Develop policies to develop the government's revenue portfolio using futures research

Subject Areas : Economy

Satar Esmailezadeh ¹ , Foad Makvandi ^{2 *} , Ezatollah kiani ³ , vahid chenari ⁴ , ghanbar amirnejad ⁵

1 -
2 - Department of Public Administration, Shoushtar Branch, Islamic Azad University, Shoushtar, Iran
3 - Assistant Professor , Department Of Public Administration, Shoushtar Branch , Islamic Azad University, Shoushtar, Iran
4 - Department of Government Management, Shushtar Branch, Islamic Azad University, Shushtar, Iran
5 - دانشکده:مدیریت و اقتصاد، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

Received: 2025-02-23 Accepted : 2025-09-14 Published : 2025-11-23

Keywords: Government revenue portfolio, futures studies, policy, development,

Abstract :

This study aims to develop policies for expanding the government’s revenue portfolio using a foresight approach. It explores possible scenarios to formulate appropriate strategies. The research follows a qualitative foresight-based methodology and employs scenario writing as its primary method.

The statistical population consists of economic and policy experts, including academic elites, economic managers, and parliamentary decision-makers. Expert consultations identified 84 variables across eight dimensions as key macro factors influencing the revenue portfolio.

Using cross-impact analysis via MICMAC software, the study examined the critical drivers of government revenue development. The key factors include natural gas and petrochemicals, agricultural economy, inflation rate, labor market conditions, stock market prices, free trade zones, tax return policies, consumption tax rates, interest rates, non-financial government revenues, locomotive manufacturing, heavy industries, income tax levels, tariffs and regulatory barriers, traffic economy, foreign direct investment, housing market conditions, textile industries, urban development, unemployment rate, and revenues from natural resources.

These factors were analyzed using Scenario Wizard software to develop possible future scenarios. Based on expert input and questionnaire analysis, 14 plausible scenarios were generated, providing strategic insights for revenue policy formulation.

 

4o

References:

الماسی حسن1398 مدیریت توسعه از تئوری تا عمل اصفهان انتشارات سپاهان انتشارات کلمه
اونو کنیچی 1399 تاریخ توسعه اقتصادی ژاپن منشا پویایی های بخش خصوصی و شایستگی سیاسی ترجمه ناهید پوررستمی تهران، دانشگاه تهران،موسسه انتشارات دانشگاه تهران
باغبان پور, جواد و ریحانه دل افروز، ۱۳۹۵، راهکارهای گذار از اقتصاد متکی به نفت به اقتصاد پایدار در اقتصاد ایران، دهمین کنگره پیشگامان پیشرفت، تهران، مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت.
بروجی, کوروش، ۱۳۹۵، ترانزیت حلقه مفقود اقتصاد ایران (مطالعه عملکرد ترانزیتی طی سال‌های 94-1389)، دهمین کنگره پیشگامان پیشرفت، تهران، مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت.
بهکیش محمدمهدی ۱۳۹۵ اقتصاد ایران در بستر جهانی‌شدن تهران نشر نی
پورعزت, علی اصغر, بهروز, امیرحسام, دژپسند, فرهاد, امیری, مجتبی. (1398). آسیب شناسی بودجه ریزی پژوهش و فناوری درایران ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش ﻓﺮاﺗﺮﮐﯿﺐ. مدیریت نوآوری, 8(4), 85-122.
ﺗﺠﻮﯾﺪي، م. (1390). ﺑﺮرﺳﯽ ﻋﻮاﻣﻞ ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ مؤثر ﺑﺮ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﻧﻮآوري بنگاه‌های ﮐﻮﭼﮏ و ﻣﺘﻮﺳﻂ (SMEs): ﺷﻮاﻫﺪي از سازمان‌های دانش‌محور ﻣﺴﺘﻘﺮ در ﭘﺎركﻫﺎي ﻋﻠﻢ و فن‌آوری ﮐﺸﻮر، پایان‌نامه ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﯽ ارﺷﺪ، داﻧﺸﮕﺎه ﺗﺒﺮﯾﺰ، داﻧﺸﮑﺪه ﻋﻠﻮم اﻧﺴﺎﻧﯽ و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ.
توکلی احمد ۱۳۸۶ مالیه عمومی برای رشته های علوم انسانی سازمان مطالعه و تدوین کتاب علوم انسانی دانشگاه ها سمت تهران
تیموری، محمدرضا و فاطمه جوانشیری، (۱۳۹۷). بررسی عوامل مؤثر بر سیاست سبد درآمدی دولت در ایران، فصلنامه تحقیقات اقتصادی، شماره ۱۰۰، صص۱۸۸-۲۰۵.
جشاری، سهیلا، مرادی، ابراهیم.( 1398). تدوین راهبردهای توسعه اقتصاد کشاورزی نواحی روستایی استان سیستان و بلوچستان،ا رویکرد آینده‌پژوهی، فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، سال هشتم صص : 51 تا 66
جعفری، علی (۱۳۹۸) «سبد درآمدی دولت، چالش‌ها و راهبردها». روزنامه دنیای اقتصاد، شماره ۳۳۰۷
جهانگرد، ا. (1383). پیش‌بینی رشد اقتصادی ایران و مقایسه آن با اهداف برنامه چهارم توسعه. فصلنامه برنامه‌ریزی و بودجه. شماره ۹، پیاپی (۶)، صص: ۴۶-۵
ﺣﺎﮐﻤﯽﻓﺮ، م. (1392). ﺑﺮرﺳﯽ ﻧﻘﺶ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ در ﻧﻮآوري ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ در واﺣﺪﻫﺎي R&D شرکت‌های ﺗﻮﻟﯿﺪي ﺷﻬﺮك ﺻﻨﻌﺘﯽ رﺷﺖ، پایان‌نامه ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﯽ ارﺷﺪ، داﻧﺸﮕﺎه ﮔﯿﻼن، داﻧﺸﮑﺪه ادﺑﯿﺎت و ﻋﻠﻮم اﻧﺴﺎﻧﯽ.
حسین‌پور، د، شریف‌زاده، ف، نوری، ر، کریمیان، ا. (1398). ارزیابی‌ خط‌مشی‌های اقتصادی مصوب مجلس شورای اسلامی با استفاده از نظریه داده بنیاد.، فصلنامه علمی مدیریت سازمان‌های دولتی، شماره 2، پیاپی 26، صص: 135-148.
حصاری شرمه, نیما؛ محمدرضا ارسلان بد و پیمان حسینی، ۱۳۹۵، بررسی رابطه سرمایه فیزیکی و سرمایه انسانی با رشد اقتصادی در ایران، دهمین کنگره پیشگامان پیشرفت، تهران، مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت.
حقیقی, علی محمد و پیروز هاشم پور، ۱۳۹۵، اقتصاد بدون نفت، الگوی توسعه ایران در قرن 21 با تأکید بر صنعت توریسم، دهمین کنگره پیشگامان پیشرفت، تهران، مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت.
خزائی، سعید، اوضاعی، افسانه .(1398) . از تحلیل راهبردی تا آینده نگاری سازمانی، تهران: انتشارات هورمزد
دل انگیزان، سهراب، نوروزی.(1396). آینده نگاری توسعه منطقه ای به روش برنامهریزی سناریو (مورد کاوی : استان کهگیلویه و بویراحمد)،اولین همایش بین المللی برنامه ریزی اقتصادی، توسعه پایدار و متوازن منطقه ای: رویکردها و کاربردها - تهران
دهقان هراتی، ع.، مهرابی بشرآبادی، ح، رهبر دهقان، ع. (1393). بررسی تأثیر سیاست‌های مالی و مالیاتی بر تجارت بخش کشاورزی در ایران. برنامه‌ریزی و بودجه، شماره 19، پیاپی 1، صص: 111-128.
رضایی, علی, مظاهری, طهماسب, & توسلی, مجید. (1399). بررسی رابطه بین استقلال بانک مرکزی و تحقق شاخص‌های حکمرانی خوب در راستای رشد و توسعه اقتصادی ایران. پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی, 11(41), 64-53.
رضایی، علی و عسگری، حسین (1397). "تدوین خط‌مشی توسعه سبد درآمدی با استفاده از روش سناریونویسی". فصلنامه تحقیقات اقتصادی، 53(4)، 745-770.
روحي، پژمان، پرمون، غلامحسين.(1398) . اصول و ساختار سناریو نویسی در مدیریت بحران و پدافند غیر عامل تهران :انتشارات فن آوران
سعادت مهر، م. (1400). بررسی تأثیر متغیرهای کلان اقتصاد بر درآمدهای مالیاتی دولت در ایران، نشریه جستارهای اقتصادی ایران، دوره: 18، شماره 35، 169-191.
شاه‌آبادی،ابوالفضل . (1386). بررسی اثر فعالیت‌ها و سیاست‌های اقتصادی دولت بر رشد تولید ناخالص داخلی غیرنفتی (مطالعه موردی اقتصاد ایران). پژوهشنامه اقتصادی, 7(26), 181-211.
شریفی، حسین و محمدمهدی فراستی، (۱۳۹۷). چالش‌ها و فرصت‌های توسعه سبد درآمدی دولت در ایران، فصلنامه پژوهش‌های مالی و اقتصادی، شماره ۲۵، صص۱۰۱-۱۱۵.
شیخ‌الاسلامی، خالد.(1398). درآمدي بر آینده‌پژوهی دولت،مرکز پژوهش‌ها مجلس شور اي اسلامي، معاونت پژوهش‌های سياسي ـ حقوقي، گروه مطالعات بنيادين حكومتي
ﺻﺪﯾﻘﯽﻓﺮ، ن. (1393). ﺑﺮرﺳﯽ تأثیر دﯾﺪﮔﺎه اﺳﺘﺮاﺗﮋﯾﮏ ﻣﺪﯾﺮان ارﺷﺪ و ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت تیم‌های ﮐﺎري ﺑﺮ ﻧﻮآوري (موردمطالعه: شرکت‌های دانش‌بنیان و ﻓﻨﺎور ﺗﺤﺖ ﭘﻮﺷﺶ ﭘﺎرك ﻋﻠﻢ و ﻓﻨﺎوري ﺧﺮاﺳﺎن) پایان‌نامه ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﯽ ارﺷﺪ، داﻧﺸﮕﺎه ﻓﺮدوﺳﯽ ﻣﺸﻬﺪ، داﻧﺸﮑﺪه اﻗﺘﺼﺎد و ﻋﻠﻮم اداري.
عباسیان، عزت اله، فشی، فرزانه . ( 1394) . ظرفیت مالی، جایگزینی برای درآمدهای نفتی در اقتصاد ایران، فصلنامه علمي- پژوهشي مطالعات اقتصاديِ كاربردي ايران، سال چهارم، شماره‌ی 15، صص:183-199.
عبدی, فریدون، ۱۳۹۵، راه‌کارهای گذار از اقتصاد متکی به نفت به اقتصاد پایدار از دیدگاه مقام معظم رهبری، دهمین کنگره پیشگامان پیشرفت، تهران، مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت.
عظیمی آرانی حسین ۱۳۹۳ مدارهای توسعه نیافتگی در اقتصاد ایران تهران نشر نی
فخرايي، مرضيه، کيقبادي، مرضيه (1399). نگاهی به روش های آینده‌پژوهی: معرفی شش تکنیک مهم و پرکاربرد در آينده‌پژوهي (چاپ دوم)، جلد اول: سناریو، دلفی، تحلیل روند، پویش محیطی، چشم‌انداز و تحلیل لایه‌ای علت‌ها، تهران: انتشارات آینده‌پژوه
فخری زاده، آ، توکلیان، ح، جلالی نائینی، ا. (1397). مدیریت درآمدهای نفتی با رویکرد پایداری در سرمایه‌گذاری دولت: مطالعه موردی اقتصاد ایران.
فریدی ماسوله, علی، ۱۳۹۵، گردشگری، گذاری ناب از اقتصاد نفتی به اقتصاد پایدار، دهمین کنگره پیشگامان پیشرفت، تهران، مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت
مال اسد, ناهید، ۱۳۹۵، راهکارهای خروج از وابستگی به درآمد نفت در راستای پیشرفت اسلامی ایرانی، دهمین کنگره پیشگامان پیشرفت، تهران، مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت
متوسلی محمود 1393 توسعه اقتصادی مفاهیم مبانی نظری رویکرد نهادگرایی و روش‌شناسی تهران سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی
مجرب، م. (1395). بررسی مالیات ارزش‌افزوده بر درآمدهای دولت، کنفرانس جهانی مدیریت، اقتصاد حسابداری و علوم انسانی در آغاز هزاره سوم، شیراز.
مددی, محمدمسعود، ۱۳۹۵، راهکارهای گذار از اقتصاد متکی به نفت به اقتصاد پایدار، دهمین کنگره پیشگامان پیشرفت، تهران، مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت.
ملکی بهنام ۱۳۸۲ دایرة‌المعارف تحلیلی اقتصاد سیاسی ایران همدان انتشارات نور علم
ملکی, عباس. (1382). فرایند تصمیم‌گیری در سیاست خارجی ایران. فصلنامه علمی راهبرد, 11(1).
مهدیانی, محمدرضا، ۱۳۹۵، بررسی ابعاد مختلف تحریم نفت ایران و الگوهای اقتصاد مقاومتی در زمینه مقابله با تحریم‌های آتی، دهمین کنگره پیشگامان پیشرفت، تهران، مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت.
مولایی، محمد مهدی، طالبیان، حامد، قراری، فریما، مولایی، زینب، حسن‌پور، حمیدرضا، طالبیان، سارا.(1395). آینده‌پژوهی ایران ۱۳۹۵ با نرم‌افزار سناریوویزارد (ارائه ۱۸ سناریو منتخب و تعیین مطلوبیت سناریوها) دومین کنفرانس بین‌المللی رویکردهای نوین در علوم انسانی تهران دانشگاه شهید بهشتی
مؤمنی, فرشاد, زمانی, رضا. (1391). فرایند سیاستگذاری بلندمدت توسعه. مجلس و راهبرد, 19(72), 5-38.
نادران, الیاس. (1378). ریشه یابی تحولات درآمدی عمومی در ایران. فصلنامه تحقیقات اقتصادی, 34(2).
نونژاد، م، قطعی، م. (1399). تأثیر بدهی دولت، سرمایه انسانی، درآمدهای مالیاتی، درآمدهای نفتی و نرخ تورم بر رشد اقتصادی در ایران، سومین همایش سراسری علم و فناوری هزاره سوم اقتصاد، مدیریت و حسابداری ایران، تهران.
هراتی، ع.، محمدی، ت.، و شاهمرادی، ع. (1395). نقش سبد درآمدی دولت در افزایش برابری مالیاتی. فصلنامه مالیه عمومی، 8(3)، 7-28.
واعظی، ر، محمدی، م. (1397). الگویی برای ارزیابی خط‌مشی‌های عمومی در ایران (مطالعه خط‌مشی مالیات بر ارزش‌افزوده)، چشم‌انداز مدیریت دولتی، شماره 29، پیاپی 8، صص 47-24
ولی مقدم زنجانی، محمد،دهقانی، علی .(1399). مالیه عمومی و خط مشی مالی دولت تهران نشر کتاب مهربان
. Ali, A, Alsulaiman, F. A, Irshad, K, Shafiullah, M, Malik, S. A, Memon, A. H. (2021, March). Renewable Portfolio Standard from the Perspective of Policy Network Theory for Saudi Arabia Vision 2030 Targets. In 2021 4th International Conference on Energy Conservation and Efficiency (ICECE) (pp. 1-5). IEEE.
Alsayegh, O, Saker, N, Alqattan, A. (2018). Integrating sustainable energy strategy with the second development plan of Kuwait. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 82, 3430-3440.
ARCHILA, D. L. C, CAMPOS, T. R. T. (2020). Patent portfolio in nuclear technologies and development policies: Lessons for sustainability. In Proceedings of the 29th International Conference of the International Association for Management of Technology, IAMOT (pp. 534-545).
Armanios, D. E, Lanahan, L, Yu, D. (2020). Varieties of local government experimentation: US state-led technology-based economic development policies, 2000–2015. Academy of Management Discoveries, 6(2), 266-299.
Asamoah, M. E, Alagidede, I. P, Adu, F. (2021). Financial development, portfolio investments and the real economy in Africa. Economic Systems, 45(4), 100872.
Auffhammer, M, Wang, M, Xie, L, Xu, J. (2021). Renewable electricity development in China: Policies, performance, and challenges. Review of Environmental Economics and Policy, 15(2), 323-339.
Bhandary, R. R, Gallagher, K. S. (2022). What drives Pakistan’s coal-fired power plant construction boom? Understanding the China-Pakistan Economic Corridor’s energy portfolio. World Development Perspectives, 25, 100396.
Bhusiri, N, Banomyong, R, Julagasigorn, P, Varadejsatitwong, P, Dhami, N. (2021). A purchasing portfolio model for humanitarian supply chain resilience: perspectives from a development aid context. Journal of Humanitarian Logistics and Supply Chain Management.
Choi, G, Huh, S. Y, Heo, E, Lee, C. Y. (2018). Prices versus quantities: Comparing economic efficiency of feed-in tariff and renewable portfolio standard in promoting renewable electricity generation. Energy Policy, 113, 239-248.
Christophers, B. (2019). Putting financialisation in its financial context: Transformations in local government‐led urban development in post‐financial crisis England. Transactions of the Institute of British Geographers, 44(3), 571-586.
Du, W, Pflueger, C. E, Schreger, J. (2020). Sovereign debt portfolios, bond risks, and the credibility of monetary policy. The Journal of Finance, 75(6), 3097-3138.
Ganbold, M, Ali, S. H. (2017). The peril and promise of resource nationalism: A case analysis of Mongolia's mining development. Resources Policy, 53, 1-11.
García-Álvarez, M. T, Cabeza-García, L, Soares, I. (2017). Analysis of the promotion of onshore wind energy in the EU: Feed-in tariff or renewable portfolio standard?. Renewable energy, 111, 256-264.
Gouvea, R, Vora, G. (2018). Creative industries and economic growth: stability of creative products exports earnings. Creative Industries Journal, 11(1), 22-53.
Heppke-Falk, K. H., Tenhofen, J. & Wolff, G.B. (2006). “The Macroeconomic Effects of Exogenous Fiscal Policy Shocks in Germany: A Disaggregated SVAR Analysis”. Deutsche Bundesbank, Discussion Paper, No. 41.
Lobstein, T, Neveux, M, Landon, J. (2020). Costs, equity and acceptability of three policies to prevent obesity: A narrative review to support policy development. Obesity Science, Practice, 6(5), 562-583.
Maher, C. S, Hoang, T, Hindery, A. (2020). Fiscal responses to COVID‐19: Evidence from local governments and nonprofits. Public Administration Review, 80(4), 644-650.
Mikhaylov, A, Sokolinskaya, N, Nyangarika, A. (2018). Optimal carry trade strategy based on currencies of energy and developed economies. Journal of Reviews on Global Economics, 7, 582-592.
Monasterolo, I, Zheng, J. I, Battiston, S. (2018). Climate transition risk and development finance: A carbon risk assessment of China's overseas energy portfolios. China, World Economy, 26(6), 116-142.
Morosini, M. V. G. C, Fonseca, A. F, Baptista, T. W. D. F. (2020). Previne Brasil, the Agency for the Development of Primary Healthcare, and the Services Portfolio: radicalization of privatization policy in basic healthcare?. Cadernos de Saúde Pública, 36.
Naqvi, N. (2021). Renationalizing finance for development: policy space and public economic control in Bolivia. Review of International Political Economy, 28(3), 447-478.
Nguyen, N. P, Mogaji, E. (2022). Universities’ endowments in developing countries: The perspectives, stakeholders and practical implications. In Re-imagining Educational Futures in Developing Countries (pp. 261-282). Palgrave Macmillan, Cham.
Perdana, A, Mulyono, N. B. (2021). Purchasing Strategies in the Kraljic Portfolio Matrix–a Case Study in Open Pit Coal Mining. Indonesian Mining Professionals Journal, 3(1), 45-58.
Saner, R, Yiu, L, Filadoro, M. (2019). Tourism development in least developed countries: Challenges and opportunities. In Sustainable Tourism: Breakthroughs in Research and Practice (pp. 94-120). IGI Global.
Song, X. H, Han, J. J, Zhang, L, Zhao, C. P, Wang, P, Liu, X. Y, Li, Q. C. (2021). Impacts of renewable portfolio standards on multi-market coupling trading of renewable energy in China: A scenario-based system dynamics model. Energy Policy, 159, 112647.
Xin-gang, Z, Ling, W, Ying, Z. (2020). How to achieve incentive regulation under renewable portfolio standards and carbon tax policy? A China's power market perspective. Energy Policy, 143, 111576.
Yang, D. X, Jing, Y. Q, Wang, C, Nie, P. Y, Sun, P. (2021). Analysis of renewable energy subsidy in China under uncertainty: Feed-in tariff vs. renewable portfolio standard. Energy Strategy Reviews, 34, 100628.
Ying, Z, Xin-gang, Z, Xue-feng, J Zhen, W. (2021). Can the Renewable Portfolio Standards improve social welfare in China's electricity market?. Energy Policy, 152, 112242.
Zhang, L, Chen, C, Wang, Q, Zhou, D. (2021). The impact of feed-in tariff reduction and renewable portfolio standard on the development of distributed photovoltaic generation in China. Energy, 232, 120933.
Zhang, M, Tang, Y, Liu, L, Zhou, D. (2022). Optimal investment portfolio strategies for power enterprises under multi-policy scenarios of renewable energy. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 154, 111879.
Zhang, Q, Wang, G, Li, Y, Li, H, McLellan, B, Chen, S. (2018). Substitution effect of renewable portfolio standards and renewable energy certificate trading for feed-in tariff. Applied Energy, 227, 426-435.
Zhang, Y, Zhao, X, Zuo, Y, Ren, L, Wang, L. (2017). The development of the renewable energy power industry under feed-in tariff and renewable portfolio standard: A case study of China’s photovoltaic power industry. Sustainability, 9(4), 532.
Ziakas, V. (2019). Issues, patterns and strategies in the development of event portfolios: Configuring models, design and policy. Journal of Policy Research in Tourism, Leisure and Events, 11(1), 121-158.