Subject Areas :

امیر حسین آیت اللهی ^{1 *} , حسین پیمانی زاد ² , حسن فهیم دوین ³ , احسان اسداللهی ⁴

1 - گروه تربیت بدنی، مدیریت ورزشی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد. ایران.
2 - گروه تربیت بدنی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد. ایران.
3 - عضو هیت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد. ایران.
4 - گروه تربیت بدنی و علوم ورزشی، موسسه آموزش عالی سناباد گلبهار، خراسان رضوی، ایران.

Received: 2019-11-04 Accepted : 2020-05-30 Published : 2019-05-22

Keywords:

Full-Text:



شناسايي عوامل موثر بر ماندگاري و افزايش عمر قهرماني ورزشكاران تيم هاي ملي در رقابت هاي بين المللي جهاني و المپیک

Identification of factors affecting endurance and longevity of national team athletes in international and Olympic competitions

 

 

 

چکیده

هدف از پژوهش حاضر شناسايي عوامل موثر بر ماندگاري و افزايش عمر قهرماني ورزشكاران تيم هاي ملي بود. تحقیق حاضر به لحاظ هدف از نوع تحقیقات کاربردی و به لحاظ نوع جستجوی داده ها از نوع ترکیبی و به لحاظ روش تجزیه و تحلیل داده ها از نوع اکتشافی می باشد که جمع آوری داده ها به صورت میدانی و پیمایشی انجام شد. جامعه آماري پژوهش در بخش کیفی شامل کلیه خبرگان فدراسیون های ورزشی منتخب کشور و جامعه آماری در بخش کمی شامل کلیه مسئولین، کارشناسان و مربیان تیم ملی فدراسیون شنا، دو و میدانی و ژیمناستیک و ورزشکاران تیم های ملی می باشد. ابزار گردآوری داده ها در بخش کیفی مصاحبه عمیق با خبرگان و در بخش کمی عبارت بود از پرسشنامه 72 عبارتی محقق ساخته حاصل از بخش کیفی. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آمار توصیفی و استنباطی با کمک نرم افزار SPSS  نسخه 21 و LISEREL نسخه 8/8 استفاده شد. یافته های پژوهش حاضر نشان داد که عوامل موثر بر افزایش طول عمر قهرمانی ورزشکاران تیم های ملی در رقابت های بین المللی جهانی و المپیک از دیدگاه خبرگان در 3 دسته کلی عوامل مربوط به ورزشکار، عوامل مربوط به فدراسیون و عوامل مربوط به محیط قرار گرفتند.

واژه های کلیدی: طول عمر قهرمانی، ورزشکاران تیم ملی، فدراسیون، محیط.

 

Abstract
The purpose of this study was to identify the factors affecting the survival and prolongation of national championship athletes' lives. The purpose of this study is applied research and data search is a combination of exploratory data analysis and field data collection. The statistical population of the qualitative section includes all experts of selected sport federations of the country and the statistical population includes all the officials, experts and coaches of the national swimming federation, athletics and gymnastics and national team athletes. The data collection tool in the qualitative part of the in-depth interview with experts and in the quantitative part was a 72-item researcher-made questionnaire from the qualitative part. Descriptive and inferential statistics were used for data analysis by SPSS software version 21 and LISEREL version 8.8. The findings of the present study showed that the factors influencing the longevity of the national team athletes' championship in the international and Olympic competitions were categorized into three general categories of athletic factors, federation factors and environmental factors.

Keywords: Championship Lifetime, National Team Athletes, Federation, Environment.

 

مقدمه

در چند دهه گذشته رقابت بين کشورها براي بردن مدال ها در رقابت هاي بين المللي شدت بالايي به خود گرفته است. اين امر منجر به اين شده است که دولت ها و سازمان هاي ورزشي کشورها در سراسر جهان ميزان بودجه اختصاصي به ورزش قهرماني را افزايش دهند. به منظور موفقيت بين المللي، سيستم هاي ورزش قهرماني کشورها شديداً متجانس و همگن شده اند و همه آنها تقريباً از سيستم هاي واحدي پيروي مي کنند. بسياري از کشورها نشان داده اند که افزايش بودجه ورزش قهرماني مي تواند منجر به افزايش كسب مدال ها در بازي هاي المپيک شود (خالقی و کشاورز، 1397). قهرمانان ورزشي قشر تأثيرگذار و مورد توجه هستند، ليکن اغلب به مسائل و مشکلات آنان در دوران کناره گيري و زندگي در حین ورزش و پس از ورزش کمتر توجه مي شود (ورسنر و اورلیخ¹، 2011) . وِب و همکاران² (2008) نشان داده اند که ورزشکاران عکس العمل ها و الگوهاي رفتاري متنوع و متفاوتي نسبت به بازنشستگي ورزشي نشان مي دهند . دليل آن ساده است؛ علل و شرايط کنار رفتن از صحنه ي ورزش قهرماني، درک هر فرد نسبت به فشار، منابع و ساز و کارهاي مقابله و مهارت ها و تجربيات اجتماعي ورزشکاران متفاوت و گاه منحصر به فرد است. به نظر مي رسد ظرفيت ورزشکار براي قبول اين دوره و همينطور نوع و شرايط کناره گيري، فاکتورهاي مهمي هستند که هر کدام به تنهايي يا به صورت ترکيب با هم بر ضريب سازگاري با فرايند بازنشستگي ورزشي اثر گذارند. درک و ارزيابي فرد از ميزان دستيابي به اهداف ورزشي يکي از فاکتورهايي است که در تحقيقات گذشته تأثير آن بر فرايند کناره گيري از ورزش کمتر مطالعه شده است.  مثلاً ورسنر و اورليخ³ (2011) با مطالعه تجربيات ورزشکاران المپيکي کشور کانادا نشان دادهاند که آن دسته از ورزشکاران که به بخش اعظمي از اهداف مرتبط با ورزش خود رسيده اند، در دوران بازنشستگي مشکلات کمتر داشته اند و بهتر با شرايط زندگي پس از دوران ورزش سازگار شده اند (سسیک و همکاران⁴، 2004).

بنابراین با افزایش استمرار قهرمانی در میادین بین المللی می توان به اهداف مختلفی از طریق ورزش در جوامع دست یافت و همچنین کاهش عمر قهرمانی در حال حاضر در کشور ما به یه چالش برای نهاد ها و مراجع ورزش قهرمانی تبدیل شده است. میردار (1394) در پژوهشی عنوان کرد كه تمرینات سنگین و شدید و شركت در مسابقات حساس به منظور دستیابی به موفقیت های خاص در دوران نوجوانی و جوانی منجر به از دست رفتن دورنمای آینده برای رسیدن به نتایج مطلوب درسطح بین الملل شده و موجب ایجاد اختلال در تندرستی، مهارت ها، عملكردها و كاهش عمر ورزشی در نوجوانان و جوانان كشور می گردد. محقق در این پژوهش تصریح كرده است که در دهه گذشته مدت حضور ورزشكاران در برخی از رشته های ورزشی در سطوح عالی به 5 الی 10 سال می رسیده است، اما در حال حاضر به ندرت ورزشكارانی را می توان یافت كه بتوانند در سطح بسیار بالا بیش از 4 الی 5 سال باقی بماند. تحقیقات انجام شده بر روی شناگران حاكی از آن است كه از بین هر 60 هزار كودكی كه درسن 7 الی 9 سالگی تا 14 الی 15 سالگی به شنا می پردازد تنها یك نفر به سطح مهارت بین المللی می رسند و فقط یك نفر از بین دهها نفری كه به سطح مهارت بین المللی می رسند قادراست به مقام قهرمانی بازی های المپیك برسد. این تحقیق به این نتیجه می رسد كه ورزشكاران كشور گرچه به لحاظ ساختار متابولیكی و عملكردی قادر به تداوم حضور در سطح ملی هستند، اما قادر به كسب موفقیت های قابل توجه در سطوح قاره ای و میادین معتبر بین المللی نیستند (میردار، 1394).

پژوهش های صورت گرفته در این زمینه به اهمیت عوامل مختلف در دوره قهرمانی پرداخته اند. اُجیلوه و تیلور⁵ (2018) معتقدند بازنشسته شدن در ورزش را می توان به صورت تعاملی پیچیده از عوامل استرس زاي مالی، اجتماعی، روانشناختی و جسمانی که ممکن است باعث بروز آسیب هاي شناختی، روانی، رفتاري و یا اجتماعی شود، در نظر گرفت. کیانی (1395) در پژوهشی با عنوان اولویت بندی عوامل اثر گذار بر عدم استمرار قهرمانی ورزشکاران استان چهامحال بختیاری دریافتند که مولفه های منابع انسانی، کفایت مالی، قوانین و مقررات، برنامه ریزی، سازماندهی، تصمیم گیری، ارتباطات، هدایت و بازخورد در عدم استمرار قهرمانی ورزشکاران استان چهارمحال و بختیاری موثر می باشد. صالحی (1396) در پژوهشی با عنوان تجربیات دوران کناره‌گیری ورزشکاران بازنشستۀ ایرانی دریافتند که اغلب شرکت‌کنندگان در طول دوران کنار گذاشتن ورزش و پس از آن مشکلاتی داشته‌اند. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها نشان داد ورزشکارانی مشکلات کمتری را تجربه کرده‌ و از زندگی رضایت بیشتری داشته‌اند که به‌طور کامل به اهداف ورزشی خود دست یافته‌اند. همچنین، آن دسته از ورزشکارانی که داوطلبانه و به‌تدریج بازنشسته شده‌اند، دوران گذار کم‌دردسرتری داشته‌اند. در پایان توصیه می‌شود بیش‌ازپیش به فرایند بازنشستگی ورزشکاران توجه شود.  خالقی بابایی و کشاورز (1397) در پژوهشی با عنوان پیاده سازی استراتژی‌های توسعه ورزش قهرمانی ایران با رویکرد کارت امتیازی متوازن دریافتند که استراتژی های ورزش قهرمانی چهار منظر مالی ، فرآیندهای داخلی، یادگیری و رشد و ارتباطات می باشد.

لذا با عنایت به مبانی نظری و تحقیقات پیشینه موجود، محقق در پژوهش حاضر در جهت توسعه و تایید یافته های سایر محققان به دنبال پاسخ به این سوال است که عوامل موثر بر ماندگاری و افزایش طول عمر قهرمانی ورزشکاران تیم های ملی در رقابت های بین المللی جهانی و المپیک کدام است؟

 

روش

تحقیق حاضر به لحاظ هدف از نوع تحقیقات کاربردی و به لحاظ نوع جستجوی داده ها از نوع ترکیبی (کمی و کیفی) و به لحاظ روش تجزیه و تحلیل داده ها از نوع اکتشافی می باشد که جمع آوری داده ها به صورت میدانی و پیمایشی انجام شد. جامعه آماري پژوهش در بخش کیفی شامل کلیه خبرگان فدراسیون های ورزشی منتخب کشور (مسئولین، کارشناسان و مربیان تیم ملی فدراسیون شنا، دو و میدانی و ژیمناستیک) را شامل می شود. جامعه آماری در بخش کمی شامل کلیه مسئولین، کارشناسان و مربیان تیم ملی فدراسیون شنا 15 نفر، دو و میدانی 15 نفر و ژیمناستیک 15 نفر و ورزشکاران تیم های ملی که طی دو دهه اخیر از ورزش بازنشسته شده اند (فدراسیون شنا 22 نفر، دو و میدانی 30 نفر و ژیمناستیک 14 نفر) می باشد که تعداد کل آنها برابر با 111 نفر می باشد. نمونه آماری در بخش کیفی با توجه به حجم جامعه آماری در سال 1398، نمونه گیري به صورت گلوله برفی به انجام رسید که در نهایت با 15 نفر مصاحبه شد و همان به عنوان نمونه نهایی در بخش کیفی در نظر گرفته شد. نمونه آماری در بخش کمی با توجه به حجم جامعه، نمونه در بخش کمی به صورت تمام شمار در نظر گرفته شد که در نهایت با حذف پرسشنامه های ناقص تعداد 102 پرسشنامه سالم عودت شد که همان به عنوان نمونه نهایی تعیین گردید. ابزار گردآوری داده ها در بخش کیفی عبارت بود از سوالات پاسخ باز که از طریق مصاحبه عمیق با خبرگان بررسی گردید که عوامل موثر بر ماندگاري و افزايش عمر قهرماني ورزشكاران شناسایی گردید. ابزار گرد آوری داده ها در بخش کمی عبارت بود از پرسشنامه 72 عبارتی محقق ساخته حاصل از بخش کیفی و نظر خبرگان با 3 بعد عوامل مربوط به ورزشکار 25 سوال (دارای 2 مولفه عوامل شخصی 21 سوال و خانوادگی 4 سوال)، بعد عوامل مربوط به فدراسیون 29 سوال (دارای 3 مولفه عوامل مدیریت 18 سوال، امکانات و تسهیلات 4 سوال و مربی 7 سوال) و عوامل مربوط به محیط 18 سوال (دارای 5 مولفه عوامل رسانه 3 سوال، رقابت 3 سوال، حمایت 3 سوال، مهاجرت 3 سوال و دولتی و قانونی 6 سوال) در مقیاس 5 گزینه ای لیکرت (از کاملا مخالفم نمره 1 تا کاملا موافقم نمره 5). جهت تجزیه و تحلیل داده ها و پاسخ به فرضیات تحقیق از روش های آمار توصیفی (جدول ها، میانگین ها، انحراف معیار و درصد ها) و روش های آمار استنباطی (روش کیفی تحلیل مصاحبه، آزمون KMO و بارتلت، آزمون تحلیل عاملی اکتشافی و آزمون فریدمن) با کمک نرم افزار SPSS  نسخه 21 و LISEREL نسخه 8/8 استفاده شد.

 

یافته ها

یافته های توصیفی نشان داد که از 15 نفر مصاحبه شوندگان بیشترین فراوانی جنسیت مرد (9نفر) معدل 94/59 درصد، بیشترین فراوانی وضعیت تاهل متاهل (11 نفر) معدل 36/73 درصد، بیشترین فراوانی سن بین 35 تا 40 سال (5 نفر) معدل 3/33 درصد، بیشترین فراوانی سمت سازمانی مربوط به مسئولین فدراسیون ها و مربیان تیم ملی هر کدام (6 نفر) معدل 96/39 درصد، فراوانی محل فعالیت هر سه فدراسیون به طور مساوی هر کدام (5 نفر) معدل 3/33 درصد، بیشترین فراوانی مدرک تحصیلی کارشناسی (7 نفر) معدل 62/46 درصد و بیشترین فراوانی سابقه کاری بین 6 تا 10 سال (5 نفر) معدل 3/33 درصد می باشند. همچنین آزمودنی ها در اين پژوهش 102 نفر از مسئولین، کارشناسان و مربیان تیم ملی فدراسیون شنا، دو و میدانی و ژیمناستیک و ورزشکاران تیم های ملی که طی دو دهه اخیر از ورزش بازنشسته شده اند مي­باشند. بیشترین فراوانی 78 نفر از افراد نمونه (با 44/76 درصد) مرد و بقیه زن هستند. گروه سنی 36-40 سال با 46 نفر (معادل 08/45 درصد)، دارای بیشترین فراوانی در بین این گروه ها می‌باشد. متاهلین در نمونه از فراونی بیشتری با 93 نفر (معادل 18/91 درصد) نسبت به مجردین برخوردار است. افراد با سابقه کاری بین 11-15 سال دارای بیشترین فراوانی با 48 نفر (معادل 04/47 درصد) در بین این گروه ها می‌باشند. ورزشکاران تبم های ملی فدراسیون های مربوطه با 65 نفر (معادل 7/63 درصد) دارای بیشترین فراوانی در بین این گروه ها می‌باشند. افراد با مدرک تحصیلی کارشناسی با 47 نفر (معادل 06/46 درصد) دارای بیشترین فراوانی در بین این گروه ها می‌باشند. 

توصیف کمی میزان متغیرها نشان داد که میانگین عوامل مربوط به ورزشکار 48/3 از حداکثر نمره 5 و میانه 3 دارای وضعیت بالاتر از متوسط، میانگین عوامل مربوط به فدراسیون 66/3 از حداکثر نمره 5 و میانه 3 دارای وضعیت بالای متوسط و میانگین عوامل مربوط به محیط 31/3 از حداکثر نمره 5 و میانه 3 دارای وضعیت بالای متوسط می باشد.

 

عوامل موثر بر افزایش طول عمر قهرمانی ورزشکاران تیم های ملی در رقابت های بین المللی جهانی و المپیک کدام است؟

نتایج مصاحبه ها بعد از کدگذاری ها در جداول 1 و 2 و 3 آورده شده اند. در ستون اول این جداول به هر فرد کد L1 تا L15 (15 نفر از خبرگان) داده شد و در ستون دوم گزاره های کلامی مصاحبه شوندگان آورده شده است. ستون سوم مربوط به کدگذاری باز و ستون آخر مربوط به کدگذاری محوری که عوامل موثر بر افزایش طول عمر قهرمانی ورزشکاران تیم های ملی می باشد:

 

جدول 1. کدگذاری داده های محتوای مصاحبه در مورد عوامل مربوط به ورزشکار

کد مصاحبه شوندگان	گزاره کلامی		کد باز	کد محوری
L1,L2,…L15.	دوری از انحرافات اخلاقی	شخصیتی	عوامل شخصی	عوامل مربوط به ورزشکار
L1,L2,…L15.	افزایش علم و آگاهی ورزشکار
L1,L2,…L15.	تقویت انگیزش درونی ورزشکار
L1,L2,…L15.	تقویت احساس خود ارزشمندی و خود کارآمدی ورزشکار
L1,L2,…L15.	کاهش ترس از آینده نامعلوم در ورزش قهرمانی
L1,L2,…L15.	برنامه ریزی ورزشکار برای آینده ورزشی و قهرمانی
L1,L2,…L15.	افزایش اعتماد به نفس و عزت نفس ورزشکار
L1,L2,…L15.	توجه ورزشکار برای پیشگیری از فرسودگی جسمی و روانی
L1,L2,…L15.	افزایش توانایی برای کنترل و کاهش تنش ها و استرس های حفظ قهرمانی
L1,L2,…L15.	توجه به اقدامات پیشگیرانه از آسیب های ورزشی
L1,L2,…L15.	توجه و حذف ضعف های فنی ورزشکار
L1,L2,…L15.	تقویت مهارت های ارتباطی	روانی-اجتماعی
L1,L2,…L15.	تقویت هوش هیجانی ورزشکار
L1,L2,…L15.	کاهش تعارض و اختلاف با مربیان و مدیران
L1,L2,…L15.	پرداختن به سبک زندگی حرفه ای ورزشی
L1,L2,…L15.	کاهش ترس از دست دادن دوستان
L1,L2,…L15.	تقویت وضعیت درآمدی و اقتصادی	شغلی
L1,L2,…L15.	توسعه مهارت های دیگر غیر از مهارت های ورزشی
L1,L2,…L15.	حذف مشکلات در جهت یافتن شغل جدید
L1,L2,…L15.	تقویت توانایی ورزشکار برای سازگاری با شغل جدید
L1,L2,…L15.	کاهش تداخل شغل با فعالیت ورزش
L1,L2,…L15.	حمایت خانواده از ورزشکار	عوامل خانوادگی
L1,L2,…L15.	تشویق خانواده به ادامه ورزش قهرمانی
L1,L2,…L15.	حل نمودن مشکل دوری از خانواده
L1,L2,…L15.	کاهش دغدغه ورزشکار در مورد مشکلات خانوادگی نظیر بیماری اعضای خانواده و ...

 

جدول 2. کدگذاری داده های محتوای مصاحبه در مورد عوامل مربوط به فدراسیون

کد مصاحبه شوندگان	گزاره کلامی	کد باز	کد محوری
L1,L2,…L15.	کاهش باندبازی و بی عدالتی در فدراسیون	مدیریت	عوامل مربوط به فدراسیون
L1,L2,…L15.	تدوین برنامه های استراتژیک و شفاف نمودن سیاست ها برای ورزش قهرمانی و ورزشکار قهرمان
L1,L2,…L15.	حذف سیاست های منفی و مخالف با ورزش قهرمانی
L1,L2,…L15.	ثبات مدیریت
L1,L2,…L15.	نهادینه کردن تخصص گرایی و شایسته سالاری
L1,L2,…L15.	تقویت برنامه های توسعه ورزش در سطوح پایه
L1,L2,…L15.	تدوین و اجرای نظام جامع توسعه علمی ورزش
L1,L2,…L15.	ایجاد نظام نوین مریگری در ورزش قهرمانی
L1,L2,…L15.	تدوین و اجرای نظام جامع جذب و بهسازی منابع انسانی متخصص
L1,L2,…L15.	گسترش روابط عمومی و رسانه ای
L1,L2,…L15.	تقویت نظام تقسیم عادلانه منابع مالی، فیزیکی و انسانی
L1,L2,…L15.	حذف قوانین ناهماهنگ و موازی با ورزش قهرمانی
L1,L2,…L15.	ایجاد تغییر در جهت مطلوبیت ساختار و تشکیلات ورزش قهرمانی
L1,L2,…L15.	الگو برداری از کشورهای موفق در جهت افزایش عمر قهرمانی ورزشکار
L1,L2,…L15.	فعال نمودن کمیته تحقیق و پژوهش در ورزش قهرمانی
L1,L2,…L15.	همسو کردن اهداف مربیان، ورزشکاران و مسئولان فدراسیون در زمینه افزایش عمر قهرمانی ورزشکار
L1,L2,…L15.	افزایش کنترل و نظارت بر فعالیت مربیان در ورزش قهرمانی
L1,L2,…L15.	توسعه ارتباطات بین سازمان های ورزشی و سایر نهادها
L1,L2,…L15.	حمایت مالی از ورزشکار	امکانات و تسهیلات
L1,L2,…L15.	تجهیز و افزایش پایگاه های ورزش قهرمانی
L1,L2,…L15.	فراهم کردن وسایل و امکانات تمرینی استاندارد
L1,L2,…L15.	فراهم کردن امکانات کمک آموزشی
L1,L2,…L15.	رعایت عدالت و اصل شایسته سالاری در گزینش ورزشکاران	مربی
L1,L2,…L15.	به روز نمودن دانش و آگاهی ها در زمینه افزایش دادن عمر قهرمانی ورزشکار
L1,L2,…L15.	استعدادیابی علمی و تخصصی و توجه به سن شروع فعالیت ورزشکار در انتخاب ها
L1,L2,…L15.	کاهش نگرش سنتی و منفی به ورزشکار قهرمان
L1,L2,…L15.	حمایت تخصصی و حرفه ای از ورزشکار مستعد
L1,L2,…L15.	برنامه ریزی برای توسعه مهارت های متنوع ورزشکار قهرمان
L1,L2,…L15.	پیشگیری از ایجاد تعارضات با ورزشکاران قهرمان

 

جدول 3. کدگذاری داده های محتوای مصاحبه در مورد عوامل مربوط به محیط

کد مصاحبه شوندگان	گزاره کلامی	کد باز	کد محوری
L1,L2,…L15.	افزایش انعکاس رسانه ای افتخارات ورزشکاران قهرمان	رسانه	عوامل مربوط به محیط
L1,L2,…L15.	افزایش پخش تلویزیونی ورزش قهرمانی و ورزشکار قهرمان
L1,L2,…L15.	افزایش برنامه های حمایت کننده ورزش قهرمانی و ورزشکار قهرمان
L1,L2,…L15.	نبود رقبای جدی	رقابت
L1,L2,…L15.	کاهش جو منفی رقابتی و تخریب ورزشکار قهرمان
L1,L2,…L15.	پیگشیری از بزرگ نمایی یا کوچک سازی رقبای ورزشکار قهرمان
L1,L2,…L15.	تقویت فرهنگ پذیرش ورزش قهرمانی و ورزشکار قهرمان	حمایت ملی و منطقه ای
L1,L2,…L15.	حمایت مالی و معنوی از ورزشکار قهرمان
L1,L2,…L15.	تقویت فرهنگ ادای احترام به ورزشکار قهرمان
L1,L2,…L15.	کنترل و کاهش مهاجرت مربیان ورزش قهرمانی	مهاجرت
L1,L2,…L15.	کنترل و کاهش مهاجرت ورزشکاران ورزش قهرمانی
L1,L2,…L15.	تدوین برنامه های انگیزش در جهت جلوگیری از مهاجرت ورزشکاران و مربیان ورزش قهرمانی
L1,L2,…L15.	تدوین برنامه هایی در جهت تضمین شغلی ورزشکار قهرمان	دولتی و قانونی
L1,L2,…L15.	برنامه ریزی برای تقدیر و اعطای پاداش درخور ورزشکار قهرمان
L1,L2,…L15.	برنامه ریزی برای حل نمودن مشکلات سربازی ورزشکار
L1,L2,…L15.	توجه و حمایت معنوی مسئولان از ورزشکاران قهرمان
L1,L2,…L15.	تدوین برنامه های حمایتی برای تامین آتیه ورزشکار قهرمان (مسکن، بیمه و ...)
L1,L2,…L15.	تسهیل نمودن شرایط ادامه تحصیل ورزشکار قهرمان

نتایج حاصل از تحلیل مصاحبه نشان داد که عوامل موثر بر افزایش طول عمر قهرمانی ورزشکاران تیم های ملی در رقابت های بین المللی جهانی و المپیک از دیدگاه خبرگان در 3 دسته کلی عوامل مربوط به ورزشکار (شامل عوامل شخصی و عوامل خانوادگی)، عوامل مربوط به فدراسیون (شامل عوامل مدیریت، امکانات و تسهیلات و مربی) و عوامل مربوط به محیط (شامل رسانه، رقابت، حمایت، مهاجرت و دولتی و قانونی) قرار گرفتند.  

قبل از آزمون تحلیل عاملی اکتشافی برای عوامل شناسایی شده، اقدام به آزمون بارتلت و KMO می نماییم:

جدول 4. شاخص KMO و آزمون کرویت بارتلت برای متغیر عوامل مربوط به ورزشکار

شاخص کایزر مایر اولکین 712/0
آزمون بارتلت	تقریبی از آماره کای دو	42/1123
	df	101
	P-Value	001/0

بر اساس جدول 4 می توان گفت که میزان شاخص KMO بالاتر از 6/0 بوده و به این ترتیب کفایت نمونه گیری برای انجام تحلیل عاملی اکتشافی وجود دارد، همچنین میزان سطح معنی داری آماره بارتلت کمتر از پنج صدم می باشد که بیانگر مناسب بودن ساختار داده ها برای انجام تحلیل عاملی اکتشافی است، به این معنا که وجود ارتباط مناسب بین ساختار داده ها تائید می شود.

حال به بررسی روابط بین متغیرهای مشاهده شده (گویه­های پرسش­نامه) با متغیر مکنون پرداخته ایم، که نتایج بارهای عاملی آن در جدول 5، 6 و 7 آورده شده است:

جدول 5. بارهای عاملی گویه های متغیر عوامل مربوط به ورزشکار

گویه	بارهای عاملی	نسبت بحرانی	P-Value	گویه	بارهای عاملی	نسبت بحرانی	P-Value
1	45/0	67/10	001/0	14	0/62	8/32	001/0
2	76/0	12/17	001/0	15	42/0	31/9	001/0
3	68/0	35/15	001/0	16	51/0	18/13	001/0
4	81/0	15/21	001/0	17	0/72	18/12	001/0
5	0/29	5/36	001/0	18	46/0	59/9	001/0
6	58/0	49/11	001/0	19	38/0	29/8	001/0
7	27/0	41/5	001/0	20	32/0	31/6	001/0
8	0/56	11/48	001/0	21	59/0	21/11	001/0
9	38/0	31/8	001/0	22	78/0	45/13	001/0
10	46/0	76/9	001/0	23	49/0	28/6	001/0
11	0/41	9/17	001/0	24	37/0	17/7	001/0
12	56/0	42/12	001/0	25	61/0	22/12	001/0
13	79/0	48/16	001/0

 

جدول 6. بارهای عاملی گویه های متغیر عوامل مربوط به فدراسیون

گویه	بارهای عاملی	نسبت بحرانی	P-Value	گویه	بارهای عاملی	نسبت بحرانی	P-Value
1	52/0	21/8	001/0	16	0/46	6/56	001/0
2	43/0	16/7	001/0	17	0/82	7/37	001/0
3	45/0	12/8	001/0	18	0/52	7/47	001/0
4	61/0	42/6	001/0	19	0/41	5/31	001/0
5	49/0	22/6	001/0	20	0/54	6/35	001/0
6	0/43	81/6	001/0	21	36/0	88/8	001/0
7	420/	79/7	001/0	22	31/0	44/6	001/0
8	570/	24/14	001/0	23	39/0	73/8	001/0
9	580/	41/9	001/0	24	63/0	42/7	001/0
10	410/	48/8	001/0	25	59/0	82/5	001/0
11	28/0	51/7	001/0	26	61/0	26/8	001/0
12	33/0	41/5	001/0	27	46/0	57/9	001/0
13	37/0	27/6	001/0	28	58/0	14/11	001/0
14	29/0	63/6	001/0	29	39/0	21/9	001/0
15	36/0	09/5	001/0

 

جدول 7. بارهای عاملی گویه های متغیر عوامل مربوط به محیط

گویه	بارهای عاملی	نسبت بحرانی	P-Value	گویه	بارهای عاملی	نسبت بحرانی	P-Value
1	510/	84/16	001/0	10	630/	67/9	001/0
2	420/	89/9	001/0	11	74/0	51/11	001/0
3	470/	57/7	001/0	12	59/0	76/8	001/0
4	52/0	58/4	001/0	13	83/0	54/11	001/0
5	690/	60/13	001/0	14	91/0	66/14	001/0
6	510/	08/12	001/0	15	470/	49/13	001/0
7	350/	57/7	001/0	16	490/	76/7	001/0
8	670/	81/10	001/0	17	580/	87/6	001/0
9	720/	39/14	001/0	18	610/	56/8	001/0

با توجه به نتایج جداول 5، 6 و 7 و آماره نسبت بحرانی همه بارهای عاملی همه گویه ها معنادار شده اند.

 

رتبه بندی عوامل موثر بر افزایش طول عمر قهرمانی ورزشکاران تیم های ملی در رقابت های بین المللی جهانی و المپیک چگونه است؟

        جدول 8. آزمون فریدمن برای اولویت بندی عوامل موثر بر افزایش طول عمر قهرمانی ورزشکاران 

متغیرها	میانگین رتبه	کای دو	df	P-Value
عوامل مربوط به ورزشکار	79/3	342/18	1	001/0
شخصی	85/3
خانوادگی	73/3
عوامل مربوط به فدراسیون	97/3
مدیریت	03/4
امکانات و تسهیلات	98/3
مربی	92/3
عوامل مربوط به محیط	62/3
رسانه	62/3
رقابت	57/3
حمایت	71/3
مهاجرت	56/3
دولتی و قانونی	67/3

با توجه به جدول 8 مشاهده می شود که مقدار سطح معنی داری بدست آمده در آزمون فریدمن کوچکتر از 05/0 می باشد در نتیجه بین میانگین رتبه های ابعاد عوامل موثر بر افزایش طول عمر قهرمانی ورزشکاران تفاوت معنی داری وجود دارد. با توجه به میانگین رتبه‎ها، متغیر عوامل مربوط به فدراسیون دارای بالاترین رتبه، و متغیر عوامل مربوط به محیط دارای کمترین رتبه در بین متغیرها می باشد.

 

نمودار  1. میانگین رتبه ها برای متغیرهای پژوهش

 

بحث

یافته ها نشان داد که عوامل موثر بر افزایش طول عمر قهرمانی ورزشکاران تیم های ملی در رقابت های بین المللی جهانی و المپیک عبارتند از عوامل موثر بر افزایش طول عمر قهرمانی ورزشکاران تیم های ملی در رقابت های بین المللی جهانی و المپیک از دیدگاه خبرگان در 3 دسته کلی عوامل مربوط به ورزشکار (شامل عوامل شخصی و عوامل خانوادگی)، عوامل مربوط به فدراسیون (شامل عوامل مدیریت، امکانات و تسهیلات و مربی) و عوامل مربوط به محیط (شامل رسانه، رقابت، حمایت، مهاجرت و دولتی و قانونی) قرار گرفتند. این یافته با بخشی از یافته تحقیقات فورچونتو و مارچنت⁶ (2017)، پاتسوراکو⁷ (2016)، مزین⁸ (2015)، بوچر و همکاران (2015)، همتی نژاد و همکاران (2013)، صالحی (1396)، کیانی هرچگانی (1395)، جوادی پور (1394)، صالحي و همکاران (1393)، موسوی (1393)، تندنویس و قاسمی (1390)، اُجیلوه و تیلور (2018)، ریستولاین و همکاران⁹ (2018)، موچ و همکاران¹⁰ (2017)، لورمور¹¹ (2017) همسو می باشد.

تحقیقات مختلفی به دلایل کناره گیری ورزشکاران از ورزش قهرمانی و حرفه ای پرداخته اند. اُجیلوه و تیلور (2018)  معتقدند بازنشسته شدن در ورزش را می توان به صورت تعاملی پیچیده از عوامل استرس زاي مالی، اجتماعی، روانشناختی و جسمانی که ممکن است باعث بروز آسیب هاي شناختی، روانی، رفتاري و یا اجتماعی شود، در نظر گرفت. فورچونتو و مارچنت (2017) نیز برنامه ریزي مالی را یکی از تأثیرگذارترین فاکتورها در کیفیت سازگاري با زندگی پس از کناره گیري معرفی کرده اند لیکن با کمال تعجب گزارش شده که اغلب ورزشکاران، فکري در مورد زندگی پس از دوران ورزشی قهرمانی نمی کنند. پاتسوراکو (2016) در پژوهشی دریافت که دلایل کناره گیری از ورزش قهرمانی شامل اختلاف با مربی و مسائل مربوط به سازمان های ورزشی و همچنین فرسودگی شغلی بود. همتی نژاد و همکاران (2013) در پژوهشی دریافتند که این ورزشکاران به دلایل متعدد از جمله عدم دستیابی به اهداف مسابقات قهرمانی، صدمات ورزشی، مشکلات مالی و مشکلات با مربی از ورزش های رقابتی بازنشسته شدند. همچنین مشکلات مرتبط با سلامت و مشکلات شغلی بیشترین عامل کناره گیری از ورزش قهرمانی بوده است. صالحی (1396) در پژوهشی نشان داد که ورزشکارانی مشکلات کمتری را تجربه کرده‌ و از زندگی رضایت بیشتری داشته‌اند که به‌طور کامل به اهداف ورزشی خود دست یافته‌اند. همچنین، آن دسته از ورزشکارانی که داوطلبانه و به‌تدریج بازنشسته شده‌اند، دوران گذار کم‌ دردسرتری داشته‌اند. جوادی پور (1394) در مطالعه ای نشان داد که فقدان برنامه استراتژیک و روشن نبودن سیاست ها و جهت گیری ها، فقدان منابع انسانی مناسب و تغییر و تحول و جابجایی سریع مدیران، نبود نظارت و ارزیابی، وابستگی به منابع مالی دولت و عدم سرمایه گذاری بخش خصوصی، عدم تخصیص مناسب منابع مالی در بخشهای متنوع به صورت متناسب، وجود قوانین ناهماهنگ و موازی، عدم مطلوبیت ساختار و تشكیلات فعلی ورزش، نامطلوب بودن نظام استعدادیابی و فرایند ورزش قهرمانی و نبود برنامه میان مدت، تاکتیكی و عملیاتی از اهم چالش های پیشروی مدیریت ورزش قهرمانی کشور از نظر پاسخ دهندگان است. موسوی (1393) در پژوهشی دریافت که  24 درصد ورزشکاران کناره گیری کرده، در کسوت مربی گری ارتباط خود را با ورزش حفظ کرده بودند. از کل عوامل بترتیب 1- آسیب دیدگی؛ 2- باند بازی و بی عدالتی در رقابت های انتخابی؛ 3- عدم وجود حمایت های مالی مستمر؛ به عنوان مهمترین عوامل شناسایی شدند. نتایج یک نمای کلی از دلایل پایان حرفه ای ورزشکاران را نشان می دهد که می تواند با بینش بیشتری سبب ارائه طرح مداخلاتی مفید جهت ورزشکاران حرفه ای و هم چنین سازمان های ذیربط به ویژه وزارت ورزش و جوانان و کمیته ملی المپیک شود.

ورزش قهرمانی یکی از ارکان مهم توسعه ورزش در کشور است. توسعه ورزش قهرمانی در هر کشور پیش زمینه کسب موفقیت در رقابت هاي جهانی و المپیک است. در چند دهه گذشته رقابت بین کشورها براي بردن مدال ها در رقابت هاي بین المللی شدت بالایی گرفته است. این امر منجر شده است که دولت ها و سازمان هاي ورزشی کشورها در سراسر جهان میزان بودجه اختصاصی به ورزش قهرمانی را افزایش دهند. به منظور موفقیت بین المللی، سیستم هاي ورزش قهرمانی کشورها شدیداً متجانس و همگن شده اند و همه آنها تقریباً از سیستم هاي واحدي پیروي می کنند. بسیاري از کشورها نشان داده اند که افزایش بودجه ورزش قهرمانی می تواند منجر به افزایش کسب مدال ها در بازي هاي المپیک شود.

با توجه به یافته پژوهش و با عنایت به ادبیات تحقیق می توان نتیجه گرفت که عوامل شناسایی شده مربوط به ورزشکار، فدراسیون و محیط می تواند راهگشای برنامه های ورزش قهرمانی باشد و مسئولین فدراسیون ها می توانند از این یافته ها در جهت کمک به ورزشکاران در کسب نتایج بیشتر در میادین بین المللی برای کشور استفاده نمایند. همچنین با توجه به ادبیات و یافته پژوهش تحقیق می توان گفت که مسئولین فدراسیون ها با عنایت به این یافته می توانند از رتبه های بدست آمده با توجه به الویت عوامل مربوط به فدراسیون که شامل مدیریت و برنامه ریزی، امکانات و تسهیلات و مربی می باشد دست به تغییر و اصلاح بزنند و در جهت افزایش عمر قهرمانی ورزشکاران گام بردارند و سپس به عوامل مربوط به ورزشکار و عوامل مربوط به محیط توجه نمایند و برای آن برنامه ریزی لازم را داشته باشند.

 

منابع

تندنویس؛ فریدون. قاسمی محمدهادی. (1390).  مقایسۀ دیدگاه ورزشکاران، مربیان، و صاحب نظران در مورد راهکارهای پیشرفت ورزش قهرمانی ژیمناستیک کشور. فصلنامه المپیک. سال پانزدهم – شماره 4 (40): 17-30.

کیانی هرچگانی جواد. (1395). اولویت بندی عوامل اثر گذار بر عدم استمرار قهرمانی ورزشکاران استان چهامحال بختیاری. پایان نامه ارشد دانشگاه آزاد اصفهان.

صالحی، حمید؛ (1396).  تجربیات دوران کناره‌گیری ورزشکاران بازنشستۀ ایرانی. نشریه مدیریت ورزشی. پاییز 1396 - شماره 38. صفحه - از 389 تا 410.

خالقی بابایی، سارا؛ کشاورز، لقمان؛ (1397). پیاده سازی استراتژی‌های توسعه ورزش قهرمانی ایران با رویکرد کارت امتیازی متوازن. پژوهش های کاربردی در مدیریت ورزشی. شماره 26. صفحه - از 11 تا 26.

جوادی پور محمد . (1394). چالش های مدیریت ورزش قهرمانی در ایران. مطالعات مدیریت ورزشی .شماره 3 . ص: 13-34.

موسوی، سید جعفر. (1393). بررسی عوامل موثر بر پایان دوره قهرمانی ورزشکاران حرفه ای. نشریه مدیریت ورزشی و رفتار حرکتی. 10(2): 143-154.

Cecić Erpič S, Wylleman P, Zupančič M.(2004). The effect of athletic and non-athletic factors on the sports career termination process. Psychology of Sport and Exercise. 2004; 5(1):45-59.

Bosscher, V., De Knop,P., van Bottenburg, M., Shibli, S., Bingham, J. (2015). “Explaining international sporting success: An International comparison of elite sport systems and policies in six Countries”. Sport Management Review, 12:pp:113-136.

Fortunato V, Marchant D. (2017). Forced retirement from elite football in Australia. Journal of Personal & Interpersonal Loss.;4(3):269-80.

Levermore R. (2017). Sport: A new engine of development. Progress in Development Studies, 8(2), PP 183–190.

MazinR. Hatamleh. (2015). The Life Transitions of High Performance Athletes Retirement from Sport. European Scientific Journal April editionvol. 9,No.11, pp.336-353.

Mosch Karin, Mayer Cecilie, ElbeAnne Marie.(2017). Reasons for Career Terminationin Danish Elite Athletes: Investigating Gender Differencesand the Time-pointas Potential Correlates, Sport Science Review, Vol.21, Issue5-6, pp.49-68. http://www.lunduniversity.lu.se/o.o.i.s?id=12683&postid=3628920 .

Ogilvie BC, Taylor J. (2018). Career termination issues among elite athletes. In: Murphey RNSLK, editor. Handbook of research on sport psychology. Sydney: Macmillan;. p. 761-75.

Patsourakou, Ekaterini.(2016). Perceptions about career termination among Greek female liteathletes, MPhil Theses (Sport, Exerciseand Health Sciences) Loughborough Universityhttps://dspace.lboro.ac.uk/2134/625327.

Ristolainen,L., Kettunen,J.A., Kujala,U.M., & Heinonen,A. (2018). Sport injuries asamain cause of sport career termination among Finnishtop-levelathletes. European Journal of Sport Science, 12,274-282.

Werthner P, Orlick T. (2011). Retirement experiences of successful Olympic athletes. International Journal of Sport Psychology. 2011; 17:337-63.

Hemmatinezhad M.,BenarN., Hashemi M, MoemeniS. (2013). The causes of career termination from sport and their relationship to post-retirement difficult among professional athletes in Iran. International Journal of SportStudies. Vol.,3(1),111-116. Availableonlineathttp: www.ijssjournal.com.

 

 

 

10

 

---

[1]  . Versner & Olrikh

[2]  . Web & etal

[3]  . Versner & Olrikh

[4]  . Sik & etal

[5]  . Ojilveh & Tylor

[6]  . Forchento & Marchent

[7]  . Patsovako

[8]  . Mezine

[9]  . Ristolain & etal

[10]  . Mooch & etal

[11]  . Lormor

---