زاده شیرازی). تهران ، انتشارات روزنه،
Available at: https://lib.ut.ac.ir/site/catalogue/510865.
هادی زاده کاخکی, سعید. (1389). کاروانسرا در ایران. تهران: انتشارات دفتر پژوهش های فرهنگی.
نوراللهی، ع. (پاییز و زمستان 1399 ).بررسی باستان شناسی کاروانسرای خانک در مسیر کوهستانی تفرش به ساوه ، نشریه ایران ورجاوند، پیاپی 5 ، صص 73-47.