Rethinking Women's Rights in Islam: An Emphasis on the Readings of Fethullah Gülen

Subject Areas : Political and International Researches Quarterly

Mohammad Saberafsharian ¹ , Ali Asghar Davoodi ^{2 *} , Hamid Saeedijavadi ³

1 - Candidat for Ph.D, Department of Political Science, Ma.C., Islamic Azad University, Mashhad, Iran
2 -
3 - Department of Political Science, Ma.C, Islamic Azad University, Mashhad, Iran

Received: 2025-04-08 Accepted : 2025-05-14 Published : 2025-06-07

Keywords: Traditionalist Islam, Religious Neo-Modernism, Hizmet Movement, Women's Rights, Fethullah Gülen, Turkey.,

Abstract :

This article explores the process of rethinking women's rights in Islam, with a focus on the thoughts of Fethullah Gülen, a Turkish intellectual. It first examines two major approaches: traditionalist Islam, based on conservative jurisprudential interpretations of women's status in Islamic law, and neo-modernist Islam, which seeks to reinterpret Islamic concepts in line with gender equality. Subsequently, Fethullah Gülen's thoughts are analyzed and critiqued as a moderate and liberal approach to women's rights. The central question is how Gülen's understanding of women's rights differs from the traditional and modernist approaches, and to what extent this model can be a solution to the challenges in Islamic societies. This article is descriptive-analytical and employs thematic analysis to examine the data. The findings indicate that Gülen, by presenting a moderate interpretation of Islam, emphasizes the importance of women's education, their active role in society, and the distinction between the fixed principles of religion and historical interpretations. While upholding certain traditional values, he calls for reforms in prevailing attitudes towards women in Islamic societies. Gülen's approach not only provides a way to reconcile Islamic values with modern concepts of women's rights but also helps to reduce tensions between tradition and modernity in Islamic societies. By examining this perspective, this article re-evaluates the possibility of realizing women's rights within an Islamic framework from a novel perspective.

References:

الف) منابع فارسی:
• ابوزید، نصر حامد (1397) دایره‌های ترس: زنان در گفتمان دینی، ترجمه ادریس امینی، تهران: نگاه معاصر.
• احمد، لیلا (2012). زنان و جنسیت در اسلام، ریشه‌های داخلی جدال امروزی، مترجم: فاطمه، صادقی؛ لندن: نشر زنان و قوانین در جوامع مسلمان.
• ارکون، محمد (1392) تاریخمندی اندیشه اسلامی، ترجمه رحیم حمداوی، تهران: نگاه معاصر.
• بدره، محسن (1395) «بررسی روش شناختی جریان موسوم به فمینیسم اسلامی و نقد آن با رویکردی اجتهادی»، رساله دکتري رشته مطالعات زنان، دانشگاه تربیت مدرس.
• جوادی آملی، عبدا... (1388). زن در آینه جلال و جمال، قم: نشر اسراء.
• حایک، مریم، آقاحسینی، علی‌رضا، علی‌حسینی، علی (پاییز 1400) «تعارض میان هویت زنانۀ گفتمان‌های انقلاب اسلامی و نواندیشی دینی: مسئله یا جنبش اجتماعی؟»، پژوهشنامه علوم سیاسی، ش. 64، صص. 114-81.
• داودی، علی‌اصغر، حاجی‌وثوق، ندا (1379). «چارچوب‌های معرفتی- روشی نواندیشی اسلامی در نگرش به حقوق سیاسی و اجتماعی زنان: مورد مطالعۀ محسن کدیور و محمد مجتهد شبستری»، پژوهشنامه علوم سیاسی ، دورۀ 13 ، شماره 4
• داودی، علی‌اصغر، حاجی‌وثوق، ندا (پاییز 1392). «مناقشات فمینیستی خاورمیانه در گردونه گذار از اسلام‌گرایی به پسااسلام‌گرایی »، فصلنامه مطالعات خاورمیانه، شماره 113.
• سروش، عبدالکریم (1378). «قبض و بسط حقوق زنان»، ماهنامه زنان، دوره 8، شماره 59 .
• طباطبائی، هادی (1397) حدیث نواندیشان دینی، تهران: کویر.
• علوی تبار، علیرضا (1378). «نواندیشی دینی و فقه زنان»، ماهنامه زنان، دوره 8، شماره 58.
• فنائی، ابوالقاسم (1395) دین در ترازوی اخلاق، تهران: چ.چهارم، صراط.
• کار، مهرانگیز (1378) رفع تبعیض از زنان: مقایسه کنوانسیون رفع تبعیض از زنان با قوانین ایران، تهران: نشر قطره.
• کدیور، محسن (2004) «بازخوانی حقوق زنان در اسلام، عدالت مساواتی به جاي عدالت استحقاقی»، ارائه شده در: چهارمین سمپوزیوم حقوق زنان در دانشگاه بروکسل.
• کدیور، محسن(1382). «نواندیشی دینی و حقوق زنان»، بازتاب اندیشه، شماره 47.
• مجتهد شبستری، محمد (1378). «زنان، کتاب و سنت»، ماهنامه زنان، دوره 8 ، شماره 57 .
• مجتهدشبستری، محمد (1396) نقد بنیادهای فقه وکلام، نسخه الکترونیکی.
• مرادی، مجید (آذر 1387) «نواندیشی دینی و زن»، مجله آئین، ش.18.
• مطهری، مرتضی (1362) حقوق زن در اسلام، تهران: انتشارات صدرا.
• ملکیان، مصطفی (1379). «نواندیشی دینی و مسأله زنان»، بازتاب اندیشه، شماره 4.
• ملکیان، مصطفی (1390) راهی به رهایی، تهران: نگاه معاصر.
• مهرپور، حسین (1379) مباحثی در حقوق زنان، تهران: نشر اطلاعات.
• میراحمدی، منصور، رضایی‌پناه، امیر (زمستان 1394). «گفتمان اسلام گرايي فرهنگي فتح الله گولن»، اطلاعات سیاسی اقتصادی، شماره 302.
• هدایت‌زاده، محمد صادق (1397) «جریان شناسی رویکرد فمینیسم اسلامی و تحلیل و ارزیابی آن»، رساله دکتری در رشته علوم قرآن و حدیث، دانشگاه فردوسی: دانشکده الهیات و معارف اسلامی.
• ودود، آمنه‌محسن (1394). قرآن و زن: بازخوانی و تفسیر متن مقدس قرآن از منظر یک زن، ترجمه آتنا بهادری و
• وسمقی، صدیقه (1387) زن، فقه، اسلام، تهران: صمدیه.
• یزدخواستی، بهجت (1372) زنان و تغییرات اجتماعی، تهران: نشر نی.

ب) منابع لاتین:
• Andrea, Bernadette (2006) “Women and Their Rights: Fethullah Gülen’s Gloss On Lady Montagu’s “Embassy” to the Ottoman Empire,” Robert A. Hunt & Yüksel A. Aslandoğan (Eds) Muslim Citizens of the Globalized World. Somerset, NJ: The Light, Inc & IID Press.
• Bulaç, Ali (2006), “The Most Recent Reviewer in the ‘Ulema Tradition: The Intellectual ‘ Fethullah Gülen,” Robert A. Hunt & Yüksel A. Aslandoğan (Eds) Muslim Citizens of the Globalized World. Somerset, NJ: The Light, Inc & IID Press.
• Fougner, Tore (2016) Fethullah Gülen’s understanding of women’s rights in Islam: a critical reappraisal, Turkish studies, DOI: 10.1080/14683849.2016.1245582.
• Gülen, M. Fethullah (1996). Towards the Lost Paradise. London: Truestar.
• Gülen, M. Fethullah (1996). Towards the Lost Paradise. London: Truestar.
• Gülen, M. Fethullah (2000). Pearls of Wisdom. Somerset: Light.
• Gülen, M. Fethullah (2004). Towards a Global Civilization of Love and Tolerance. Somerset: Light.
• Gülen, M. Fethullah (2005). “An Interview with Fethullah Gülen.” The Muslim World 95, no. 3 ,pp. 447–467. doi:10.1111/j.1478-1913.2005.00104.x
• Gülen, M. Fethullah (2005). The Messenger of God, Muhammad: An Analysis of the Prophet’s Life. Somerset: Light.
• Gülen, M. Fethullah (2007). “Questions and Answers.” Fountain Magazine, no. 57.
• Gülen, M. Fethullah. “Compassion.” Fountain Magazine no. 63 (2008).
http://www.fountainmagazine.com/Issue/detail/Compassion-898.
• Gülen, M. Fethullah (2010). The Essentials of the Islamic Faith, Clifton: Tughra.
• Gülen, M. Fethullah (2011). Questions and Answers About Islam, Vol. 1. Somerset: Tughra.
• Gülen, M. Fethullah (2011). Questions and Answers About Islam, Vol. 2. Somerset:Tughra.
• Gülen, M. Fethullah (2011). Speech and Power of Expression: On Language, Esthetics, and Belief. Somerset: Tughra.
• Hansen, Suzy. “The Global Imam.” The New Republic. November 10, 2010.
http://www.newrepublic.com/article/world/magazine/79062/global-turkey-mamfethullah-gulen.
• Keleş, Ozcan (2007), “Promoting Human Rights Values in the Muslim World: The Case of the Gülen Movement,” Muslim World in Transition: Contributions of the Gülen Movement: International Conference Proceedings, London: Leeds Metropolitan University Press, 2007.
• Kılınç, Ramazan (2007) “The Patterns of Interaction between Islam and Liberalism: The case if the Gülen Movement,” Muslim World in Transition: Contributions of the Gülen Movement: International Conference Proceedings, London: Leeds Metropolitan University Press.
• Knowlton, Brian. “Turk Who Leads a Movement Has Advocates and Critics.” New York Times, June 11, 2010.
http://www.nytimes.com/2010/06/12/us/12ihtgulen.html?pagewanted=all&_r=0.
• Majid, Anouar (Winter 1998), “The Politics of Feminism in Islam,” Signs 23, no. 2: pp. 335-6.
• Saritoprak, Zeki and Unal, Ali (2008) “An Interview with Fethullah Gülen” The Muslim World, Special Edition, (Hartford, Conn: Published by the Duncan Black Macdonald Center at the Hartford Seminary Foundation).
• Unal, Ali and Williams, Alphonso (2000) Advocate of Dialogue: Fethullah Gülen. Fairfax, Virginia: The Fountain.
• Yavuz, M. Sait (November 2008) “Women in Islam: Muslim Perspectives and Fethullah Gülen,” presented in the conference: Islam In The Age of Global Challenges: Alternative Perspectives of The Gülen Movement, held on November 14-15, 2008 at Georgetown University, Washington, D.C.