Investigating the effects and role of non-formal education courses in sustainable rural development Case study: Ahmadabad village, Takht-e Soleiman section of Takab city
Subject Areas : Journal of Iranian Social Development Studies
1 - Faculty Member of the Ministry of Science, Research and Technology (Corresponding Author)
Keywords: Social Effects, Sustainable rural development, non-formal education, Economic Effects, Environmental effects,
Abstract :
Achieving sustainable rural development is not feasible without changing attitudes and intellectual and cultural transformation in a country unless comprehensive training is provided in various areas of jobs in rural areas as well as different styles of the training process to develop human resources. In addition, its all-encompassing situations should be well recognized, and the necessary coordination should be made between formal and non-formal education, which are considered as the two main components and the basis of learning and development. The purpose of this study is to investigate the effects and role of non-formal education courses in the sustainable development of rural areas of Ahmadabad rural district of Takab city. The research method used in this research is a combination of documentary and survey methods, and data collection has been done by using direct face-to-face interview techniques and questionnaires. The statistical population of the study is done according to the rules of random sampling and includes residents of six villages of the Ahmadabad rural district. One-sample t-test and regression analysis were used to analyze the relationships between variables. The results show that in the regression fitting model, the coefficient of determination was equal to (0.843), and at the level of 99% was significant, which indicates the positive effect of informal education on the dimensions of independent variables of the research. Values of ß are economic (0.776), social (0.177), and environmental (0.058).
_||_
بسمه تعالی
عنوان مقاله :
بررسی آثار ونقش دوره های آموزش غیر رسمی در توسعه پایدار روستایی
مطالعه موردی: دهستان احمدآباد بخش تخت سلیمان شهرستان تکاب
نام و نام خانوادگی نویسنده :
دکتر محمدصادق علیائی
نام رشته تحصیلی :
دکترای جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
مرتبه علمی :
استادیار
محل خدمت :
حوزه معاونت پژوهش و فناوری، عضو هیئت علمی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
آدرس پستی : تهران – شهرک قدس – بلوار خوردین – خیابان هرمزان – خیابان پیروزان جنوبی – وزارت علوم تحقیقات و فناوری – طبقه 11 – معاونت پژوهش و فناوری –
تلفن : 82233542 – 09122202403 – پست الکترونیک : msoliaei@gmail.com
بررسی آثار ونقش دوره های آموزش غیر رسمی در توسعه پایدار روستایی
مطالعه موردی: دهستان احمدآباد بخش تخت سلیمان شهرستان تکاب
محمدصادق علیائی1،
چکیده
رسیدن به توسعه پايدار روستایی ، بدون تغيير نگرش و تحول فكري و فرهنگي در کشور امکان پذیر نخواهد شد، مگر اینکه آموزش‌های همه جانبه در حوزه‌های مختلف مشاغل موجود در روستاها و همینطور سبك‌هاي مختلف فرآيند آموزش در جهت توسعه نيروي انساني فراهم گردد. از طرفی نیز موقعيت‌هاي فراگير آن به خوبي تشخيص داده شود و هماهنگي‌های لازم بين آموزش‌هاي رسمي و غير رسمي که به عنوان دو جزء اصلي و زمينه‌ساز يادگيري و توسعه محسوب می شوند انجام پذیرد. هدف پژوهش حاضر در این تحقیق، بررسی آثار و نقش دوره‌های آموزش غیر رسمی در توسعه پایدار مناطق روسـتایي دهستان احمد آباد از توابع شهرستان تکاب است. روش تحقیق در اين پژوهش از تركيب روشهاي اسنادي و پيمايشي و جمع آوری اطلاعات با استفاده از تكنيك مصاحبه حضوري مستقیم و تكميل پرسشنامه صورت گرفته است. جامعه آماري تحقیق ساکنان شش روستای دهستان احمد آباد، بر حسب قواعد نمونه‌گیری تصادفی انجام پذیرفته است. براي تجزیه و تحليل روابط بين متغيرها از آزمون‌هاي t تک نمونهای و تحلیل رگرسیون استفاده شده است. نتـايج تحقیقات نـشان میدهد در مدل برازش رگرسيوني، ضریب تعیین برابر با (0.843)، و در سطح 99 درصد معنادار بوده است که نشاندهندهی تاثير مثبت آموزش‌های غیر رسمی بر ابعاد متغیرهای مستقل تحقیق میباشد. مقادیر ß در ابعاد اقتصادي (776)، اجتماعي (0.177)، زیست محيطي (0.058) میباشد.
واژه‌هاي كليدي : توسعه پايدار روستایی ، آثار اقتصادی، آثار اجتماعی ، آثار زیست محیطی، آموزش غير رسمي، دهستان احمد آباد، شهرستان تکاب.
مقدمه:
آموزش، اثربخشترين ساز و كار جامعه براي مقابله با بزرگ‌ترين چالش قرن حاضر يعني توسعه پايدار است. توسعه پايدار به انسان‌هاي كلي‌نگري كه داراي تفكر سيستمي و بينشي فرا رشته‌ايي و همچنين آگاه و خلاق مي‌باشند، نياز دارد كه تنها از طريق آموزش همه‌جانبه مي‌توان به آن دست يافت. توسعه پايدار گستره نويني است كه در واپسين سال‌هاي قرن گذشته فرا راه بشر گشوده شده و از آن رو انسان را محور برنامه‌هاي خود قرار داده و لزوم توجه به منابع انساني و توسعه را سرلوحه كار خويش ساخته است. در واقع آموزش فرآيندي است كه از طريق آن انسان‌ها و جوامع مي‌توانند توانايي‌هاي خود را از شكل بالقوه به حالت بالفعل درآورند. آموزش اثربخشترين ابزاري است كه جامعه براي مقابله با چالش عصر حاضر يعني توسعه پايدار در اختيار دارد. براي مقابله با چالش فوق، نيازمند برونداد مغزهاي آموزش‌ديده كه همان پژوهش، ابداع، نوآوري و خلاقيت است، مي‌باشيم كه بايد آن را به صورت خلاق در شكل آموزش مستمر مدنظر قرار دهيم تا راه‌هاي دستيابي به توسعه پایدار را هموار سازيم. منابع انساني نيز از مهمترين عوامل توسعه در هر جامعه محسوب مي‌شوند كه جهت نيل به توسعه پايدار و متوازن ساختن جامعه ضروري به نظر مي‌رسند. تربيت نيروي انساني متخصص و مورد نياز جامعه در نهادهاي آموزشي و پژوهشي به عنوان يك اصل اساسي مطرح است. منابع انساني داراي مهمترين و بيشترين نقش در روند توسعه يك كشور مي‌باشند، در حقيقت منابع انساني پايه اصلي ثروت ملت‌ها را تشكيل مي‌دهند كه جزء عوامل متعالي محسوب مي‌شوند. منابع انساني مي‌توانند سرمايه‌ها را متراكم سازند، از منابع طبيعي بهره‌برداري كنند، سازمان‌هاي اجتماعي، اقتصادي و سياسي را بسازند و توسعه رفاهي را به جلو بياندازند. در حقيقت كشوري كه نتواند مهارت‌ها و دانش مردم خود را توسعه دهد و از آن در اقتصاد ملي كمك بگيرد، قادر نخواهد بود هيچ چيز ديگري را توسعه بخشد. بنا براین آن چه که در این پژوهش در نظر است مورد بحث و بررسی قرار گیرد، بررسی آثار و نقش دوره های آموزش غیر رسمی در توسعه پایدار روستایی در مناطق روستاهای دهستان احمد آباد می باشد که از طریق دستگاه های مرتبط در شهرستان تکاب در زمینه های مختلف مانند : دامداری، امورزراعی، امور باغی و امور صنایع دستی بصورت کوتاه مدت بر گزارشده و روستائیان در این دوره ها شرکت کرده اند و دوره های برگزار شده، چقدر توانسته به توسعه روستایی پایدار در منطقه کمک کند. برای اثبات آن سه فرضیه به شرح زیر طرح گردیده است:
1- بین بهبود وضعیت اقتصادی روستائیان با شرکت در دوره های آﻣﻮزش غیر رسمی رابطه معنا داری وجود دارد.
2- بین بهبود وضعیت اجتماعی روستائیان با شرکت در دوره های آﻣﻮزش غیر رسمی رابطه معنا داری وجود دارد.
3- بین شرکت روستائیان در دوره های آﻣﻮزش غیر رسمی با بهبود وضعیت زیست محیطی منطقه رابطه معنا داری وجود دارد.
اﻫﻤﻴﺖ و ﺿﺮورت
از آنجای كه نیروی انسانی با کیفیت وكارآمد، یکی از با ارزش ترین منبع هر سازمانی به حساب می‌آید و قسمت اعظم سرمایه‌گذاری‌ها، معطوف به تربیت نیروی انسانی گردیده است. مهمترین ابزاری كه به این منظور می تواند کمک کند آموزش است كه با هدف ارتقاء كیفی سطح مهارت، دانش و نگرش افراد موجب توانمندی افراد در ایفای وظایف خود و كامیابی سازمان مورد استفاده قرار میگیرد . آموزش و خودآموزی امروزه برای هر سازمانی از ضروریات است. به همین خاطر آموزش نیروی انسانی کارآمد در جامع روستایی نیز می تواند کمک موثری برای توسعه پایدارروستایی بیانجامد( ارﻧـﻲ، 1367 : 35.( متاسفانه تولیدات جامعه روستایی ما در حال حاضر در مقایسه با کشورهای مختلف جهان، ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ از ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺟﻬﺎﻧﻲ، ﺑﻠﻜـﻪ از ﻣﺘﻮﺳـﻂ ﻛﺸـﻮرﻫﺎي در ﺣﺎل ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻧﻴﺰ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺗﺮ اﺳﺖ، ﻟﺬا آﻧﭽﻪ در حال حاضر ﺑﺮاي تولیداتﺑﺨﺶ روستایی کشور، ﺑﺴﻴﺎر ﺿـﺮوري و از اوﻟﻮﻳﺘﻬـﺎي ﻣﻬـﻢ اﺳﺖ، ﺗﺪوﻳﻦ یک ﻧﻈﺎم آﻣﻮزشی مدون و برنامه ریزی شده ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ.
ﻫﺪف ﺗﺤﻘﻴﻖ
ﻫــﺪف ﺗﺤﻘﻴــﻖ ﺷﻨﺎﺳــﺎﻳﻲ آﺛــﺎر و ﭘﻴﺎﻣــﺪﻫﺎي دوره های آﻣﻮزﺷ ﻏﻴﺮ رﺳـﻤﻲ در حوزه های مختلف اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی مناطق روﺳﺘﺎﻳﻲ دهستان احمد آباد می باشد.
ﭘﻴﺸﻴﻨﻪ تحقیق
محقق | عنوان تحقیق | یافتههای تحقیق |
قنبری و همکاران (1387) | ﺑﺮرﺳـﻲ ﻋﻮاﻣـﻞ ﻣـﺆﺛﺮ ﺑـﺮ اﻓﺰاﻳﺶ ﺑﻬـﺮه وري آﻣﻮزﺷـﻬﺎي روﺳـﺘﺎﻳﻲ | ﻧﺘﺎﻳﺞ ﭘﮋوﻫﺸﻲ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﻧﺸـﺎن ﻣـﻲ دﻫـﺪ ﻛـﻪ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﺪارس آﻣﻮزش روﺳﺘﺎﻳﻲ در ﺳﻄﻮح و اﺷـﻜﺎل ﻣﺨﺘﻠـﻒ ( رﺳـﻤﻲ و ﻏﻴـﺮ رﺳـﻤﻲ) ﻧﻘـﺶ ﻣـﺆﺛﺮي در اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﻮﻟﻴﺪات ﻛﺸﺎورزي داﺷﺘﻪ، از ﺑﻨﻴﺎدﻫﺎي ﺗﻮﺳﻌﻪ، ﺑﻪ ﺧﺼﻮص در ﻣﻨﺎﻃﻖ روﺳﺘﺎﻳﻲ ﺑـﻪ ﺣﺴـﺎب ﻣـﻲ آﻳـﺪ. |
ﺣــﺎﺟﻲ ﻣﻴــﺮ رﺣﻴﻤــﻲ (1389) | ﺗﺪوﻳﻦ اﻟﮕﻮي ﻗﺎﺑﻠﻴﺘﻬﺎي ﺣﺮﻓﻪ اي آﻣﻮزﺷﮕﺮان ﻣﺮاﻛـﺰ و ﻣﺆﺳﺴﺎت ﻋﺎﻟﻲ ﻛﺸـﺎورزي | ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺗﺤﻘﻴﻘـﻲ نشان داده اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﻧﻴـﺎز ﺑـﻪ آﻣﻮزﺷﻬﺎي ﻣﺤﻠﻲ و ﻏﻴﺮ رﺳﻤﻲ و ﺗﻮﺳﻌﻪ آن در ﻣﻨـﺎﻃﻖ روﺳﺘﺎﻳﻲ، ﺑﺎﻳﺪ از ﭼﺎﻟﺶ ﻫﺎي اﺻـﻠﻲ ﭘـﻴﺶ روي ﻧﻈـﺎم آﻣﻮزش ﻛﺸﺎورزي ﻛﺸﻮر ﺑﻪ ﺣﺴﺎب آﻳـﺪ. ﺿـﺮوري اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ رﻳﺰي ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺑﺮاي ﮔﺴﺘﺮش کمی و ﻛﻴﻔﻲ ﻋﻮاﻣﻞ ﺗـﺎﺛﻴﺮ ﮔﺬار ﺑﺮ ﺗﺮﺑﻴﺖ و آﻣﻮزش ﻧﻴﺮوي اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺗﻮﻟﻴـﺪ و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺑﺨﺶ ﻛﺸﺎورزي و داﻣﺪاري ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻣﺴـﺘﻘﻴﻢ دارد، ﺻــﻮرت ﮔﻴــﺮد. |
حسینی نیا (1378)
| طرح ارزﺷﻴﺎﺑﻲ دوره ﻫﺎي آﻣﻮزﺷﻲ، ﭘـﺮورش ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ در اﺳﺘﺎن آذرﺑﺎﻳﺠـﺎن ﺷـﺮﻗﻲ | ﻧﺘﺎﻳﺞ تحقیق ﻧﺸـﺎن ﻣـﻲ دﻫـﺪ ﺷﺮﻛﺖ در دوره آﻣﻮزﺷـﻲ ﻣﻮﺟـﺐ اﻓـﺰاﻳﺶ آﮔـﺎﻫﻲ و اﻃﻼﻋـﺎت ﺷـﻐﻠﻲ ﺷـﺮﻛﺖ ﻛﻨﻨـﺪﮔﺎن ﺷـﺪه و از ﻫﻔـﺖ ﺷﺎﺧﺺ اﺛﺮ ﺑﺨﺸﻲ در ﺗﻮﻟﻴـﺪ ﺷـﺶ ﺷـﺎﺧﺺ، ﺗﻔـﺎوت ﻣﻌﻨﻲ داري را در ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻫـﺎی ﻗﺒـﻞ و ﺑﻌـﺪ از آﻣـﻮزش را ﻧﺸـــﺎن داده اﺳـــﺖ. |
ﻛﺮﻣﻲ دﻫﻜﺮدي، (1387) | نتایج تحقیق نشان میدهد که ﻛﺸﺎورزي و داﻣﺪاري ﻣﻬﻤﺘـﺮﻳﻦ رﻛـﻦ زﻧﺪﮔﻲ در ﺟﺎﻣﻌﻪ روﺳﺘﺎﻳﻲ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲ ﺷـﻮد، متاسفانه در ﻧﻈﺎم آﻣﻮزش رسمی ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺟﺎﻳﮕﺎه ﺧﺎﺻﻲ در ﺑـﺮاي ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ ﻫـﺎي آﻣـﻮزش ﻛﺸـﺎورزي و داﻣـﺪاري در کشور دیده نشده است؟. | |
Sezgin (2010)
| ﺑﺮرﺳﯽ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ اﺛﺮﺑﺨﺸﯽ ﻣﺮوﺟﺎن ﮐﺸﺎورزي در ارزروم ﺗﺮﮐﯿﻪ | نتایج تحقیق نشان میدهد ﮐﻪ بینﺗﻔﺎوتﻫﺎي ﻣﻨﻄﻘﻪاي، ﺳﻦ، ﺗﺄﻫﻞ، درﯾﺎﻓﺖ آﻣﻮزشﻫﺎي ﺗﺮوﯾﺠﯽ، ﺗﻨﺎﺳﺐ آﻣﻮزش ﻫﺎ ﺑﺎ ﺷﻐﻞ اﻓﺮاد و ﺗﻌﺪاد دورهﻫﺎي آﻣﻮزش ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﯽداري وجود دارد. |
Vanclay (2004) | بررسی روشﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ در ﺗﺮوﯾﺞ ﮐﺸﺎورزي ﺑﺮاي ﮐﻤـﮏ ﺑﻪ ﺗﻘﻮﯾﺖ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﯿﻌﯽ در اﺳﺘﺮاﻟﯿﺎ | نتایج تحقیق نشان میدهد ﺷﻨﺎﺧﺖ وﯾﮋﮔﯽﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﻬﺮهﺑﺮداران، در ﭘﺬﯾﺮش ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي ﺗﺮوﯾﺞ ﮐﺸﺎورزي و ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﻧﻘﺶ اﺳﺎﺳﯽ دارد و اﻓﺰاﯾﺶ ﺳﻄﺢ آﮔﺎﻫﯽ در ﺗﻘﻮﯾﺖ ﭘﺎﯾﺪاري ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺗﺄﺛﯿﺮﮔﺬار اﺳﺖ. |
Weir (1999) | ﺑﺮرﺳﯽ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺗﺮوﯾﺞ ﺑﺮ ﮐﺸﺎورزي در ﮐﺸﻮر اﺗﯿﻮﭘﯽ | نتایج تحقیق نشان میدهد ﺑﻪﮐﺎرﮔﯿﺮي رﻫﯿﺎﻓﺖ ﻣﺪرﺳﻪ ﮐﺸﺎورزي ﺑﺮاي ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺗﺮوﯾﺞ ﮐﺸﺎورزي و بهﮐﺎر ﺑﺮدن اﻟﮕﻮﻫﺎي ﻣﺸﺎرﮐﺘﯽ در دورهﻫﺎي آﻣﻮزﺷﯽ، ﮐﻤﮏ ﺑﻪ ﮐﺸﺎورزان ﺟﻬﺖ ﺗﻔﮑﺮ ﺧﻼق، ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻧﻘﺶ ﻣﺮوﺟﺎن در دورهﻫﺎي ﺗﺮوﯾﺠﯽ از ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺪرس ﺻﺮف ﺑﻪ ﻧﺎﻇﺮ و ﺗﺴﻬﯿﻠﮕﺮ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي ﮐﺸﺎورزي ﺗﺄﮐﯿﺪ دارد.
|
ﺷﻬﺎﺑﯽ و ﻫﻤﮑﺎران (1391) | ارزﺷﯿﺎﺑﯽ اﺛﺮات آﻣﻮزشﻫﺎي ﺗﺮوﯾﺠﯽ ﺑﺮ ﺧﺎﻧﻮارﻫﺎي روﺳﺘﺎﯾﯽ: داﻣﺪاران ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﻓﺮﯾﺪن- اﺻﻔﻬﺎن | نتایج تحقیق نشان می دهد، ﮐﻪ آﻣﻮزﺷﻬﺎي ﺗﺮوﯾﺠﯽ در ارﺗﻘﺎي ﺳﻄﺢ اﻃﻼﻋﺎت، آﮔﺎﻫﯽ ﺷﻐﻠﯽ و ﻣﻬﺎرت، ﺑﻪﮐﺎرﮔﯿﺮي ﺷﯿﻮه ﻫﺎي ﻧﻮﯾﻦ داﻣﺪاري و اﻓﺰاﯾﺶ ﺧﻼﻗﯿﺖ و ﻧﻮآوري، ﺑﻬﺒﻮد ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و اﯾﺠﺎد اﻋﺘﻤﺎدﺑﻪ ﻧﻔﺲ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺑﯿﺸﺘﺮي دارﻧﺪ.. |
دوستی (1390) | ﻧﻘﺶ ﺗﺮوﯾﺞ و آﻣﻮزش ﮐﺸﺎورزي در ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﺎﯾﺪار | نتایج تحقیق نشان می دهد، ﺑﻪ دﻟﯿﻞ داﻧﺶ ﻣﺤﻮر ﺑﻮدن ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﺎﯾﺪار، ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي آﻣﻮزش ﺗﺮوﯾﺠﯽ اﻣﺮي ﺿﺮوري برای توسعه پایدار روستایی است . |
شکارچی (1397 ) | تحلیل جنسیتی فرآیند توسعه کارآفرینی در مناطق روستایی
| نتایج تحقیق نشان می دهد، کارآفرینی روستایی راهکار جدیدی در نظریه های توسعه برای توانمندسازی و ظرفیت سازی افراد، به خصوص زنان در مناطق روستایی در راستای دستیابی به توسعه پایدار است. |
شریفی (1395 ) | تحلیل رابطه سرمایه اجتماعی و نگرش زیست محیطی مردم روستایی | نتایج تحقیق نشان می دهد، دستیابی به اهداف توسعه پایدار روستایی بدون وجود حد مطلوبی از سرمایه اجتماعی محقق نخواهد شد. از طرف دیگر، پسوند پایدار در توسعه پایدار روستایی با محیط گرایی و رویکرد زیست محیطی به توسعه آمیخته است و راه حل بحران های زیست محیطی تغییر نگرش انسان می باشد. |
علیائی (1394) | تحلیلی بر رویکرد مشارکت اجتماعی روستائیان در برنامه های توسعه پایدار روستایی
| نتایج تحقیق نشان می دهد، امروزه باتوجه به جایگاه و اهمیت جامعه روستایی در توسعه متوازن کشور و همچنین با عنایت به مسائل و مشکلاتی که این جامعه با آن مواجه است، اهتمام بر جلب مشارکت های اجتماعی روستاییان و همچنین ارائه آموزش برای توسعه پایدار روستایی یک امر ضروری به نظر می رسد. |
یافتههای نگارنده تحقیق (1399)
ﺗﻌﺎرﻳﻒ و ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ پژوهش
جدول(2). تعاریف و مفاهیم تحقیق
محقق | تعاریف |
قلي‌نيا (1378) | آموزش نه نهاد است و نه يك دوره، بلكه آموزش داراي انواع مختلف و متفاوتي است كه از ديدگاه صاحب‌نظران تقسيم‌بندي‌هاي متعددي دارد. هلک انواع آموزش را شامل رسمي، غير رسمي و غير سازماني مي‌داند. در حالي كه سازمان يونسكو آن را به مادامالعمر، مداوم، عمومي، فني ـ حرفه‌اي، رسمي و غير رسمي تقسيم مي‌كند. اما در كل آموزش را مي‌توان به 24 نوع تقسيم كرد كه شامل موارد زير مي‌باشد : آموزش رسمي، آموزش غير رسمي، آموزش آزاد (غيركلاسي)، آموزش بر حسب تعداد فراگيران (فردي، گروهي، جمعي)، آموزش بر حسب مكان (شهري و روستايي)، آموزش بر حسب مخاطب (كودكان، بزرگسالان و ...) آموزش بر حسب موضوع (كشاورزي، صنعت و ...)، آموزش موضوع‌گرا و مشكل‌گرا، آموزش حين خدمت، آموزش جواري (دهليزي)، آموزش ضمن خدمت، آموزش مستمر يا مداوم، آموزش مادامالعمر، آموزش اتفاقي، آموزش عمومي، آموزش منظم و نامنظم، آموزش تابعي، آموزش فوق سوادآموزي، آموزش تكراري، آموزش از فاصله دور، آموزش فني و حرفه‌اي، آموزش دوباره، آموزش جبراني و آموزش‌هاي ترويجي. |
ابراهيم‌زاده، (1383) | تربيت و آموزش در كل به دو صورت انجام مي‌شود، تربيت عمدي و غيرعمدي. تربيت عمدي نوعي تربيت سازمان‌يافته‌اي است كه به دو صورت «آموزش رسمي و غير رسمي» ديده مي‌شود. در حالي كه منظور از تربيت غير عمدي همان كنش متقابل انسان با محيط است كه به صورت ناخودآگاه فرآيند تعليم و تربيت را سبب مي‌شود. از انواع اين نوع تربيت نيز مي‌توان به «آموزش آزاد» اشاره نمود. |
میرزا محمدی و همکاران (1388 ) | و یک نوع آموزش رسمي یا مدرسه ای شامل آن قسمت از نظام آموزشی است که از کودکستان آغاز شده و تا آموزش عالی ادامه دارد «ن نوع آموزشي است كه شكل معين و قراردادي دارد و داراي نظام، قوانين، مقررات، برنامه، روش، محتوا، زمان و مكان مي‌باشد، ولی آموزش غیر رسمي به هرنوع فعالیت آموزشی و کار آموزی اطلاق می شود که سازمان یافته است ولی در خارج از نظام آموزشی رسمی تحقق می پذیرد مانند: آموزش های کوتاه مدت، بهداشتی، فنی حرفه ای، آموزش های ترویجی کشاورزی، دامداری و.............. |
ميردامادي (1383)
| آموزش رسمي نظام معتبر، سازمان‌يافته، مدرسه‌اي با معلمان تعيين شده است كه داراي مجوز مي‌باشد. برنامه درسي استاندارد و سال تحصيلي مرتب، معتبر و به صورت پلكاني دارد. آموزش غيررسمي، فرايند سازمان‌يافته‌اي است براساس روش ياددهي ـ يادگيري كه در آن يادگيرندگان خارج از ساخت‌هاي آموزش و پرورش رسمي و ضوابط معمول آن، در شبكه وسيعي از سازمان‌ها با ساخت و عوامل انعطاف‌پذير به منظور آگاه‌سازي و تأمين نيازهاي فوري فردي، اجتماعي، فرهنگي و سياسي مشاركت مؤثر دارند. در واقع آموزش غير رسمي هر نوع برنامه خارج از مدرسه را شامل مي‌شود كه به تعليم مهارت‌ها و كارآموزي افراد اختصاص مي يابد.
|
Whitaker (2001) | در آموزش غیر رسمی برنامه‌هاي آموزشي براساس نيازهاي عملي و كاربردي فراگيران و جامعه تدوين مي‌شود و همچنین انعطاف‌پذير است و به نيازها و فرصت‌هاي ايجاد شده در برنامه، پاسخ سريع مي‌دهد. |
اوﻛﻠــﻲ وﮔــﺎرﻓﻮث (1367 ) | ﺗﺮوﻳﺞ (آﻣﻮزﺷﻬﺎي ﺗﺮوﻳﺠﻲ): ﻓﺮاﻳﻨـﺪي از آﻣـﻮزش ﻏﻴﺮرﺳﻤﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ رو ﺑـﻪ ﺳـﻮي ﺟﻤﻌﻴـﺖ روﺳـﺘﺎﻳﻲ دارد. اﻳﻦ ﺟﺮﻳﺎن آﻣﻮزﺷﻲ، راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ ﻫـﺎ و اﻃﻼﻋـﺎﺗﻲ را ﺑﻪ روﺳﺘﺎﻳﻴﺎن اراﺋﻪ ﻣـﻲ دﻫـﺪ ﺗـﺎ ﺑـﻪ آﻧﻬـﺎ ﻛﻤـﻚ ﻛﻨـﺪ ﻣﺸــﻜﻼت ﺧــﻮد را ﺣــﻞ ﻛﻨﻨــﺪ. |
سیف الهی و همکاران (1389) | آﻣﻮزشﻫـﺎي ﺗﺮوﻳﺠـﻲ غیر رسمی ﺑـﻪ آن دﺳـﺘﻪ از آﻣﻮزﺷﻬﺎي ﺗﺮوﻳﺠﻲ اﻃﻼق ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ در ﻗﺎﻟـﺐ دوره ﻫﺎي آﻣﻮزﺷـﻲ ﻛﻮﺗـﺎه ﻣـﺪت ﺑـﺎ ﻫـﺪف اﻓـﺰاﻳﺶ ﺳـﻄﺢ آﮔﺎﻫﻲ، ﻣﻬﺎرت و ﺑﻬـﺮه وري در زﻣﻴﻨـﻪ ﻫـﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ داﻣﺪاري ( شامل:ﭘـﺮورش ﮔﻮﺳـﻔﻨﺪ، ﭘـﺮورش ﮔـﺎو ﺑـﻮﻣﻲ، ﭘﺮورش ﻣﺮغ ﺑﻮﻣﻲ، زﻧﺒـﻮرداري، ﭘـﺮورش ﮔـﺎو ﻣـﻴﺶ، ﺑﻴﻤﺎرﻳﻬﺎي ﻣﺸﺘﺮك اﻧﺴﺎن ودام، ﭘﺮورش ﻣﺎﻫﻲ، اﻧﮕﻠﻬﺎي داﺧﻠﻲ و ﺧـﺎرﺟﻲ دام، اﺻـﻮل ﺻـﺤﻴﺢ ﺷـﻴﺮ دوﺷـﻲ، ﺗﻐﺬﻳــﻪ دام، واﻛﺴﻴﻨﺎﺳــﻴﻮن دام، ﺗﻮﻟﻴــﺪ ﻣﺜــﻞ و ﺗﻠﻘــﻴﺢ ﻣﺼﻨﻮﻋﻲ، ﺑﻬﺪاﺷﺖ دام)، می باشد. |
معززی (1395 ) | در ﺣﻘﯿﻘﺖ ﺗﺮوﯾﺞ و آﻣﻮزش ﮐﺸﺎورزي ﻧﻮﻋﯽ آﻣﻮزش ﻏﯿﺮرﺳﻤﯽ ﺑﻪ روﺳﺘﺎﺋﯿﺎن و ﻋﻼﻗﻪﻣﻨﺪان ﺑﻪ ﮐﺸﺎورزي ﺑﺮاي آﺷﻨﺎﯾﯽ و اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﻨﺎورﯾﻬﺎي ﻧﻮ ﺟﻬﺖ اﻓﺰاﯾﺶ ﺗﻮﻟﯿﺪ و ﺑﻬﺮه وري و درآﻣﺪ و ارﺗﻘﺎي ﺳﻄﺢ زﻧﺪﮔﯽ در ﺑﺨﺶ ﮐﺸﺎورزي و رﺳﯿﺪن ﺑﻪ اﻫﺪاف ﺗﻮﺳﻌﻪ ﮐﺸﺎورزي و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﺎﯾﺪار روﺳﺘﺎﯾﯽ اﺳﺖ. ﻫﻤﭽﻨﺎن ﮐﻪ در ﮐﻨﻔﺮاﻧﺲ ﺟﻬﺎﻧﯽ ﺗﺤﻮل ﮐﺸﺎورزي و ﺗﻮﺳﻌﻪ روﺳﺘﺎﯾﯽ(1979)، ﺑﺮ اوﻟﻮﯾﺖ ﺑﺮرﺳﻰ وﺿﻌﯿﺖ ﺗﺤﻘﯿﻖ و ﺗﺮوﯾﺞ و آﻣﻮزش در ﺧﺼﻮص ﺗﻮﺳﻌﻪ روﺳﺘﺎﯾﯽ و ﺣﺬف فقرا از اﯾﻦ ﺟﻮاﻣﻊ و ﺗﻮﺟﯿﻪ آنﻫﺎ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﭘﺬﯾﺮش ﻧﻮآوري و ﭘﯿﺸﺮﻓﺖﻫﺎي ﻓﻨﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﺄﮐﯿﺪ ﺷﺪ و دوﻟﺖﻫﺎ را ﺑﻪ اﺟﺮاي ﺳﯿﺎﺳﺖﻫﺎى آﻣﻮزﺷﯽ ﻣﻘﯿﺪ ﻧﻤﻮده است. |
یافتههای نگارنده تحقیق (1399)
ﻣﺒﺎﻧﻲ ﻧﻈﺮي
نقش آموزش در زندگی انسان بی‌تردید در رشد و تعالی زندگی فردی و اجتماعی انسان و دگرگون نمودن آدمی و تحول حیاتی او جایگاهی بی‌بدیل دارد و میتواند نیروی محركه سراسر زندگی انسان باشد. آموزش، معنابخش تمامیت و اصل حیات بشری از تولد تا مرگ است و زندگی انسان به طور رسمی، غیر رسمی و یا ضمنی، به طور مستمر و مداوم با این منبع انرژی‌بخش پیوند خورده است. تمام اقشار جامعه در دستیابی به رشد و تعالی، نیازمند آموزش هستند و در این راستا روستائیان نیز به عنوان بهره گیران آموزشی از سازمان‌ها، در جهت تطبیق با تحولات و تغییرات مداوم و نیازهای روزافزون جامعه نیازمند آموزش مستمر میباشند. از آنجا كه در فرآیند آموزش، اولین گام تعیین نیازهای آموزشی است، تا برنامه‌های آموزشی منطبق با اهداف آموزشی طی شود و سرمایه‌های انسانی و مالی فراوان به هدر نرود. آموزش تجربه‌ای است مبتنی بر یادگیری و به منظور ایجاد تغییرات تدریجی و نسبتاً ماندگار در فرد تا بتواند توانایی خود را برای انجام دادن كارها بهبود بخشد. به‌طور معمول گفته می‌شود،آموزش میتواند تغییر مهارت ها، دانش، نگرش‌ها و رفتار اجتماعی و سازمانی را در برداشته باشد(علیائی و همکاران، 1399: 85- 86) آموزش در زندگی فردی و اجتماعی انسان نقش بسیار حیاتی دارد و موجبات رشد فردی و نیز تحكیم پایه‌های زندگی جمعی را فراهم می‌سازد، و بدین جهت واژه‌های آموزش و پرورش و یا تعلیم و تربیت مورد توجه صاحب نظران و نیز تفسیرهای گوناگون آنان قرار گرفته است. آموزش، بیش از هر چیز، سپردن دانستنی‌ها به دیگران است.آموزش زمانی به كار می‌آید كه زمینهای برای پدید آوردن تغییری فراگیر گردد، چنانچه او را به انجام كارهایی توانا سازد و بر توانایی‌های او بیفزاید، یعنی زمینهای گردد برای توسعه. (نقیب‌زاده، 16:1394)، آموزش فعالیتی است مداوم، جامع، و برای همه، برای رشد و تكامل انسان، غنای فرهنگ و تعالی جامعه ( فیوضات، 20:1395)، آموزش زمانی اثربخش است كه یك تجربه یادگیری و یك فعالیت سازمانی برنامه‌ریزی شده را شامل شود، و یا به منظور پاسخ به یك نیاز شناخته شده طراحی گردد. (جزنی، 277:1384).آموزش تلاش برنامه‌ریزی شده سازمان است از طریق یاد دادن شایستگی‌های لازم به افراد برای انجام وظایف شغلی‌شان. این شایستگی ها دانش، مهارت و رفتارهای كلیدی هستند كه ضامن عملكرد موفقیت‌آمیز شغل میباشند. (Noe,2002 ) براي اين كه بتوانيم تصويري از نقش آموزش مستمر در توسعه پايدار بيان كنيم، بايد مفهوم توسعه و ارتباط آن را با فرآيند آموزش بررسي نماييم : براي توسعه تعاريف گوناگوني ارايه شده است كه يكي از اين تعاريف عبارت است از: مجموعه متغيرهايي كه موجب مي‌شود يك نظام اجتماعي در شرايط خاصي از زندگي كه نامطلوب تشخيص داده مي‌شود به سوي شرايط بهتر حركت كند يا به عبارت ديگر از ديدگاه آموزشي، توسعه فرآيند جامع و فراگيري است كه به وسيله انسان آغاز مي‌شود و هدف آن بهبود بخشيدن به شرايط زيستي كليه افرادي است كه در يك جامعه زندگي مي‌كنند (ايرانمنش، 1383: 35). آﻣﻮزش، اﺛﺮﺑﺨﺶﺗﺮﯾﻦ ﺳﺎز و ﮐﺎر ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺮای ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﺑﺰرﮔﺘﺮﯾﻦ ﭼﺎﻟﺶ اﯾﻦ ﻗﺮن؛ ﯾﻌﻨﯽ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﺎﯾﺪار اﺳﺖ. ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﺎﯾﺪار ﺑﻪ اﻧﺴﺎنﻫﺎی ﮐﻞﻧﮕﺮ، دارای ﺗﻔﮑﺮ ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ، دارای ﺑﯿﻨﺶ ﻣﯿﺎن رشته ای و ﻓﺮارﺷﺘﻪای، آﮔﺎه، ﺧﻼق و ﻣﺸﺎرﮐﺖﺟﻮ ﻧﯿﺎز دارد. ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻧﺴﺎﻧﯽ واجد شرایط فوق واﺟﺪ ﺷﺮاﯾﻂ ﻓﻮق، ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ ﮔﺴﺘﺮش آﻣﻮزش ﺗﻮﺳﻌﻪای در راﺳﺘﺎی ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﺎﯾﺪار ﺑﻮده ﮐﻪ اﯾﻦ اﻣﺮ ﺧﻮد از ﺑﺰرﮔﺘﺮﯾﻦ ﭼﺎﻟﺶﻫﺎی ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﺎﯾﺪار ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺮای ﺗﺪاوم ﺣﯿﺎت ﺧﻮد ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ آن اﺳﺖ.( موسایی و همکاران، 1388: 209 ).
وﻗﺘﯽ از ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﺎﯾﺪار ﺻﺤﺒﺖ ﻣﯽﺷﻮد، ﻣﻨﻈﻮر ﺗﻮﺳﻌﻪای اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺑﻘﺎی ﺑﺸﺮ و رﻓﺎه ﮐﺎﻣﻞ و ﻫﻤﻪ ﺟﺎﻧﺒﻪ آن ﻣﯽﻧﮕﺮد. ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﺎﯾﺪار ﺑﺎ ﺗﻤﺎم زﻧﺠﯿﺮهﻫﺎ، ﻓﺮاﯾﻨﺪﻫﺎی ﭘﻮﯾﺎ، ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻧﺴﺎﻧﯽ، ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﯿﻌﯽ و ﻧﻈﺎم ﺳﺨﺖاﻓﺰاری ﺟﺎﻣﻌﻪ در ﯾﮏ ﺷﮑﻞ ﺗﻌﺎﻣﻠﯽ اﺳﺖ و درﺻﺪد اﯾﺠﺎد ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﯿﻦ ﺣﺎل و آﯾﻨﺪه، اﻧﺴﺎن و ﻃﺒﯿﻌﺖ و ﻋﺪاﻟﺖ و رﻓﺎه ﺑﯿﻦ درون ﻧﺴﻞﻫﺎﺳﺖ(ﻋﯿﻮﺿﯽ، 1385 : 2 ). درواقع توسعه پایدار كليه عوامل مؤثر در بهبود شرايط زيستي يعني عوامل اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي و سياسي جامعه را در بر مي‌گيرد و به عبارت كلي‌تر امروزه توسعه با محوريت فرهنگ و اطلاعات و گسترش توانايي‌ها همراه است (پوركريمي، 1383). در کل كانون توجه توسعه، انسان مطرح شد و رويكرد اصلي آن معطوف به انسان و طبيعت وي گشت كه در قالب مفهوم توسعه پايدار و پايداري توسعه مطرح گرديد كه بر كيفيت، كميت، كارآيي، اثربخشي، بهنگامي، تداوم و تكامل روند توسعه كنترل داشت (قلي‌نيا، 1378). مفهوم توسعه پايدار در سمپوزيومي كه در سال 1991 در لاهه برگزار شد، ارايه گرديد و مقصود از آن عدم تحميل آسيب‌هاي اقتصادي، اجتماعي و يا زيست محيطي به نسل‌هاي آينده است، رشدي كه عدالت را براي تمام مردم جهان به ارمغان مي‌آورد (ازكيا، 1381). از اين رو امروزه، ملاك سنجش پيشرفت كشورها تنها از جنبه اقتصادي نمي‌باشد و به ابعاد زندگي مرتبط با انسان كه حاصل شرايط اجتماعي - فرهنگي است توجه ويژه‌اي شده است. در واقع يكي از عوامل مؤثر بر توسعه استفاده بيشتر از نيروي كار برتر و آموزش ديده و كارآزموده بيان شده است كه محوريت بحث حاضر حول آن مي‌باشد و اﻋﺘﻘﺎد ﺑﺮ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﭘـﺲ از ﻛﺴﺐ آﻣﻮزﺷﻬﺎي ﻻزم رﺷﺪ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﻨﺪ و ﺑﺎ اﻳﻦ رﺷﺪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻫﺪﻓﻬﺎي ﻛﻮﺗﺎه ﻣﺪت، ﻣﻴﺎن ﻣـﺪت و ﺑﻠﻨـﺪ ﻣـﺪت ﺧﻮد و ﺟﺎﻣﻌﻪ را ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ و ﺳﭙﺲ، ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻋﻠــﻢ و آگهی های ﻛﺴــﺐ ﺷــﺪه، ﺧﻮاﻫﻨــﺪ ﺗﻮاﻧﺴــﺖ اﺑﺰارﻫﺎي ﻻزم را ﺑﺮاي ﻧﻴﻞ ﺑﻪ اﻫﺪاف، ﺑـﺎ دﺳـﺖ ﺧـﻮد ﺑﺴــﺎزﻧﺪ . بناﺑﺮاﯾﻦ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﺎﯾﺪار، ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﭘﺎﯾﺪار ﺗﻐﯿﯿﺮات اﻗﺘﺼﺎدي، اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﻣﺤﯿﻄﯽ ﺟﻬﺖ اﻓﺰاﯾﺶ و ﺗﺮﻗﯽ رﻓﺎه و ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﯽ ﻃﻮﻻﻧﯽﻣﺪت ﮐﻞ اﺟﺘﻤﺎع اﺳﺖ.(Moseley,2002:12)در اﯾﻦ راﺳﺘﺎ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﺎﯾﺪار روﺳﺘﺎﯾﯽ ﻧﯿﺰ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از وﺣﺪت ﻣﯿﺎن اﺑﻌﺎد اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، اﻗﺘﺼﺎدي، ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ و زﯾﺴﺖﻣﺤﯿﻄﯽ ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﺑﺎﻻ ﺑﺮدن ﺳﻄﺢ ﻣﻌﯿﺸﺖ و رﻓﺎه ﻣﺮدم روﺳﺘﺎﯾﯽ؛ ﮐﻪ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻋﻮاﻣﻞ زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ از اﻫﻤﯿﺖ ﺑﺴﯿﺎري ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ (ازﮐﯿﺎ،1384: 27 ). ﺑﻪﻋﺒﺎرت دﯾﮕﺮ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﺎﯾﺪار روﺳﺘﺎﯾﯽ ﯾﮑﯽ از ﺷﻘﻮق ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﺎﯾﺪار اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ ﭼﻨﺪﺑﻌﺪي دارد و ﻓﺮآﯾﻨﺪي اﺳﺖ ﮐﻪ ﻃﯽ آن ﻫﻤﮥ اﺑﻌﺎد ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، اﻗﺘﺼﺎدي و زﯾﺴﺖﻣﺤﯿﻄﯽ در ﺟﺎﻣﻌﮥ روﺳﺘﺎﯾﯽ ﺑﻪﺻﻮرت ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﻧﻪﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮاي روﺳﺘﺎﯾﯿﺎن ﻧﺴﻞ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺮاي آﯾﻨﺪﮔﺎن ﻧﯿﺰ ﺑﻬﺒﻮد ﯾﺎﺑﺪ؛ ﺑﻪﻃﻮريﮐﻪ ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﺎ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻫﻤﻪﺟﺎﻧﺒﻪ ﻧﻮاﺣﯽ روﺳﺘﺎﯾﯽ، ارزشﻫﺎي ﻣﺤﯿﻄﯽ روﺳﺘﺎ ﻧﯿﺰ ﺣﻔﻆ ﺷﻮد (ﻧﻮري و همکاران، 1395 : 126 ).
اﯾﻦ درﺣﺎﻟﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﺎﯾﺪار روﺳﺘﺎﯾﯽ ﻫﻤﻮاره از ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت اﺳﺎﺳﯽ ﻣﻄﺮح در اﮐﺜﺮ ﮐﺸﻮرﻫﺎ ﺑﻮده (ﺑﺪري، 1376 : 12 ) و ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي ﺟﻬﺎﻧﯽ در زﻣﯿﻨﮥ ﺗﻮﺳﻌﻪ، اﮔﺮ ﮐﺎﻫﺶ ﻓﻘﺮ و رﻓﻊ ﮐﻤﺒﻮدﻫﺎي ﺗﻐﺬﯾﻪ، ﺗﺄﻣﯿﻦ ﺣﺪاﻗﻞ ﺧﺪﻣﺎت ﻋﻤﻮﻣﯽ، ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻓﺮﺻﺖﻫﺎي ﺷﻐﻠﯽ، ﺑﺎﻻ رﻓﺘﻦ درآﻣﺪ و ﺑﻬﺒﻮد ﺑﻬﺮه وري، اﻓﺰاﯾﺶ ﺗﻮﻟﯿﺪات ﮐﺸﺎورزي و ﻣﻮاد ﻏﺬاﯾﯽ، ﺗﺄﻣﯿﻦ اﻣﻨﯿﺖ ﻏﺬاﯾﯽ، اﻧﺘﻘﺎل ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺑﻪ روﺳﺘﺎﻫﺎ، ﺣﻔﻆ ﺗﻮان ﻣﺤﯿﻂ ﻃﺒﯿﻌﯽ و زﯾﺴﺘﯽ و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺸﺎرﮐﺖ و ﺗﻘﻮﯾﺖ اﻋﺘﻤﺎد ﺑﻪ ﻧﻔﺲ ﺟﺰو اﻫﺪاف ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﺎﯾﺪار روﺳﺘﺎﯾﯽ ﺗﻠﻘﯽ ﺷﻮﻧﺪ(نوروزی و همکاران، 1397: 140)، در آن ﺻﻮرت ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻨﻄﻘﯽ ﭘﯿﻮﻧﺪ ﻋﻤﯿﻖ ﺑﯿﻦ اﻧﺴﺎن روﺳﺘﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻣﺤﯿﻂ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽﮔﺮدد. ﭘﯿﻮﻧﺪ اﯾﻦ دو، ﯾﻌﻨﯽ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ زﻣﯿﻦ ﻣﻮرداﺳﺘﻔﺎده اﻧﺴﺎن روﺳﺘﺎﯾﯽ و ﻧﺤﻮه ﺗﺄﻣﯿﻦ ﻧﯿﺎزﻫﺎي او، از ﻃﺮﯾﻖ اﺷﮑﺎل ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﮐﻪ در ﻗﺎﻟﺐ ﻧﻈﺎمﻫﺎي ﺑﻬﺮهﺑﺮداري ﺗﺒﻠﻮر ﻣﯽﯾﺎﺑﻨﺪ. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ وﺟﻮد ﺗﻌﺎﻣﻞ ﻋﻤﯿﻖ ﻣﯿﺎن ﺗﻮﺳﻌﻪ روﺳﺘﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﮐﺸﺎورزي و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﻠﯽ، اﻫﺪاف ﻫﻢ ﭘﯿﻮﻧﺪي ﺑﯿﻦ ﺗﻮﺳﻌﻪ روﺳﺘﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﮐﺸﺎورزي را ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﻈﺮﯾﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﺎﯾﺪار ﻣﯽﺗﻮان در ﻫﺸﺖ ﻣﺤﻮر اﺻﻠﯽ ﺗﺄﻣﯿﻦ ﻧﯿﺎزﻫﺎي اﺳﺎﺳﯽ، اﻓﺰاﯾﺶ ﺗﻮﻟﯿﺪ، ﮐﺎﻫﺶ ﻓﻘﺮ، اﻣﻨﯿﺖ ﻏﺬاﯾﯽ، ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻓﺮﺻﺖﻫﺎي ﺷﻐﻠﯽ، ﻣﺸﺎرﮐﺖ و اﻋﺘﻤﺎدﺑﻪﻧﻔﺲ، اﻓﺰاﯾﺶ درآﻣﺪ و ﺣﻔﻆ ﻣﺤﯿﻂزﯾﺴﺖ ﺑﯿﺎن ﮐﺮد (اﻓﺘﺨﺎري، 1385 : 12 )، ازاﯾﻦرو ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺑﻪﻫﻢﭘﯿﻮﺳﺘﻪ ﺑﻮدن ﻧﻈﺎمﻫﺎي ﺗﻮﺳﻌﻪ ﮐﺸﺎورزي و ﺗﻮﺳﻌﻪ روﺳﺘﺎﯾﯽ، ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑﻪ اﺑﻌﺎد اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، اﻗﺘﺼﺎدي و اﮐﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ ﺗﻮﺳﻌﻪ، ﭘـﺮداﺧﺘﻦ ﺑـﻪ ﻣﻮﺿـﻮع ﻧﺤـﻮه ﺗﺄﺛﯿﺮﮔـﺬاري ﺗﻮﺳـﻌﻪ ﮐﺸـﺎورزي و ﺗﻮﺳـﻌﻪ ﭘﺎﯾﺪار روﺳﺘﺎﯾﯽ، ﻋﯿﻨﯿﺖ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ. ﺑﺮ اﯾﻦ ﻣﺒﻨﺎ، راﻫﺒﺮد ﺗﻠﻔﯿﻘﯽ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﮐﺸﺎورزي ﺗـﻮأم ﺑـﺎ ﺗﻮﺳـﻌﻪ ﮐﺸﺎورز روﺳﺘﺎﯾﯽ ﮐﻪ از ﺗﻌﺎﻣﻞ و ﺑﺮﻫﻢﮐﻨﺶ ﻧﻈﺎم ﺗﻮﺳﻌﻪ ي و ﻧﻈﺎم ﺗﻮﺳﻌﻪ روﺳﺘﺎﯾﯽ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﯽﺷﻮد، ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﺎﯾﺪار روﺳﺘﺎﯾﯽ ﻣﻨﺠﺮ ﺷﻮد (ﺑﺪري و ﻫﻤﮑﺎران،. 1390 : 38 ). نيروي انساني آموزش ديده يكي از مهمترين نهاده هاي اقتصاد در هر كشوري است و به ويژه در كشورهاي در حال توسعه كه با كمبود سرمايه هاي مادي مواجه هستند، اهمیت خاصی دارد. ، ﻣﻄﻠﺐ ﻣﻬـﻢ در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛـﻪ آﻣـﻮزش در ﻣﻨـﺎﻃﻖ روﺳـﺘﺎﻳﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻇﺮاﻓﺖ ﺧﺎﺻﻲ ﺑﺘﻮاﻧﺪ روﺳـﺘﺎﻳﻴﺎن را ﻧﺴـﺒﺖ ﺑـﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻛﺸﺎورزي و روﺳﺘﺎﻳﻲ ﺣﺴﺎس ﻧﻤﺎﻳـﺪ و آﻧﻬـﺎ را در زﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎي اﻳﺠﺎد اﺷﺘﻐﺎل، درآﻣﺪ، رﻓﺎه و... در ﻣﻨﺎﻃﻖ روستایی خودشان آگاه نماید(لی، 2004 : 171). یکی از این آموزش ها که می تواند به مردم روستا در حوزه شغلی خود کمک کند و آنها را به مشاغل شان حساس نماید آموزش هایی ترویجی است که این آموزش های ترویجی نوعی از آموزش های غیر رسمی است که رو به سوی جامعه روستایی گشوده شده تا آنها از این نوع آموزش ها برای ارتقاء شغلی و تولیدی خودشان بهره ببرند(سیف الهی و همکاران ، 1389 : 102 ).
ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ، ﺗـﺮوﻳﺞ و آﻣﻮزﺷﻬﺎي ﻏﻴﺮ رﺳﻤﻲ ﻛﻤﻚ ﺑـﻪ ﻣـﺮدم ﺑـﺮاي ﺗﻔﻜـﺮ و ﭘﺮورش ﻳﻚ روﺣﻴﻪ ﺟﺴﺘﺠﻮ ﮔﺮاﻧﻪ در ﺧﻮد، ﺑﻪ ﻣﻨﻈـﻮر ﺣﺮﻛﺖ در ﻣﺴﻴﺮ ﺗﺤﻮل و ﺗﻮﺳﻌﻪ اﺳـﺖ. ﺗـﺮوﻳﺞ، ﻳـﻚ ﻧﻈﺎم آﻣﻮزش ﻏﻴﺮ رﺳﻤﻲ و ﺧﺎرج از ﻗﺎﻟﺒﻬﺎي ﻣﺘﺪاول در ﻣﺆﺳﺴﺎت آﻣﻮزش رﺳﻤﻲ اﺳﺖ(Clarc, 2002:33-47). اﻫﺪاف ﺗﺮوﻳﺞ، ﺑﻬﺮه وري و رﺷﺪ اﻗﺘﺼـﺎدي و ﻧﺸـﺮ ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژي ، ﺑـﻪ ﻛـﺎرﮔﻴﺮي ﻧﻈـﺎم داﻧـﺶ ﺑـﻮﻣﻲ و دﺳـﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑـﻪ ﻋـﺪاﻟﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ، اﻳﺠﺎد اﺷـﺘﻐﺎل، ﺣﻔـﻆ ﻣﻨـﺎﺑﻊ، دﮔﺮﮔﻮﻧﻲ ﺗﻜﻨﻮﻟـﻮژي و ﻛﻤـﻚ ﺑـﻪ ﻛﺸـﺎورزان ﻓﻘﻴﺮﺗـﺮ (دﻳـﺪﮔﺎه ﺗﻮﺳـﻌﻪ ﭘﺎﻳـﺪار)، ﭘﻮﻳـﺎ ﺳـﺎزي و ﺳـﺎﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﻛﺸﺎورزان (ﻧﻈﺎم داﻧﺶ ﻛﺸﺎورزي)، دﻧﺒﺎل ﻛﺮدن اﻫﺪاف ﻏﻴـﺮ آﻣﻮزﺷـﻲ ﺗﻮﺳـﻂ ﺗـﺮوﻳﺞ، ﻣﺎﻧﻨـﺪ ﻋﺮﺿـﻪ ﻧﻬﺎدﻫـﺎ، ﺑﺎزاررﺳـﺎﻧﻲ، اﻋﺘﺒـﺎرات، ﺗﻮزﻳـﻊ ﻧﻈﺎﻣﻬـﺎي ﻏﻴـﺮ داﻧـﺶ ﻛﺸـﺎورزي و ﺑـﻪ ﻛـﺎرﮔﻴﺮي ﻣـﺆﺛﺮﺗﺮ زﻧـﺎن در ﺗﻮﺳـﻌﻪ ﻛﺸﺎورزي (اﻫﻤﻴﺖ دادن ﺑﻪ زﻧﺎن در ﺗﻮﺳﻌﻪ) ذﻛﺮ ﺷـﺪه اﺳﺖ. در اﻳﻦ اﻣﺮ، ﻧﻜﺘﻪ ﻣﻬﻢ ارﺗﺒـﺎط ﺗـﺮوﻳﺞ و ﺗﻮﺳـﻌﻪ اﺳﺖ. ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺗﺮوﻳﺞ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻧﻴﺴﺖ، وﻟﻲ ﻣﻼزم ﺗﻮﺳـﻌﻪ راﻫﻲ ﺑﺮاي ﻧﻴﻞ ﺑﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪ اﺳـﺖ. ﺷـﻨﺎﺧﺖ ﻧﻴﺎزﻫـﺎي ﺑﺎﻟﻘﻮه و ﺑﺎﻟﻔﻌـﻞ ﺟﺎﻣﻌـﻪ روﺳـﺘﺎﻳﻲ و ﺳـﻌﻲ در ﺗﻠﻔﻴـﻖ ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﻣﺤﺴﻮس و ﻋﻘﻼﻳﻲ در ﭼﺎرﭼﻮب ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي ﻛﺸﻮر و اﻳﺠﺎد ﺳـﺎزﻣﺎن و ﺗﺸـﻜﻴﻼت ﻣﻨﺎﺳـﺐ و رﻓﻊ ﻣﺴـﺎﻳﻞ و ﻣﺸـﻜﻼت واﺣـﺪﻫﺎي ﺑﻬـﺮه ﺑـﺮداري از ﻛﺎرﻛﺮدﻫﺎي ﻳﻚ ﻧﻈﺎم ﭘﻮﻳـﺎي ﺗـﺮوﻳﺞ روﺳـﺘﺎﻳﻲ اﺳـﺖ (ﻃﺎﻟﺐ، 1367 : 10 ). ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ، آﻣﻮزش و ﺗـﺮوﻳﺞ ﻧﻘـﺶ ﻣﺆﺛﺮي در رﻓﻊ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻫﺎي ﺑﻲ ﻣﻮرد و ﻏﻴﺮ ﻣﻨﻄﻘﻲ درﺑﺮاﺑﺮ روﻧﺪ ﺗﻮﺳﻌﻪ اﻳﻔﺎ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ، آﻣﻮزﺷﻬﺎي غیر رسمی یا به اصطلاح ﺗﺮوﻳﺠﻲ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﻧﮕﺮش ﻫﺎ و رﻓﺘﺎرﻫـﺎي ﻣﺨﺎﻃﺒـﺎن را از ﻧﻈـﺮ اﻗﺘﺼـﺎدي، اﺟﺘﻤـﺎﻋﻲ، ﺳﻴﺎﺳﻲ، ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و زیست محیطی ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻗﺮار دﻫﺪ، ﻣﻮﺟﺐ ﺗﻐﻴﻴﺮاﺗـﻲ در ﻧﮕﺮﺷﻬﺎ و رﻓﺘﺎر ﻣﺨﺎﻃﺒـﺎن ﺷـﻮد. از ﺟﻤﻠﻪ اﻳﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮات، از اﺳﺘﻔﺎدة ﺑﻬﻴﻨﻪ از ﻣﻨـﺎﺑﻊ واﻓـﺰاﻳﺶ ﺗﻮﻟﻴﺪ، اﻓﺰاﻳﺶ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﮔﺬاري، ﺑﻬﺒﻮد و اﻓﺰاﻳﺶ درآﻣـﺪ و از ﻧﻈـﺮ اﺟﺘﻤـﺎﻋﻲ، ﻣﻮﺟـﺐ ﺗﻐﻴﻴﺮاﺗـﻲ در ﻧﮕﺮﺷـﻬﺎ و رﻓﺘﺎرﻫـــﺎي اﺟﺘﻤـــﺎﻋﻲ ﻓﺮاﮔﻴـــﺮان، میل ماندگاری در روستا و جلوگیری از مهاجرت روستائیان و همچنین از نظر زیست محیطی نیز توجه به حفظ محیط زیست و اهمیت آن در زندگی و آینده فرزندانشان آگاه نماید، و برای بررسی این موارد و آثار آن در توسعه پایدار روستایی مدل زیر طرح و ارائه می گردد.
شکل (1): مدل مفهومی طرح تحقیق
منبع: نگارنده تحقیق (1399)
روش پژوهش
در اين پژوهش از تركيب روشهاي اسنادي و پيمايشي، با تأكيد بر پيمايش تحليلي يا ربطي به عنوان متداول‌ترين روش تحقيقات ميداني، همراه با استفاده از تكنيك مصاحبه حضوري مستقیم و تكميل پرسشنامه براي شناسايي چگونگي توزيع و سهم روابط متقابل بين متغيرهاي مورد نظر استفاده گرديده است. براي تحليل روابط بين متغيرها براساس مقياس سنجش متغيرها از آزمون‌هاي t تک نمونهای و تحلیل واریانس استفاده شده است. دهستان احمد آباد که براساس سرشماری نفوس مسکن سال 1395 جمعيت آن بالغ بر 10259 نفر بوده و از این تعداد 5163 نفر زن و 5096 نفر مرد بوده است، که در مناطق روستايي دهستان احمد آباد ساكن بوده‌اند و مجموعا دارای 3087 خانوار می باشند ( مرکز آمار ایران، 1395 ) جامعه آماري نیز از ساکنان روستاهای دهستان احمد آباد بوده، به دلیل حجم بالاي جامعه مورد مطالعه و پراكندگی آن، براساس قواعد نمونهگيري تصادفي 6 روستا انتخاب شد، شامل: روستای قینرجه ، روستای احمد آباد سفلی، روستای آلوچالوی سفلی، روستای عربشاه، روستای امین آباد و روستای آقدره سفلی در مجموع شش روستا بشرح جدول (3) انتخاب و به بررسی آنها پرداخته شده است . تعيين و محاسبه حجم نمونه ها با استفاده از فرمول کوکران2 انجام گرفته است (حجازی همکاران، 1380 : 30) .
جدول (3) مشخصات روستاهاي منتخب براي نمونه گيري و مطالعه
نام شهرستان | نام بخش | نام دهستان | اسامي روستاهاي منتخب براي مطالعه | تعداد جمعيت روستاهاي منتخب براي مطالعه | تعداد خانوارهای روستاهای منتخب |
تکاب | تخت سلیمان | احمد آباد
| احمد آباد سفلی | 2046 | 624 |
قینرجه | 854 | 282 | |||
آلوچالوی سفلی | 514 | 143 | |||
عربشاه | 265 | 68 | |||
امین آباد | 308 | 95 | |||
آقدره علیا | 731 | 208 | |||
جمع | 1 | 1 | 6 | 4718 | 1420 |
منبع: یافتههای نگارنده تحقیق (1399)
قلمرو جغرافیایی پژوهش
شهرستان تکاب در جنوب شرقی استان آذربایجان غربی و بین عرض جغرافیایی 36 درجه و 15 دقیقه تا 36 درجه و 48 دقیقه طول شرقی و 46 درجه 46 دقیقه و47 درجه و 25 دقیقه عرض شمالی واقع شده است. مساحت شهرستان تکاب با ۴/۲۵۳۲ کیلومتر مربع، ۷/۶ درصد از سطح کل استان را در بر میگیرد. این شهرستان بین 4 استان آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، کردستان و زنجان واقع شده است از شمال با شهرستان هشترود (استان آذربایجان شرقی)، از غرب با شهرستان شاهین دژ (استان آذربایجان غربی)، از جنوب غربی با شهرستان سقز (استان کردستان)، از جنوب با شهرستان بیجار (استان کردستان) و از شرق با شهرستان ماهنشان (استان زنجان) همسایه میباشد، شهرستان تکاب به مرکزیت شهر تکاب از طریق جاده آسفالته و از طریق شهرهای شاهین دژ و میاندوآب، بطول 300 کیلومتر با مرکز استان (ارومیه) و از طریق را ه ارتباطی بیجار- تکاب و دندی- تکاب، با پایتخت و مرکز کشور (تهران) ارتباط برقرار میکند. فاصله تکاب با تهران، 540 کيلومتر است تکاب تا سال 1369 یکی از بخش های شهرستان میاندوآب محسوب میشد که بر اساس تقسیمات کشوری همان سال از شهرستان میاندوآب جدا و بصورت شهرستان مستقل درآمد. شهرستان تکاب شامل 2 بخش است، مرکزی و تخت سلیمان با مجموع 6 دهستان احمدآباد، چمن، ساروق، انصار، افشار و کرفتو وتعداد 102 روستا دارای سکنه میباشد که محدوده تحقیق ما روستاهای دهستان احمد آباد از بخش تخت سلیمان می باشد.(سایت فرمانداری شهرستان تکاب) .
شکل (2). موقعیت جغرافیایی محدوده مورد مطالعه ((1399
یافتهها و بحث
بررسی ویژگی پاسخگویان با توجه به نتایج جدول (4) نشان میدهد که 80 درصد پاسخگویان مرد 20 درصد پاسخگویان زن و همگی آنها سرپرست خانوار می باشند و 68 درصد در ردهی سنی 31 تا 60 ساله میباشند. از لحاظ سطح تحصیلات 5/48 درصد دبیرستان، 90 درصد، دارای بیش از ده سال سابقه سکونت در روستا بوده و شغل اصلی 1/20 درصد از پاسخگویان اشتغال در مشاغل آزاد می باشد. به لحاظ بعد خانوار، تعداد افراد 3 تا 5 نفره بالغ بر 63 درصد بوده است. (جدول 4).
جدول(4). ویژگیهای فردی پاسخگویان
مولفه | بیشترین تعداد پاسخگویان | درصد | مولفه | بیشترین تعداد پاسخگویان | درصد |
سن | 31 تا 60 سال | 9/70 | شغل اصلی | آزاد | 1/20 |
جنسیت | مرد | 80 | سابقه سکونت | بیش از 10 سال | 4/89 |
جنسیت | زن | 20 | سابقه سکونت | بیش از 10 سال | 3/90 |
سطح تحصیلات | دبیرستان | 5/48 | بعد خانوار | 3 تا 5 نفر | 63 |
منبع: یافتههای تحقیق (1399)
جهت تحلیل و آزمون فرضیه آثار ونقش دوره های آموزش غیر رسمی در توسعه پایدارروستایی از آزمونt تک نمونهای بهره گرفته شده است. تحلیل میانگین عددی مبین مطلوب بودن سطح اثرات دوره های آموزش غیر رسمی در شاخصهای اقتصادی، اجتماعی. یافتههای تحقیق نشان میدهد، شاخص اقتصادی( 3.5869) و اجتماعی (3.3574) بالاترین میانگین عددی و در سطح مطلوب، و شاخص زیستمحیطی ( 8666. 2)کمترین میانگین عددی را داشته و در سطح نامطلوب قرار داشته است. با احتساب دامنه طیفی در خانوارهای ساکن در روستاهای نمونه که بین 1 تا 5 بر اساس طیف لیکرت در نوسان است، بیانگر تأثیرگذاری مثبت آثار و نقش مثبت آموزش غیر رسمی بر ابعاد اقتصادی ، اجتماعی داشته و متاسفانه در حوزه زیست محیطی اثرات منفی بر جای گذاشته است. (جدول 5).
جدول (5). آثار ونقش دوره های آموزش غیر رسمی در توسعه پایدار روستایی با استفاده از آماره t
مطلوبیت عددی=3 | ||||||||||||
شاخصها | میانگین | آماره t | درجه آزادی | معناداری | تفاوت میانگین | فاصله اطمینان 95 درصد | ||||||
حد پایین | حد بالا | |||||||||||
اقتصادی | 3.5869 | 27.828 | 242 | 0.000 | 58684. | 5454. | 6285. | |||||
درآمد | 4.166 | 28.544 | 242 | 0.000 | 1.01647 | 9464. | 1.0867 | |||||
اشتغال | 3.1204 | 5.327 | 242 | 0.000 | 12036. | 0759. | 1650. | |||||
افزایش تولید | 3.0487 | 1.568 | 242 | 0.000 | 04857. | 0126. | 1095. | |||||
اجتماعی | 3.3576 | 14.907 | 242 | 0.000 | 35753. | 3102. | 4047. | |||||
مشارکت اجتماعی | 3.8221 | 26.586 | 242 | 0.000 | 82221. | 7612. | 8830. | |||||
بالا رفتن اطلاعات و آگاهی
| 3.5022 | 12.617 | 242 | 0.000 | 50207 | 4238. | 5805. | |||||
3.3318 | 9.411 | 242 | 0.000 | 33170. | 2624. | 4012. | ||||||
زیست محیطی | 2.8668 | 3.572- | 242 | 0.000 | 13332.- | 2067.- | 0597.- | |||||
تغییرات کاربری در زمین های کشاورزی | 2.2808 | 3.572- | 242 | 0.000 | 13332.- | 2067.- | 0597.- | |||||
2.0196 | 376. | 242 | 0.000 | 01956. | 0833. | 1224. | ||||||
2.7507 | 16.017 | 242 | 0.000 | 75063. | 6584. | 8430. | ||||||
در این قسمت از تحلیل یافتهها از آزمون رگرسیون خطی چند متغیره استفاده شده است. به طوریکه از شاخص توسعه پایدار روستایی به عنوان متغیر وابسته و از اثرات اقتصادی، اجتماعی و زیستمحیطی (مستخرج از دادههای پرسشنامه) به عنوان متغیر مستقل بهره گرفته شده است. بررسي مدل برازش رگرسيوني عوامل تاثيرگذار در توسعه پایدار روستایی در اثر برگزاری دوره های آموزش غیر رسمی از دیدگاه پاسخگویان نشان مي‌دهد که ضریب تعیین (0.843) بوده است و نشاندهندهی تاثير مثبت در توسعه پایدارروستایی در ابعاد متغیرهای مستقل میباشد. (جدول 6).
جدول (6). تحليل واريانس مبتني بر وجود رابطه خطي بين عوامل تاثيرگذار در توسعه پایدار روستایی
ابعاد | مجموع مربعات | درجه آزادي | ميانگين مربعات | F آماره آزمون | سطح معناداري |
اثر رگرسيوني | 8705.869 | 4 | 2176.468 | 316.959 | 0.000 |
باقيمانده | 1634.289 | 239 | 094/0 | - | - |
کل | 10340.157 | 243 | - | - | - |
با نگاهي به مقادير ß روشن است که يک واحد تغيير در انحراف معيار عوامل تاثيرگذار بر توسعه پایدار روستایی از دیدگاه پاسخگویان در روستاهای مورد مطالعه در ابعاد اقتصادي، اجتماعي و زیست محيطي به ترتيب به اندازه 0.776، 0.177، 0.058 واحد تغيير در توسعه پایدار روستایی در اثر برگزاری دوره های آموزش غیررسمی ايجاد خواهد شد (جدول 6). از اینرو، برگزاری دوره های آموزش غیر رسمی برای روستائیان با توجه به ارتباطاتی که با افزایش فعالیتهای اقتصادی آنان دارد بیشترین تاثیر در شاخصهای اقتصادی درتوسعه پایداری روستایی بر جای گذاشته است. (جدول 7).
جدول (7). ضرايب شدت روابط ميان متغيرهاي تاثيرگذار بر توسعه پایدار روستایی
ابعاد | ضرايب غير استاندارد | ضرايب استاندارد شده | T | سطح معني‌داري | |
B | خطاي B | بتا ß | |||
عرض از مبداً | 1.431 | 2.017 | - | 0.710 | 0.481 |
15.410 | 0.595 | 0.776 | 25.928 | 0.000 | |
اجتماعي | 3.081 | 0.595 | 0.177 | 5.189 | 0.000 |
0.646 | 0.343 | 0.058 | 1.890 | 0.061 | |
ﺑﺤﺚ و ﻧﺘﯿﺠﻪﮔﯿﺮي
بيشتر كشورهاي توسعه يافته، موفقيت خود را مرهون آموزش هدف‌دار و داراي ساختار سازماني مي‌دانند و عدم كاميابي كشورهاي در حال توسعه را عدم سرمايه‌گذاري در آموزش بيان مي‌كنند. ارايه آموزش در اشكال مختلف خود مي‌تواند اطلاعات لازم را براي افراد فراهم ساخته و زمينه‌ساز تفكر بهتر آنها گردد. همچنين مي‌تواند يادگيري را تسهيل نموده تا به بهره‌وري منجر شده و توسعه را براي كشورها به ارمغان بياورد. آموزش معرف نوعي از سرمايه‌گذاري در منابع انساني است كه با فراهم آوردن و ارتقا بخشيدن دانش، مهارت‌ها و نگرش‌هاي مورد نياز اشخاص به توسعه اقتصادي كمك مي‌كند. آموزش به طور قطع نه تنها موجب ترويج دانش مي‌شود، بلكه با پيشرفت‌هاي تحقيقاتي تكنولوژيكي و عملي، دانش جديد را نيز بوجود مي‌آورد. بدين ترتيب آموزش افراد بصورت مستمر سهم مضاعفي در اقتصاد دارد. از ديد اقتصاددانان، آموزش به عنوان نوعي سرمايه‌گذاري است كه در درازمدت به نتيجه بسيار عالي خواهد رسيد. برنامه‌ريزي به منظور پاسخگويي به تقاضاي بازار كار براي نيروي انساني متخصص از توجه خاصي در تمام كشورها، چه كشورهاي پيشرفته و چه كشورهاي در حال توسعه برخوردار است. مفهوم سرمايه انساني در قالب توسعه منابع انساني تنها آموزش عالي يا دانشگاهي را دربرنمي‌گيرد، بلكه انواع مهارت‌آموزي و آموزش‌هاي رسمي و غيررسمي را در شكل مستمر نيز شامل مي‌شود. مقدم‌ترين حركت در راستاي تحول و توسعه و تكامل اجتماعي، اقتصادي، ازدياد افراد آموزش ديده و پرورش يافته در طول زمان است كه از درون بافت جامعه سنتي به جامعه‌اي با تكنولوژي روز وارد گردد و دست از شيوه‌هاي غيرمؤثر توليدي بردارد، زيرا كه افراد آموزش ديده با اين شيوه ذخاير پايه‌اي جامعه براي توسعه هستند. اين تغييرات در جامعه نه تنها سبب توسعه اقتصادي و اجتماعي مي‌گردد، بلكه منشاء تحولات همه‌جانبه و در نهايت توسعه پايدار مي‌تواند باشد. بنابراين مي‌توان گفت كه آموزش مستمر مبدأ تكامل اجتماعي در هر دوره و زمان، و منشاء بلوغ فكري و مدرن شدن و سرانجام ظهور و پرورش خلاقيت و نوآوري‌ها و حركتي در جهت آزاد شدن نيروي خفته‌ي درون افراد در قيد رسوم و سنت‌هاي كهنه و نامتناسب است كه قرن‌ها و دوره‌ها جوامع را به علت آموزش‌هاي غيرمؤثر از حركت بازداشته است. پس مي‌توان گفت كه آموزش‌هاي ترويجي در قالب آموزش‌هاي مستمر خصوصاً در كشورهاي در حال توسعه پيش‌نياز توسعه پايدار روستایی است و نهايتاً آموزش بنيان توسعه پایدار روستايي و ترويج مكتب آن است. ﻟﺬا در اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺳﻌﯽ ﮔﺮدﯾﺪ از دﯾﺪﮔﺎه آﻣﻮزش دﯾﺪﮔﺎن دورهﻫﺎي آﻣﻮزش غیر رسمی یا به اصطلاح ترویجی، آثار و نقش دوره های آموزش غیر رسمی در ﺗﻮﺳﻌﮥﭘﺎﯾﺪار روﺳﺘﺎﯾﯽ در دهستان احمد آباد بخش تخت سلیمان شهرستان تکاب از توابع استان آذربایجان غربی ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ قرار گیرد و برای تحلیلﻧﺘﺎﯾﺞ آزمون فرضیات و تحلیل میزان تأثیرات شاخصهای اجتماعی، اقتصادی، و زیستمحیطی بر توسعه پایدار سکونتگاههای مناطق روستایی دهستان احمد آباد از آزمونهای tتک نمونهای و رگرسیون بهره گرفته شده است و نتایج تحقیق حاکی از آن است که بین سه فرضیه مطرح شده شامل : ابعاد اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی با توسعه پایدار روستایی رابطه معناداری وجود دارد.
در مدل برازش رگرسيوني نیز، ضریب تعیین برابر با (0.843)، و در سطح 99 درصد معنادار بوده است که نشاندهندهی تاثير مثبت دوره های آموزش غیر رسمی بر ابعاد متغیرهای مستقل تحقیق میباشد. مقادیر ß به ترتیب در ابعاد اقتصادي، اجتماعي و محيطي (776. 0، 0.177، 0.058) میباشد. از اینرو، دوره های آموزش غیر رسمی با توجه به ارتباطاتی که با فعالیتهای اقتصادی دارد بیشترین تاثیر در شاخص اقتصادی در توسعه پایدار روستایی بر جای گذاشته است.
نتایج حاصل از آزمونt تک نمونهای نشانگر مطلوب بودن و تأثیرگذاری مثبت دوره های آموزش غیر رسمی در شاخصهای اقتصادی (3.5869)، اجتماعی (3.3576) است. بدین ترتیب حضور و شرکت روستائیان در دوره های آموزش غیر رسمی سبب ایجاد اشتغال ، کمک به افزایش و کیفیت محصولات کشاورزی، دامی، امور باغی و صنایع روستایی و همچنین تشویق به ماندگاری روستائیان در روستا گردیده و این موضوع منجر شده است، اقتصاد روستا رونق بیشتری داشته باشد و همچنین وضعیت اقتصادی خانوار های روستایی بهبود پیدا کند و از مهاجرت روستائیان به شهرها ممانعت به عمل آید. در این بین بایستی به این مسئله نیز توجه داشت که اگرچه برگزاری دوره های آموزش غیر رسمی نقش مهمی در بهبود اقتصادی و اجتماعی منطقه گذاشته است در مقابل نگرانیهای مانند، شاخص زیستمحیطی (2.8668) که در سطح پایین تر نسبت به شاخص های اقتصادی و اجتماعی قرار داشته، نشانگر این واقعیت هست که در برگزاری دوره ها به دلیل اهمیت اقتصادی دوره که روستائیان از آن منتفع می شوند، متاسفانه کمتر به مسائل زیست محیطی پرداخته می شود و این موضوع باعث گردیده، روستائیان استفاده بی رویه از برخی نهاده های کشاورزی مانند کودها و سموم شیمیایی، چرای مفرط مراتع و تغییرات کاربری شدید زمینهای کشاورزی و مراتع، آلودگی آب های زیرزمینی و مسمویت زمین های کشاورزی کمتر توجه نمایند.
در خاتمه با توجه به موارد مطرح شده تحقیق حاضر از این حیث که به بررسی جامع به اثرات دوره های آموزش غیر رسمی بر توسعه پایدار روستاهای منطقه داشته است، دارای ارزش و اعتبار علمی میباشد. ولی متاسفانه ادارات مرتبط در منطقه از این منظر اثرات دوره های آموزش غیر رسمی را رو کمتر در ارتباط با توسعه پایدار روستاها مورد توجه قرار داده اند.
نتایج این تحقیق کاربردی میباشد و میتواند مورد استفاده محققین و مسئولین مربوطه جهت بهبود توسعهی پایدار روستایی در منطقه قرار گیرد. در ضمن مواردی را جهت بالا بردن کیفیت و عملی ساختن دوره های آموزش غیر رسمی در عرصه توسعه پایدار روستایی به شرح زیر پیشنهاد می شود:
1- گسترش آموزش‌هاي همه‌جانبه و كيفيت بخشي به آنها در ابعاد كمي و كيفي؛ 2- ارج و اهميت نهادن به پژوهش، تحقيقات و شكوفا ساختن استعدادهاي بالقوه افراد؛ 3- تغيير نگرش افراد جامعه نسبت به لزوم ادامه يافتن آموزش‌هاي غیر رسمی به شكل آموزش مستمر؛ 4- همراه شدن آموزش‌ها با استفاده بهينه از آنها در زندگي افراد و در نهايت ايجاد اشتغال در سطح كشوري؛ 5- مردمي كردن آموزش‌هاي غیر رسمی در سطح روستاها و شهرها؛ 6- اتخاذ سياستي مؤثر براي آموزش‌هاي غیر رسمی در جهت هماهنگي بيشتر بين مسئولان و تصميم‌گيرندگان توسعه‌اي؛ 7- آموزش رايگان و كمك به افراد در جهت همه‌گير شدن آموزش؛ 8- منطبق‌پذيري آموزش‌هاي مستمر با علايق افراد و نيازهاي اجتماعي جامعه؛ 9- تهيه مفاد آموزشي جامع مطابق با نيازهاي روستایی كشوري؛ 10- پيوند بين سياست آموزش رسمی و غیر رسمی، برای بالا بردن کارایی نیروی انسانی در جامعه روستایی11- متناسب‌سازي سياست‌هاي كلان كشوري با برنامه‌هاي درازمدت آموزشي در روستاها12- استفاده از مدرسین آموزش دیده برای انتقال دانش به روستائیان13- ترویج و گسترش مزارع های نمونه و آشنایی روستائیان با نحوه کشت کار آنها14- برگزاری دوره های آموزشی برای صنایع دستی منطقه از جمله قالی بافی بر اساس نیازهای بازار های جهانی15- برگزاری دوره های آموزشی جهت انبارداری و صادرات محصولات جامعه روستایی16- در برگزاری دوره ها موضوع محیط زیست در اولویت اصلی مباحث قرار گیرد تا گیرندگان آموزش به این مسائل توجه ویژه داشته باشند.
منابع فارسی
1. ابراهيم‌زاده، عیسی (1383). «آموزش بزرگسالان». تهران: انتشارات دانشگاه پيام نور،
2. آرنی، پیر(1367) ، آموزش در کشورهای فقیر(نمونه ها و پیشنهادها) ، ترجمه فرنگیس حبیبی، تهران، انتشارات مرکز نشر دانشگاهی.
3. ازكيا، مصطفی (1381). «جامعه‌شناسي توسعه». تهران : انتشارات مؤسسه نشر كلمه.
4. ازﮐﯿﺎ، ﻣﺼﻄﻔﯽ (1384)، ﻣﻘﺪﻣﻪاي ﺑﺮ ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺳﯽ ﺗﻮﺳﻌﻪ روﺳﺘﺎﯾﯽ، وﯾﺮاﯾﺶ 2، ﺗﻬﺮان، اﻃﻼﻋﺎت.
5. اوﮐﻠﯽ، ﭘﯿﺘﺮ، ﮔﺎرﻓﻮث، ﮐﺮﯾﺴﺘﻮﻓﺮ (1367)، راﻫﻨﻤﺎي آﻣﻮزش ﺗﺮوﯾﺞ، ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻣﺤﻤﺪﺣﺴﯿﻦ ﻋﻤﺎدي، وزارت ﺟﻬﺎد ﺳﺎزﻧﺪﮔﯽ، ﺗﻬﺮان.
6. ايرانمنش، مهدی و كامراني، احسان (1383). «نقش آموزش عالي در توسعه پايدار». مجموعه مقالات آموزش عالي و توسعه پايدار. مؤسسه پژوهش و برنامه‌ريزي آموزش عالي. تهران.
7. اﯾﺰدﭘﻨﺎه، ﻣﺼﻄﻔﯽ(1375)، ﺑﺮرﺳﯽ ﻧﻘﺶ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي ﺗﺮوﯾﺠﯽ ﺑﺮﻋﻤﻠﮑﺮد ﮔﻨﺪم آﺑﯽ از دﯾﺪﮔﺎه ﮐﺸﺎورزان ﻣﻨﻄﻘﻪ ﮔﺮﮔﺎن و ﮔﻨﺒﺪ، ﭘﺎﯾﺎنﻧﺎﻣﻪ ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﯽ ارﺷﺪ (ﭼﺎپﻧﺸﺪه)، داﻧﺸﮑﺪه ﮐﺸﺎورزي، داﻧﺸﮕﺎه ﺗﺮﺑﯿﺖ ﻣﺪرس.
8. ﺑﺪري، سیدﻋﻠﯽ، رﮐﻦاﻟﺪﯾﻦ اﻓﺘﺨﺎري، ﻋﺒﺪاﻟﺮﺿﺎ، ﺳﻠﻤﺎﻧﯽ ﻣﺤﻤﺪ. ﺑﻬﻤﻨﺪ، داداﻟﻪ (1390)، ﻧﻘﺶ ﻧﻈﺎمﻫﺎي ﺑﻬﺮهﺑﺮداري زراﻋﯽ (ﺧﺎﻧﻮادﮔﯽ) در ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﺎﯾﺪار روﺳﺘﺎﯾﯽ(ﻣﻄﺎﻟﻌﮥ ﻣﻮردي: ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﻗﯿﺮ وﮐﺎرزﯾﻦ اﺳﺘﺎن ﻓﺎرس) ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎي اﻧﺴﺎﻧﯽ، ﺷﻤﺎره 76، ﺻﺺ 48 - 33
9. پوركريمي، جواد (1383). «توسعه پايدار، توسعه انساني و اشتغال دانش‌آموختگان». مجموعه مقالات آموزش عالي و توسعه پايدار. مؤسسه پژوهش و برنامه‌ريزي آموزش عالي. تهران.
10. جزنی، نسرین(1384)، آموزش چند گونگی کار: قبول تفاوت، جلوگیری از تبعیض. دومین کنفرانس منابع انسانی.
11. حاجی میر رحیمی ، و همکاران ، (1389) مدل توسعه وترویج آموزش ارزیابی و مطالعه پروژه ها برای مربیان، مراکز آموزش عالی کشاورزی ، مجله اقتصاد کشاورزی ،شماره 37
12. حجازي، الهه، بازرگان، ابولفضل، سرمد، زهره(1380)، روشهاي تحقيق در علوم رفتاري تهران انتشارات آگاه.
13. حسینی نیا ، جی اچ ، (1379) ،ارزیابی و مطالعه طرح طرح پروژه های ، آموزش و ترویج مشارکت های مردمی وزارت جهاد سازندگی . تهران
14. دهکردی کرمی ، اسماعیل (1387) ، آموزش کشاورزی در مدارس روستایی ، مجله جهاد ، شماره204
15. دوﺳﺘﯽ، اﻓﺴﺎﻧﻪ، (1390)، ﻧﻘﺶ ﺗﺮوﯾﺞ و آﻣﻮزش ﮐﺸﺎورزي در ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﺎﯾﺪار، اوﻟﯿﻦ ﻫﻤﺎﯾﺶ ﻣﻠﯽ راﻫﺒﺮدﻫﺎي دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ ﮐﺸﺎورزي ﭘﺎﯾﺪار، اﻫﻮاز، داﻧﺸﮕﺎه ﭘﯿﺎم ﻧﻮر اﺳﺘﺎن ﺧﻮزﺳﺘﺎن.
16. رکن الدین افتخاری ، عبدارضا(1385)، چشم انداز توسعه روستایی در ایران: مبانی اندیشه ای الزامات و پیش نیاز ها. مجله اقتصاد و جامعه ، سال دوم ، شماره 10 ، زمستان
17. سایت فرمانداری شهرستان تکاب
18. سی، جی، بارو(1995)، توسعه پایدار: مفهوم، ارزش و عمل، ترجمه سید علی بدری. مجله تحقیقات جغرافیایی شماره 44 بهار 1376
19. سیف الهی، محمود، برقی، حمید و قنبری، یوسف(1389)، اثرات آموزش هاي غير رسمي بر توسعه اقتصادي روستاها .مطالعه موردي روستاهاي شهرستان فريدن استان اصفهان. مجله، مطالعات و پژوهشهاي شهري و منطقه اي سال دوم، شماره ششم، پاييز 1389
20. شریفی، زینب ونوری پور، مهدی(1395)، تحلیل رابطه سرمایه اجتماعی و نگرش زیست محیطی مردم روستایی مورد مطالعه: بخش مرکزی شهرستان دنا. مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران، سال هفتم/شماره سوم/ تابستان1395
21. شکارچی، فرهاد ، رحمانی، بیژن و منشی زاده، رحمت اله (1397)، تحلیل جنسیتی فرآیند توسعه کارآفرینی در مناطق روستایی. مورد مطالعه: بخش مرکزی شهرستان خلخال . مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران، سال یازدهم/ شماره اول/ زمستان 1379
22. ﺷﻬﺎﺑﯽ، ﺳﯿﺎﻣﮏ، ﺳﯿﻒ اﻟﻬﯽ، ﻣﺤﻤﻮد. ﻗﻨﺒﺮي، ﯾﻮﺳﻒ، (1391)، ارزﺷﯿﺎﺑﯽ اﺛﺮات آﻣﻮزشﻫﺎي ﺗﺮوﯾﺠﯽ ﺑﺮﺧﺎﻧﻮارﻫﺎي روﺳﺘﺎﯾﯽ: ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻮردي داﻣﺪاران ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﻓﺮﯾﺪن، اﺳﺘﺎن اﺻﻔﻬﺎن. ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ روﺳﺘﺎ و ﺗﻮﺳﻌﻪ، ﺳﺎل15، ﺷﻤﺎره4 ﺻﻔﺤﺎت .89-63
23. طالب ، مهدی (1367) ، جنبه های جامعه شناسی ایران ، مجله جهاد ، شماره 110 ، وزارت جهاد سازندگی
24. علیائی، محمد صادق(1394)، تحلیلی بر رویکرد مشارکت اجتماعی روستائیان در برنامه های توسعه پایدار روستایی با تاکید بر جامعه روستایی ایران. مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران، سال هفتم/شماره سوم/ تابستان 1394
25. علیائی، محمد صادق، عزیزی، سمیه و باریکلو، علی(1399)، درآمدی بر توسعه پایدار کشاورزی، گرگان، انتشارات نوروزی.
26. ﻋﯿﻮﺿﯽ، ﻣﺤﻤﺪرﺣﯿﻢ(1385)، اﻧﺴﺎن ﻣﻮﺿﻮع ﺗﻮﺳﻌﻪ، خبرگزاری ﻓﺎرس: http://www.FARSNEWS.com/
27. فیوضات، یحیی(1398) مبانی برنامه ریزی آموزشی، انتشارات ویرایش.
28. قلي‌نيا، جعفر (1378). «بررسي كليات وضعيت آموزش سيار در ترويج و آموزش كشاورزي». معاونت ترويج و مشاركت مردمي دفتر مطالعات و برنامه‌ريزي.
29. قنبری، یوسف و برقی، حمید، (1387) چاش های اساسی توسعه پایدار کشاورزی ایران ، مجله راهبرد توسعه شماره 16.
30. ﻣﺮﮐﺰ آﻣﺎر اﯾﺮان (1395)، ﺳﺮﺷﻤﺎري ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻧﻔﻮس و ﻣﺴﮑﻦ، ﻧﺘﺎﯾﺞ ﮐﻠﯽ اﺳﺘﺎن آذربایجان غربی، ﺗﻬﺮان.
31. ﻣﻌﺰزي، فاطمه، شوکت ﻓﺪاﯾﯽ، محسن و ﺷﯿﺮواﻧﯿﺎن، عبدالرسول(1395)، ﻓﻘﺮآﻣﻮزﺷﯽ و ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﻌﯿﯿﻦﮐﻨﻨﺪه آن در ﺟﺎﻣﻌﻪ روﺳﺘﺎﯾﯽ اﯾﺮان، ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ علمی و پژوهشی روﺳﺘﺎ و ﺗﻮﺳﻌﻪ، دوره 19شماره 1 شماره پیاپی 73 بهار 1395
32. موسایی، میثم و احمد زاده، مریم(1388) آﻣﻮزش ﺗﻮﺳﻌﻪای و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﺎﯾﺪار، مجله راهبرد شماره 18 تابستان 1388
33. ميردامادي، م (1383). «ترويج و آموزش منابع طبيعي». جزوه كارشناسي ارشد، تهران.
34. میرزا محمدی، محمد حسن وظفری پور، طاهره(1388)، نقش آموزش غیر رسمی در شکل گیری شخصیت فردی و اجتماعی. ماهنامه مهندسی فرهنگی سال سوم شماره 27 و 28 فروردین و اردیبهشت ماه سال 1388.
35. نقیب زاده، میر عبدالحسین(1394)، نگاهی به فلسفه آموزش و پرورش.تهران انتشارات ظهوریچاپ سی و یکم پاییز 1394
36. نوروزی، اصغر، مهدوی، داود وتوکلی، خدابخش(1397)،ﺑﺮرﺳﯽ و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻧﻘﺶ ﺗﺮوﯾﺞ و آﻣﻮزش ﮐﺸﺎورزي در ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﺎﯾﺪار روﺳﺘﺎﯾﯽ، ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻮردي: ﻧﻮاﺣﯽ روﺳﺘﺎﯾﯽ اﺳﺘﺎن ﭼﻬﺎرﻣﺤﺎلوﺑﺨﺘﯿﺎري. مجله راهبرد توسعه شماره 84 ، تابستان 97
37. ﻧﻮري، ﻫﺪاﯾﺖ اﻟﻪ. ﻧﻮروزي، اﺻﻐﺮ (1395) ﻣﺒﺎﻧﯽ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰي ﻣﺤﯿﻄﯽ ﺑﺮاي ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﺎﯾﺪار روﺳﺘﺎﯾﯽ، داﻧﺸﮕﺎه اﺻﻔﻬﺎن، اﺻﻔﻬﺎن.
منابع خارجی
1. Clarc, Robert, (2002), Organization for thework. In H.C. Sanders, ed., The cooperative extension service, pp.33-47, preutice-Hall INC, Eng lewood cliffs, N.J.V.S.a
2. Lee, V.E., Bryk, A.S., & Smith, J. B,(2004), The organization of effective secondary schools. In Darling- Hammond, L.(Ed), Review of Research in Education, 19 (pp.171-267).Washington, DC
3. Noe, R.A. (2002) Employee Training and Development. McGraw HillCompanies,Inc. New York
4. Sezgin, A. Erem Kaya, T. Atsan, T. & Kumbasaroglu, H. (2010), Factor influencing agricultural extension staff effectiveness in public stitutions in Erzurum turkey. African Journal of Business Management, 4(18), 4106-4109.
5. Vanclay, f. (2004), "Social principles for agricultural extension to assist in the promotion"
6. Weir, Sh. (1999), The Effects of Education on Farmer Productivity in Rural Ethiopia. Centre for the Studyof African Economies Department of Economics. University of Oxford. PP 46-51.
7. Whitaker, R. (2001). Repositioning & Restructuring continuing education
8. within the university. The journal of the university continuing education association. 65: PP (38-48).
Investigating the effects and role of non-formal education courses in sustainable rural development
Case study: Ahmadabad village, Takht-e Soleiman section of Takab city
Mohammad Sadegh Oliaei1
Abstract
Achieving sustainable rural development is not feasible without changing attitudes and intellectual and cultural transformation in a country unless comprehensive training is provided in various areas of jobs in rural areas as well as different styles of the training process to develop human resources. In addition, its all-encompassing situations should be well recognized, and the necessary coordination should be made between formal and non-formal education, which are considered as the two main components and the basis of learning and development. The purpose of this study is to investigate the effects and role of non-formal education courses in the sustainable development of rural areas of Ahmadabad rural district of Takab city. The research method used in this research is a combination of documentary and survey methods, and data collection has been done by using direct face-to-face interview techniques and questionnaires. The statistical population of the study is done according to the rules of random sampling and includes residents of six villages of the Ahmadabad rural district. One-sample t-test and regression analysis were used to analyze the relationships between variables. The results show that in the regression fitting model, the coefficient of determination was equal to (0.843), and at the level of 99% was significant, which indicates the positive effect of informal education on the dimensions of independent variables of the research. Values of ß are economic (0.776), social (0.177), and environmental (0.058).
Keywords: Sustainable rural development, economic effects, social effects, environmental effects, non-formal education, Ahmadabad rural district, Takab city.
Assistant Professor of the Deputy of Ministry of Science, Research and Technology (Corresponding Author) / Email: msoliaei@gmail.com
[1] استادیار حوزه معاونت پژوهش و فناوری، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری(نویسنده مسئول) ایمیل : msoliaei@gmail.com
