Seismicity and zoning of ground acceleration in new city of Hashtgerd
Subject Areas : Geomorphology
ALI Bitollahi
1
,
Ghazaleh Razaghian
2
*
,
Fatemeh DehghanFaroji
3
,
Negar Soudmand
4
1 - Department of Engineering and Risk Seismology, Road, Housing and Urban Development Research Center, Tehran, Iran
2 - Assistant Professor, Department of Geology, Damavand Branch, Islamic Azad University, Damavand, Iran Assistant Professor, Earthquake and Natural Disaster Research Center, Damavand Branch, Islamic Azad University, Damavand, Iran
3 - Department of Engineering and Risk Seismology, Road, Housing and Urban Development Research Center, Tehran
4 - PhD student, Department of Geophysics, Faculty of Basic Sciences, North Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
Keywords: Hashtgerd, seismicity, fault, earthquakes, risk analysis,
Abstract :
The new city of Hashtgerd is located in the west of Alborz province and on the southern slope of the Alborz mountain range on alluvial sediments. The occurrence of earthquakes indicates a high seismicity rate in the region. The main purpose of this study is to pay attention to the fact that the new city of Hashtgerd is a developing city, therefore, paying attention to seismic conditions and seismic parameters will play an important role in the proper expansion and stability of engineering structures during future seismic events. In this study, based on the catalog of earthquakes and the location of active faults as primary data, seismic sources in the region have been identified. In the next step, seismic parameters are determined. Then, based on risk analysis studies, probabilities for the return period of 475 years for the city of Hashtgerd have been prepared using earthquake risk analysis software, ground acceleration zoning maps and uniform risk curves. According to the existing boreholes in the area, the influence of the soil magnification factor on the acceleration has been considered. The earthquake risk analysis in the new city of Hashtgerd possibly indicates a very high acceleration in a wide part of the city. With the influence of the magnification factor on the acceleration of the bedrock, the acceleration rate on the ground surface is estimated to be equal to (0.40 g). The extent of the new city of Hashtgerd has different accelerations and requires different designs for engineering structures in different areas.
1- ایمانی, بهرام. (1400): تدوین الگویی برای مدیریت مخاطرات طبیعی و پایداری نواحی شهری و روستایی نمونه: زمین‌لغزش در منطقه رودبار. جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی, 32(3), 105-128.1387 . Doi: 10.22108/gep.2021.126669
2- بربریان, مانوئل, قرشی, منوچهر, ارژنگ روش, ب. و مهاجر اشجعی, ا. (1371): الف، پژوهش و بررسی نو زمین‌ساخت، لرزه زمین‌ساخت و خطر زمین‌لرزه گسلش در گستره‌ی تهران و پیرامون, چاپ دوم, گزارش شماره 56, 315 رویه, سازمان زمین‌شناسی کشور.
3- بربریان, مانوئل، قرشی, منوچهر، ارژنگ روش, ب. و مهاجر اشجعی, ا. (1371): ب، پژوهش و بررسی نو زمین‌ساخت، لرزه زمین‌ساخت و خطر زمین‌لرزه -گسلش در گستره قزوین بزرگ و پیرامون، گزارش شماره 61، 197رویه، سازمان زمین‌شناسی کشور.
4- بوستان، الهام، فرخ نیا، علیرضا، و موسایی سنجرئی، بهار. (1398): تحلیل خطر لرزه‌ای و پهنه‌بندی هشتگرد. مخاطرات محیط طبیعی، 8(21)، 231-246. Doi: 10.22111/jneh.2019.26072.1440
5 -بیت‌اللهی، علی، سودمند، نگار، دهقان فاروجی، فاطمه، رزاقیان، غزاله. (1402): تحلیل خطر لرزه‌ای شهر جدید پردیس با روش احتمالاتی'، مجله ژئوفیزیک ایران، 17(4)، Pp. 41-57. Doi: 10.30499/ijg.2023.378063.1477
6 -توسلی، امید، عساکره، عادل، توسلی، نوید. (1402). 'تحلیل خطر لرزه‌ای و تهیه طیف خطر شهر مشهد جهت طراحی و اجرای زیرساخت‌های شهری و برون‌شهری'، پژوهش¬نامه حمل و نقل، 20(4) Pp. 155-166. Doi:10.22034/tri.2023.115391
7- زارع، مهدی، (1384)، تحلیل و پهنه‌بندی خطر زمین‌لرزه در چهارگوش تهران، گزارش پروژه پژوهشی پژوهشگاه بین‌المللی زمین‌لرزه شناسی و مهندسی زمین‌لرزه.
8- رحمتی، صفر، باستانی فر، ایمان، سلطانی، لیلا، (1390)، بررسی تأثیرات تراکم بر آسیب‌پذیری ناشی از زمین‌لرزه در شهر اصفهان (با رویکرد فازی) ، جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، صص 107-122، (1)22
9- علیمردان، سعیده، سلیمانی آزاد، شهریار، قرشی، منوچهر، قاسمی، محمدرضا، اویسی، بهنام، حاتمی، احمد. (1393): بررسی شواهد ریخت‌زمین‌ساختی و گسلش جوان در گستره شهر جدید هشتگرد، شمال باختر تهران، فصل¬نامه علمی علوم زمین، 24-94، زمین‌ساخت، صص 227- 234؛ Doi: 10.22071/gsj.2015.43417 .
10- نظری، حمید، (1392): بررسی تحلیلی زمان احتمال رخداد زمین‌لرزه در گستره تهران: مروری بر پژوهش‌های پارینه‌لرزه‌شناسی، فصل¬نامه علمی علوم زمین، زمستان 93، سال 24،شماره 94، صص 263- 272 . . Doi: 10.22071/gsj.2015.43424
11- Algermissen, S. T. Perkins, D. M. Thenhaus, P. C. Hanson, S. L. Bender, B. L. (1982): Probabilistic Estimates Of Maximum Acceleration And Velocity In Rock In The Contiguous United States. U. S. Geological Survey, Open-File Report 82-1033, Https://Doi.Org/10.3133/Ofr821033.
12- Allen, M.B. Ghassemi, M.R. Shahrabi, M. And Qorashi, M. (2003): Accommodation Of Late Cenozoic Oblique Shortening In The Alborz Range, Northern Iran. Journal Of Structural Geology, 25(5), Pp.659-672.
13- Ambraseys, N. N. & Melville, C. P. (1982): A History Of Persian Earthquakes, Cambridge University Press, 219.
14- Bolt, B. A. (2003): Earthquakes. Fifth Edition. New York: W. H. Freeman And Co, Page(S) 320.
15- Boostan, E. Tahernia, N. And Shafiee, A. (2015): Fuzzy—Probabilistic Seismic Hazard Assessment, Case Study: Tehran Region,Iran, Natural Hazards, 77( 2), 525-541.
16- Bozorgnia, Y. Bertero, V. V. (2004): EARTHQUAKE ENGINEERING, From Engineering Seismology To Performance-Based Engineering. CRC PRESS, Page(S) 976.
17- Campbell, K.W. And Bozorgnia, Y. (2003): Updated Near-Source Ground-Motion (Attenuation) Relations For The Horizontal And Vertical Components Of Peak Ground Acceleration And Acceleration Response Spectra, B.S.S.A. 93[1], 314-331.
18- Campbell, K.W. And Bozorgnia, Y. (2008): NGA Ground Motion Model For The Geometric Mean Horizontal Component Of PGA, PGV, PGD And 5% Damped Linear Elastic Response Spectra For Periods Ranging From 0.01 To 10, Journal Of Earthquake Spectra, 24.
19- Cornel, C. H. (1968): Engineering Seismic Risk Analysis. Bull. Seism. Soc. Am. 54.
20- Djamour, Y. (2004). Contribution De La Geodesies (GPS Et Nivellement) À L’étude De La Déformation Tectonique Et De L’aléa Seismique Sur La Region De Téhéran (Montagne De l’Alborz, Iran). Faculté Des Sciences Et Des Techniques Du Languedoc l’Université Montpellier II (France), 180p.
21- Djamour, Y. Vernant, P. Bayer, R. Nankali, H.R. Ritz, J.F. Hinderer, J. Hatam, Y. Luck, B. Le Moigne, N. Sedighi, M. And Khorrami, F. (2010): GPS And Gravity Constraints On Continental Deformation In The Alborz Mountain Range, Iran. Geophysical Journal International, 183(3), Pp.1287-1301.
22- Duzgun HSB, Yucemen MS, Kalaycioglu HS, Celik K, Kemec S, Ertugayk, Deniz A. (2011): An Integrated Earthquake Vulnerability Assessment Framework For Urban Areas. Nat Hazards 59:917–947.
23- Gardner, J. K. Knopoff, L. (1974): Is The Sequence Of Earthquakes In Southern California, With Aftershocks Removed, Poisson An? Bulletin Of The Seismological Society Of America, 64 (5), 1363-1367.
24- Gutenberg, B. And Richter, C.F. (1954): Seismicity Of The Earth And Associated Phenomena, Princeton University Press, Princeton.
25- Ghodrati Amiri, G. Motamed, R. And Rabet Es-Haghi, H. (2003): Seismic Hazard Assessment Of Metropolitan Tehran, Iran. Journal Of Earthquake Engineering, 7(3), Pp.347-372.
26- Jackson, J. Priestley, K. Allen, M. & Berberian, M. (2002): Active Tectonics Of The South Caspian Basin. Geophysical Journal International 148, 214– 245.
27- Kramer, S. L. (1996): Geotechnical Earthquake Engineering. Prentice Hall, Upper Saddle River, N. J. Page(S) 653.
28- Masson, F. Anvari, M. Djamour, Y. Walpersdorf, A. Tavakoli, F. Daignieres, M. Nankali, H. And Van Gorp, S. (2007): Large-Scale Velocity Field And Strain Tensor In Iran Inferred From GPS Measurements: New Insight For The Present-Day Deformation Pattern Within NE Iran. Geophysical Journal International, 170(1), Pp.436-440. Doi: 10.1111/J.1365-246X.2007.03477.X.
29- Mcguire, R.K. (2008): Probabilistic Seismic Hazard Analysis: Early History. Earthquake Engineering & Structural Dynamics, 37(3), Pp.329-338. Doi: 10.1002/Eqe.765.
30- Nazari, H. Ritz, J.F. Burg, J.P. Shokri, M. Haghipour, N. Vizheh, M.M. Avagyan, A. Nashli, H.F. And Ensani, M. (2021): Active Tectonics Along The Khazar Fault (Alborz, Iran). Journal Of Asian Earth Sciences, 219, P.104893.
31- Ritz, J. F. Nazari, H. Salamati, R. Shafeii, A. Solaymani, S. & Vernant, P. (2006): Active Transtension Inside Central Alborz: A New Insight Into The Northern Iran–Southern Caspian Geodynamics. Geology 34, 477–480.
32- Shroder, J. F. Wyss, M. (2014): Earthquake Hazard, Risk And Disasters. Academic Press, Page(S) 606.
33- Solaymani Azad, S. (2009): Evaluation De L› Aléa Sismique Pour Les Villes De Téhéran, Tabriz Et Zandjan Dans Le NW De L›Iran. Approche Morphotectonique Et Paléosismologique, Phd, University Of Montpellier, 150 P, (In French & In English).
فصلنامه جغرافیای طبیعی، سال هفدهم، شماره 64، تابستان 1403 1
صص 15-1
لرزه‌خیزی و پهنه‌بندی شتاب زمین در شهرجدید هشتگرد
علی بیت اللهی
استادیار بخش زلزله شناسی مهندسی و خطرپذیری، مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهر سازی، تهران، ایران
غزاله رزاقیان1
استادیارگروه زمین‌شناسی، واحد دماوند، دانشگاه آزاد اسلامی، دماوند، ایران
فاطمه دهقان فاروجی
مربی بخش زلزله شناسی مهندسی و خطرپذیری، مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهر سازی، تهران، ایران
نگار سودمند
دانشجوی دکتری گروه ژئوفیزیک، دانشکده علوم پایه، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
داریخ دریافت:18/6/1402 تاریخ پذیرش:5/2/1403
چکیده
شهر جدید هشتگرد، در غرب استان البرز و در دامنه جنوبی رشته کوه‌های البرز بر روی رسوبات آبرفتی واقع شده است. وقوع زمین‌لرزه‌ها بیانگر نرخ لرزه‌خیزی بالا در منطقه است. هدف اصلی از این مطالعه، توجه به این مسئله است که شهر جدید هشتگرد، شهری در حال توسعه است لذا توجه به شرایط لرزه‌خیزی و پارامترهای لرزه‌ای نقش مهمی در گسترس مناسب و پایداری سازه‌های مهندسی در طی رخ داده‌های لرزه‌ای آینده خواهد داشت. در این مطالعه بر اساس کاتالوگ زمین‌لرزه‌ها و موقعیت گسل‌های فعال به عنوان داده‌های اولیه، سرچشمه‌های لرزه زا در منطقه شناسایی شده است. در مرحله بعد پارامترهای لرزه‌خیزی تعیین شده‌اند. سپس بر اساس مطالعات تحلیل خطر احتمالاتی برای دوره بازگشت 475 ساله برای شهر هشتگرد با استفاده از نرم‌افزارهای تحلیل خطر زمین‌لرزه، نقشه‌های پهنه‌بندی شتاب زمین و منحنی‌های خطر یکنواخت تهیه شده است. با توجه به گمانه‌های موجود در منطقه تأثیر ضریب بزرگنمایی خاک بر روی شتاب در نظر گرفته شده است. تحلیل خطر زمین‌لرزه در شهر جدید هشتگرد به‌صورت احتمالی بیانگر شتاب بسیار بالا در بخش گسترده‌ای از شهر است. با تأثیر ضریب بزرگنمایی بر روی شتاب سنگ‌بستر میزان شتاب بر روی سطح زمین برابر مقدار (g40 /0) برآورد شده است. گستره شهر جدید هشتگرد دارای شتاب های متفاوت است و نیازمند طراحی‌های متفاوت در مورد سازه‌های مهندسی در مناطق مختلف می‌باشد.
واژگان کلیدی: هشتگرد، لرزه‌خیزی، گسل، زمین‌لرزه‌ها، تحلیل خطر
مقدمه
یکی از مهم‌ترین مخاطرات طبیعی در دنیا زمین‌لرزه است؛ قرارگیری شهرها در نواحی مستعد خطر زمین‌لرزه، همراه با رشد سریع این شهرها از دلایل اصلی افزایش خرابی‌ها، خسارت‌های اجتماعی و اقتصادی ناشی از وقوع زمین‌لرزه می‌باشد، (Duzgan etal. 2011). بر اساس مطالعات رحمتی و همکاران (1390), میان سه متغیر تراکم جمعیتی، تراکم کاربری و تراکم ارتفاعی و میزان آسیب‌پذیری لرزه‌ای ارتباط مستقیم وجود دارد و با افز آیش هر یک از تراکم‌ها آسیب‌پذیری افزایش خواهد یافت. در راستای کاهش خسارات و تلفات باید به توان در مورد عملکرد و قدرت زمین‌لرزه‌های آینده در منطقه دانش خود را بالا ببریم، (Shroder and Wyss, 2014). نا آشنایی با عملکرد زمین‌لرزه‌ها و عدم قطعیت‌های آن به تشدید اثرات مخرب آن کمک می‌کند، مطالعه زمین‌لرزه‌ها به‌صورت آماری و احتمالاتی نقش مهمی در شناخت زمین‌لرزه‌های آینده دارد، (Bolt, 2003). شناخت دقیق زمین‌لرزه‌ها و نحوه عملکرد آن‌ها در یک منطقه، طراحی‌های مناسب با آن منطقه و اجرای مناسب سازه‌های طراحی شده، می‌تواند نقش مهمی در کاهش خطر پذیری لرزه‌ای و خسارات ناشی از زمین‌لرزه را داشته باشد، (Bozorgnia and Bertero, 2004). بر اساس مطالعات ایمانی (1400), مدیریت مخاطرات طبیعی نیازمند آن است تا رفتارشناسی مخاطرات، طبقـه بنـدی مخاطرات، پهنه‌بندی مخاطرات، ظرفیت‌های مدیریتی مخاطرات و شیوه‌های بـازنگری در کنتـرل مخـاطرات همزمـان صورت گیرد.
استان البرز و مناطق مجاور آن در کوهپایه‌های جنوبی البرز، با توجه به جایگاه زمین‌شناسی خود همیشه مورد تهدید مخاطرات مختلف از جمله زمین‌لرزه بوده است. شهرجدید هشتگرد در غرب استان البرز و در دامنه جنوبی رشته کوه‌های البرزمرکزی با جذب جمعیت نسبتاً زیادی در حال گسترش است. تحقیقات مختلفی در ارتباط با وضعیت زمین‌شناسی، تکتونیکی، لرزه‌خیزی در منطقه هشتگرد و مناطق مجاور آن توسط محققین مختلف انجام شده است، هر یک از این تحقیقات با توجه به دیدگاه‌های خاص و روش‌های متفاوت انجام شده‌اند، (بربریان 1371, الف و ب؛ زارع 1384؛ علیمردان و همکاران 1393؛ نظری 1393؛ بوستان و همکاران 1398Boostan et al. 2015; Ghodrati Amiri et al. 2003). در بیان مسئله می‌توان اشاره نمود که شهر جدید هشتگرد و تمام شهرهای جدید و در حال توسعه در دامنه جنوبی البرز می‌توانند تحت تأثیر وقایع ناشی از وقوع زمین‌لرزه در این منطقه باشند؛ توجه به شرایط لرزه‌خیزی و تعیین پارامترهای مهندسی به طوری که در آیین‌نامه‌های طراحی لرزه‌ای و دستورالعمل‌های بررسی آسیب‌پذیری و مقاوم‌سازی آمده است، ابزاری بسیار ضروری برای محاسبه و برآورد پارامترهای جنبش نیرومند زمین برای زمین‌لرزه‌های آینده در منطقه و استفاده در ساخت و ساز، طراحی و تصمیم‌گیری‌های مرتبط با آن است. تحلیل خطر زمین‌لرزه، برای تخمین کمی خطرات زمین در یک منطقه مورد استفاده قرار می‌گیرد. اهداف اصلی در این پژوهش بررسی ویژگی‌های لرزه‌ای و تعیین پارامترهای لرزه‌خیزی و در نهایت تعیین شتاب زمین برای شهر جدید و در حال توسعه هشتگرد است. با توجه به قرار گیری این شهر در یک منطقه لرزه‌خیز و با توجه به تراکم جمعیتی آن، این مطالعه و نتایج حاصل از آن می‌توانند نقش مهمی در گسترس مناسب و پایداری سازه‌های مهندسی در طی رخ داد های لرزه‌ای آینده در این منطقه داشت باشد.
محدوده موردمطالعه
شهر جدید هشتگرد در دشتی به همین نام واقع شده است (شکل 1)؛ از دیدگاه زمین‌شناسی، منطقه مورد مطالعه بر روی مخروط افکنه ها و پادگانه‌های آبرفتی به سن کواترنری واقع شده است (نقشه‌های زمین‌شناسی 1:100000 و 1:250000 کرج) و از نظر تکتونیکی در دامنه جنوبی البرز مرکزی قرار گرفته است. مرز میان البرز و ایران مرکزی فروافتادگی اشتهارد است که بر اثر راندگی شمال تهران با راستای شرقی – غربی تا شمال غرب - جنوب شرق به وجود آمده است و ادامه دشت تهران به شمار می‌آید. این فرو افتادگی از شمال به راندگی شمال تهران و از جنوب به راندگی اشتهارد منتهی می‌شود و شهر جدید هشتگرد نیز در حریم این گسل‌ها و شمال منطقه فرونشست شکل گرفته است. شکل 2، نقشه زمین‌شناسی در محدوده شهر جدید هشتگرد و مناطق مجاورش را نشان می‌دهد.
حرکات رو به شمال بلوک ایران مرکزی و در کنار آن حرکات حوضه خزر جنوبی نقش مهمی در شکل گیری فعالیت‌های لرزه زمین‌ساختی با روند شمال، شمال شرق- جنوب، جنوب غرب در ناحیه البرز دارد که تقریباً از 2±5 میلیون سال پیش آغاز شده است (Jackson & McKenzie, 1984;Vernant et al. 2004; Ritz et al. 2006). مطالعات مختلف نشان می‌دهد که تغییر شکل‌های کنونی البرز در طول راندگی‌ها و گسل‌های راستالغز چپ بر رخ می‌دهد، (Jackson et al. 2002; Allen et al. 2003 Ritz et al. 2006; Solaymani Azad, 2009,).
بیشتر این تغییر شکل‌ها به‌صورت شکننده ودر راستای گسل‌ها است، (Masson et al. 2007). بر اساس داده‌های ژئودتیک پهنه البرز مرکزی در راستای شمالی – جنوبی 6 میلی متر در سال (2010 Djamour et al.), 2±5 میلی متر در سال (Djamour, 2004; Vernant et al. 2004) کوتاه شدگی و 3 میلی متر در سال (2010 Djamour et al.), 4±2 میلی متر در سال (Djamour, 2004; Vernant et al. 2004) برش چپ گرد را تحمل می‌کند.
شکل 1. موقعیت شهر جدید هشتگرد و آبادی‌های مجاور آن بر روی مدل ارتفاعی منطقه
شکل 2. نقشه زمین‌شناسی شهر جدید هشتگرد
داده‌ها و روش‌ها
بررسی ویژگی‌های لرزه‌ای، تعیین پارامترهای لرزه‌خیزی و در نهایت تحلیل خطر زمین‌لرزه برای شهر جدید هشتگرد از اهداف اصلی این مطالعه است. برای تحلیل خطر زمین‌لرزه معمولاً از روش‌های گوناگونی استفاده می‌شود که مهم‌ترین آن‌ها دو روش تعینی و احتمالاتی می‌باشد. در این مطالعه از روش احتمالاتی برای تحلیل خطر زمین‌لرزه در شهر جدید هشتگرد استفاده شده است. در روش احتمالاتی مدل‌های محتمل از مکان رخدادها، بزرگا ها، زمان رخدادها و همچنین اثرات زمین‌لرزه‌ها را با هم ترکیب می‌کنند و احتمال وقوع یک جنبش شدید زمین در یک مکان و بازه زمانی خاص مورد محاسبه قرار می‌گیرد. یکی از دلایل استفاده از روش احتمالاتی، محاسبه مجموعه رویدادهای محتمل برای احتمال فزونی با در نظر گرفتن عدم قطعیت پارامترهای لرزه‌خیزی برای یک سطح خاص می‌باشد و در نتیجه پاسخ‌ها به واقعیت نزدیک‌تر است، (Kramer, 1996). تحلیل خطر احتمالاتی لرزه‌ای اولین بار توسط (Cornell,1968) معرفی شد و تا امروز به همان صورت قابل استفاده است (McGuire, 2008).
در این مطالعه به منظور بررسی میزان لرزه‌خیزی و تعیین پارامترهای مهندسی و در نهایت تحلیل خطر زمین‌لرزه برای شهر جدید هشتگرد، ابتدا موقعیت گسل‌های اصلی به عنوان چشمه‌های لرزه‌ای در شعاع 100 کیلومتری شهر هشتگرد تعیین می‌شود. سپس قابلیت وقوع زمین‌لرزه مخرب در این گسل‌ها بررسی شده، در تحلیل خطر احتمالاتی فرض می‌شود که احتمال وقوع در تمام نقاط هر چشمه لرزه زا در نزدیکترین فاصله با ساختگاه، یک و در سایر نقاط صفر است. سپس زمین‌لرزه‌های دستگاهی و تاریخی در شعاع 100 کیلومتری منطقه مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته و بر اساس آن‌ها ضرایب مختلف لرزه‌ای به دست می‌آید. در این مرحله میانگین رخداد زمین‌لرزه برای هر پهنه لرزه‌زا مورد استفاده قرار می‌گیرد. گام بعدی انتخاب رابطه کاهندگی مناسب با محدوده مورد مطالعه است. در استفاده از روابط کاهندگی عدم قطعیت‌های موجود لحاظ می‌گردد؛ و گام آخر، عدم قطعیت‌ها در موقعیت زمین‌لرزه و بزرگای آن درتعیین پارامترهای جنبش شدید زمین با هم ترکیب می‌شوند تا پارامترهای جنبش نیرومند زمین در یک دوره زمانی خاص تعیین گردد. در این روش بیشینه جنبش زمین برای دوره 475 ساله تعیین می‌شود، این روش بر پایه تحلیل خطر (Cornell,1968; Algermissen et. al. 1982) انجام شده است.
داده‌های اصلی مورد استفاده در این پژوهش گسل‌های فعال و زمین‌لرزه‌های رخداده در منطقه هستند که پس از جمع آوری و انجام پردازش‌های لازم روی آن‌ها، در مطالعات مورد استفاده قرار می‌گیرند.
گسل‌ها
گسل‌ها یکی از ساختارهای تکتونیکی اصلی و مهم‌ترین چشمه‌های لرزه‌ای در مناطق مختلف می‌باشند. در این مطالعه گسل‌های فعالی که در شعاع 100 کیلومتری شهر هشتگرد واقع شده‌اند بر اساس نقشه‌های زمین‌شناسی و دیگر مراجع مورد بررسی قرار گرفته است، (شکل 3). بر پایه اطلاعات موجود در شعاع 100 کیلومتری شهر هشتگرد گسل‌های بسیار زیادی وجود دارد، تعدادی از مهم‌ترین این گسل‌ها شامل گسل باغستان؛ گسل طالقان؛ گسل شمال تهران؛ گسل مشاء؛ گسل پورکان – وردیج؛ گسل اشتهارد؛ گسلکوشک نصرت؛ گسل رباط کریم است. علاوه برگسل هایی که در شعاع 100 کیلومتری شهر هشتگرد قرار دارند، گسل‌هایی که از محدوده شهری این شهر عبور می‌کند از اهمیت زیادی برخوردار هستند. گسل مشاء، گسل شمال تهران و گسل باغستان نزدیکترین گسل‌ها به شهر هشتگرد هستند. لذا شناسایی و تدقیق محل این گسل‌ها در تحلیل خطر لرزه‌ای شهر هشتگرد اهمیت بسیاری دارد، (شکل 4).
گسل شمال تهران از پای ارتفاعات شمالی شهر جدید هشتگرد عبور می‌کند. عملکرد مؤلفه راندگی این گسل موجب شکل‌گیری بلندی‌های شمال هشتگرد شده است. شاخه دیگر گسل با عنوان گسل باغستان از درون نهشته‌های جوان جنوب هشتگرد عبور کرده که با توجه به توسعه ساخت و سازها، شناسایی نشانه‌های این گسل مستلزم بررسی دقیق آبرفت‌ها می‌باشد.
گسل‌های طالقان، مشاء و گسل شمال تهران به عنوان گسل‌های جنبا و لرزه زا نقش مهمی در ایجاد زمین‌لرزه‌های بزرگ در منطقه دارند. گسل طالقان به عنوان سرچشمه زمین‌لرزه 958 AD طالقان با بزرگی 7/7 یکی از بزرگترین زمین‌لرزه‌های تأثیر گذار در منطقه بوده است، (Ambraseys & Mellvile, 1982). بر اساس مطالعات (Nazari et al. 2007) گسل طالقان دارای نرخ لغزش 1 میلی متر در سال و کشش نزدیک به 5/0 میلی متر در سال است. گسل‌های مشاء و گسل شمال تهران در دامنه جنوبی البرز در 3:1 پایانی دوره بازگشت لرزه‌ای خود قرار دارند ولی دوره بازگشت زمین‌لرزه احتمالی حاصل از جنبش گسل طالقان با دوره بازگشت لرزه‌ای 700 تا 1200 ساله، به دوره زمانی رخداد آینده خود بسیار نزدیک است (نظری 1393).
شکل 3. نقشه گسل‌ها در شعاع 100 کیلومتری از شهر جدید هشتگرد، همراه با موقعیت زمین‌لرزه‌های تاریخی در منطقه
شکل 4. موقعیت سه گسل اصلی مشاء، شمال تهران و باغستان در حریم شهر جدید هشتگرد، تصویرماهواره ای گوگل
زمین‌لرزه‌ها
مطالعه لرزه‌خیزی تاریخی کوه‌های البرز قبل از 1900 میلادی نشان می‌دهد که نواحی زیادی در اثر زمین‌لرزه ویران شده‌اند، (Ambraseys and Melville,1982), نقشه توزیع زمین‌لرزه‌های تاریخی در (شکل 3) نمایش داده شده است، در شعاع 100 کیلومتری شهر جدید هشتگرد می‌توان تعداد 10 رخداد تاریخی را معرفی کرد، (جدول 1). با استفاده از کاتالوگ زمین‌لرزه‌های مرکزلرزه نگاری کشور داده‌ها و اطلاعات مربوط به زمین‌لرزه‌های دستگاهی نوین (2006 تاکنون) و با استفاده از کاتالوگ مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی زمین‌لرزه‌های دستگاهی 1900 تا قبل از 2006 در شعاع 100 کیلومتری از مرکز شهرجدید هشتگرد استخراج گردید. زمین‌لرزه‌های دستگاهی مورد استفاده در گستره مورد مطالعه شامل تمامی زمین‌لرزه‌های گزارش شده توسط مراجع داخلی و خارجی معتبر از سال 1900 تا 2020 می‌باشد، تعداد کل زمین‌لرزه‌ها 598 است که در چهار گروه زمین‌لرزه‌های کوچکتر از 4, زمین‌لرزه‌های بین 4 تا 5 و زمین‌لرزه‌های بین 5 تا 6 و زمین‌لرزه‌های بزرگتر از 6 مورد بررسی قرار گرفته‌اند، (شکل 5 و جدول 2).
پس‌لرزه‌ها مجموعه‌ای از زمین‌لرزه‌های کوچک هستند که پس از زمین‌لرزه‌های بزرگ رخ می‌دهند و مربوط به جابجایی سطح گسل‌ها روی زمین هستند. در این مطالعه برای عملیات حذف پس لرزه‌ها از روش (Gardner and knopoff, 1974) بر اساس الگوریتم پنجره‌های زمانی- مکانی صورت گرفت و در بین حدود 598 زمین‌لرزه، 491 زمین‌لرزه به دست آمد. در (شکل 6) نمودار ستونی رخداد زمین‌لرزه‌های گستره نسبت به عمق و زمان پس از حذف پس‌لرزه‌ها نشان داده شده است. با توجه به نمودار فراوانی زمین‌لرزه‌ها نسبت به زمان (شکل 6) افزایش زمین‌لرزه‌ها در طی زمان می‌تواند به علت نصب تعداد بیشتری از دستگاه‌های لرزه نگار ها و ارتقای شبکه لرزه نگاری کشور باشد. بیشترین رخدادها در عمق 10 تا 15 کیلومتری زمین رخ داده‌اند که بیانگر وقوع زمین‌لرزه‌های کم عمق در منطقه است.
جدول 1. زمین‌لرزه‌های تاریخی در شعاع 100 کیلومتر از مرکز شهر هشتگرد
طول جغرافیایی | عرض جغرافیایی | سال | بزرگا |
51.00 | 35.70 | 864 | 5.3 |
49.80 | 35.80 | 1876 | 5.7 |
50.30 | 36.40 | 18.8 | 5.9 |
49.90 | 35.60 | 3000- | 6.2 |
49.90 | 35.70 | 1119 | 6.5 |
51.50 | 35.60 | 855 | 7.1 |
50.70 | 35.70 | 1177 | 7.2 |
50.50 | 36.70 | 1485 | 7.2 |
50.50 | 36.40 | 1608 | 7.6 |
51.10 | 36.00 | 958 | 7.7 |
جدول 2. زمین‌لرزه‌های دستگاهی در شعاع 100 کیلومتر از مرکز شهر هشتگرد
بزرگای زمین‌لرزه‌ها | تعداد زمین‌لرزه‌های |
زمین‌لرزه‌های کوچکتر از 4 | 508 |
زمین‌لرزه‌ای بین 4 و 5 | 63 |
زمین‌لرزه‌ای بین 5 و 6 | 13 |
زمین‌لرزه‌های بزرگتر از 6 | 14 |
شکل 5. نقشه رومرکز زمین‌لرزه‌های دستگاهی در شعاع 100 کیلومتری از شهر هشتگرد
شکل 6. الف:نمودار تعداد رخداد زمین‌لرزه‌ها نسبت به عمق، ب: نمودار تعداد رخداد زمین‌لرزه نسبت به زمان
بحث و یافتهها
تعیین ضرایب لرزه‌خیزی
در مطالعه و برآوردهای خطر زمین‌لرزه تعیین ضرایب لرزه‌خیزی a-value و b-value یکی از مهم‌ترین بخش‌های مطالعاتی است که با استفاده از نرم‌افزار ZMap انجام می‌شود. محاسبات این بخش بر اساس رابطة بین تعداد زمین‌لرزه‌ها با بزرگاهای مختلف در منطقه، رابطه گوتنبرگ – ریشتر (
)، صورت می‌گیرد. در این رابطه M معرف بزرگا و mλ تعداد زمین‌لرزه‌هایی است که از بزرگای M بزرگتر و یا مساوی هستند می‌باشد، a و b ضرایب ثابت لرزه‌خیزی هستند. برای تعیین لرزه‌خیزی هر منطقه به سه پارامتر بیشینه زمین‌لرزه محتمل، ضرایب لرزه‌خیزی و نرخ رویداد زمین‌لرزه‌ها نیاز است. ضریب لرزه‌خیزی b عددی است ثابت و بر اساس توان لرزه زایی عوارض تکتونیکی هر منطقه متفاوت است و ضریب a که یکی از ضرایب مهم لرزه‌خیزی است بیانگر میزان کل نرخ لرزه‌خیزی در منطقه است (Gutenberg and Richter1954). بر طبق رابطه گوتنبرگ-ریشتر (Gutenberg and Richter1954) که نمودار آن در (شکل 7), دیده می‌شود، مقدار عددی ضرایب لرزه‌خیزی برای محدوده شهر جدید هشتگرد 534/0 b= و 12/4a = برآورد شده است.
شکل 7. الف: نرخ لرزه‌خیزی برای زمین‌لرزه‌های 4 و بزرگتر در شعاع 100 کیلومتری محدوده مورد مطالعه، ب : تعیین ضرایب لرزه‌خیزی Mc=4.3، 534/0 b=، 12/4a = برای محدوده مورد مطالعه
تحلیل خطر احتمالاتی زمین‌لرزه
در پژوهش حاضر، تحلیل خطر زمین‌لرزه برای شهر جدید هشتگرد به‌صورت احتمالی و با روش کمپل- بزرگ نیا (Campbell and Bozorgnia 2003,2008) و برای دوره بازگشت 475 ساله انجام شده است. در روش تحلیل خطر احتمالاتی زلزله، بررسی و لحاظ عدم قطعیت‌های مختلف در بزرگا، موقعیت، شدت لرزش یک زمین‌لرزه مبنای مطالعه است. مطالعات تحلیل خطر زلزله توسط محققین مختلف برای شهرها و مناطق مختلف انجام شده است، بیت اللهی و همکاران 1402، مطالعات تحلیل خطر را برای شهر جدید پردیس و توسلی و همکارن 1402، مطالعات تحلیل خطر را برای مشهد انجام داده‌اند. برای تحلیل خطر احتمالاتی چهار مرحله و گام اصلی وجود دارد که شامل 1) شناسایی چشمه‌های لرزه زا و بررسی لرزه‌خیزی منطقه، 2) محاسبه رابطه بین فراوانی و بزرگ‌ها و تعیین ضرایب لرزه‌خیزی، 3) انتخاب رابطه کاهندگی و 4) محاسبه منحنی خطر لرزه‌ای است. با استفاده از نرم‌افزار تحلیل خطر زلزله EZFRISK، محاسبات مربوطه برای تحلیل خطر بر اساس داده‌های اولیه شامل مطالعات گسل‌های فعال و زمین‌لرزه‌ها انجام شده است. داده‌های خروجی به‌صورت نقشه‌های پهنه‌بندی خطر که هر کدام از این نقشه‌ها، در اصل بیان کننده توزیع مقادیر بیشینه شتاب در پریودهای مختلف هستند؛ ارائه شده است. در شکل 8, نقشه پهنه‌بندی شتاب سنگ‌بستر شهر جدید هشتگرد نشان داده شده است. در این شهر 4 پهنه مشاهده می‌شود که شامل پهنه با شتاب پایین (338/0-331/0), پهنه با شتاب متوسط (345/0-338/0), پهنه با شتاب بالا (350/0-345/0) و پهنه با شتاب خیلی بالا (352/0-350/0) است. قسمت‌های شمالی محدوده شهری دارای خطر بالاتری نسبت به سایر قسمت‌ها است و کم خطرترین محدوده شهری در قسمت جنوبی شهر واقع شده است که مساحت نسبتاً کمتری دارد. در آیین‌نامه زلزله 2800، بر اساس مطالعه و بررسی گسل‌های فعال و زمین‌لرزه‌های رخداد و مطالعات تحلیل خطر برای کل پهنه ایران، شهرهای مختلف از لحاظ میزان خطر لرزه‌خیزی در چهار گروه قرار گرفته‌اند که دارای شتاب های مختلف در زمان وقوع زمین‌لرزه هستند، پهنه با خطر لرزه‌خیزی خیلی زیاد (g 0.35)، پهنه با خطر لرزه‌خیزی زیاد (g 0.30)، پهنه با خطر لرزه‌خیزی متوسط (g 0.25)، پهنه با خطر لرزه‌خیزی کم (g 0.20). منظور از شتاب زلزله در این بخش شتاب سنگ‌بستر موجود در زیر سازه در زمان وقوع زلزله است. در بررسی وضعیت و موقعیت شهر هشتگرد بر اساس نقشه پهنه‌بندی خطر زمین‌لرزه ارائه شده در آیین‌نامه زلزله 2800، شهر هشتگرد در منطقه با خطر لرزه‌خیزی خیلی زیاد و شتابی برابر g35/0 قرار دارد که هماهنگی مناسبی با نقشه‌های ریز پهنه‌بندی شتاب تهیه شده در این مطالعه دارد. نقشه‌های ریز پهنه‌بندی شتاب در این مطالعه بیانگر الگوهای طراحی مختلف برای سازه‌های مهندسی در نقاط مختلف شهر است.
بر اساس آیین‌نامه 2800 یکی دیگر از مهم‌ترین پارامترها که بر روی شتاب زمین در زمان وقوع زمین‌لرزه تأثیر می‌گذارد ویژگی‌های خاک و سنگ در زیر سازه است، در واقع نوع و رفتار خاک در زمان وقوع زمین‌لرزه یکی از مهم‌ترین پارامترها در تشدید امواج زلزله است. شهر هشتگرد بر روی رسوبات آبرفتی بنا شده‌اند و معمولاً لایه‌های آبرفتی امواج زمین‌لرزه را تقویت می‌کنند و حداکثر شتاب بر روی سطح زمین بیش از روی سنگ‌بستر هست.
بر اساس داده‌های به دست آمده از 24 گمانه‌ها در محدوده شهر هشتگرد، نوع خاک منطقه شامل شن و ماسه متراکم، خاک رس به همراه ماسه بسیار متراکم، ماسه سیلتی بسیار متراکم می‌باشد. با توجه به نوع خاک محدوده مورد مطالعه ضریب بزرگنمایی 15/1 در نظر گرفته شده است؛ که با تأثیر این ضریب بر روی شتاب سنگ کف میزان شتاب بر روی سطح زمین g 4/0 برآورد می‌شود، (شکل 9).
با آگاهی از مقدار شتاب حداکثری زمین‌لرزه، طیف خطر یکنواخت برای نقطه مرکزی شهر هشتگرد (شکل 10) ارائه شده است. اهمیت تهیه طیف‌های خطر در طراحی‌های لرزه‌ای سازه‌ها مشخص است، این طیف، رفتار ساختمان‌ها برحسب ارتفاع آن‌ها را بیان خواهد نمود. لذا مطالعه و بررسی این نمودارها در بخش مرکزی شهر جدید هشتگرد نقش مهمی در طراحی سازه‌های مهندسی خواهد داشت. در شکل 10، وضعیت منحنی‌های طیفی در وسط شهر نشان داده شده است که بر این اساس شتاب مبنای طرح g 0.35 است، (شکل 10 الف). این عامل از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است که می‌تواند برای اولویت‌بندی مکانی جهت ساخت و ساز و سامانه پاسخ سریع زلزله مورد استفاده قرار گیرد. تأثیرگذارترین چشمه‌لرزه‌ای در گستره مورد مطالعه در بخش شمالی است، (شکل 10 ب). در شکل 10 ج، شتاب زمین برای سه دوره بازگشت 475،975 و 2475 سال به ازا پریودهای صفر تا 4 ثانیه به دست آمده است.
شکل 8. نقشه پهنه‌بندی شتاب سنگ کف در محدوده شهر هشتگرد
شکل 9. نقشه پهنه‌بندی شتاب خاک در محدوده شهر هشتگرد
شکل 10. طیف خطر یکنواخت، الف: پاسخ طیفی، ب: چشمه‌های لرزه زا، ج: شتاب طیفی برای دوره‌های بازگشت مختلف
نتیجه‌گیری
در این مطالعه، به بررسی و تحلیل خطر لرزه‌ای برای شهر جدید هشتگرد پرداخته شده است. این شهر با جذب جمعیت زیاد یکی از شهرهای در حال رشد و توسعه در یکی از مناطق لرزه‌خیز کشور می‌باشد. توجه به وضعیت زیرساخت‌های شهری و طراحی سازه‌های جدید با توجه به وضعیت لرزه‌خیزی و پهنه‌بندی‌های شتاب و همچنین منحنی‌های طیف خطر یکنواخت تهیه شده در این پژوهش نقش مهمی در پایداری و ایمنی شهر در زمان وقوع زمین‌لرزه‌های آینده دارد.
نتایج مطالعات تحلیل خطر زمین‌لرزه در محدوده شهر جدید هشتگرد به‌صورت نقشه‌های ریز پهنه‌بندی شتاب برای این شهر ارائه شده است که بیانگر شتاب خیلی بالا (352/0-350/0) در بخش شمال شهر است. با حرکت به سمت جنوب و جنوب شرق محدوده شهری به‌تدریج مقدار شتاب زمین کاهش می‌یابد و در پهنه با خطر نسبی پایین‌تری نسبت به بخش شمالی شهر قرار دارد. نتایج به دست آمده در این پژوهش در مقایسه با شتاب مبنای طرح در آیین‌نامه 2800 که شهر هشتگرد و مناطق مجاورش را در پهنه با شتاب مبنای طرح g 0.35 و خطر نسبی بسیار زیاد مشخص می‌کند، هماهنگی مناسبی دارد.
با توجه به مطالعه گمانه‌ها و نوع خاک و با تأثیر ضریب بزرگنمایی بر روی شتاب سنگ‌بستر میزان شتاب بر روی سطح زمین برابر مقدار (g 40 /0) هست.
منابع
1- ایمانی, بهرام. (1400): تدوین الگویی برای مدیریت مخاطرات طبیعی و پایداری نواحی شهری و روستایی نمونه: زمین‌لغزش در منطقه رودبار. جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی, 32(3), 105-128.1387 . Doi: 10.22108/gep.2021.126669
2- بربریان, مانوئل, قرشی, منوچهر, ارژنگ روش, ب. و مهاجر اشجعی, ا. (1371): الف، پژوهش و بررسی نو زمین‌ساخت، لرزه زمین‌ساخت و خطر زمین‌لرزه گسلش در گستره‌ی تهران و پیرامون, چاپ دوم, گزارش شماره 56, 315 رویه, سازمان زمین‌شناسی کشور.
3- بربریان, مانوئل، قرشی, منوچهر، ارژنگ روش, ب. و مهاجر اشجعی, ا. (1371): ب، پژوهش و بررسی نو زمین‌ساخت، لرزه زمین‌ساخت و خطر زمین‌لرزه -گسلش در گستره قزوین بزرگ و پیرامون، گزارش شماره 61، 197رویه، سازمان زمین‌شناسی کشور.
4- بوستان، الهام، فرخ نیا، علیرضا، و موسایی سنجرئی، بهار. (1398): تحلیل خطر لرزه‌ای و پهنه‌بندی هشتگرد. مخاطرات محیط طبیعی، 8(21)، 231-246. Doi: 10.22111/jneh.2019.26072.1440
5 -بیت‌اللهی، علی، سودمند، نگار، دهقان فاروجی، فاطمه، رزاقیان، غزاله. (1402): تحلیل خطر لرزه‌ای شهر جدید پردیس با روش احتمالاتی'، مجله ژئوفیزیک ایران، 17(4)، Pp. 41-57. Doi: 10.30499/ijg.2023.378063.1477
6 -توسلی، امید، عساکره، عادل، توسلی، نوید. (1402). 'تحلیل خطر لرزه‌ای و تهیه طیف خطر شهر مشهد جهت طراحی و اجرای زیرساخت‌های شهری و برون‌شهری'، پژوهشنامه حمل و نقل، 20(4) Pp. 155-166. Doi:10.22034/tri.2023.115391
7- زارع، مهدی، (1384)، تحلیل و پهنه‌بندی خطر زمین‌لرزه در چهارگوش تهران، گزارش پروژه پژوهشی پژوهشگاه بین‌المللی زمین‌لرزه شناسی و مهندسی زمین‌لرزه.
8- رحمتی، صفر، باستانی فر، ایمان، سلطانی، لیلا، (1390)، بررسی تأثیرات تراکم بر آسیب‌پذیری ناشی از زمین‌لرزه در شهر اصفهان (با رویکرد فازی) ، جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، صص 107-122، (1)22
9- علیمردان، سعیده، سلیمانی آزاد، شهریار، قرشی، منوچهر، قاسمی، محمدرضا، اویسی، بهنام، حاتمی، احمد. (1393): بررسی شواهد ریخت‌زمین‌ساختی و گسلش جوان در گستره شهر جدید هشتگرد، شمال باختر تهران، فصلنامه علمی علوم زمین، 24-94، زمین‌ساخت، صص 227- 234؛ Doi: 10.22071/gsj.2015.43417 .
10- نظری، حمید، (1392): بررسی تحلیلی زمان احتمال رخداد زمین‌لرزه در گستره تهران: مروری بر پژوهش‌های پارینه‌لرزه‌شناسی، فصلنامه علمی علوم زمین، زمستان 93، سال 24،شماره 94، صص 263- 272 . . Doi: 10.22071/gsj.2015.43424
11- Algermissen, S. T. Perkins, D. M. Thenhaus, P. C. Hanson, S. L. Bender, B. L. (1982): Probabilistic Estimates Of Maximum Acceleration And Velocity In Rock In The Contiguous United States. U. S. Geological Survey, Open-File Report 82-1033, Https://Doi.Org/10.3133/Ofr821033.
12- Allen, M.B. Ghassemi, M.R. Shahrabi, M. And Qorashi, M. (2003): Accommodation Of Late Cenozoic Oblique Shortening In The Alborz Range, Northern Iran. Journal Of Structural Geology, 25(5), Pp.659-672.
13- Ambraseys, N. N. & Melville, C. P. (1982): A History Of Persian Earthquakes, Cambridge University Press, 219.
14- Bolt, B. A. (2003): Earthquakes. Fifth Edition. New York: W. H. Freeman And Co, Page(S) 320.
15- Boostan, E. Tahernia, N. And Shafiee, A. (2015): Fuzzy—Probabilistic Seismic Hazard Assessment, Case Study: Tehran Region,Iran, Natural Hazards, 77( 2), 525-541.
16- Bozorgnia, Y. Bertero, V. V. (2004): EARTHQUAKE ENGINEERING, From Engineering Seismology To Performance-Based Engineering. CRC PRESS, Page(S) 976.
17- Campbell, K.W. And Bozorgnia, Y. (2003): Updated Near-Source Ground-Motion (Attenuation) Relations For The Horizontal And Vertical Components Of Peak Ground Acceleration And Acceleration Response Spectra, B.S.S.A. 93[1], 314-331.
18- Campbell, K.W. And Bozorgnia, Y. (2008): NGA Ground Motion Model For The Geometric Mean Horizontal Component Of PGA, PGV, PGD And 5% Damped Linear Elastic Response Spectra For Periods Ranging From 0.01 To 10, Journal Of Earthquake Spectra, 24.
19- Cornel, C. H. (1968): Engineering Seismic Risk Analysis. Bull. Seism. Soc. Am. 54.
20- Djamour, Y. (2004). Contribution De La Geodesies (GPS Et Nivellement) À L’étude De La Déformation Tectonique Et De L’aléa Seismique Sur La Region De Téhéran (Montagne De l’Alborz, Iran). Faculté Des Sciences Et Des Techniques Du Languedoc l’Université Montpellier II (France), 180p.
21- Djamour, Y. Vernant, P. Bayer, R. Nankali, H.R. Ritz, J.F. Hinderer, J. Hatam, Y. Luck, B. Le Moigne, N. Sedighi, M. And Khorrami, F. (2010): GPS And Gravity Constraints On Continental Deformation In The Alborz Mountain Range, Iran. Geophysical Journal International, 183(3), Pp.1287-1301.
22- Duzgun HSB, Yucemen MS, Kalaycioglu HS, Celik K, Kemec S, Ertugayk, Deniz A. (2011): An Integrated Earthquake Vulnerability Assessment Framework For Urban Areas. Nat Hazards 59:917–947.
23- Gardner, J. K. Knopoff, L. (1974): Is The Sequence Of Earthquakes In Southern California, With Aftershocks Removed, Poisson An? Bulletin Of The Seismological Society Of America, 64 (5), 1363-1367.
24- Gutenberg, B. And Richter, C.F. (1954): Seismicity Of The Earth And Associated Phenomena, Princeton University Press, Princeton.
25- Ghodrati Amiri, G. Motamed, R. And Rabet Es-Haghi, H. (2003): Seismic Hazard Assessment Of Metropolitan Tehran, Iran. Journal Of Earthquake Engineering, 7(3), Pp.347-372.
26- Jackson, J. Priestley, K. Allen, M. & Berberian, M. (2002): Active Tectonics Of The South Caspian Basin. Geophysical Journal International 148, 214– 245.
27- Kramer, S. L. (1996): Geotechnical Earthquake Engineering. Prentice Hall, Upper Saddle River, N. J. Page(S) 653.
28- Masson, F. Anvari, M. Djamour, Y. Walpersdorf, A. Tavakoli, F. Daignieres, M. Nankali, H. And Van Gorp, S. (2007): Large-Scale Velocity Field And Strain Tensor In Iran Inferred From GPS Measurements: New Insight For The Present-Day Deformation Pattern Within NE Iran. Geophysical Journal International, 170(1), Pp.436-440. Doi: 10.1111/J.1365-246X.2007.03477.X.
29- Mcguire, R.K. (2008): Probabilistic Seismic Hazard Analysis: Early History. Earthquake Engineering & Structural Dynamics, 37(3), Pp.329-338. Doi: 10.1002/Eqe.765.
30- Nazari, H. Ritz, J.F. Burg, J.P. Shokri, M. Haghipour, N. Vizheh, M.M. Avagyan, A. Nashli, H.F. And Ensani, M. (2021): Active Tectonics Along The Khazar Fault (Alborz, Iran). Journal Of Asian Earth Sciences, 219, P.104893.
31- Ritz, J. F. Nazari, H. Salamati, R. Shafeii, A. Solaymani, S. & Vernant, P. (2006): Active Transtension Inside Central Alborz: A New Insight Into The Northern Iran–Southern Caspian Geodynamics. Geology 34, 477–480.
32- Shroder, J. F. Wyss, M. (2014): Earthquake Hazard, Risk And Disasters. Academic Press, Page(S) 606.
33- Solaymani Azad, S. (2009): Evaluation De L› Aléa Sismique Pour Les Villes De Téhéran, Tabriz Et Zandjan Dans Le NW De L›Iran. Approche Morphotectonique Et Paléosismologique, Phd, University Of Montpellier, 150 P, (In French & In English).
[1] * نویسنده مسئول: 09128186817 Email: gh_razaghian@yahoo.com