Impact of Local Management on the Economic, Social and Cultural Development of Rural Settlements: The Case of Shahrekord City
Ayatolah Mozafari vanani
1
(
--
)
hamid jafari
2
(
Assistant Professor and Dean of the Faculty of Humanities
)
Keywords: economic development, Social and Cultural development, Rural settlements, Local Management, Shahrekord city,
Abstract :
Accounting for the challenges pertaining to rural management in the political, social, economic and cultural dimensions of Iran over the past few decades, and perhaps in the last century, has been one of the most crucial and sensitive problems of planners and experts. On the other hand, the exponential urban growth has been less a corollary of industrialization and improvement of production methods than the immigration from rural areas and urban attraction factors. Thus, most of the migrants from rural to urban areas are young people. This culminates in numerous issues including aging (labor force in the agricultural sector) population in rural regions and the emergence of other immigration ramifications such as reduced utilization of rural facilities and services and a sharp increase in density in cities and its consequent issues. These problems can be due to a lack of organized management in rural areas. Therefore, considering the importance of the role of local managers in villages, this paper is aimed at scrutinizing the effect of local management on economic, social and cultural developments of rural settlements in Shahrekord city, Iran. The research method adopted is descriptive-analytic in the geographical region of Chaharmahal and Bakhtiari province, located 45 km southwest of Isfahan. Information and data were gathered through library and case studies (i.e. questionnaire). The data were analyzed via structural equation modeling (SEM) and confirmatory factor analysis techniques, using Amos software. The elicited results demonstrated that with the increase in local management, the economic, social and cultural facets will improve as well. Therefore, understanding the real trend and the status of the existing problems vis-à-vis rural management can help the policy makers and planners in this field to foresee a favorable vision and pave the way for providing strategic approaches and suggestions for future measures to ameliorate the situation.
_||_
تاثیر مدیریتِ محلی بر توسعه اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی سکونتگاههای روستائی
(مطالعه موردی: شهرستان شهرکرد )
چکیده
توجه به چالش های مديريت روستايی در ايران، طی چند دهه گذشته و شايد در يکصد سال اخير در ابعاد سياسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی يکی از مهمترين و حساس ترين معضلات برنامه ريزان و متخصصين بوده است. از طرفی رشد شهرنشيني بيش از آنكه محصول صنعتي شدن و بهبود شيوه هاي توليد، از علل رانشي موجود در مناطق روستايي و عوامل جاذبه شهري اثر پذيرفته است. به طوری که بخش اعظمی از جريان مهاجرت از روستا به شهرها را جوانان تشكيل مي دهند كه اين امر باعث سالخوردگي جمعيت روستايي (نيروي كار در بخش كشاورزي) شده و زمينه بروز مشكلاتي بعدی نظیر مهاجرت و سالخوردگي جمعيت روستايي، کاهش بهره وری از امكانات و خدمات روستائی و افزايش شديد تراكم در شهرها و پيامدهاي ناشي از آن را سبب شده است که این معضل خود می تواند ناشی از عدم مدیریت سازماندهی شده در نواحی روستایی باشد. لذا با توجه به اهمیت نقش مدیران محلی در روستاها، در این مقاله سعی شده است تاثیر مدیریت محلی بر توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی سکونتگاههای روستائی در شهرستان شهرکرد مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد. این پژوهش به شیوه توصیفی- تحلیلی و محدوده جغرافیایی مورد مطالعه استان چهارمحال و بختیاری در۴۵ کیلومتری جنوب غربی شهر اصفهان انجام شده است. اطلاعات و داده ها از طریق مطالعات کتابخانهای و میدانی (پرسشنامه) جمع آوری و با استفاده از تکنیک معادلات ساختاریSEM و تحليل عاملي تأييدي و نرمافزار نرمافزارAmos تجزیه و تحلیل شد. نتایج نیز نشان داد که با افزایش مدیریت محلی، توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی سکونتگاههای روستایی افزایش می یابد. لذا شناخت روند واقعی و وضعیت مشکلات موجود برسر راه مدیریت روستایی می تواند سیاست گذاران و برنامه ریزان این حوزه را جهت ترسیم چشم اندازي مطلوب یاري نماید و راه را براي ارایه طریق و پیشنهادهاي راهبردي در این زمینه هموار سازد.
کلید واژه ها: مدیریت محلی، توسعه اقتصادی، توسعه اجتماعی و فرهنگی، سکونتگاههای روستائی، شهرستان شهرکرد.
مقدمه
روستا کوچک ترين واحد تشکيلاتی و اجتماعی در ايران محسوب می شود و بديهی است که روستاها به لحاظ وجود مناسبات اجتماعی، اقتصادی و پايبند بودن افراد به قوانين عرفی و مدنی نمی توانند ازتشکيلات سازمان مديريتی بی نياز باشد. اصولاً در جوامع انسانی شکل سازمان مديريتی متأثر از نظام ا جتماعی حاکم برآن جامعه است و به خصوص اگر جامعه، زير جامعه ای از جوامع فراتر باشد، نقش آن جوامع فراتر نيز به مراتب تأثيرگذارتر خواهد بود. امروزه پايداری روستايی روستايی متکی بر ظر فيت های جوامع محلی با اداره و کنترل دقيق مکان و بهره وری از منابع موجود می باشد. در مقطع جهانی شدن ارتباطات و تمرکز سرمايه ها، عملکرد دقيق برنامه ريزی ها برای توسعه روستايی و نواحی محلی، مقابله با خودکامگی و فردگرائی است.(محمودی و همکاران،1391). لذا مجموعه مديريت بايد به وسيله استراتژی های کارآمد، قدرت عمل، ابتکار در سازندگی و سياستگذ اری حساب شده همراه باشد. مديريت جديد توسعه روستايی بايد درک توسعه محلی، بروز ابتکارها، جمع گرائی و مشارکت را در دستور کار قراردهد و قادر به تحليل مشکلات اقتصادی، اجتماعی و با اين وصف مديريت روستائی دارای - زيست محيطی فضاهای روستايی باشد (مطيعی: لنگرودی،1382). همچنين روستاها به عنوان سکونتگاههای انسانی، جلوه بارزی از حيات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی می باشد که به زندگی انسانی بر روی اين کره خاکی قرين بوده و می باشد. حفظ و تداوم روستا و روستانشينی نقش اساسی بر تداوم حيات طبيعی، اجتماعی و اقتصادی انسان امروزی دارد و از طرفی توسعه و پيشرفت از مسائلی است که همواره مورد توجه همه اقشار جامعه می باشد. لذا می توان گفت توسعه روستايی به عنوان شکلی از توسعه پايدار و همه جانبه، همواره يکی از دغدغه های اصلی برای پيشرفت هر کشوری بوده و به عنوان راهبردی با اهميت برای تامين نيازهای اساسی و توزيع بهينه منافع ناشی از توسعه ملی تلقی می شود )لطيفه و آرمون، 1391 ).
مديريت روستايی به معنای برنامه ريزی برای روستا، سازمان دهی برای اقدامات توسعه ای، هماهنگی و نظارت بر اقدامات انجام شده می باشد، به طوريکه فرآيند توسعه پايدار روستايی را به نحوی تقويت نمايد که در سطح متعارف جامعه و محيط مناسبی برای زندگی راحت تر و کارآمدتر روستاييان، به تناسب ويژگی های اجتماعی و اقتصادی فراهم شود (بدری و همکاران،1392). امروزه مديريت روستايی با رويکرد و پارادايم( الگو، سرمشق) توسعه پايدار روستايی همراه است تا فرآيند برنامه ريزی ها را در مناطق روستايی به وسيله مردم و از طريق تسهيل گری ديگر عاملان توسعه يعنی نهاد ها ی دولتی، سازمان های مردمی، نهادهای علمی – تحقيقاتی تحقق بخشد و حق توسعه يافتگی انسان ها و مکان ها را نهادينه کند. گره مديريت روستايی در ايران، طی چند دهه گذ شته و شايد در يکصد سال اخير در ابعاد سياسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی يکی از مهمترين و حساس ترين معضل و چالش برنامه ريزان و متخصصين بوده است، اين مساله همان قدر که در هر يک از ابعادش اهميت فوق العاده ای دارد، برای روستا و روستاييان که به گفته لمبتون اساس حيات اجتماعی ايران بر آنها استوار است، حائز اهميت می باشد.
منطقه مورد مطالعه در این تحقیق، استان چهارمحال و بختیاری، هم از این روند مستثنی نبوده، نرخ بالای بیکاری ( 17 % ) (رتبه اول بیکاری در کشور )، نبود صنایع و اشتغال پایدار در روستاها- خالی شدن روستاهائی مانند ورعبدالله، کرسنک، کریم آباد، محمد آباد و توقف در رشد جمعیت ناشی از مهاجرت - خالی شدن مدارس در روستاهای منطقه وضعیت مشابهی بوجود آورده است. نرخ رشد جمعیت در چهارمحال و بختیاری در حال حاضر کمتر از رشد کل کشوراست، میانگین رشد جمعیت استان چهارمحال و بختیاری در دوره پنج ساله اخیر 1390-1395 با اختلاف ۰٫۴۲ درصدی نسبت به کل کشور، ۰٫۸۷ درصد بود. میانگین کل ایران، ۱٫۲۹ درصد میباشد. متوسط رشد سالانه شهری ۳/۳۳ درصد ولی متوسط رشد سالانه روستایی ۲/۱۱- درصد شده است که این واقعیت بیانگر کاهش جمعیت روستاها در طی سالیان اخیر شده است. ( Amar.org.ir) از جمعیت 947,763 نفری استان در حدود ۶۰ درصد مردم این استان 607,444 نفر در شهرها زندگی میکنند. جمعیت روستایی استان با تعداد 339,667 نفر میباشند. که برآورد گردیده که در مقایسه با سال 85، از رشد 7/2 درصد برخوردار بوده است که این خود بیانگر افزایش شهرنشینی و یا افزایش تعداد شهرهای استان چهارمحال و بختیاری میباشد. بنابراین باید چاره ای برای این وضعیت اندیشید و متغیر هائی دیگری را جهت بهبود این وضعیت به کار بست، مدیریت محلی و مشارکت مردمی شاید یکی از بهترین راه حل ها باشد. ایجاد چنین شرایطی، دو عامل مدیریت روستایی و برنامهریزي را در مقایسه با سایر عوامل از درجه اهمیت بیشتري می گرداند و می توان مدیریت روستایی و برنامه ریزي روستایی در سطوح کلان و خرد را به عنوان مهمترین عامل در توسعه روستایی مطرح کرد(آسایش، 1375: 52) .
بسیاري بر این باورند که عمران روستایی مقدمه اي براي توسعه روستایی می باشد و مدیریت مشارکتی میتواند یکی از الگوهاي رسیدن به توسعه روستایی باشد. و این مدیریت مشارکتی در قالب شوراهاي اسلامی روستاها اعضاي آن از منتخبین مردم روستایی می باشند، دیده می شود. و راهکار ایجاد شوراهاي اسلامی روستایی به عنوان یک واحد مدیریت محلی وسیله اي براي دستیابی به توسعه روستایی و در نهایت توسعه ملی است که در این تحقیق بنا داریم با بررسی سئوالات و فرضیات تحقیق به ارائه راه حلی مناسب بپردازیم تا از فوائد این تحقیق هم روستائیان منطقه بهره ببرند و هم کارشناسان و متولیان توسعه روستائی(کاظمی پور،1395).
بنا بر این با توجه به اهمیت نقش مدیران محلی در روستاها ، در این تحقیق بنا داریم ضمن شناخت عوامل موثر بر فضای روستا و تأثيرات متقابل آنها بر همديگر، نقش اساسي مدیران محلی را در پایدار سازی روستا بيان نموده و جايگاه آن را در شهرستان مورد مطالعه را مورد بررسي قرار داده و به ارائه راه حلی مناسب بپردازیم تا از فوائد این تحقیق هم روستائیان منطقه بهره ببرند و هم کارشناسان و متولیان توسعه روستائی.
رابطه مدیریت محلی و پایدار ی سکونتگاهها
امروزه یکی از راهبردهای موثر در توسعه همه جانبه و خودپایدار نواحی روستایی، استفاده از مشارکت و توانمندیهای مردمی، بویژه روستاییان برای عمران و توسعه مناطق روستایی در تمام ابعاد آن است. مهمترین ابعاد نیل به این مقصود تشکیل نهادهای سازماندهی شده غیردولتی است. که بر اساس نیاز و توانایی گروههای مختلف ساکن روستا، در موضوعات متنوع و ضروری محیط بومی و محلی به منظور اجرای برنامه های توسعه ای روستاها ایجاد می گردد (مطيعي لنگرودي و همکاران،1395). در سالهای اخیر شوراهای اسلامی و دهیاریها به عنوان مدیریت جدید روستاها تعریف گردیده اند و دهیاران و شوراهای اسلامی به عنوان نهادهای مردمی و محلی که مدیریت روستاها را بر عهده دارند می توانند با سیاست گذاری، مدیریت و اجرای برنامه های مختلف آموزشی، توسعه زیرساخت های لازم، کمک به جذب منابع مالی و اموری از این دست در توسعه روستاها نقشی اساسی ایفا کنند (هاشمی و همکاران، ۱۳۹۰ :65). مدیریت روستایی در فرایند توسعه روستایی نقش اساسی دارد. مدیریت روستایی در واقع فرایند سازمان دهی و هدایت جامعه و محیط روستایی از طریق شکل دادن به سازمان ها و نهادهاست. مدیریت توسعه روستایی فرایندی است که شامل سه رکن مردم، دولت و نهادهای عمومی است. در این فرایند با مشارکت مردم و از طریق تشکیلات و سازمانهای روستایی، برنامه ها و طرح های توسعه روستایی تدوین و اجرا می گردد و تحت نظارت و ارزشیابی قرار می گیرد.
رابطه مدیریت محلی با توسعه اقتصادی روستا: يكي از ابعاد اصلي است كه در جوامع گوناگون براي دستيابي به توسعه بدان تأكيد فراوان شده و به سه زيربخش توليد، توزيع و مصرف تقسيم مي شود. در بعد اقتصادي، هدف مديريت ايجاد فضاي مناسبي براي توسعه اقتصادي است كه طي آن جامعه كارآيي، عرضه كالا و خدمات مورد نياز خود را افزايش داده و به تبع آن سطح زندگي و رفاه عمومي اعضا را افزايش میدهد بنابراين، در محيط روستا، هدف مديريت اقتصادي تأمين سرمايه، تأمين تغذيه، جلوگيري از خروج سرمايه، ايجاد زمينه اشتغال، كارآفريني، تأمين بازار براي فروش كالاها و خدمات توليدي و كنترل ميزان مصرف، مديريت عرضه و تقاضا، تأمين منابع لازم و ... به مثابه پايه و اساس فعاليت مديريتي براي توسعه روستايي است. (معارفي، ۱۳۸۱ : -۷۳)
رابطه مدیریت محلی با توسعه اجتماعی روستا: در اينجا، هدف ايجاد زمينه مناسب براي توسعه انساني است كه شامل تغييرات متوالي و مستمر در به دست آوردن الگوهاي يك زندگي مطلوب به مفهوم واقعي براي كليه افراد يك منطقه يا كشور با در نظر گرفتن استعدادهاي بالقوه افراد و مكان هاي زيست آن است. در اين بعد، وقتي موفقيت حاصل مي شود كه بتوان به وسيله مديريت، فاصله بين طبقات پايين و بالاي جامعه روستايي و همچنين تضادهاي ميان زندگي شهري و روستايي را كاهش داد و نوعی خودباوري در ميان افراد جامعه روستايي به ويژه گروه هاي در حاشيه ايجاد كرده، به سوي توانمندسازي و خوداتكايي حركت كرد و زندگي شرافتمندانه با خصوصيات زير ر افراهم ساخت. ( افتخاري، ۱۳۸۴: 12)
1-افزايش كيفيت زندگي،
۲- افزايش امكان دسترسي به وسايل امرار معاش،
۳- آزادي انتخاب،
4-توسعه خوداتكا، و
۵- پيشرفت هاي اجتماعي و سياسي.
در نتيجه، هدف مديريت روستايي در اين بعد توانمندسازي، ايجاد زمينههاي مشاركت، بسيج اجتماعي، بهبود قوانين و سياستها و ... در ميان روستاييان با همكاري دولت و بازار به منظور اداره امور روستا براي رسيدن به يك عدالت اجتماعي و زندگي سالم است. (رضوانی،۱۳۸۳: ۱۰۵)
- مدیریت محلی و ثبات اقتصادي: توانايي جذب شركتهاي مستقل عرضه و تقاضا در يك دوره زماني خاص كه در اقتصاد وجود دارد گفته میشود و براي ثبات اقتصادي بايد سياستهاي اقتصادي كوتاه مدت مورد استفاده قرار گيرند . تنوع در محصولات موجب افزايش غذا به حداقل رسيدن فشارهاي وارده بر تنوع زيستي و كشاورزي و برقراري روابط پويا ميان نقاط شهري و روستايي ميشود و زمينه ثبات اقتصادي را فراهم ميكند. (مجله ي برنامه ريزي و توسعه گردشگري سال دوم، شماره ي6 ، عینالی، 1392 5 )
-مدیریت محلی و پايداري اجتماعي و فرهنگی: پايداري اجتماعي ساختارهاي اجتماعي و شرايط زندگي جمعيت هاي انساني را با در نظر گرفتن آنها به عنوان موضوعات اصلي در تحقق اهداف توسعه پايدار مورد توجه قرار ميدهد. در حالي كه از نقش بنيادي كه بازيگران اجتماعي، سرمايه، سازمانها و نهاد ها در آن فرآيند بازي ميکنند قدرداني مينمايند. براي رسيدن به پايداري اجتماعي فراهم كردن خدمات تخصصي و ضروري بهداشتي و هماهنگي براي مشاركت مردم در امور مختلف و توانمندسازي نياز است. توانمندسازي گسترهي وسيعي را در بر ميگيرد كه از انجام كار تا موارد توانمندسازي مثبت با توجه به منابع محلي را در بر میگیرد. توانمندسازي متضمن مقاومت در برابر انزواي افراد و كاهش وابستگي انسان به عنوان استفاده كنندگان از خدمات است، اما همچنين به معناي كمتر به حاشيه رفتن اجتماعات از طريق ارتقاي نقش آن ها در ساختارهاي كاملاً جديد حكمروايي ناحيه اي نيز مي باشد (تامپسون و مگین،2012) مشاركت در نواحي روستايي به مفهوم ساماندهي رابطه متقابل انسان روستايي با محيط جغرافيايي يا بهرهوري بهينه در سطوح مختلف توليد كشاورزي ميباشد. اين مهم در گذشته از طريق نظامهاي همكاري گروهی در زمينههاي مختلف اجتماعي، اقتصادي و توليد كشاورزي انجام گرفته است (بسحاق و سالاروند،1393)
قلمرو جغرافیایی تحقیق
محدوده یا قلمرو این پژوهش شهرستان شهرکرد مرکز استان چهارمحال و بختياري است.
نقشه 1: محدوده جغرافیایی مورد مطالعه
روش پژوهش
تحقيق حاضر بر مبنای هدف از نوع کاربردی-توسعه ای و از نظر ماهيت، روش بررسی وگردآوری داده ها ؛توصيفي، تحليلي است،.ابتدا مبانی اندیشه ای مرتبط با موضوع از منابع موجود داخلی و خارجی منتشر شده جمع آوری ،مطالعه و طبقه بندی و سپس متغیرها با روش میدانی مبتنی بر پرسشنامه و با توجه به هدف پژوهش و مبانی نظری آن تهیه و تنظیم شده است ، به منظور تحليل و استنتاج، بسته به نوع داده، مقياس متغيرها و اهداف مورد نظر ازروشهاي آماري نظير ميانگين، روشهاي تحليل آماري نظير آزمون تی تک نمونه ای ورگرسيون چند متغیره به شیوه گام به گام ،آمارهای تحلیل همبستگی و... جهت تبيين متغير وابسته به وسيله متغيرهاي مستقل استفاده شده است، بررسی خصوصیات جمعیت شناختی نیز با استفاده از نرمافزار spss نسخه 25 و اکسل نسخه 2016 انجام ودادههای خام بهدستآمده با استفاده از روشهاي آمار توصیفی و استنباطي و معادلات ساختاري SEM و پردازش توسط نرمافزار Amos مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. همچنین از تحليل عاملي تأييدي CFA به منظور بررسي عوامل تحقيق و درجهی برازش مدل، کفایت بارهای عاملی، باقیماندههای استاندارد شده و واریانسهای تبیینشده برای متغیرها و تعیین محدودهي مطلوب شاخصها استفاده شد. نتایج مدل اندازهگيري تحقيق به ازاي تمامي متغیرها 96/1t> بود که بیانگر آن بود که تمامي ضرايب این متغیرها در سطح اطمينان 95 درصد معنيدار هستند. جامعه آماری پژوهش، شامل روستاهای شهرستان شهرکرد هستند،که در انتخاب روستاهای نمونه ابتدا روستاها را بر حسب جمعیت با توجه به نتایج سرشماری سال قبل طبقه بندی گردیدند که در نهایت تعداد 371 نفر از روستاییان به عنوان نمونه انتخاب شدند. از آنجا كه سنجش ماندگاری جمعیت روستاها، شناخت عوامل مؤثر در پايداري و ماندگاری آنها ونيز ارائة راهکارهاي لازم براي پايداري نواحي روستايي بسيار ضروري، مهم و ارزشمنداست ، پژوهش حاضر پاسخ این فرضيات را دنبال مي كند كه:
1- مدیریت محلی بر توسعه اقتصادی سکونت گاه های روستایی تاثیر مثبت دارد.».
2- مدیریت محلی بر توسعه فرهنگی و اجتماعی سکونت گاه های روستایی تاثیر مثبت دارد.»
یافته ها
ویژگیهای جمعیتشناسی آزمودنیها از نظر سن نشان داد که بیشترین نسبت افراد حاضر در نمونه (4/43 درصد) در گروه 41 تا 55 سال و کمترین آن (7/6 درصد) در گروه کمتر از 25 سال هستند. از نظر جنسیت اکثر آنها (4/88 درصد) را مردان و مابقی (6/11درصد) را زنان تشکیل میدهند. توزيع فراواني وضعیت تاهل پاسخگويان نیز (6/15 درصد) از نمونه را مجردان و مابقی (4/84درصد) را متاهلین نشان داد.همچنین خانوارهای با سرپرستی پدر دارای بیشترین فراوانی (معادل3/94درصد) و خانوارهای با سرپرستی فرزند ارشد(معادل4/2 درصد) دارای کمترین فراوانی بودند. از نظر اعضای خانواده نیز بیشترین نسبت افراد حاضر در نمونه (5/62درصد) در گروه خانواده های 3 تا 4 نفر و کمترین نسبت افراد (2/2 درصد) در خانواده های 7 تا 8 نفر بودند. از نظر تحصیلات نیز در نمونه مورد بررسی افراد دیپلم دارای بیشترین فراوانی (معادل6/46درصد) و افراد بیسواد(معادل8/0 درصد) دارای کمترین فراوانی بودند و از نظر فراوانی شغلی نیز، افراد کشاورز دارای بیشترین فراوانی (معادل9/24درصد) و افراد دارای شغل اصلی در گروه سایر(معادل7/8 درصد) دارای کمترین فراوانی بودند. نوع مالکیت زمین زراعی پاسخگويان نیز بیانگر آن بود که (6/81 درصد) را مالکان و مابقی (4/18درصد) را موجران تشکیل میدهند. اطلاعات مربوط به درآمد ماهیانه نیز پس از بررسی افراد با 20 تا 30 میلیون ريال را دارای بیشترین فراوانی (معادل2/29درصد) و افراد دارای بالاتر از 30 میلیون ريال(معادل1/4 درصد) را دارای کمترین فراوانی اعلام کرد.
جدول 1- شاخصهای توصیفی متغیرهای پژوهش
متغیر | ابعاد | شاخص ها | میانگین | انحراف معیار | چولگی | کشیدگی | کمترین | بیشترین |
مدیریت محلی | اقتصادی | پیگیری ها | 981/1 | 659/0 | 40/0 | 41/0 | 0/1 | 5/4 |
تعاملات اجتماعی | اطلاع رسانی | 986/2 | 715/0 | 51/0 | -06/0 | 0/1 | 0/5 | |
مكاتبات | 892/2 | 541/0 | 78/0 | 62/0 | 5/1 | 8/4 | ||
خدمات عمومی | 152/3 | 603/0 | 63/0 | 55/0 | 5/1 | 0/5 | ||
اجرای طرح ها
| فضاهاي ورزشي | 881/2 | 664/0 | -09/0 | 89/0 | 0/1 | 0/5 | |
فضاهاي فرهنگی | 900/2 | 528/0 | 75/0 | 24/1 | 3/1 | 0/5 | ||
امور كشاورزي | 749/2 | 606/0 | 74/0 | 94/1 | 0/1 | 0/5 | ||
توسعه | بهداشت | 732/2 | 650/0 | 65/0 | 45/1 | 0/1 | 0/5 | |
ساخت و سازها | 124/3 | 646/0 | 49/0 | 00/0 | 5/1 | 0/5 | ||
محیط زیست | 966/2 | 608/0 | 15/0 | 09/0 | 0/1 | 0/5 | ||
توسعه پایدار | اجتمــاعی
| جمعیت | 578/2 | 535/0 | 27/0 | 82/0 | 0/1 | 5/4 |
آموزش | 951/2 | 782/0 | 36/0 | -29/0 | 0/1 | 0/5 | ||
مشارکت | 522/3 | 736/0 | -09/0 | -65/0 | 5/1 | 0/5 | ||
خدمات | 851/2 | 468/0 | 83/0 | 02/1 | 8/1 | 8/4 | ||
تعلق مکانی | 111/3 | 673/0 | 41/0 | 01/0 | 0/1 | 0/5 | ||
اقتصـادی | اشتغال | 468/2 | 692/0 | 49/0 | 46/0 | 0/1 | 5/4 | |
درامد | 427/2 | 726/0 | 79/0 | 64/0 | 0/1 | 0/5 | ||
سرمایه گذاری | 387/2 | 776/0 | 43/0 | 15/0 | 0/1 | 5/4 |
جدول 2- نتایج مدل اندازهگيري تحقيق
متغیر پنهان | متغیر مشاهده شده | ضریب استانداردشده | انحراف معیار | t-value | p-value |
مدیریت محلی | تعاملات اجتماعی | 981/0 | 118/0 | 305/14 | 001/0 P< |
اجرای طرح ها | 654/0 |
|
|
| |
توسعه | 628/0 | 065/0 | 138/15 | 001/0 P< | |
توسعه اجتماعی | آموزش | 845/0 | 22/0 | 042/9 | 001/0 P< |
مشارکت | 452/0 |
|
|
| |
خدمات | 594/0 | 092/0 | 107/9 | 001/0 P< | |
توسعه اقتصادی | درامد | 896/0 | 053/0 | 055/19 | 001/0 P< |
اشتغال | 809/0 | 05/0 | 443/17 | 001/0 P< | |
سرمایه گذاری | 824/0 |
|
|
| |
توسعه کالبدی | شبکه معابر | 691/0 | 087/0 | 575/10 | 001/0 P< |
مسکن | 523/0 | 118/0 | 809/8 | 001/0 P< | |
کاربری زمین | 729/0 |
|
|
| |
توسعه زیست محیطی | چشم انداز | 608/0 | 097/0 | 115/8 | 001/0 P< |
بهداشت محیط | 792/0 |
|
|
|
همان طور که از اين جدول ميتوان ديد به ازاي تمامي متغیرها 96/1t>، بنابراين تمامي ضرايب این متغیرها در سطح اطمينان 95 درصد معنيدار هستند.
جدول3- شاخصهاي برازش براي مدل اندازهگيري تحقيق
شاخص برازش (CFI) | ضريب ((TLI | ريشهي ميانگين مربع خطاي تقريب (RMSEA) | ريشه ميانگين مربع باقيمانده استانداردشده (SRMSR) |
|
92/0 | 89/0 | 09/0 | 035/0 | 26/4 |
مقادير مطلوب | ||||
63df = | و 5/268 |
همان طور که از جدول بالا دیده میشود تمامی شاخصها در محدودهي مطلوب قرار دارند. بنابراین مناسبت مدل اندازهگيري تحقیق در برازش به دادههای گرداوری شده تأیید شد. لذا در مرحله بعد مدل ساختاری تحقیق برازش یافت.که نتایج بیانگر آن بود که در تمامي ضرايب متغيرهاي مشاهده شده 05/0P-value< و لذا تمامي اين ضرايب معنيدار بودند و در نهایت بعد از آن فرضيات تحقیق مورد بررسی قرار گرفت .
در این قسمت مدل ساختاری تحقیق برازش مییابد. با توجه به نتایج مدل شکل، براي تمامي ضرايب متغيرهاي مشاهده شده 05/0P-value< و لذا تمامي اين ضرايب معنيدار هستند. البته در اين جا از ارائهي نتايج تفصيلي مربوط به ضرايب متغيرهاي نشانگر خودداري ميگردد و براي مشاهدهي نتايج آن ميتوان به خروجي نرمافزار مدل ساختاري به پيوست مراجعه نمود. هم چنين نتايج بخش ساختاري (شامل روابط متغيرهاي پنهان با يكديگر) نيز در اين جا ارائه نميگردد و در بخش بعد براي بررسي فرضيات تحقيق ارائه خواهد شد.
جدول 4- شاخصهاي برازش براي مدل اندازهگيري تحقيق
شاخص برازش (CFI) | ضريب ((TLI | ريشهي ميانگين مربع خطاي تقريب (RMSEA) | ريشه ميانگين مربع باقيمانده استانداردشده (SRMSR) |
|
908/0 | 87/0 | 10/0 | 08/0 | 75/4 |
مقادير مطلوب | ||||
65df = | و 024/309 |
همان طور که از جدول بالا دیده میشود تمامی شاخصها در محدودهي مناسب قرار دارند. بنابراین مناسبت مدل ساختاری تحقیق تأیید میشود. لذا در مرحله بعد ميتوان به بررسی فرضیات پرداخت.
جدول 5- نتايج مدل کلی ساختاری تحقيق
مسیر | ضریب استانداردشده | انحراف معیار | t-value | p-value |
مدیریت محلی←توسعه اجتماعی | 904/0 | 149/0 | 358/14 | 001/0 P< |
مدیریت محلی←توسعه اقتصادی | 508/0 | 125/0 | 195/8 | 001/0 P< |
مدیریت محلی←توسعه کالبدی | 722/0 | 098/0 | 684/9 | 001/0 P< |
مدیریت محلی←توسعه زیست محیطی | 486/0 | 11/0 | 419/7 | 001/0 P< |
علاوه بر فرضیات فرعی که با توجه به مدل فوق، قابل بررسی است، یک فرضیه اصلی نیز وجود دارد که توسط مدل ساختاری زیر مورد بررسی قرار می گیرد.
جدول6- شاخصهاي برازش براي مدل ساختاري تحقيق
شاخص برازش (CFI) | ضريب ((TLI | ريشهي ميانگين مربع خطاي تقريب (RMSEA) | ريشه ميانگين مربع باقيمانده استانداردشده (SRMSR) |
|
91/0 | 89/0 | 1/0 | 08/0 | 8/4 |
مقادير مطلوب | ||||
64df = | و 95/306 |
همان طور که از جدول شاخصهاي برازش دیده میشود تمامی شاخصها در محدودهی مناسب قرار دارند. بنابراین مناسبت مدل ساختاری تحقیق در برازش به دادههای گرداوری شده تأیید میشود.
در جدول زیر نیز نتایج مسیر مورد بررسی در مدل ساختاری تحقیق ارائه شده است. لذا ميتوان از اين مدل براي آزمون فرضیه اصلی تحقيق استفاده كرد.
جدول 7- نتايج مدل کلی ساختاری تحقيق
مسیر | ضریب استانداردشده | انحراف معیار | t-value | p-value |
مدیریت محلی ←توسعه سکونت گاه های روستایی | 966/0 | 15/0 | 205/14 | 001/0 P< |
در تحقيق حاضر،جهت آز مودن فرضیات با استفاده از نتايج، مدل ساختاری تحقيق مورد بررسي قرار گرفت. در ذیل نتایج فرضیات ارائه شده است:
فرضيه اول : « مدیریت محلی بر توسعه اقتصادی سکونت گاه های روستایی تاثیر مثبت دارد.»
جدول 8- نتايج بررسي فرضيه يك
مسیر | ضريب استانداردشده | انحراف معیار | t-value | p-value |
مدیریت محلی←توسعه اقتصادی | 508/0 | 125/0 | 195/8 | 001/0 P< |
با توجه به جدول فوق مشاهده شد که برای ضریب مدیریت محلی و توسعه اقتصادی، سطح معنی داری 05/0>P-value، لذا این ضریب معنیدار است. ضریب به دست آمده مثبت است به این مفهوم که با افزایش مدیریت محلی، توسعه اقتصادی افزایش می یابد، بنابراین با توجه به توضيحات فوق، نتيجه آزمون فرضيه فرعی یک در سطح اطمينان 95 درصد تایید می شود و در نتیجه بیانگر آن است که مدیریت محلی بر توسعه اقتصادی سکونت گاه های روستایی تاثیر مثبت دارد.
فرضيه دوم: « مدیریت محلی بر توسعه اجتماعی و فرهنگی سکونت گاه های روستایی تاثیر مثبت دارد.»
جدول 9- نتايج بررسي فرضيه دو
مسیر | ضريب استانداردشده | انحراف معیار | t-value | p-value |
مدیریت محلی←توسعه اجتماعی | 904/0 | 149/0 | 358/14 | 001/0 P< |
با توجه به جدول فوق مشاهده می شود که برای ضریب مدیریت محلی و توسعه اجتماعی و فرهنگی، سطح معنی داری 05/0>P-value، لذا این ضریب معنیدار است. ضریب به دست آمده مثبت است به این مفهوم که با افزایش مدیریت محلی، توسعه اجتماعی و فرهنگی افزایش می یابد، بنابراین با توجه به توضيحات فوق، نتيجه آزمون فرضيه فرعی دو در سطح اطمينان 95 درصد تایید می شود و در نتیجه بیانگر آن است که مدیریت محلی بر توسعه اجتماعی و فرهنگی سکونتگاه های روستایی تاثیر مثبت دارد.
فرضيه اصلی:« مدیریت محلی بر توسعه سکونت گاه های روستایی تاثیر مثبت دارد.»
جدول 10- نتايج بررسي فرضيه اصلی
مسیر | ضريب استانداردشده | انحراف معیار | t-value | p-value |
مدیریت محلی←توسعه سکونتگاه های روستایی | 966/0 | 15/0 | 205/14 | 001/0 P< |
با توجه به جدول فوق مشاهده میشود برای ضریب مدیریت محلی و توسعه سکونت گاه های روستایی، سطح معنی داری 05/0>P-value، لذا این ضریب معنیدار است. ضریب به دست آمده مثبت است به این مفهوم که با افزایش نقش مدیریت محلی، توسعه سکونتگاههای روستایی افزایش مییابد، بنابراین با توجه به توضيحات فوق، نتيجه آزمون فرضيه فرعی یک در سطح اطمينان 95 درصد تایید می شود و در نتیجه بیانگر آن است که « مدیریت محلی بر توسعه سکونت گاه های روستایی تاثیر مثبت دارد.»
نتیجه ﮔﯿﺮي
ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ روﺳﺘﺎﯾی ﺪر فراﯾﻨد ﺗﻮﺳﻌه روﺳﺘﺎﯾی ﯾﮑﭙﺎرﭼه و ﭘﺎﯾﺪار ﻧﻘشی اﺳﺎسی دارد. ﻣﺪﯾﺮﯾت ﺗﻮﺳﻌه روﺳﺘﺎﯾﯽ نیز ﻓﺮاﯾﻨﺪی ﭼﻨﺪ جاﻧﺒﻪ و ﺷﺎﻣل سه رﮐن ﻣﺮدم دوﻟت و ﻧﻬﺎدﻫﺎﯽ ﻋﻤﻮمی اﺳت. در اﯾن ﻓﺮآﯾﻨد با ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻣﺮدم و ﺑﻪ وﺳﯿﻠه ﺗﺸکیلات ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎ روﺳﺘﺎﯾی ﺑﺮﻧﺎﻣه ﻫﺎی ﺗﻮﺳﻌه روﺳﺘﺎﯾی ﺗﺪوﯾن و اﺟﺮا میشود و ﺗﺤت ﻧﻈﺎرت و ارزﺷﯿﺎﺑی ﻗﺮار میﮔﯿﺮد. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾن ﺪر ﻓﺮاﯾﻨد ﺑﺮﻧﺎﻣه رﯾﺰی و ﻣﺪﯾﺮﯾت روﺳﺘﺎیی ﺑﺎﯾد ﺑا ﻫﻤﮑﺎري ﻣﺘﻌﺎدل و ﻓﻌﺎل ﻧﯿﺮوﻫﺎی ﺑﯿﺮونی (دوﻟت و ﻧﻬﺎدﻫﺎی ﻋﻤﻮمی و ﺑﺎزار) و درونی (ﻣﺮدم و ﺗﺸﮑلﻫا و ﺳﺎزﻣانﻫﺎی محلی) ﺻﻮرت ﮔﯿﺮد زیرا این نوع ﻣﺪﯾﺮﯾت به ﻣﺪﯾﺮﯾت ﻣﺸﺎرکتی ﯾﺎد میشود. از طرفی در سال های اﺧﯿﺮ، ﺗﻮﺳﻌﮥ روﺳﺘﺎئی در ﻗﺎﻟب ﺗﻮﺳﻌه ﻣﺸﺎرﮐﺘی و ﻧﻬﺎدﮔﺮایی ﻣﻄﺮح ﺷﺪه ﮐه اﺑﻌﺎد ﺗﻮﺳﻌهﯽ، روﺳﺘﺎﯾی ﯾﮑﭙﺎرﭼﻪ ﻫﻤﺮاه با ﻣﺸﺎرﮐت ﻣﺮدم را در بر دارد. از این ﻣﻨﻈﺮ ﻋﻮاﻣل ﻣﺘﻌﺪدی ﺑر ﺗﻮﺳﻌهﯽ روﺳﺘﺎئی ﺗﺄﺛﯿﺮﮔﺬارﻧد ﮐه ﻣﯽ ﺗﻮان ﻣﺪﯾﺮﯾت روﺳﺘﺎﯾی با ﺣﻀﻮر ﺧﺒﺮﮔﺎن محلی (ﺷﻮراﻫا و دهیار منتخب) را ﻧﺎم ﺑﺮد. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾن ﻧﻘش ﻣدﯾﺮﯾﺖ روﺳﺘائی در اﯾن اﻣﺮ، آن هم در ﻣﻨﺎﻃق ﻣﺤﺮومی ﻫﻤﭽﻮن روﺳﺘﺎﻫاي این منطقهﮐه ﺟﺰء ﻣﻨﺎﻃق ﻣﺤﺮوم و ﮐﻢ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﯾﺎﻓﺘه ﻗﺮار دارند را دو ﭼﻨﺪان ﺧﻮاﻫد ﻧﻤﻮد. مطابق با آن چه كه در نتایج نيز به آن اشاره شد یافته ها نشان داد که با افزایش مدیریت محلی، توسعه اقتصادی افزایش می یابد، بنابراین با توجه به توضيحات فوق، نتيجه آزمون فرضيه یک در سطح اطمينان 95 درصد تایید شدکه این بخش از نتایج با یافته های پژوهش (صادقی و همکاران، 1394)،( ریاحی و همکاران، 1393)، (ایمانی و همکاران1389) مطابقت داشت. همچنین دیگر نتایج نیز نشان داد که با افزایش مدیریت محلی، توسعه اجتماعی و فرهنگی افزایش می یابد، بنابراین نتيجه آزمون فرضيه دو نیز در سطح اطمينان 95 درصد تایید شد که این بخش از یافته های پژوهش با نتایج مطالعات انجام شده توسط (بابايي و همکاران 1392)، ( لطیفه و همکاران 1394) همسو بوده و مطابقت دارد. از طرفی نتايج حاصل از مدل تحقيق نیز نشان داد که مدیریت محلی بر توسعه سکونت گاه های روستایی تاثیر مثبت دارد ( 05/0>P-value) به این مفهوم که با افزایش مدیریت محلی، توسعه سکونتگاههای روستایی افزایش می یابد، که این بخش از یافته های پژوهش با نتایج مطالعات انجام شده توسط (غلامرضایی و همکاران، 1395)، ( صادقی و همکاران،1394)،(استعلاجی ،1393)، (Goldblatt, Jasmin Jakoet and Ian Palmer,2011) ) و (Ltd. Publishers (2008) مطابقت داشت. در مجموع با بررسی های انجام شده می توان گفت در دﻫﻪ ﻫاي اخیر و ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﺎ ﺗﻮﺳﻌﻪ و ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﻋﻠﻮ م ﺷﻨﺎﺧﺖ آیندههای ﻣﻤﮑﻦ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮارﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺑﺮاي نیل ﺑﻪ این ﻫﺪف، اراﺋﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﯾﺰيﻫﺎي اﺳﺘﺮاﮋﯾﮏ و ﻣﺪت دار و نیز تدوین ﺳﻨﺪ ﭼﺸﻢ اﻧﺪاز ﻣﺪ ﻧﻈﺮ آﺣﺎد ﻣﺮدم ﻗﺮار می گیرد. از طرفی باید به این نکته توجه داشت که ﻣدﯾﺮﯾﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ روﺳﺘﺎﯽ ﯾا ﻓرایندي، ﭼﻨﺪ ﺟﺎذﺑﻪ و ﺷﺎﻣﻞ ارﮐﺎن ﻣﺮدم دوﻟﺖ و ﻧﻬﺎدی ﻋﻤﻮمی اﺳت و در این فرایند ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻣﺮدم و ﺑﻮﺳﯿﻠﻪ ﺗﺸکیلات و ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬای روﺳﺘایی، ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫاي ﺗﻮﺳﻌﻪ روﺳﺘائی تدوین و اجرا می شود و ﺗﺤﺖ ﻧﻈﺎرت و ارزﺷیابی ﻗﺮار می ﮔﯿرد. از طرفیدر ﺳﺎﻟﻬﺎي اخیر ﺗﻮﺳﻌﮥ روﺳﺘا ﯽ در ﻗﺎﻟﺐ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺸﺎرﮐتی و ﻧﻬﺎد ﮔﺮا ﻣﻄﺮح ﺷﺪه ﮐﻪ اﺑﻌﺎد ﺗﻮﺳﻌﻪ روﺳﺘﺎﯽ ﯾﮑﭙﺎرﭼه ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻣﺸﺎرﮐت ﻣﺮدم را درﺑﺮ دارد و از این منظر ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺘﻌﺪ ي ﺑﺮ ﺗﻮﺳﻌﻪ روﺳﺘایی ﺗﺄﺛﯿﺮ می ﮔﺬارﻧﺪ ﮐﻪ ازﺟﻤﻠﻪ آﻧﻬﺎ می ﺗﻮان ﻣد ﯾﺮﯾﺖ روﺳﺘا ﯽ ﯾا ﺣﻀﻮر ﺧﺒﺮﮔﺎن ﻣﺤلی ﺷﻮراﻫا را ﻧﺎم ﺑﺮد. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻧﻘﺶ ﺷﻮراﻫﺎ دراﯾﻦ اﻣﺮ یعنی ﺗﻮﺳﻌﻪ روﺳﺘائی آن ﻫﻢ در ﻣﻨﺎﻃق ﻣﺤﺮوم ﻫﻤﭽﻮن روﺳﺘﺎﻫاي اﺳﺘﺎن چهارمحال و بختیاری ﮐﻪ ﺟﺰء ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺤﺮوم و ﮐﻢ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻗﺮاردارد را دو ﭼﻨﺪان ﺧﻮاﻫﺪ ﻧﻤﻮد. همچنین اﮐﺜﺮ روﺳﺘﺎﻫﺎي اﯾﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ از ﺣﺪاﻗﻞ اﻣﮑﺎﻧﺎت اولیه ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﻮده و ﺑﺮاﺳﺎس داده ﻫای ﻣﻮﺟﻮد و ﺑﺮخی از ﺷﺎﺧﺺ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ در این ﭘﮋوﻫﺶ در زمینه ﺑﻬﺪاﺷﺖ و درﻣﺎن ﺗﻨﻬﺎ دو روﺳﺘﺎ داري درﻣﺎﻧﮕﺎه و اﮐﺜﺮ روﺳﺘﺎﻫﺎ ﺑﻪ ﺟﺰء دو روﺳﺘﺎ داراي ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻬﺪاﺷﺖ می ﺑﺎﺷﻨﺪﮐﻪ آن ﻫﻢ اﻣﮑﺎﻧﺎت ﺑسیار اولیه را در اﺧتیار روﺳﺘﺎﺋﯿﺎن ﻗﺮار می دﻫﻨﺪ. از سویی از نظر تشریح امکانات منطقه نیز باید اشاره داشت که در زﻣﯿنه ﺗﺄسیساﺴﺎت زیر بنایی و ﺗﺴهیلات نیز ﺑﺎ اینکه اﮐﺜﺮ روﺳﺘﺎﻫﺎ داري برق، ﺑﺮ آب و ﺗﻠﻔﻦ می ﺑﺎﺷﻨﺪ اﻣﺎ از ﻟﺤﺎظ راه ارﺗﺒﺎﻃﯽ وضعیت روستاها ﻧﺎﻣﻄﻠﻮب میﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻓﺎﺻﻠﻪ زﯾﺎد روﺳﺘﺎﻫﺎ ﺑﺎ ﯾﮑدیگر و ﺣتی ﻣﺮﮐﺰ ﺑﺨﺶ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾن اﻣﺮ و ﯾا ایجاد اﻣﮑﺎن ﭘﺴﺖ ﺑﺎﻧﮏ ﺑﺮاي روﺳﺘﺎﻫﺎ از ﻣﺸﮑﻞ ﻫﺎ ﮐﺎﺳﺘﻪ شده است. همچنین ﺑﺮاﺳﺎس ﺗﺤﯿقیﻘﺎت ﺑﻌﻤﻞ آﻣﺪه در ﻣﺤﺪودة ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻮارد ذﯾﻞ ﺑﻌﻨﻮان ﻧﺘایج ﺗﺤﯿقیق اراﺋﻪ میﺷﻮد به ﺧﻼء ﻧﺎشی از ﻣدﯾﺮﯾﺖ روﺳﺘایی در روﺳﺘﺎﻫﺎﯽﮐﻪ ﻓﺎﻗﺪ ﻣدﯾﺮ ( دهیار و شورا) ﻫﺴﺘﻨﺪ از ﻣﻬﻤﺘرین ﻋﻮاﻣﻞ آسیب پذیری ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ روﺳﺘائی است و نتایج ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه ﻣوید این است ﮐﻪ ﺗﻌﺪاد ﻣﺮاﮐﺰ تصمیم گیری ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ریزي از ﺑﺎﻻ به پائین و ﻣدﯾﺮیت بخشی، ﻣﺤﺪو یت ﻗﺪرت اجرایی دهیار ی و شوراها از ﻣﻬﻤﺘرین ﭼﺎﻟﺸﻬاي ﻣدﯾﺮﯾﺖ روﺳﺘﺎئی ﻫﺴﺘﻨند.
منابع
آذر، عادل و منصور مؤمني، (1382). آمار و كاربرد آن در مديريت، تهران: انتشارات سمت.
آسایش، حسین، برنامه ریزي روستایی در ایرن؛ تهران، دانشگاه پیام نور، 1375
آسايش،حسين.(1374). جغرافیای استانشناسی چهارمحال و بختیاری. اقتصاد روستايي،انتشارات دانشگاه پيامنور. چاپ ۱۳۸۹
آمارنامه استان چهارمحال و بختیاری - سازمان برنامه و بودجه استان چ و ب 1395.
احسانی، محمدحسین. توانشناسی جهانگردی استان سمنان، پایاننامه کارشناسی ارشد رشته جغرافیا، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی 1374.
احمدپور، احمد؛ حاجیها، زهره؛ چناری بوکت، حسن؛کیفیت افشا و پاداش مدیریت، مجله: پژوهشهای تجربی حسابداری» بهار 1394 - شماره 23 علمی-پژوهش
استعلاجی، علیرضا، بررسی الگوي مدیریت روستایی در ایران با تاکید بر مدیریت محلی و مشارکتی دهیاریها، فصلنامه انجمن. جغرافیایی ایران، 1381، شماره ، 32ص24
افتخاری، عبدالرضا رکن الدینو همکاران(1386)، نگرشی نو به مدیریت روستایی باتاکید بر نهادهای تآثیر گدار، فصلنامه علمی _ پژوهشی روستا وتوسعه شماره 2، 30-1.
افتخاری، عبدالرضا، (1382)، توسعه کشاورزی (مفاهیم اصول، روش تحقیق، برنامهریزی در یکپارچه سازی اراضی کشاورزی) انتشارات سمت.
افتخاری، عبدالرضا،(1390) تبیین رابطه رهیافت حکمروایی خوب و توسعه پایدار روستایی در مناطق روستایی استان مازندران، پژوهشهای روستایی، سال دوم، صص 34-1.
افتخاري، عبدالرضا رکنالدین، حمداﷲ سجاسی قیداري و طاهره صـادقلو (1387)، مدیریت چالشهاي روستایی :جوامـع روستایی و رویارویی با چالش تغییر، دومین همایش ملی توسعه روستایی ایران، مؤسسه توسعه روسـتایی ایـران، دانشـگاه تهران، تالار علامه امینی
افتخاري، عبدالرضا رکنالدین، حمداالله سجاسی قیداري و طاهره صادقلو) ؛ مدیریت چالشهاي روستایی: جوامع روستایی و رویارویی با چالش تغییر؛ دومین همایش ملی توسعه روستایی ایران، موسسه توسعه روستایی ایران؛ دانشگاه تهران، تالار علامه امینی، 12-11ديماه، 1386
اکبري، صادق ؛ عبداللهی، مجیدمجموعه قوانین و مقررات ده و دهیاري؛انتشارات قلمستان هنر،چاپ (1387) اول،تهران
امان الهی، سکندر: کوچ نشینی در ایران، پژوهش درباره عشایر و ایلات انتشارات آگاه، 1370 .
الوانی، مهدی، مدیریت عمومی؛ تهران، نشر نی، 1389
باد و تأثیر آن در اقلیم چهارمحال و بختیاری سازمان هواشناسی 1384.
بدري، سید علی ؛ موسوي، سید عارف مدیریت نوین روستایی در جستجوي راه کارهاي مناسب برايتوسعه دهیاري ها؛انتشاراتموسسه انتشاراتی فرهنگی اشتیاق نور،چاپ اول،تهر،1388
شفیعی حسن، چشم انداز جهانی شوراهاي شهر؛ تهران، سازمان شهرداري ها و دهیاري هاي کشور ماهنامه شهرداري ها،شماره 1387
صادقپور، بهرام و مرادي، وهاب، (1389). تحليل آماري با نرمافزارهاي SPSS و AMOS، مازندران: دانشگاه مازندران.
فصلنامه اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان چ و ب شماره پنج.
طالب، مهدي ؛ مدیریت روستایی در ایران؛ تهران: دانشگاه تهران، 1375
عبا افتخاری عبدالرضا رکن الدین ؛ حمدالله سجاسی قیداری؛ طاهره صادقلو، تحلیل محتوایی جایگاه توسعه پایدار روستایی در برنامه های بعد از انقلاب اسلامی،مجله پژوهشهای جغرافیای انسانی، دوره 45، شماره 3، پاییز 1392،
عنابستاني علي اكبر؛ حجت حاتمي نژاد. (1391)/ مديريت نوین روستایي و نقش آن در تحول مساكن با توجه بر عملكرد دهياران (مطالعة موردي: دهستان ميش خاص-شهرستان ايلام)، جغرافيا و برنامه ريزي منطقه اي. سال دوم- شمارة 2. صفحات 140- 121.
کاظمی پور، شهلا؛ ارزیابی آثار منتشر شده در حوزه جمعیت شناسی، مجله نقد کتاب علوم اجتماعی » زمستان 1395 - شماره 12
لطیفه و همکاران جايگاه مديريت نوين روستايي در برنامه هاي توسعه (مطالعه موردي، روستاهاي بخش مركزي شهريار)، همايش ملي توسعه روستايي، 1391
محمودی، محمدجواد ؛ کاظمی پور، شهلا ؛ احراری، مهدی؛ نیکونسبتی، علی؛ ، پیش بینی باروری کل ایران تا افق 1404، مبتنی بر دیدگاه توسعه ای و سناریوهای اقتصادی، بهار 1391 - شماره 55 علمی-پژوهشی/ISC (48 صفحه - از 54- 7.
مطیعی لنگرودي،حسن. (1382). برنامه ریزي روستایی با تاکید بر ایران؛مشهد،جهاد دانشگاهی مشهد.
مطيعي لنگرودي، سيدحسن؛ فرشاد سوري؛ مهدي چراغي. (1395).تحليل پايداري رابطة ميان نظام بهره برداري خانوادگي و امنيت غذايي در نواحي روستايي دهستان. غني بيگلو، زنجان، پژوهش هاي جغرافياي انساني. دورة 48. شمارة 1. صفحات209-197.
مقیمی سید محمد، اداره امور حکومت هاي محلی، مدریت شوراها و شهرداري ها؛ تهران،دانشگاه تهران و سمت،چاپ اول.1382
مولائی هشجین نصراله، بررسی و تبیین جایگاه دهیاريها در تهیه،تصویب و اجراي طرح هاي هادي رو ستایی؛ کارفرما مرکز پژوهش هاي شهري و روستایی، سازمان شهرداري ها و دهیاري هاي کشور، مشاور مهندسین مشاور آبادگران شهر و روستا.1387
Christen. M and Schmidt. S (2012). A Formal Framework for Conceptions of Sustainability a Theoretical ontribution to the Discourse in Sustainable Development, Sustainable Development, Volume 20, Issue 6, PP: 400- 410.
Dixon, Tim. (2011). Sustainable UrbanDevelopment to 2050: Complex Transitions in the Built Environment ofCities, Oxford Institute for SustainableDevelopment, Oxford Brookes University.
Husnah, N, Saleh S. Ali, M, Salman, D, Hijjang, P, Djufry, F and Amidah Amrawaty (2014). Merging
Husnah, N, Saleh S. Ali, M, Salman, D, Hijjang, P, Djufry, F and Amidah Amrawaty (2014). Merging Indigenous and Modern Knowledge in Agricultural Development, International Journal of Agriculture System (IJAS). December 2014, Volume 2, Issue 2, PP: 141- 151.
Jennifer Elliott, An introduction to sustainable development, Routledge:2012.
Kline, R. B. (2011). Principles and Practice of Structural Equation Modeling (3rd ed.). London: The Guilford Press.
Moreno Pires. S, Fidélis. T and Tomás B. Ramos (2014). Measuring and comparing local sustainable development through common indicators: Constraints and achievements in practice, International Journal of Urban Policy and Planning, Volume 39, PP: 1- 9.
Springett. D (2013). Editorial: Critical Perspectives on Sustainable Development, Sustainable Development, Volume 21, Issue 2, PP: 73-82.
Vieira, Armando Luis. (2011). Interactive LISREL in Practice, Springer Heidelberg Dordrecht London New York.