Forecast of Mental Wellbeing and Public Health Based on the stress perceived by the mediation of his compassion in women athletes in Tehran
Subject Areas :shadi Kabiri Aq Ziarat 1 , afsaneh taheri 2 , khadijeh abolmaali al hoseyni 3
1 - Department of Health Psychology, Faculty of Psychology, Islamic Azad University Roudehen Branch (RIAU), Roudehen, Tehran, Iran.
2 - Department of Health Psychology, Faculty of Psychology Islamic Azad University Roudehen Branch (RIAU), Roudehen, Tehran, Iran
3 - Department of Health Psychology, Faculty of Psychology Islamic Azad University Roudehen Branch (RIAU), Roudehen, Tehran, Iran
Keywords: perceived stress, mental well -being, athlete women, general health, compassion to self.,
Abstract :
Having health and vitality with exercise can provide the conditions for different work and activities of the people and succeed in different areas of life, whether professional or family environment. This requires an active life. Well -being refers to a sense of health that the complete awareness of the integrity and integrity that deals all aspects of the individual was the purpose of this study was to predict mental well -being and public health based on the stress perceived by their compassion in Tehran's athletes. This was a descriptive correlational study performed by structural equations. It was also practical in terms of purpose. The statistical population of this study was all athletes referred to sports clubs in Tehran. 250 people were selected by available sampling method. Participants responded using a link to the mental well -being questionnaire, the public health questionnaire, their compassion questionnaire and the perceived stress scale. Data were analyzed using descriptive analysis, Pearson correlation, and path analysis using SPSS and PLS software. In general, path analysis showed that compassion in the direction between stress and mental well -being did not have the ability to mediate. In addition, compassion had no role in the perceived sterile path to general health and body image to public health. And it can be concluded that women athletes probably managed their stress using coping strategies.
تاريخ دريافت مقاله: 28/5/1401 | فصلنامه روانسنجی |
تاريخ پذيرش مقاله: 15/9/1402 | دورة دوازدهم، شمارة 48، بهار 1403 صفحات: |
پیش بینی بهزیستی ذهنی و سلامت عمومی بر اساس استرس ادراک شده با میانجی گری شفقت خود در زنان ورزشکار شهر تهران
| |
Forecast of Mental Well-being and Public Health Based on the stress perceived by the mediation of his compassion in women athletes in Tehran
شادی کبیری آق زیارت1، افسانه طاهری*2، خدیجه ابوامعالی3
چکیده هدف از این تحقیق پیش بینی بهزیستی ذهنی و سلامت عمومی بر اساس استرس ادراک شده با میانجیگری شفقت خود در زنان ورزشکار شهر تهران بود.این مطالعه توصیفی از نوع همبستگی بود که به روش معادلات ساختاری انجام شد. همچنین به لحاظ هدف نیز این مطالعه کاربردی بود. جامعه آماری این تحقیق كليه زنان ورزشکار مراجعه کننده به باشگاه های ورزشی در شهر تهران بودند.250نفر به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند. شرکت کنندگان با استفاده از یک لینک به پرسشنامه های پرسشنامه بهزیستی ذهنی، پرسشنامه سلامت عمومی، پرسشنامه شفقت خود و مقیاس تنیدگی ادراک شده پاسخ دادند. داده ها با استفاده از روش تحلیل توصیفی، همبستگی پیرسون و تحلیل مسیر با استفاده از نرم افزار spss و PLS تحلیل شد. به طور کلی تحلیل مسیر نشان داد که شفقت خود در مسیر بین استرس ادارک شده و بهزیستی ذهنی توانایی نقش میانجی را نداشت. به علاوه، شفقت به خود در مسیر استرس ادراک شده به سلامت عمومی و تصویر بدن به سلامت عمومی نقش میانجی نداشت. می توان نتیجه گرفت که احتمالا زنان ورزشکار استرس خود را با استفاده از راهبردهای مقابله ای (ورزش کردن) مدیریت می کردند. واژه های کلیدی: استرس ادراک شده،بهزیستی ذهنی،زنان ورزشکار ،سلامت عمومی،شفقت خود | Abstract The purpose of this study was to predict mental well -being and public health based on the stress perceived by the mediation of their compassion in Tehran's athletes. It was also practical in terms of purpose. The statistical population of this study was all athletes referred to sports clubs in Tehran.250 people were selected by sampling. Participants responded using a link to the mental well -being questionnaire, the public health questionnaire, their compassion questionnaire and the perceived stress scale. Data were analyzed using descriptive analysis, Pearson correlation, and path analysis using SPSS and PLS software. In general, path analysis showed that compassion in the direction between stress and mental well -being did not have the ability to mediate. In addition, compassion had no role in the perceived sterile path to general health and body image to public health. And it can be concluded that women athletes probably managed their stress using coping strategies. Keywords: perceived stress, mental well -being, athlete women, general health, compassion to self.
|
مقدمه
برخورداری از تندرستی و نشاط با ورزش می تواند شرایط را برای کار و فعالیت های مختلف افراد فراهم آورده و در عرصه های مختلف زندگی اعم از کار حرفه ای و یا محیط خانوادگی موفق و کامیاب گرداند. این امر مستلزم داشتن یک زندگی فعال می باشد (کانی4،2018).طبق نظر سازمان بهداشت جهانی(2013)فعالیت جسمانی عبارت است از انجام هرگونه فعالیت و حرکت بدنی در زندگی از قبیل کار، رفت و آمد، تفریحات و فعالیتهای ورزشی که به وسیله ی انقباض عضلانی اسکلتی ایجاد شده و موجب افزایش مصرف انرژی می گردد. لذا انجام فعالیت های ورزشی و ورزشکار بودن می تواند در پیشگیری، درمان و بازتوانی بسیاری از بیماری های متداول روانی و جسمانی مؤثر باشد، و باعث افزایش قدرت، استقامت، بهبود انعطاف پذیری، بهبود احساس سرزندگی و شادابی، بهبود سلامتی و در نهایت افزایش طول عمرگردد(کانی ،2018).
بهزیستی ذهنی5، میزان احساس رضایت و خشنودی افراد از زندگی است که با مقایسه وضعیت فعلی خود با استانداردهایی که برای خود وضع کرده اند نه استانداردهایی که محیط بیرونی برای آنها وضع کرده است تعیین می شود (دینر6،1994). بهزیستی اشاره به حسی از سلامت دارد که آگاهی کامل از تمامیت و یکپارچگی که تمام جنبه های فرد را در بر می گیرد(کای7 ،2018). گلبی و وود (2016)در پژوهشی به بررسی تأثیر آموزش مهارت هاي روانشناختی بر افزایش استحکام روانی و بهزیستی روانشناختی ورزشکاران دانشجو پرداختند. نتایج نشان داد که این آموزش باعث ارتقاي استحکام روانی، اعتماد به نفس، عواطف مثبت و خودکارامديداركشدة ورزشکاران می شود.
در طول یک دهه گذشته یا بیشتر، مطالعات فرهنگي و اجتماعي شاهد علاقه رو به رشد به بدن انسان، سلامت ومدیریت زندگي فراتر از مرزهای سازماني بوده است(تانم8 ،2009).سلامتي از عوامل و شرایط اجتماعي، فرهنگي، اقتصادی و حتي سیاسي جامعه ریشه مي گیرد و بازتابي از شرایط افراد جامعه است. در جهان امروز با توجه به پیشرفت های تكنولوژیكي و تأثیر مستقیم آن بر کیفیت زندگي انسان، مسئله سلامت در تمامي ابعاد آن شامل سلامت جسمي، رواني، معنوی و اجتماعي و عوامل تأثیرگذار بر آن اهمیت ویژهای یافته است، به گونه ای که هدف مشترک توسعه یک جامعه در تمامي سطوح محلي، ملي و بین المللي، بهبود کیفیت زندگي و از جمله سلامتي انسان است. سلامت جسمي به معنای توانمند بودن بدن برای فعالیت روزانه و حفظ انرژی برای موارد اضطراری و دوری از بیماری ها و تناسب کلي جسمي است. سلامتي جسمي شامل همه قابلیت های جسمي بدن است. به فرد یا پدیدهای که دارای تندرستي باشد، تندرست یا سالِم گفته ميشود(استراز و ولوک9،2004).
بر اساس مدل باور تندرستی، شدت استرس ادراک‌شده، یکی از مؤلفه‌های اساسی تبیین‌کننده‌ی احتمال اتخاذ راهبرد مقابله توسط افراد در موقعیت‌های استرس‌زا محسوب میشود. در صورت بالا بودن شدت استرس ادراک‌شده، باور فرد در زمینه‌ی میزان جدی بودن استرس بیشتر میشود. به‌احتمال زیاد فرد زمانی اقدام به اتخاذ راهبردهای مقابله خاص می‌کند که به تأثیرات فیزیکی، روانشناختی و اجتماعی منفی ناشی از استرس و پیامدهای مهم آن (برای مثال تغییر روابط اجتماعی، کاهش استقلال، درد و رنج، ناتوانی و حتی مرگ) باور داشته باشد(آندرسون، گرال، وست بروک، بیشوپ، کارسون، 2017). این امر شبیه خود دلسوزی است. افزایش خود دلسوزی باعث بهبود بهزیستی با گذشت زمان میشود. از طرف دیگر استرس ادراک‌شده‌ی پایین و خود دلسوزی اندک مانع از انجام رفتارهای بهداشتی در زنان میشود(کوردووا، ریبا و اسپیگل، 2017).
شفقت به خود10 تعمیم احساس دلسوزی به خود در مواقع شکست، احساس نالایق بودن یا به‌طورکلی احساس رنج و سختی است. بر اساس نظریه نف شفقت به خود شامل تعامل بین سه مؤلفه خودمهربانی در مقابل خودقضاوتی، نوع‌دوستی در مقابل انزواو ذهن‌آگاهی در مقابل تشخیص افراطی(نف، 2012)است. خوددلسوزی مستلزم این است که فرد زمانی که آسیب می‌بیند، شکست می‌خورد یا احساس بی‌کفایتی می‌نماید به‌جای آن‌که رنجی را که متحمل شده نادیده بگیرد یا خود را به باد انتقاد بگیرد، نسبت به خودش مهربان باشد و خود را درک نماید(نف، 2012).نیکلاس، شپارد، فورسیت، ارل وین11(2015)در تحقیقی نشان دادند که شفقت به خود به‌عنوان یک پیش‌بینی‌کننده‌ی قوی برای کیفیت زندگی، افسردگی و اضطراب است و نتیجه گرفتند که شفقت به خود یک فاکتور مهم سلامت روان میباشد. نف(2016)در پژوهشی با عنوان شفقت به خود و عملکرد روانشناختی انطباقی نشان دادند که افزایش در شفقت به خودبا افزایش تندرستی و بهزیستی شناختی مرتبط است.
در پژوهش حاضر تمرکز بر بخش تازه و کمتر پرداخته شده در حوزه استرس ادراک شده و تصویر بدن است. یعنی الگویی فرض شود که بتواند این مسئله را تبیین کند که با میانجی گری شفقت به خود می توان پیامدهای مخرب روانی و جسمی ناشی از استرس ادراک شده را کاهش داد و بهزیستی ذهنی و سلامت عمومی را بهبود بخشید.
روش
جامعه آماري تحقيق حاضر را كليه زنان ورزشکار مراجعه کننده به باشگاه های ورزشی در شهر تهران تشکیل دادند. از بین این افراد250 نفر به طور داوطلبانه پس از احراز ملاک ورود در این مطالعه شرکت کردند. به دلیل عدم اطلاع از حجم دقیق و واقعی جامعه،انتخاب حجم نمونه بر حسب نوع هدف پژوهش انجام شد. با توجه به اینکه نمونه مورد نیاز در مطالعات تحلیل عاملی و معادلات ساختاری بالای 200 نفر پیشنهاد شده است بنابراین بر اساس نظر متخصصین مدلیابی معادلات ساختاري حجم نمونه مطالعه حاضر، مناسب قلمداد میشود(کلاین ،2011). در این مطالعه شرکت کنندگان می توانستند هر لحظه بدون ارائه توجیهی از مطالعه انصراف دهد. همچنین نمرات و گزارش وضعیت را برای هر کسی که مایل باشد ارائه دادیم. این پیمایش ناشناس بود و محرمانه بودن داده ها مطابق با سیاست حفظ حریم خصوصی و بر اساس اعلامیه هلسینکی انجام شد (انجمن روانپزشکی آمریکا،2013). همه شرکت کنندگان از طریق بستر یک لینک آنلاین پرسشنامه را تکمیل کردند. لینک از طریق طیف وسیعی از روش ها توزیع شده است: دعوت از طریق ایمیل و سیستم عامل های رسانه های اجتماعی. این نظرسنجی شامل یک صفحه مقدماتی بود که اهداف این پیمایش و اطلاعات اخلاقی را برای شرکت کنندگان توصیف کرد. برای جمع آوری متغیرهای دموگرافیک و اپیدمیولوژیک، یک پرسشنامه اختصاصی و گزارش خود تنظیم شد. همچنین در ادامه شرکت کنندگان سایر پرسشنامه ها را پاسخ دادند. برای اطمینان از کیفیت پیمایش، دامنه پاسخ برخی موارد تنظیم شدند (برخی از موارد نیاز به پاسخ معکوس داشتند) و شرکت کنندگان را تشویق کردیم که از طریق توضیحات پرسشنامه به دقت پاسخ دهند. علاوه بر این، پرسشنامه هایی که کمتر از یک دقیقه یا بیشتر از 20 دقیقه تکمیل شده باشند، از تحلیل خارج می شوند.نرمال بودن توزیع داده ها با استفاده از آزمون کلموگروف اسمیرینوف سنجش شد و نتایج نشان داد که داده از از توزیع نرمال برخوردار نیستند که در ادامه از روش تبدیل L-N برای بازگرداندن دادهها به شرایط نرمال استفاده شد. در ادامه از روش همبستگی پیرسون برای بررسی ارتباط متغیرها استفاده شد. همچنین از تحلیل مسیر برای بررسی نقش میانجی متغیرها و مسیرهای مستقیم و غیر مستقیم استفاده شد که این تحلیل با نرم افزار PLS انجام شد. سایر تحلیل ها با نرم افزار SPSS نسخه 22 انجام شد و سطح معنی داری 05/0 در نظر گرفته شد.
ابزار پژوهش
پرسشنامه بهزیستی ذهنی:این پرسشنامه توسط کیز و همکاران (2002) تهیه شده است(نف ،2016؛ تنانت،2007). در این پرسشنامه بهزیستی ذهنی به نمرات به دست آمده از مقیاس عاطفه مثبت، عدم وجود عاطفه منفی و رضایت کلّی از زندگی اشاره می کند. مولفه رضایت کلی از زندگی به وسیله یک مقیاس تک سوالی و مولفه های عاطفه مثبت و منفی به ترتیب به کمک 6 عبارت مثبت و منفی ارزیابی می شود. در این پرسشنامه شرکت کنندگان با میزان رضایتمندی خود از زندگی را در مجموع بر روی یک مقیاس 10 درجه ای از صفر (بدترین شرایط ممکن) تا 10 (بهترین شرایط ممکن) مشخص نمایند.این پرسشنامه بر اساس مقیاس 5 درجه ای لیکرت ازهیچوقت(1) تا تمام وقت (0) مشخص نمره گذاری میشود.گویه های مقیاس عاطفه منفی به صورت معکوس نمره گذاری می شود. بنابراین، نمرات مثبت بالاتر در این مقیاس نشان دهنده تجربه عاطفی منفی کمتر می باشد و در گویه های مقیاس عاطفه مثبت، نمرات بالاتر نشان دهنده تجربه عاطفه مثبت بیشتر است. به منظور ایجاد هر مقیاس نمرات با یکدیگر جمع می شوند. برقی ایرانی همکاران روایی و پایایی نسخه فارسی این پرسشنامه را مورد تایید قرار داده اند(ایرانی وهمکاران،2015).
پرسشنامه سلامت عمومی:این پرسشنامه توسط گلدبرگ (1997) تنظیم گردید . پرسشنامه دارای 60 سوال است. این پرسشنامه دارای عامل های اضطراب/اختلال خواب، وضعیت جسمانی، عملکرد اجتماعی، افسردگی و سلامت کلی است. مجموع نمرات عوامل ذکر شده نمره کلی سلامت عمومی را نشان میدهد. تقوی پایایی پرسشنامه سلامت عمومی را بر اساس سه روش بازآزمایی، دو نیمه کردن و آلفای کرونباخ مورد بررسی قرار داد که به ترتیب ضرایب پایایی 93/0 ، 70/0 و 90/0 را به دست آورد. همچنین در این روش برای مطالعه روایی پرسشنامه سلامت روانی از روش های همزمان و تحلیل عامل استفاده شده است که شاخصهای برازش مناسبی را نشان داده است (طباطبایی،2018).
پرسشنامه شفقت خود: پرسشنامه شفقت خود توسط نف و همکاران در سال 2003 ساخته شد(نف،2016). که شامل 26 گویه و 6 مولفه مهربانی با خود، قضاوت نسبت به خود، اشتراکات انسانی، انزوا، بهشیاری یا ذهن آگاهی و همانندسازی افراطی در یک طیف لیکریت 5 درجه ای از کاملا مخالفم=1 تا کاملا موافقم=5 نمرهگذاری میگردد. گویههای 1،2،4،6، 8،11،13،16،18،20،21،24،25 دارای نمره گذاری معکوس می باشد. در پژوهش خسروی و همکاران روایی و پایایی مناسبی برای نسخه فارسی این پرسشنامه گزارش شده است (خسروی وهمکاران،2013).
مقیاس استرس ادارک شده: نسـخه بلنـد مقياس استرسادراک شده در سال 1983 توسط کوهن، کمارک و مرملستین ساخته شده است (کوهن،1994) که شامل 14 عبارت به صـورت طيف ليکرت 5 گزينهاي (صـفر تـا 4 :هرگـز=صـفر، خيلـي کـم=1، بعضـي اوقـات=2 ،زيـاد=3 و خيلـي زيـاد=4 نمره گزاری میشود. کمترين نمره کسب شده صفر و بيشترين 56 است. نمره بـالاتر نشان دهنده تنش درک شده بيشتر است. مقیاس تنیدگی ادراک شده دو خرده مقیاس را میسنجد: الف) خرده مقیاس ادراک منفی از تنیدگی که شامل آیتمهای 1، 2، 3، 4، 11، 12 و 14 میشود. ب) خرده مقیاس ادراک شده مثبت از تنیدگی که آیتمهای 5، 6، 7، 8، 9، 10، و 13 را در بر میگیرد که به صورت برعکس نمره گذاری میشوند. روایی و پایایی این پرسشنامه در جمعیت ایرانی مورد تایید واقع شده است (معروفی زاده،2014).
یافته ها
جدول 1. ویژگی های جمعیت شناختی شرکت کنندگان
متغیر | تعداد | درصد | ||
وضعیت تاهل | مجرد | 166 | 66/4 | |
متاهل | 66 | 26/4 | ||
جدا شده/بیوه | 18 | 7/2 | ||
تحصیلات | زیردیپلم، دیپلم و فوق دیپلم | 66 | 26/4 | |
لیسانس | 115 | 46 | ||
فوق لیسانس | 51 | 20/4 | ||
دکتری | 18 | 7/2 | ||
متغیر | میانگین | انحراف معیار | دامنه | |
سن (سال) | 22/33 | 9/54 | 52-18 | |
اعضای خانواده (تعداد) | 3/34 | 1/78 | 6-1 | |
نتایج آمار توصیفی متغیرهای تحقیق و همچنین ماتریس همبستگی بین متغیرها در جدول 2 گزارش شده است.
جدول 2. آمار توصیفی متغیرهای تحقیق و ضرایب همبستگی پیرسون
4. شفقت به خود | 3.سلامت عمومی | 2. بهزیستی ذهنی | 1. استرس ادراک شده | شاخص |
0/237** | 0/432-** | 0/434-** | - | 1 |
0/398-** | 0/178** | - |
| 2 |
0/08- | - |
|
| 3 |
- |
|
|
| 4 |
34/32 | 56/18 | 132/28 | 29/99 | میانگین |
5/88 | 7/62 | 18/56 | 6/22 | انحراف معیار |
یادداشت: * سطح معنی داری 0/05، ** سطح معنی داری0/01
همانگونه که در جدول فوق مشاهده میشود ارتباط مثبت و معنی داری بین استرس ادراک شده با شفقت به خود و سلامت عمومی با بهزیستی ذهنی وجود دارد (0/05 ˂p). از طرف دیگر ارتباط منفی و معنی داری بین استرس ادارک شده با بهزیستی ذهنی و سلامت عمومی وجود داشت. همچنین چنین ارتباطی بین تصویر بدن با شفقت به خود و بهزیستی ذهنی با شفقت به خود وجود داشت (0/05 ˂p). قابل ذکر است که ارتباط سلامت عمومی و شفقت به خود معنی دار نبود (0/05 ˃p).
در ادامه، برای سنجش مدل بیرونی به بررسی پایایی ترکیبی، آلفای کرونباخ و روایی همگرایی (میانگین واریانس استخراج شده) پرداخته میشود(35). همانطور که در جدول شماره 3 مشخص است همه متغیرها از پایایی ترکیبی 0/7 و آلفای کرونباخ بالای 0/6، میانگین واریانس استخراج شده بالای 0/4 را کسب نمودهاند. می توان پایایی و روایی همگرای پژوهش حاضر را تایید نمود.
جدول 3. روایی همگرایی و پایایی ترکیبی
شفقت به خود | سلامت عمومی | بهزیستی ذهنی | استرس ادراک شده | آلفای کرونباخ | پایایی ترکیبی | واریانس متوسط استخراج شده (AVE) | شاخص |
|
|
| 0/946 | 0/884 | 0/945 | 0/896 | استرس ادراک شده |
|
| 0/922 | 0/440- | 0/912 | 0/944 | 0/850 | بهزیستی ذهنی |
| 0/624 | 0/171 | 0/457 | 0/600 | 0/758 | 0/400 | سلامت عمومی |
0/869 | 0/061- | 0/413- | 0/230- | 0/923 | 0/946 | 0/755 | شفقت به خود |
در قسمت روایی افتراقی میزان تفاوت بین شاخصهای یک سازه با شاخصهای سازه دیگر در مدل مقایسه میشود این کار از طریق مقایسه جذر AVE هر سازه با مقادیر ضرایب همبستگی بین سازه ها محاسبه میگردد. در صورتی که سازهها با شاخصهای مربوط به خود همبستگی بیشتری داشته باشند تا با سازههای دیگر روایی واگرایی یا افتراقی مناسب مدل تایید میشود. برای این کار یک ماتریس باید تشکیل داد که مقادیر قطر اصلی ماتریس جذر AVE هر سازه میباشد. و مقادیر پایین قطر اصلی ضرایب همبستگی بین سازه با سازههای دیگر است. به علاوه، بـه منظور ارزیـابی روایی واگرا یکی از جـدیدترین معیارهای ارزیـابی در این بخش با اســتفـاده از رویکرد واریـانس محور اسـتفاده از معیار نسـبت خصـیصه متفاوت – خصیصه یکسان است. براساس ماتریس روشها و خصیصه ها و طبق نظر هنســلر و همکـاران (2015)مبنی بر نقطه برش مطلوب کمتراز 0/85 یا 0/90 برای هر خصــیصــه در هر سازه، لذادر بخش مربوطبـه ارزیـابی روایی واگرای متغیرهـای تحقیق مناسب براورد شده است.
جدول 4:اندازه اثر کوهن
شفقت به خود | سلامت عمومی |
| بهزیستی ذهنی |
| شاخص |
0/008 | 0/303 |
| 0/116 |
| استرس ادراک شده |
- | 0/001 |
| 0.139 |
| شفقت به خود |
تناسب مدل
در نهایت آخرین معیاری که بررسی میگردد شاخص SRMR است. شاخص SRMRمقدار بین 0 تا 1 می باشد و هر چقدر به صفر نزدیکتر باشد مناسبتر است. ارزش کمتر از 0/1 برای شاخص SRMR به عنوان یک معیار مناسب برای حداقل مربعات جزیی میتواند مطلوب بودن مدل را نشان دهد. همانطور که در جدول 4-10 اورده شده است شاخص SRMR حاکی از مطلوب بودن مدل در حداقل مربعات جزیی دارد. سایر شاخص ها تناسب مدل در نرم افزار پی ال اس نسخه 3 محققین هنوز به توافق کلی مبنی بر حد استانه ای انها نرسیدند لذا برای تناسب مدل از شاخص SRMR اکتفا می کنند (هیر و همکاران، 2017).
جدول5: شاخص تناسب مدل
مقادیر براورد | شاخص |
0/078 | SRMR |
1/163 | d_ULS |
0/852 | d_G |
845/218 | Chi-Square |
0/771 | NFI |
مسیرهای استرس ادراک شده به شفقت به خود؛ و بهزیستی ذهنی و شفقت به خود و سلامت عمومی رد و سایر مسیرهای مدل تایید شده اند. نتایج مسیرهای غیرمستقیم مدل در جدول 6نیز ارائه شده است که به صورت کامل ارائه شده اند.
جدول 6: بررسی فرضیات پژوهش
نتیجه | سطح معنی داری | تی | انحراف استاندارد |
| ضریب مسیر | مسیرهای مستقیم |
تایید | 0/001 | 5/041 | 0/065 |
| 0/326- | شفقت به خود->بهزیستی ذهنی |
رد | 0/817 | 0/231 | 0/055 |
| 0/013- | شفقت به خود->سلامت عمومی |
ارزیابی مدل درونی
بحث و نتیجه گیری
استرس ادراک شده به طور منفی با بهزیستی ذهنی و وخامت سلامت عمومی در زنان ورزشکار شهر تهران ارتباط دارد.این یافته با اکثر مطالعات نظیر اورکی و اسدیور(1399)، ژانگ ،لئو ،چی و همکاران(2016)،یوتا و ماساشی (2018)، همخوانی دارد.در تببین این یافته ها میتوان گفت ايجاد و تثبيت استرس دائم و بلند مدت در فرد موجب بـروز مشـكلات دو سـويه اي مـي شود به طوري كه از يك سو استرس موجب تأثير منفي در خانواده، كار و جامعه مي گردد و از سوي ديگر موجب تأثير بيولوژيكي بـر روي فـرد و ايجـاد عـوارض روان تنـي (روان زاد، جسم زاد) از جملـه حملات آسم، سوء هاضمه، تهوع و استفراغ روان زاد، زخم معده و دوازدهه و اختلالات خـواب مـي شـود. از طرفی مطالعات نشان داده اند استرس می تواند پیش درآمدی برای مشکلات سلامت روان باشد و افراد با ویژگی های مثبت، راهبردهای مقابله ای مناسب می توانند رویدادهای آسیب زا زندگی را به خوبی مدیریت کنند و سالم بمانند(ایکسونما،ناسی و همکاران، 2019). مطالعات نشان دادند افراد در شرایط ورزشی سلامت عمومی را گزارش کردند(کاتلینو و تستا،2021).
در تبیین رابطه استرس و بهزیستی می توان گفت استرس به عنوان محرک هر موقعیتی است که درخواست های غیر معمول داشته و نیازمند تغییر در الگوی زندگی جاری است. استرس وضعیتی است که در آن تبادلات محیطی شخص را به سوی ناهمخوانی های واقعی یا غیر واقعی بین خواست محیطی و منابع بیولوژیکی و روانی و یا سیستم های اجتماعی شخص سوق میدهد(دیسونر و مارین،2020). بهزیستی روانی در واقع واکنش های عاطفی و شناختی برای درک توانمندی ها و ویژگیهای شخصی تعامل کار آمد و موثر با جهان در رابطه مناسب با اجتماع و رشد و پیشرفت مثبت در طول زمان است که شامل رضایت از زندگی، انرژی و خلق مثبت است که با توجه به یافته ها پژوهش میتوان استدلال کرد که استرس با بهزیستی ذهنی نسبت عکس دارد و هرچه قدر استرس افزایش یابد رضایت از زندگی، تعامل با دنیا و انرژی و خلق مثبت کاهش مییابد. همچنین مهمترین محرک های بهزیستی درآمد، ارتباطات اجتماعی و سلامت در نظر گرفته شده است(دوآ و گوان، 2016).
ارتباط بین استرس ادراک شده با شفقت به خود معنی دار نیست که با با مطالعات ولست ،ابیگل و همکاران (2019) واکلر و وایت(2018) همسو است. بوتز و استاهیلبرگ (2020) در رابطه بین شفقت به خود و استرس ادراک شده (تمایز بین رگه و حالت) نشان داد که رابطه منفی بین دو متغییر تا حدی مبهم است. "رگه یا صفت" یک ویژگی ثابت است اما "حالت" واکنشی به زمان یا موقعیتی مشخص است. مفهوم "سبک" به سمت انعکاس دیدگاه "صفت" گرایش دارد و پیشنهاد می کند افراد از لحاظ شیوه ای که مقابله می کنند کاملا ثبات دارند. مفهوم "راهبرد" تمایل به انعکاس دیدگاه "حالت" دارد و پیشنهاد می کند که افراد بسته به زمان زندگی و مطالبات موقعیت به شیوه های مختلفی مقابله می کنند. از طرفی اتویانگ و وانگ همکاران (2021) دریافتند که عوامل استرس زای مزمن به شدت پیامدهای منفی بیشتری را پیش بینی می کنند و شفقت به خوداثر آنها را کاهش نمی دهند. نتایج نشان داد که ارتباط معنی داری منفی بین شفقت به خود و بهزیستی ذهنی در زنان ورزشکار وجود دارد. یعنی شفقت به خود پایین بهزیستی ذهنی بالا را پیش بینی می کند و ناهمسو با تحقیقات پیشین است. شفقت به خود منبع مهمی از بهزیستی روانشناختی از جریان بهزیستی ذهنی ایدایمونیک است که در ارتباط معنادار با بهزیستی ذهنی هدونیک اما متمایز با آن است. در مقایسه با بهزیستی ذهنی که روی ذهنیت تمرکز دارد، بهزیستی روانشناختی به دنبال پتانسیل فرد برای تحقق زندگی معنادار و دیدن چالش های واقعی زندگی است.تحقیقات پیشین نیز نشان داده شفقت به خود بیشترین رابطه با بهزیستی روانشناختی را دارد. زمانی که نگرش زیاد از حد مثبت باشد، فرد نمی تواند در خدمت به خود و در صدد ارتقا خود باشد. نگرش مثبت به خود مانند خوش بینی است و فردی که خوش بین باشد و نگران آینده نباشد، به فکر خود نخواهد بود. این علایم نشان دهنده این است که فرد با خود مهربان نیست. همچنین زنانی که به باشگاه های ورزشی می روند با دیگران روابط مثبت برقرار می کنند و حس تسلط بر محیط، زندگی هدفمند، احساس استقلال دارند همه این عوامل باعث می شود فرد احساسی از خوشبختی و رضایت داشته باشد. داشتن این عوامل در طولانی مدت باعث می شود فرد در صدد مهربان بودن با خود نباشد. کمبود و کاهش در این عوامل باعث می شود فرد برای خود قدمی مثبت بردارد تا بلکه به این عوامل دست یابد، تلاش کردن و کوشش کردن خود نشانه شفقت به خود است(اورکی، 1399).
از طرف دیگر هیچ ارتباطی بین شفقت به خود و سلامت عمومی به دست نیامد. مطالعات گزارش کرده اند که شفقت خود یک عامل مؤثر برای تعادل عاطفی محسوب میشود و موجب احساس مراقبت از خود، آگاهی یافتن، نگرش بدون داوری نسبت به نابسندگی و شکستهای خود میشود از اینجهت میتواند سلامت عمومی را تحت تأثیر قرار دهد، زیرا شفقت به خود مستلزم آن است که فرد احساسات خود را بازگو کند که این فرایند موجب شکستن چرخه در خود فرو رفتن شده و احساس خودمداری و تنهایی کاهش یافته و همزمان احساس به هم پیوستگی و ارتباط افزایش مییابد (اورکی و همکاران ،1399). در مطالعات مشخص شده است که ورزشکاران نسبت به غیر ورزشکاران از سلامت عمومی بهتری برخوردارند. افزایش تناسب اندام و فعالیت بدنی می تواند موجب کاهش معنادار خطر بیماری و مرگ و میر شود. افزون بر این با رهایی از رنج و تجربه هیجانات مثبت به واسطه ورزش، فرد بیشتر ورزش را ادامه می دهد. طبق نظریه تعاملی ایگورو و مدل هورمونی هامر افراد ممکن است از ورزش برای تسکین رنج خود استفاده کنند. و بدین ترتیب از شفقت به خود فاصله بگیرند.این عامل میتواند یکی از دلایل مطرح در این عدم معنی داری باشد.
در مسیر غیر مستقیم اثر استرس ادراک شده بر بهزیستی ذهنی با میانجی گری شفقت به خود مدل نشان داد که شفقت به خود اثر میانجی ندارد. این نشان میدهد احتمالا بهزیستی روانی ورزشکاران زن تحت تاثیر استرس قرار بگیرد و شفقت به خود آن را میانجی گری نکند. پا پا(2020) نیز از طریق تحلیل رگرسیون متوسط نشان دادند که شفقت به خود به عنوان متغیر میانجی اثر معناداری بر قدرت رابطه بین استرس و بهزیستی ذهنی نداشت. به عبارت دیگر پاسخ ها به استرس و اثراتش روی بهزیستی ذهنی از طریق میزان شفقت به خودی که افراد داشتند پیش بینی نمی شد. چنین یافته ای نیز در فراتحلیل انجام شده توسط زسین، دیکخاسر و گارباد (2015) بیان شده بود. فراتحلیل آنها از 65 مقاله نشان داد که شفقت به خود خودش به تنهایی بهزیستی را پیش بینی نمی کند. نتیجه جالب دیگر در پژوهش آنها اثر اندک سن شرکت کنندگان بر رابطه بین شفقت به خود و بهزیستی است. در توضیح آن می توان گفت مولفه هایی مانند تسلط بر محیط یا روابط مثبت با دیگران در طول زندگی فردی افزایش می یابد. یک فراتحلیل در رابطه با تفاوت های جنسیتی (دوآن و گوو، 2015) نشان داد که مردان تاحدی سطح بالاتری از شفقت به خود را در مقایسه با زنان گزارش می دهند. جامعه آماری تحقیق ما را تنها زنان ورزشکار تشکیل می دادند که احتمالا متفاوت از جامعه آماری تحقیقات پیشین باشد و تاحدودی به ضعیف شدن رابطه در پژوهش حاضر کمک کند. علاوه بر این نظریه های شناختی پردازش اطلاعات رشد بهزیستی را با فرایندی که موجب افزایش تعادل بین تجربیات مثبت و منفی یک فرد می شود، توصیف می کنند. بنابراین، تعادل ارزیابی های مثبت و منفی فرد از شرایط زندگی می تواند مثبت تر شود و درنتیجه بهزیستی را افزایش دهد. از طرفی تحقیقات نشان داده زمانی که موقعیت های منفی یا ارزیابی منفی افراد از آنها شدید یا مزمن است، شفقت به خود نمی تواند اثرات منفی را ضعیف کند، در نتیجه سطح استرس ادراک شده بالا می رود و بهزیستی ذهنی را کاهش می دهد که جمع آوری اطلاعات در شرایط کرونا دلیلی بر این امر است. دلیل دیگر می تواند این باشد که مکانیسم های مغزی نشان داده اند همه افراد از جمله ورزشکاران جزء افراد جامعه محسوب می شوند وقتی در معرض استرس قرار می گیرند واکنش های منفی از خود نشان می دهند و این عامل باعث کاهش بهزیستی ذهنی در این افراد می شود اگرچه تجارب قرار گیری در معرض استرس میتواند سطح ادراک استرس را تحت تاثیر قرار دهد (مارتین و آموذ،2017).
در مسیر غیر مستقیم، استرس ادارک شده باعث اثر منفی بر وخامت سلامت عمومی می شود و شفقت به خود نمیتواند تاثیر بر این عامل بگذارد. مدل زیستی روانی اجتماعی، سلامتی را نیز یک سیستم تعاملی می داند که در آن عوامل زیستی(ژنتیک وفیزیولوژی)با عوامل روانی(شخصیت و باورهای شناختی) و عوامل اجتماعی (اجتماع، خانواده و دوستان) تعامل دارند. یکی از عوامل شخصیتی موثر در سلامتی، خوشبینی است. زنانی که خوشبین هستند و عزت نفس بالایی دارند کمتر به مشکلات سلامت روان (افسردگی و اضطراب) مبتلا می شوند(لوکاتریا،2017).در مطالعات قبلی مشخص شده است که باید ادارک استرس را به طور مستقیم کاهش داد و مداخلات مستقیم بر کاهش استرس مانند مدیریت استرس، مهارت های مقابله ای، حمایت اجتماعی، تاب آوری و ورزش بهتر میتواند سلامت را تضمین کند (دوآن و گوو،2016). همچنین تعدیل کننده های دیگری نیز می توانند شفقت به خود را ضعیف کنند. زنانی که ورزش می کنند شبکه روابط اجتماعی گسترده تری دارند و سلامت روانی و جسمی بیشتری تجربه می کنند. ورزش همچنین به عنوان متغییر مداخله گر در پاسخ به استرس مطرح شده است. ورزش ممکن است استرس را از طریق تغییر ارزیابی افراد از یک رویداد بالقوه استرس زا توسط منحرف کردن توجه تحت تاثیر قرار دهد(مثلا این موقعیت می تواند استرس زا باشد اما اگر ورزش کنم به آن فکر نمی کنم، که می تواند در تعارض با شفقت به خود قرار گیرد) یا ممکن است به عنوان یک راهبرد مقابله ای بالقوه عمل کند و به محض اینکه رویدای استرس زا ارزیابی شد فعال شود(مثلا اگرچه این موقعیت استرس زا است، اما من باید در حال حاضر ورزش کنم تا این چیزها را از ذهنم دور کنم) و از این طریق شفقت به خود را در رابطه بین استرس ادراک شده و سلامت عمومی تضعیف کند و تضعیف رابطه گاهی به عدم معناداری و گاهی به منفی بودن رابطه منجر شود(داهنبرگ،2020). این پژوهش نیز به مانند سایر پژوهش ها با محدودیت هایی روبرو بوده است اولین محدودیت .اولین محدودیت این پژوهش محدودیت مربوط به گردآوری داده ها است، زیرا داده ها در شرایط کرونا به صورت اینترنتی جمع آوری شده است. این امر از آسیب های اصلی داده های مجازی می باشد که می تواند در نتایج اثرگذار باشد و افراد بدون دقت لازم موارد را پر کرده باشند. دوم اینکه این مطالعه در دوره همه گیری کرونا انجام شده است و ممکن است نتایج به دست آمده تحت تاثیر عواقب منفی این بیماری قرار گرفته باشند. لذا پیشنهاد می شودکه یک محدودیت تحقیق آن است که از ابزار پرسشنامه برای گردآوری اطلاعات استفاده شده بنابراین به پژوهشگران آتی پیشنهاد می شود مطالعه ای را با استفاده از مصاحبه و روش تحقیق کیفی انجام دهند. مطالعات آتی نیز میتواند اثرات شاخص های روان شناختی مربتط با کرونا را در نظر بگیرد تا شفافیت مطالعات در این زمینه بهتر مشخص شود.شفقت به خود یک مولفه کاملا علمی می باشد که در آن فراشناخت و فرا هیجان مطرح است و افراد ممکن است درک درستی از شفقت به خود نداشته باشند، لذا کارگاه های آموزشی مبتنی بر شفقت به خود، ذهن آگاهی شناختی و هیجانی و رفتاری پیشنهاد می شود.
منابع:
اورکی، محمد و اسدپور، آزیتا.(1399). اثربخشی آموزش ذهن آگاهی مبتنی بر کاهش استرس بر بهزیستی روانشناختی و استرس ادراک شده در زنان مبتلا به رفلاکس معده به مری. نشریه علمی روانشناسی سلامت، سال نهم، شماره چهارم(پیاپی 36)،صفحات 168-151.10.30473/hpj.2021.51273.4708
ایرانی ب, زیبا, بختی, مرز بک. اثربخشی آموزش مهارت‌های اجتماعی مبتنی بر پردازش شناختی بر بهزیستی اجتماعی، هیجانی، روانشناختی و کاهش نشانه‌های کودکان دارای اختلال سلوک. دوفصلنامه علمی-پژوهشی شناخت اجتماعی. 2015;4(1):157-75https://sc.journals.pnu.ac.ir/article_1835.html
خسروی ص, صادقی م, یابنده م. کفایت روانسنجی مقیاس شفقت خود(SCS). فصلنامه علمی - پژوهشی روشها و مدلهای روانشناختی. 2013;4(13):47-59.20.1001.1.22285516.1392.4.13.3.2
طباطبایی شهناز، رسولی زینب.1397 بررسی اعتبار و روایی نسخه فارسی پرسشنامه سلامت عمومی (GHQ-۶۰) در کارکنان بخش صنعت . سلامت كار ايران. ۱۳۹۷; ۱۵ (۳) :۵۴-URL: http://ioh.iums.ac.ir/article-1-2149-fa.html
Andersen, B.L., Goral, N.G., Westbrook, T.D., Bishop, B., Carson, W.E. (2017). Trajectories of stress, depressive symptoms, and immunity in cancer survivors: Diagnosis to 5 years. Clinic Cancer Research, 23(1), 52-61. [DOI:10.1158/1078-0432.CCR-16-0574] [PMid:27407091 PMCid:PMC5217183]
Association WM. World Medical Association Declaration of Helsinki: ethical principles for medical research involving human subjects. Jama. 2013;310(20):2191-4.
Butz, S., & Stahlberg, D. (2020). The Relationship between Self-Compassion and Sleep Quality: An Overview of a Seven-Year German Research Program, University of Mannheim, 68159 Mannheim, Germany; sbutz@mail.uni-mannheim. de Correspondence: dstahlberg@sowi. uni-mannheim. de Received: 4 February 2020; Accepted: 2 March 2020; Published: 6 March 2020. https://doi.org/10.3390/bs10030064
Cai X, Ye L. The mediating role of mental health in the relationship between psychological capital and job burnout: An exploratory study. International Journal of Services Technology and Management. 2018;24:119 . doi :10.1504/IJSTM.2018.10011490
Cattelino, E., Testa, S., Calandri, E., Fedi, A., Gattino, S., Graziano, F., Chiara, R., &Begotti, T. (2021). Self-efficacy, subjective well-being and positive coping in adolescents with regard to covid-19 lockdoen. Current psychology, https://dol.org/10.1007/s12144-021-01965-4.
Cohen S, Kamarck T, Mermelstein R. Perceived stress scale. Measuring stress: A guide for health and social scientists. 1994;10:1-2.https://www.mindgarden.com/documents/PerceivedStressScale.pdf
Cooney, G. (2018). Exercise and mental health: a complex and challenging relationship. The Lancet Psychiatry. DOI: 10.1016/s2215-0366(18)30291-8.
Cordova, M. J., Reba, M. B., & Spiegel, D. (2017). Post-traumatic stress disorder and cancer. The Lancet Psychiatry, 25 (11), 43-54. [DOI:10.1016/S2215-0366(17)30014-7]
Dahlenburg, S. C., Gleaves, D. H., Hutchinson, A. D., & Coro, D. G. (2020). Body image disturbance and sexual orientation: An updated systematic review and meta-analysis. Body Image. 2020;35:126-41.https://doi.org/10.1016/j.bodyim.2020.08.009
Dreisoerner, A., Mareen Junker, N., & Van Dick, R. (2020). The Relationship Among the Components of Self-compassion: A Pilot Study Using a Compassionate Writing Intervention to Enhance Self-kindness, Common Humanity, and Mindfulness. Journal of Happiness Studies (2020)Cite this article.
Duan, W., & Guo, P. (2015). Association between virtues and posttraumatic growth: preliminary evidence from a chinese community sample after earthquake. PeerJ 3:e883.doi:10.7717/peerj.883.
Duan, W., Guan, Y., &Gan, F. (2016). Brief inventory of thriving: a comprehensive measurement of wellbeing. Chin. Soc. Dial. doi: 10.1177/ 2397200916665230[Epubaheadofprint].
Goldberg DP, Hillier VF. A scaled version of the General Health Questionnaire. Psychological medicine. 1979;9(1):139-45.https://doi.org/10.1017/S0033291700021644
Keyes CL, Magyar-Moe JL. The measurement and utility of adult subjective well-being. 2003.
Kline RB. 2011Convergence of structural equation modeling and multilevel modeling. na;
Lucretia pop, C. (2017). physical activity, body image and subjective well-being. http://dx.doi.org/10.5772/intechopen.68333.
Maroufizadeh S, Zareiyan A, Sigari N. Reliability and validity of Persian version of perceived stress scale (PSS-10) in adults with asthma. Archives of Iranian medicine. 2014;17(5):0-.http://aimjournal.ir/Article/650
Mitten, D., & D’Amore, C. (2017). The Relationship of Women’s Body Image andExperience in Nature in (D. Vakoch & S. Mickey, EDs) Women and Nature?: Beyond Dualism inGender, Body, and Environment. New York, NY: Rutledge. Pp. 96-116. DOI:10.4324/9781315167244-7
Neff, K.D. (2012). The science of self-compassion. Compassion and wisdom psychotherapy, 39 (14),79-92.
Neff, K.D. (2016). Self-compassion; Mindfulness in Positive Psychology, The Science of Meditation and Wellbeing, 37 (23), 241-253.https://www.taylorfrancis.com/chapters/edit/10.4324/9781315747217-4
Nicholas, T.V., Sheppard, S.C., Forsyth, J.P., Earle wine, M. (2015) Self-compassion is a better predictor than mindfulness of symptom severity and Quality of life in mixed anxiety and depression, Journal Anxiety Disorder, 25 (13), 123-130. [DOI:10.1016/j.janxdis.2010.08.011] [PMid: 20832990].
Ouyang, Y., Wang, K., Zhang, T., Peng, L., Song, G., &Luo, J. (2021). The Influence of sport Participation on Body Image, self-Efficacy, and Self-Esteem in college Students. Research Centre for Exercise Detoxification, College of Physical Education, Southwest University, Chongqing, China, 2 Key Lab of Physical Fitness Evaluation and Motor Function Monitoring, Southwest University, Chongqing, China. Dio:103389/ipsyg.2019.03039.
Pappa, S., Elomaa, M., &Perala-littunen, S. (2020). Sources of stress and scholarly identity: the case of international doctoral students of education in Finland. Higher Education volume 80, pages173–192(2020)Cite this article.https://doi.org/10.1007/s10734-019-00473-6
Szreter S, Woolcock M. Health by association? Social capital, social theory, and the political economy of public health. International journal of epidemiology. 2004;33(4):650-67.https://doi.org/10.1093/ije/dyh013
Tennant R, Hiller L, Fishwick R, Platt S, Joseph S, Weich S, et al. The Warwick-Edinburgh mental well-being scale (WEMWBS): development and UK validation. Health and Quality of life Outcomes. 2007;5(1):1-13.https://doi.org/10.1186/1477-7525-5-63
Thanem T. ‘There’s no limit to how much you can consume’: the New Public Health and the struggle to manage healthy bodies. Culture and organization. 2009;15(1):59-74.https://doi.org/10.1080/14759550802709558
Walker, D. C., White, E. K., & Srinivasan, V. J. (2018). A meta‐analysis of the relationships between body checking, body image avoidance, body image dissatisfaction, mood, and disordered eating. International Journal of Eating Disorders. 2018;51(8):745-70. https://doi.org/10.1002/eat.22867
Wollast, R., Abigail, R., Riemer, ph., Bernard, Ch., Leys llios, k., & Olivier, k. (2019); How self-compassion moderates the effect of body surveillance on subjective happiness and depression among women. Scandinavian journal of psychology/volume 60, issue 5. https://doi.org/10.1111/sjop.12553
World Health Organization. (2013). Global tuberculosis report 2013. World Health Organization
Xiaonan, Y. U., Nancy, J. S. M., Chan, x. j. i., Adrian, H. Y., Wan, N. g., &lai, P. Y. (2019); stress and psychosomatic symptoms in Chinese adults with sleep complaints: mediation effect of self-compassion. journal psychology, health&medicine, volume 24, 2019- issue 2.https://doi.org/10.1080/13548506.2018.1546014
Yuta, ch., Masashi, M., Daichi, S., & Yuki, M. (2018). The influence of self-compassion on cognitive appraisals and coping with stressful events. volume 9, issue 6.10.1007/s12671-018-0933-0
Zhang, Y., Luo, X., Che, X., &Duan, W. (2016). Protective effect of self-compassion to emotional response among students with chronic academic stress. Frontiers in psychology, volume7/Article 1802.
[1] 1.دانشجوی دکتری، گروه روانشناسی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران.
[2] 2.نویسنده مسئول:استادیار، گروه روانشناسی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، ایران.
[3] 3.دانشیار، گروه روانشناسی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
[4] Cooney
[5] Well-Being
[6] Diener
[7] Cai
[8] Thanem
[9] Szreter & Woolcock
[10] Self compassion
[11] Nicholas& Sheppard& Forsyth& Earle wine