effect of different tillage methods and microelement levels on yield and yield components in Zea mays L.

محمد شریف مقذسی ¹ ( معاون دانشجویی. دانشگاه آزاد اسلامی )

Submited date : 2016-10-16 Accepted date : 2017-05-17

Keywords: عناصر کم مصرف, اجزاء عملکرد, ماده خشک بیوماس, : روش شخم, عملکرد ذرت علوفه&rlm, ای,

Abstract :

هدف از تحقیق حاضر بررسی اثرات روش‏های مختلف خاک‏ورزی حفاظتی و محلول پاشی با عناصر ریز مغذی بر اجزاء عملکرد و عملکرد ذرت علوفه‏ای هیبرید 704 سینگل کراس به عنوان کشت دوم پس از گندم بود. این آزمایش به صورت اسپیلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی و با سه تکرار در شهرستان بابلسر در سال 1392 انجام شد. آزمایشات نشان داد جوانه زنی در همه تیمارها مشابه بود. نوع شخم اثر معنی داری بر وزن خشک گیاه در تمام دوران رشد گیاه گذاشت و موجب کاهش آن در روش بدون شخم و سطح آهن کود و روی صفر گرم بر لیتر شد. اما در همین روش شخم و با سطح کود آهن 30 میلی‏گرم بر لیتر و سطح روی مایع 40 میلی‏گرم بر لیتر عملکرد به طور معنی‏داری افزایش یافته و بطور معنی‏داری عملکردش با عملکرد گیاه در روش شخم و دیسک قابل مقایسه بود. شاخص سطح برگ از روند مشابهی پیروی کرد. قطر ساقه در روش‏های مختلف شخم بطور معنی‏داری متفاوت بود. کمترین قطر ساقه در روش بدون شخم و سطح کود مایع آهن و روی صفر، بدست آمد. اما در روش‏های بدون شخم و حداقل شخم، با سطح کود مایع آهن 30 میلی گرم بر لیتر و کود مایع روی 80 میلی‏گرم بر لیتر، افزایش معنی‏داری در برگ و قطر ساقه بدست آمد. نتایج به دست آمده نشان داد که مصرف کودهای میکرو به ویژه کلات روی موجب افزایش عملکرد ذرت علوفه‏ای گردید. با توجه به نتایج فوق محلول‏پاشی عناصر ریز مغذی روی و آهن در دو زمان ساقه رفتن و ظهور گل تاجی برای افزایش عملکرد ذرت هیبرید 704 در بابلسر در روش بدون شخم و حداقل شخم زراعی توصیه می‏شود.

Full-Text:



تاثير روش‏های متفاوت خاک ورزی حفاظتی و محلول پاشی با عناصر ریز مغذی 

بر عملکرد ذرت علوفه ای

 

محمد شريف مقدسي1،سعيد عزيزي2

استاديار،گروه زراعت، دانشكده كشاورزي، دانشگاه آزاد اسلامي واحد ساوه،ساوه،ايران

2-دانشجوي فوق ليسانس، گروه زراعت،دانشكده كشاورزي،دانشگاه آزاد اسلامي واحد ساوه،ساوه،ايران

 

چکیده

هدف از تحقیق حاضر بررسی اثرات روش‏های مختلف خاک‏ورزی حفاظتی و محلول پاشی با عناصر ریز مغذی بر اجزاء عملکرد و عملکرد ذرت علوفه‏ای هیبرید 704 سینگل کراس  به عنوان کشت دوم پس از گندم بود. این آزمایش به صورت اسپیلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی و با سه تکرار در شهرستان بابلسر در سال 1392 انجام شد. آزمایشات نشان داد جوانه زنی در همه تیمارها مشابه بود. نوع شخم اثر معنی داری بر وزن خشک گیاه در تمام دوران رشد گیاه گذاشت و موجب کاهش آن در روش بدون شخم و سطح آهن کود و روی صفر گرم بر لیتر شد. اما در همین روش شخم و با سطح کود آهن 30 میلی‏گرم بر لیتر و سطح روی مایع 40 میلی‏گرم بر لیتر عملکرد به طور معنی‏داری افزایش یافته و بطور معنی‏داری  عملکردش با عملکرد گیاه در روش شخم و دیسک قابل مقایسه بود. شاخص سطح برگ از روند مشابهی پیروی کرد. قطر ساقه در روش‏های مختلف شخم بطور معنی‏داری متفاوت بود. کمترین قطر ساقه در روش بدون شخم و سطح کود مایع آهن و روی صفر، بدست آمد. اما در روش‏های بدون شخم و حداقل شخم،  با سطح کود مایع آهن 30 میلی گرم بر لیتر و کود مایع روی 80 میلی‏گرم بر لیتر، افزایش معنی‏داری در برگ و  قطر ساقه بدست آمد. نتایج به دست آمده نشان داد که مصرف کودهای میکرو به ویژه کلات روی موجب افزایش عملکرد ذرت علوفه‏ای گردید. با توجه به نتایج فوق محلول‏پاشی عناصر ریز مغذی روی و آهن در دو زمان ساقه رفتن و ظهور گل تاجی برای افزایش عملکرد  ذرت هیبرید 704 در بابلسر در روش بدون شخم و حداقل شخم زراعی توصیه می‏شود.

واژه‏های کلیدی:  روش شخم، عملکرد ذرت علوفه‏ای، عناصر کم مصرف، ماده خشک بیوماس، اجزاء عملکرد،

 

مقدمه

سازگاری گونه‏های گیاهی با شرایط ویژه محیطی از جهات بسیاری، از جمله مصرف نهاده‏ها، استفاده بهینه از زمین‏های زراعی، آب قابل مصرف و بازده اقتصادی مورد نظر است. ذرت یکی از گیاهان غیربومی ایران است که به دلیل عملکرد بالا و مصرف آن برای دام و انسان گسترش فراوانی یافته است. در سال های اخیر، با توجه به ازدیاد جمعیت و محدود بودن زمین‏های زراعی، بهره‏وری هر چه بیشتر این زمین ها و از جمله چندین کشت در یک سال، در اکثر نقاط دنیا روشی متداول شده‏است. همچنین، داشتن یک کشاورزی پایدار، نیازمند حفاظت از منابع و اعمال روش‏های زراعی محافظه‏کارانه‏ایست که کمترین خسارت را به این منابع وارد کند. یکی از این روش هایی که بسرعت در حال توسعه است؛ روش بدون شخم و یا کم شخم می‏باشد. طبق بررسی‏های به عمل آمده استفاده از روش بدون شخم در سال های 1972-1982 در کشور آمریکا دوبرابر شده‏ و درحال حاضر رو به گسترش است. از مزایای روش بدون شخم می‏توان به کاهش فرسایش بادی و آبی، بهبود خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک، نگهداری بیشتر و جابجائی آسانتر آب، تاثیر بر pH، توزیع بهتر و در دسترس بودن مواد غذایی اشاره کرد. همچنین با توجه به استفاده کمتر از ماشین‏آلات و نهاده‏های دیگر، انرژی مصرفی کاهش یافته و در نتیجه هزینه‏های تولید کم خواهد شد.

در سال های اخیر به دلیل کمبود آب و دوره رویش کوتاه گیاه ذرت و همچنین به دلیل قرار دادن  ذرت بعنوان کشت دوم بعد از غلات، کشت این گیاه مورد توجه کشاورزان قرار گرفته است، روش‏های خاکورزی یکی از بحث های مهم در کشت و پرورش گیاه ذرت می باشد. یکی از عوامل مهم در کاهش هزینه های تولید، کاهش هزینه های کاشت و کم کردن مصرف آب می باشد. یکی از مشکلات عمده در کشور ما کمبود آب می باشد. با اجرای روش‏های خاکورزی مناسب می توان با حفظ بقایای گیاهی در سطح خاک از تبخیر آب جلوگیری نمود. همچنین بقایای گیاهی با افزایش مواد آلی خاک سبب بالا رفتن قدرت نگهداری آب در خاک و غنی شدن خاک از نظر عناصر غذایی می شوند. کمبود عناصر ریز مغذی در بیشتر خاکهای زراعی ایران شایع میباشد و وجود این عناصر غذایی در محصولات کشاورزی برای بهبود سلامتی جامعه مورد نیاز میباشد. آهن در ساختمان سیتوکروم به عنوان ناقل الکترون در سیستمهای فتوسنتزی و برای تنفس و عملیات اکسیداسیون واحیا و ساخت کلروفیل دخالت دارد و روی عنصری است که در فعالیتهای آنزیمهای دهیدروژناز، پروتئیناز، RNA پلیمراز و تنظیم کننده های رشد است. عقیمی دانه گرده و کوچکی اندازه برگ وجود نوارهای روشن در امتداد رگبرگهای اصلی برگ و کوتولگی گیاه از علائم کمبود این عنصر است. با توجه به اینکه در رابطه با تأثیر روش‏های مختلف خاکورزی بر عملکرد ذرت علوفه ای تحقیقی صورت نگرفته، تحقیق در مورد تأثیر روش های مختلف خاکورزی و ریز مغذی ها بر عملکرد و اجزاء عملکرد ذرت علوفه ای ضروری به نظر میرسد. هدف از این آزمایش تعیین تأثیر روش‏های مختلف خاکورزی و برخی ریز مغذیها بر عملکرد علوفه ای ذرت میباشد.

 مواد و روش‏ها

این آزمایش بصورت اسپیلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی و با سه تکرار در طول جغرافیایی 56 درجه و 18 دقیقه و عرض جغرافیایی 36 درجه و 28 دقیقه و ارتفاع 7/14- متر از سطح دریا در توابع شهرستان بابلسر در تیرماه سال 1392 انجام شد که در آن روش های مختلف خاکورزی به عنوان فاکتور اول و در سه سطح شامل: بدون شخم زراعی، حداقل شخم زراعی و شخم و دیسک متداول و فاکتور دوم سطوح مختلف کود مایع آهن (کلامیت آهن 5/4%) شامل سه سطح(0، 15، 30 میلی گرم بر لیتر) و فاکتور سوم سطوح مختلف کود مایع روی 8% شامل سه سطح (0، 40، 80 میلی گرم بر لیتر) در نظر گرفته شد.

بذرهای ذرت هیبرید سینگل کراس 704 که از قبل توسط سم قارچ کش (ویتاواکس) ضدعفونی شده بودند به صورت کپه ای کاشته شد. در هر کپه به میزان سه عدد بذر جهت اطمینان از استقرار یکنواخت بوته ها کاشته شد و روی بذرها به وسیلة لایه ای از خاک پوشیده شد. کاشت به وسیله دست و بافاصله روی ردیف 16 سانتیمتر و فاصله بین ردیف 75 سانتیمتر انجام شد. البته تمامی کود فسفره و پتاسه به مقدار تعیین شده در هر تیمار و یک سوم کود ازته به مقدارkg/ha60 قبل از کاشت به زمین داده شد و دو سوم باقی مانده پس از سبز شدن و طی دو دوره بصورت سرک به مزرعه داده شد وکودهای ریز مغذی آهن و روی طی دو مرحله و در مرحله 8 برگی و ظهور گل آذین محلول پاشی شد.

پس از جدا نمودن برگ ها از ساقه‏های بوته های منتخب (10 بوته) و همچنین جدا کردن بلال از ساقة برگ‏ها، بلال ها و ساقه‏ها هر کدام داخل پاکت به صورت جداگانه قرار داده شد و پس از اندازه‏گیری‏ وزن تر آن ها با استفاده از ترازوی دیجیتال، 48 ساعت در دمای 72 درجة سانتیگراد در داخل دستگاه آون قرار داده شده و خشک شدند. بعد از اینکه نمونه ها خشک شد از داخل دستگاه آون خارج نموده، سپس با استفاده ترازوی دیجیتال این نمونه ها وزن شدند، سپس وزن پاکت خالی را توزین و از وزن اصلی کم نمودیم. 

برای اندازه‏گیری‏ ارتفاع بوته، 10 بوته به طور تصادفی در هر کرت (تیمار) در نظر گرفته شد و ارتفاع بوته از کف زمین تا ابتدای اولین گره خروجی تاسل اندازه‏گیری‏ شد که بعداً برای تجزیه واریانس،  میانگین آن ها محاسبه شد.

برای اندازه‏گیری‏ قطر ساقه، 10 بوته به طور تصادفی انتخاب شدند و با استفاده از کولیس قطر ساقه به سانتیمتر اندازه‏گیری‏ شد.

پنج بوته از هر کرت را در مرحله گلدهی کف بر کرده و میزان شاخص سطح برگ را در چهار برگ بالایی هر بوته توسط دستگاه سطح برگ سنج اندازه‏گیری‏ گردید.

عملکرد دانه هر واحد آزمایشی پس از جدا کردن دانه‌ها از کاه با استفاده از یک کمباین آزمایشگاهی کوچک اندازه‏گیری‏ شد. به طوری که پس از قرار دادن در آون 70 درجه سانتی گراد به مدت 48 ساعت با دقت یک دهم گرم توزین گردید. آن قسمت از وزن عملکرد بیولوژیکی که مربوط به دانه‌ها مي‌باشد به عنوان عملکرد دانه یا عملکرد اقتصادی در نظر گرفته شد که پس از خرمن کوبی دانه را به طور جداگانه توزین نموده و داخل پلاستیک قرار داده و بر چسب مربوط به هر کرت را روی آن نصب نمودیم.

عملکرد بیولوژیک که شامل برگ، ساقه و خوشه (بیوماس هوایی) بوده که با استفاده از یک کوادرات یک متر مربعی که به صورت تصادفی دو بار در هر کرت قرار گرفت، اندازه‏گیری‏ شد. عمل برداشت با داس از سطح خاک انجام شد به طوری که بعد از قرار دادن در آون 70 درجه سانتی گراد و به مدت 48  ساعت که با ثابت شدن وزن همراه بود، وزن خشک آن (مجموع کاه و دانه) به وسیله ترازوی دقیق و با دقت یک دهم گرم توزین گردید. عملکرد کاه از تفاضل عملکرد دانه از عملکرد بیولوژیک محاسبه گردید. شاخص برداشت هر کرت از نسبت عملکرد دانه به عملکرد بیولوژیک حاصل شد.

در پايان مرحله رشد، ابتدا عملكرد ذرت علوفه‏ای در تيمارهاي مورد نظر و سپس غلظت عناصر غذايي فسفر و پتاسيم در دانه اندازه گيري شد. جذب عناصر فسفر و پتاسيم در دانه از طريق ضرب عملكرد دانه در غلظت عنصر مورد نظر در دانه، محاسبه گردید. تجزيه دانه و آزمون خاك با روش هاي متداول آزمايشگاهي انجام شد. از روش هضم تر براي اندازه گيري فسفر و پتاسيم در دانه استفاده شد. 

فسفر به روش رنگ سنجي با دستگاه اسپکتروفتومتر و پتاسيم با دستگاه فلیمفتومتر، اندازه گيري شد و قرائت غلظت ریزمغذی ها نیز توسط دستگاه جذب اتمیک انجام شد. غلظت فسفر مورد بررسی برحسب وزن خشک گیاه محاسبه گردید. تجزیه و آنالیز واریانس داده ها با استفاده از نرم افزار  Spss و تست دانکن در سطح 5 % انجام شد.

 

 

جدول نتایج تجزیه فیزیکی و شیمیایی خاک

عمق	مس(cu)	روی(zn)	منگنز(mn)	آهن(fe)
cm	میلی گرم در کیلوگرم
0-30	48/1	82/0	5/2	2/2

 

جدول نتایج تجزیه عناصر میکرو خاک

عمق	مس(cu)	روی(zn)	منگنز(mn)	آهن(fe)
cm	میلی گرم در کیلوگرم
0-30	48/1	82/0	5/2	2/2

 

نتایج و بحث

روش انجام تجزیه و تحلیل در این تحقیق براساس طرح آزمایشات فاکتوریل3 3 با سه تکرار انتخاب شده است و شامل سه متغیر یا عامل خاک ورزی ( بدون شخم،شخم و دیسک و دیسک)، کود روی ( صفر میلی گرم بر لیتر،40 میلی گرم بر لیتر و 80 میلی گرم بر لیتر) و کود آهن ( صفر میلی گرم بر لیتر، 15میلی گرم بر لیتر و 30 میلی گرم بر لیتر) می باشد که هر کدام در سه سطح بر عملکرد و عملکرد اجزاء ذرت علوفه ای در آزمایشات طراحی شده تأثیر گذاشته‏اند. که در آن    عملکرد و عملکرد اجزاء ذرت علوفه ای،  میانگین کل،  اثر عامل خاک ورزی در سه سطح (بدون شخم،شخم و دیسک و دیسک) و اثر مقدار کود روی در سه سطح ( صفر میلی گرم بر لیتر،40 میلی گرم بر لیتر و 80 میلی گرم بر لیتر) و  اثر مقدار کود آهن در سه سطح ( صفر میلی گرم بر لیتر، 15 میلی گرم بر لیتر و 30 میلی گرم بر لیتر ) و  وو و  به ترتیب اثرات متقابل دو طرفه خاک ورزی بر مقدار کود روی، اثر خاکورزی بر مقدار کود آهن، اثر متقابل مقدار کود روی و مقدار کود آهن و اثر سه طرفه خاک ورزی و مقدار کود روی و مقدار کود آهن می باشند و مولفه  خطا  با مقدار l=1,2,…,n که مقدار n برابر تعداد تکرار هاست که در این آزمایش برابر 3 گرفته شده است . سطح خطا برای معنی داری آزمون فرض ها و بررسی معنی داری اثرات مذکور برابر 5 درصد انتخاب شده است تا بالاترین توان آزمون را داشته باشیم.

آزمون دانکن

متنوعی برای مقایسه ی میانگین بین گروه ها وجود دارد که در ادامه به معرفی تعدادی ازآن هاکه عبارتند از آزمون حداقل تفاوت معنی دار (LSD)، آزمون دانکن، آزمون توکی،‌ آزمون دانت و آزمون نیومن کولز می پردازیم. لازم به ذکراست که اجرای این روش ها به کمک نرم افزارهای آماری مانندSPSS , R , SAS ,.. امکان پذیر می باشد .آزمون چند دامنه ای دانکن : دیگر روشی که به طور وسیع برای مقایسه ی همه جفت میانگین ها مورد استفاده قرارمی گیرد، آزمون چند دامنه ای دانکن (۱۹۵۵) می باشد. 

برای اجرای این آزمون ابتدا میانگین تیمارها به صورت افزایشی مرتب و خطای استاندارد هر میانگین به صورت   معین می شود . برای نمونه هایی با حجم متفاوت نیز، n با میانگین همساز {ni} ها یعنی  جایگزین  شده، سپس با تعریف، p=2,3,…,a، مقایسه بین میانگین ها انجام می شود. مقادیر، در سطح معنی داری α و با f درجه آزادی، از جدول دامنه های معنی دار دانکن بدست می آیند. آزمون تفاوت مشاهده شده بین میانگین ها را از تفاوت بین بزرگترین و کوچکترین میانگین شروع می کنیم که با حداقل دامنه ی معنی دار  مقایسه می شود، سپس تفاوت بین بزرگترین و دومین میانگین کوچکتر از همه را حساب کرده وبا  مقایسه می کنیم، این رویه تا زمانی که تمام  جفت میانگین بررسی شوند ادامه می یابد.

جدول شماره 2: آنالیز واریانس فاکتوریل مدل مفروض جهت بررسی تاثیر عاملها بر عملکرد ذرت علوفه ای 704 سینگل کراس

منابع تغییر

درجه  آزادی

میانگین مربعات

ارتفاع گیاه

قطر ساقه

طول برگ

وزن تر ساقه

وزن  خشک  ساقه

وزن تر  برگ

وزن خشک  برگ

شاخص  سطح برگ

وزن تر  ساقه و بلال

وزن خشک  ساقه و بلال

عملکرد  علوفه خشک

عملکرد  علوفه تر

خاکورزی (     )

2

49/1108**

014/0**

9/53**

1/12835**

2/1274**

4/404**

01/91**

08/4**

3/11957**

25/7455**

5/522**

16265**

کود آهن    ()

2

68/58**

04/0**

09/13**

6/952**

6/104**

75/7

55/2

007/0

9/605**

5/6835**

97/12

8/722**

کود روی (  )

2

27/5

002/0

08/2

08/280

235/0

71/4

54/0

006/0

04/300

2/6455**

98/3

04/248

خاکورزی * کود آهن

4

16/7

039/0

9/9**

3/97

9/22

46/7

06/1

23/0

04/276

6/6483**

73/5

8/262

خاکورزی * کود روی

4

64/15

010/0

9/6

1/151

01/12

77/7

69/0

17/0

4/78

07/6467**

4/3

3/110

کود آهن * کود روی

4

66/10

04/0

16/10**

6/141

81/37**

96/5

30/1

005/0

88/298

8/6535**

09/2

3/334

خاکورزی * کود آهن * کودروی

8

53/9

022/0

7/3

4/234

25/6

02/5

18/1

06/0

51/129

5/6473**

25/16**

3/166

خطا

54

86/8

024/0

51/3

3/180

01/14

94/11

63/1

02/0

7/131

65/6**

12/6

5/144

آزمون اعتبار مدل

26

27/98**

022/0**

6/10**

3/1214**

20/119**

88/36**

07/8**

39/0**

86/1129**

6/6585**

22/48**

8/1485**

آزمون برابری واریانس ها

26

54

97/1**

11/3**

55/2**

47/3**

41/4**

26/1**

27/5**

14/2**

3/3**

57/1**

35/2**

69/2**

درصد تغییرات

84/0

81/0

59/0

76/0

81/0

59/0

71/0

91/0

81/0

99/0

79/0

83/0

 

 

 

جدول 2: میانگین عملکرد ذرت علوفه ای سینگل کراس 704 در سطوح عوامل خاک ورزی، مقدار کود روی و مقدار کود آهن

خاکورزی

کودآهن

کود روی

ارتفاع

قطر ساقه

طول برگ

وزن تر ساقه

وزن خشک ساقه

وزن تر برگ

وزن خشک برگ

شاخص سطح برگ

وزن تر ساقه و بلال

وزن خشک ساقه و بلال

عملکرد علوفه خشک

عملکرد علوفه تر

بدون شخم

صفر  میلی گرم بر لیتر آهن

صفر  میلی گرم بر لیتر روی

66/149

78/1

03/68

76

24

9/42

5/20

8/2

320

6/120

5/138

8/362

40  میلی گرم بر لیتر روی

66/150

85/1

67/68

33/78

3/24

45

5/21

8/2

324

119

1/142

369

80 میلی گرم بر لیتر روی

33/148

80/1

66/63

33/74

23

4/43

7/20

6/2

3/327

117

6/139

7/370

15 میلی گرم بر لیتر آهن

صفر  میلی گرم بر لیتر روی

148

63/1

33/69

33/76

24

1/45

5/21

7/2

333

119

4/138

1/378

40  میلی گرم بر لیتر روی

154

67/1

67/67

87

3/27

4/47

5/22

8/2

6/338

3/118

5/141

386

80 میلی گرم بر لیتر روی

66/150

80/1

67

67/85

27

47

4/22

7/2

326

120

7/140

373

30  میلی گرم بر لیتر آهن

صفر  میلی گرم بر لیتر روی

66/148

76/1

67

67/81

6/20

46

9/21

6/2

6/326

3/119

9/141

7/372

40  میلی گرم بر لیتر روی

150

81/1

33/68

67/70

22

6/45

7/21

7/2

3/315

120

141

9/360

80 میلی گرم بر لیتر روی

33/152

64/1

66

67/75

6/23

3/45

5/21

8/2

329

6/120

9/141

2/374

دیسک

صفر  میلی گرم بر لیتر آهن

صفر  میلی گرم بر لیتر روی

78/148

69/1

33/70

3/104

6/32

8/52

1/25

2/3

349

122

8/145

8/401

40  میلی گرم بر لیتر روی

55/151

93/1

33/71

6/114

3/30

9/53

6/25

2/3

6/356

6/120

6/147

6/410

80 میلی گرم بر لیتر روی

44/150

67/1

71

6/120

6/31

2/52

8/24

8/3

3/360

3/121

5/145

5/412

15 میلی گرم بر لیتر آهن

صفر  میلی گرم بر لیتر روی

67/160

93/1

69

6/133

36

8/51

6/24

4/3

6/350

6/121

146

4/402

40  میلی گرم بر لیتر روی

159

78/1

67/68

6/124

6/37

51

3/24

4/3

3/348

1/123

9/145

4/399

80 میلی گرم بر لیتر روی

67/161

88/1

69

3/112

42

3/56

8/26

7/3

6/371

6/123

8/150

428

30  میلی گرم بر لیتر آهن

0  میلی گرم بر لیتر روی

33/164

84/1

33/70

114

39

6/52

25

7/3

3/371

6/123

6/148

9/423

40  میلی گرم بر لیتر روی

66/162

70/1

33/73

123

35

53

2/25

7/3

3/356

6/121

9/148

3/409

80 میلی گرم بر لیتر روی

66/168

76/1

68

3/101

6/35

9/51

8/24

7/3

367

3/122

4/146

8/418

شخم و دیسک

صفر  میلی گرم بر لیتر آهن

صفر  میلی گرم بر لیتر روی

33/163

59/1

66/68

6/95

6/38

3/51

1/24

2/3

6/346

122

9/147

9/397

40  میلی گرم بر لیتر روی

164

76/1

33/67

122

3/38

2/51

24

2/3

358

3/123

5/147

2/409

80 میلی گرم بر لیتر روی

33/163

78/1

67/68

103

32

50

6/23

9/2

6/366

6/122

8/148

7/416

15 میلی گرم بر لیتر آهن

صفر  میلی گرم بر لیتر روی

157

85/1

70

3/116

3/36

1/51

3/24

3/3

373

124

6/152

424

40  میلی گرم بر لیتر روی

66/155

75/1

66

6/127

40

4/52

9/24

3

374

6/120

3/150

4/426

80 میلی گرم بر لیتر روی

33/153

78/1

33/68

3/128

40

3/49

24

9/2

6/376

122

7/147

9/425

30  میلی گرم بر لیتر آهن

صفر  میلی گرم بر لیتر روی

157

180/1

67/68

3/116

3/36

6/50

24

9/2

375

3/123

147

6/425

40  میلی گرم بر لیتر روی

66/159

77/1

67/69

6/117

37

6/50

6/23

8/2

6/360

123

4/148

2/411

80 میلی گرم بر لیتر روی

33/157

86/1

67/68

3/115

36

48

9/23

8/2

6/364

8/120

2/150

7/412

 

با توجه به جدول فوق می توان بیان نمود:

اثراستفاده همزمان عامل های دیسک، کود آهن به میزان 30 میلی گرم بر لیتر و کود روی به میزان 80 میلی گرم بر لیتر باعث بیشترین افزایش ارتفاع بوته به مقدار 67/168 شده است.

قطر ساقه در اثر استفاده  عامل های دیسک، و میزان 40 میلیگرم بر لیتر کود روی دارای بیشترین مقدار برابر 93/1 شده است.

طول برگ با استفاده از دیسک،30 میلی گرم بر لیتر کود آهن و 40 میلی گرم بر لیتر کود روی دارای بیشترین مقدار برابر33/73 شده است.

وزن تر ساقه با استفاده از دیسک،15 میلی گرم بر لیتر کود آهن و 0 میلی گرم کود روی دارای بیشترین مقدار برابر 6/133 شده است.

وزن خشک ساقه با استفاده از دیسک،15 میلی گرم بر لیتر کود آهن و 80 میلی گرم بر لیتر کود روی دارای بیشترین مقدار برابر 42 شده است.

وزن تر برگ در هنگام برداشت با استفاده همزمان  دیسک، 15 میلی گرم بر لیتر کود آهن و 80 میلی گرم بر لیتر کود روی دارای بیشترین مقدار برابر 3/56 شده است.

وزن خشک برگ در هنگام برداشت با استفاده همزمان  دیسک، 15 میلی گرم بر لیتر کود آهن و 80 میلی گرم بر لیتر کود روی دارای بیشترین مقدار برابر 8/26 شده است.

 شاخص سطح برگ با استفاده همزمان  دیسک، 0 میلی گرم بر لیتر کود آهن و 80 میلی گرم بر لیتر کود روی دارای بیشترین مقدار برابر 8/3 شده است.

وزن  تر ساقه و بلال با استفاده همزمان  شخم و دیسک، 15 میلی گرم بر لیتر کود آهن و 80 میلی گرم بر لیتر کود روی دارای بیشترین مقدار برابر 6/376 شده است.

 وزن  خشک ساقه و بلال با استفاده همزمان شخم و  دیسک، 15 میلی گرم بر لیتر کود آهن و 0 میلی گرم بر لیتر کود روی دارای بیشترین مقدار برابر  124 گرم شده است.

 عملکرد علوفه خشک با استفاده همزمان  شخم و دیسک، 15 میلی گرم بر لیتر کود آهن و 0 میلی گرم بر لیتر کود روی دارای بیشترین مقدار برابر 6/152 شده است.

عملکرد علوفه  تر با استفاده همزمان  شخم و دیسک، 15 میلی گرم بر لیتر کود آهن و 40 میلی گرم بر لیتر کود روی دارای بیشترین مقدار برابر 4/426 شده است.

تجزیه و تحلیل طرح  فاکتوریل 

جدول آنالیز واریانس جهت عاملهای خاک ورزی ( بدون شخم،دیسک و شخم و دیسک)، کود روی ( 0 میلی گرم بر لیتر،40 میلی گرم بر لیتر و 80 میلی گرم بر لیتر) و کود آهن( 0 میلی گرم بر لیتر، 15 میلی گرم بر لیتر و 30 میلی گرم بر لیتر ) براساس مدل طرح فاکتوریل بیان شده ذیل اجرا شده است که به بررسی تاثیر اثرات هریک از عاملها در سطوح مختلف در سطح خطای معنی دار 5 درصد می پردازیم.

 

نتیجه گیری

با توجه به انجام آزمون آنالیز واریانس برای طرح فاکتوریل اجرا شده به منظور تعیین میزان معنی داری اثر عوامل خاک ورزی، مقدار استفاده کود آهن و کود روی بر متغیر های پاسخ ( داده های اندازه‏گیری‏ شده از عملکرد اجزای بوته ذرت علوفه ای) نتایج آزمایشات نشان داد جوانه زنی در همه تیمارها مشابه و نوع شخم اثر معنی داری بر وزن خشک گیاه گذاشت همچنین موجب کاهش آن در روش بدون شخم در سطح آهن کود و روی صفر گرم بر لیتر شد. اما در این روش و در سطح کود آهن 30 میلی‏گرم بر لیتر و سطح روی مایع 40 میلی‏گرم بر لیتر عملکرد گیاه افزایش یافته و عملکردش با عملکرد گیاه در روش شخم و دیسک قابل مقایسه بود. شاخص سطح برگ نیز از روند مشابهی پیروی کرد همچنین مشاهده شد قطر ساقه در روش‏های مختلف شخم متفاوت بوده و کمترین قطر ساقه در روش بدون شخم و سطح کود مایع آهن و روی صفر، بدست آمد. اما در روش‏های بدون شخم و روش دیسک،  با سطح کود مایع آهن 30 میلی گرم بر لیتر و کود مایع روی 80 میلی‏گرم بر لیتر، افزایش در وزن تر و خشک برگ و شاخص سطح  برگ و  قطر ساقه مشاهده شد. این نتایج مشخص کرد که مصرف  برخی از کودهای میکرو به ویژه کلات روی موجب افزایش عملکرد ذرت علوفه‏ای 704 سینگل کراس می‏گردد. با دفت در نتایج فوق محلول‏پاشی عناصر ریز مغذی روی و آهن در دو زمان ساقه رفتن و ظهور گل تاجی برای افزایش عملکرد  ذرت هیبرید 704 در منطقه مورد آزمایش در روش بدون شخم و روش دیسک توصیه و جهت حصول نتایج بهتر در سایر نقاط کشور نیز مورد آزمایش قرار گیرد.

 

منابع مورد استفاده

1-       استانکوف، ن، زراعت غلات، ترجمه راشد محصل، م .، م . حسینی .، م . عبدی،ع . ملا فیلاجی. 1376. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد .406 ص . 

2-       آقاسیدعلی دربندی، پ.، ب. بهشتی.، م. ر. ابراهیمزاده.، ح. باخدا و ی. فرقانی اله آبادی. 1387. ارزیابی و مقایسه روشهای متداول خاکورزی برای کشت گندم پاییزه آبی در منطقه شهرری. فصلنامه علمی پژوهشی گیاه و زیست بوم. شماره 19. ص: 84- 95.  

3-       بانکه ساز، ا. 1378. دستورالعمل کاشت دو ردیفه ذرت. مؤسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج.

4-       بنایی، ت.، ج شاملو.، ر.معینی. 1383 . تاثیر تراکم بوته و آرایش کاشت ( یک ردیفه و دو ردیفه روی پشته ) بر عملکرد ذرت دانه ای هیبرید KSC704 چکیده مقالات هشتمین کنگره علوم زراعت و اصلاح نباتات ایران. دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان. رشت. صفحه 349. 

5-       بور، ق. و  ع. خورگامی. 1387. اثر خاکورزي بر عملكرد و اجزاي عملکرد گلرنگ در شرايط ديم منطقه خرم آباد. پژوهش نامه كشاورزي. 1(1) ص:62-72.

6-       بی نام، مجله ویژه نامه روستایی، 1388 شماره 190 . صفحه 81.. 

7-       تاج بخش،م.، پورمیرزا، ع.1 .1382. زراعت غلات. انتشارات جهاد دانشگاهی ارومیه. 314صفحه.

8-       چوگان، ر. 1375. بررسی و مقایسه عملکرد و اجزاء عملکرد در ارقام هیبرید ذرت. نشریه تحقیقاتی کشاورزی نهال و بذر. جلد 12. شماره 2. صفحات 40-36. 

9-       چوگان، ر. 1386 . برنامه راهبردی ذرت. انتشارات سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی .123 صفحه. 

54. Agrawala, H. P. 1992. Assessing the micronutrient requirement of winter wheat. Commun. Soil Soc. Plant Anal. 23: 2555 – 2568.

10.       Almond, j. A, T. c. d., dawkins, c. j., Done and j. D., lvins. 1984. Cultivations for winter rape. Aspects-of-applied biology.

11.       Alvin, A. 2003. Modern developments in foliar fertilization. IFA-FAO Agriculture Conference. Rom, Italy.

12.       Asghari Meydani, J. 2001. Study effects of no-tillage and minimum tillage in dry land area. Dry land Agricultural Research Institute .237. (In Farsi).

13.       Atwell, B. J. 1988. Physiological responses of Lupin roots to soil compaction. Plant and Soil. 111:277-281.

14.        Bacon, S. C., L. E. Lanyon, and R. M. Schlander. 2002. Plant nutrient flow in the managed pathways of an intensive dairy farm. Agron. J. 82:755–761.

 

Title

Abstract

---